1
00:00:00,708 --> 00:00:02,018
Nasılsınız arkadaşlar?

2
00:00:02,018 --> 00:00:04,893
Öncelikle, bir TED konuşmasında
olduğuma inanamıyorum.

3
00:00:04,893 --> 00:00:06,768
Bu büyük bir şey.

4
00:00:06,768 --> 00:00:09,992
Çünkü şu an köyümdeki
herkes beni izliyor

5
00:00:09,992 --> 00:00:12,976
ve elbette başlık param fırladı.

6
00:00:12,976 --> 00:00:16,018
Ben Adeola Fayehun, Njeryalıyım.

7
00:00:16,018 --> 00:00:17,309
ABD'de yaşıyorum,

8
00:00:17,309 --> 00:00:19,809
gazeteciyim ya da komedyenim,

9
00:00:19,809 --> 00:00:21,184
yok aslında mizahçıyım,

10
00:00:21,184 --> 00:00:22,934
aslında ne olmamı isterseniz oyum.

11
00:00:22,934 --> 00:00:25,393
Bütün o kadınlar benim, hepsi içimde.

12
00:00:25,393 --> 00:00:29,476
"Keeping It Real with Adeola" adında
bir YouTube programı yapıyorum.

13
00:00:29,476 --> 00:00:34,518
Bu program, nazik, saygılı
ve çok açık biçimde

14
00:00:34,518 --> 00:00:36,913
yozlaşmış Afrikalı liderlere sesleniyor.

15
00:00:36,913 --> 00:00:39,950
(Video) Başkan Buhari: Eşimin hangi
partiden olduğunu bilmiyorum

16
00:00:39,950 --> 00:00:42,248
ama o, benim mutfağıma ait, onu biliyorum.

17
00:00:42,248 --> 00:00:43,643
Adeola Fayehun: Aman Tanrım!

18
00:00:43,667 --> 00:00:45,268
Biraz su içmem lazım --

19
00:00:45,292 --> 00:00:46,583
biraz su içmem lazım dedim!

20
00:00:48,753 --> 00:00:49,463
İşte böyle!

21
00:00:49,463 --> 00:00:51,160
Onlara seslenirken kendim oluyorum!

22
00:00:51,160 --> 00:00:54,970
Özellikle de işleri berbat ettiklerinde,
ki çoğu kez öyleler, böyle sesleniyorum.

23
00:00:54,970 --> 00:00:57,827
Bu arada, eğer herhangi Afrikalı
bir yetkili beni izliyorsa

24
00:00:57,827 --> 00:00:59,750
sizden bahsetmiyorum efendim.

25
00:00:59,750 --> 00:01:02,726
Evet, meslektaşlarınızdan bahsediyorum.

26
00:01:02,726 --> 00:01:07,226
Bunu yapıyorum çünkü Afrika
muhteşem olmak için her şeye sahip.

27
00:01:07,226 --> 00:01:11,563
Afrika'nın dev bir kıta olduğuna
inanarak büyüdüm.

28
00:01:11,809 --> 00:01:14,351
Becerilerimiz var, entelektüeliz,

29
00:01:14,375 --> 00:01:18,083
hiçbir kıtada olmadığı kadar
doğal kaynaklarımız var.

30
00:01:18,083 --> 00:01:23,877
Dünyadaki altın, manganez
ve uranyum rezervinin %31'i Afrika'da.

31
00:01:23,877 --> 00:01:26,976
Dünyadaki elmas rezervinin %57'si

32
00:01:27,000 --> 00:01:29,184
ve petrol rezervinin de %13'ü Afrika'da.

33
00:01:29,208 --> 00:01:32,184
Çin'den ve Dünya Bankası'ndan
borç para almak için

34
00:01:32,208 --> 00:01:35,809
veya yardımlara bağlanmamız
için bir sebep yok.

35
00:01:35,833 --> 00:01:37,268
Fakat iyi liderler olmadan

36
00:01:37,268 --> 00:01:39,348
yüksekten uçmak bir yana,

37
00:01:39,348 --> 00:01:43,375
uçabilmeye dair hiçbir yetisi
olmayan bir kartal gibiyiz.

38
00:01:43,375 --> 00:01:45,809
Afrika uyuyan bir dev gibi.

39
00:01:45,833 --> 00:01:49,184
Gerçek şu ki ben bu devi
uyandırmaya çalışıyorum

40
00:01:49,184 --> 00:01:50,969
ve bu yüzden uyuyan devin

41
00:01:50,969 --> 00:01:53,093
yetkililerin kirli çamaşırlarını
açıklıyorum.

42
00:01:53,093 --> 00:01:56,489
Siyasetçilerimizin, dini liderlerimizin
-- elbette saygı çerçevesinde --

43
00:01:56,489 --> 00:01:58,137
hatalarını söylüyorum

44
00:01:58,137 --> 00:02:00,601
çünkü her şeyin ötesinde,

45
00:02:00,601 --> 00:02:04,158
Afrikalı liderler kendilerine
saygı duyulmasına bayılırlar.

46
00:02:04,158 --> 00:02:06,422
Bu yüzden, bunu dozlar
halinde onlara veriyorum.

47
00:02:06,422 --> 00:02:09,267
Programımda onlara
diz çöküyorum -- hah! --

48
00:02:09,267 --> 00:02:11,970
Onlara amcalarım, teyzelerim,

49
00:02:11,970 --> 00:02:13,750
manevi babalarım gibi sesleniyorum,

50
00:02:13,750 --> 00:02:15,268
daha sonra da --

51
00:02:15,268 --> 00:02:18,684
aklımızı hor gördükleri için
ben de onlara aynısını yapıyorum.

52
00:02:18,684 --> 00:02:24,065
Çünkü ikiyüzlülükten
ve kandırmalardan yorulduk.

53
00:02:24,208 --> 00:02:26,645
Mesela, Nijerya devlet başkanı

54
00:02:26,645 --> 00:02:29,893
harap olmuş hastanelerimizi onarıp

55
00:02:29,893 --> 00:02:31,475
yenilerini inşa ederek

56
00:02:31,475 --> 00:02:34,268
sağlık turizmini
bitireceğine dair ant içti.

57
00:02:34,292 --> 00:02:35,726
Fakat o ne yaptı ki?

58
00:02:35,750 --> 00:02:40,684
2017'de Londra'da
üç ay boyunca tedavi gördü.

59
00:02:40,684 --> 00:02:44,184
Üç ay boyunca bir başkanımız yoktu.

60
00:02:44,184 --> 00:02:46,126
Üç ay boyunca başkansızdık.

61
00:02:46,126 --> 00:02:48,444
Daha sonra, benim işim de
başkana seslenmek oldu,

62
00:02:48,444 --> 00:02:50,363
bunu elbette saygı çerçevesinde yaptım.

63
00:02:50,363 --> 00:02:51,297
Şöyle dedim:

64
00:02:51,297 --> 00:02:53,583
"Sayın Başkan, işte sizin kızınız Adeola,

65
00:02:53,583 --> 00:02:55,559
ben nasılım biliyorsunuz,
sizden ne haber?

66
00:02:55,559 --> 00:02:57,434
Hiç utanmıyorsunuz."

67
00:02:57,434 --> 00:02:58,768
"Efendim" demeyi unuttum.

68
00:02:58,768 --> 00:03:00,893
"Efendim, hiç utanmanız yok.

69
00:03:00,893 --> 00:03:02,768
(Yoruba dili: Hiç Tanrı korkunuz yok.)

70
00:03:02,768 --> 00:03:04,115
Hiç Tanrı korkunuz yok."

71
00:03:04,115 --> 00:03:07,583
Şu an ABD'de,
Birleşik Krallık'ta ve Kanada'da

72
00:03:07,583 --> 00:03:10,351
35 bin Nijeryalı doktor çalışıyor.

73
00:03:10,351 --> 00:03:12,018
Muhteşem şeyler yapıyorlar

74
00:03:12,018 --> 00:03:15,184
çünkü Nijerya'da iyi maaş alamıyorlar,

75
00:03:15,184 --> 00:03:17,351
hem de doktorluk yapabilmek için

76
00:03:17,351 --> 00:03:19,643
gerekli olan ekipmanları yok.

77
00:03:19,643 --> 00:03:23,518
Bu durum birçok Afrika ülkesinde böyle.

78
00:03:23,518 --> 00:03:26,434
Uçma kapasitemiz var

79
00:03:26,434 --> 00:03:30,851
ama ne yazık ki çoğu Afrikalı yetenek
dosdoğru diğer kıtalara,

80
00:03:30,851 --> 00:03:32,667
Afrika dışına uçuyor.

81
00:03:32,667 --> 00:03:35,043
Mesela bu Nijeryalı doktor,

82
00:03:35,043 --> 00:03:38,493
doğmamış bir bebeğin
Teksas'ta ameliyatını yaptı.

83
00:03:38,493 --> 00:03:42,398
Ayrıca bu doktor atletlerdeki
beyin sarsıntısının

84
00:03:42,398 --> 00:03:44,809
nörolojik etkilerini keşfetti

85
00:03:44,809 --> 00:03:47,559
ve birçok ülkenin Afrikalı atleti,

86
00:03:47,559 --> 00:03:50,518
onlar için altın madalya kazanıyor.

87
00:03:50,518 --> 00:03:51,922
Tuhaf olan şey şu ki

88
00:03:51,922 --> 00:03:54,656
Afrika'nın düzelmesi için
Tanrı'nın yardımını bekliyoruz.

89
00:03:54,656 --> 00:03:57,210
Gerçekten öyle, şaka değil,
Tanrı'yı bekliyoruz.

90
00:03:57,210 --> 00:03:59,396
Sadece Burundi Başkanına bir bakın.

91
00:03:59,396 --> 00:04:02,184
Gazetecileri ve muhalefet
üyelerini hapse atıyor

92
00:04:02,184 --> 00:04:05,101
fakat ulusal ibadet günü ilan ediyor,

93
00:04:05,101 --> 00:04:08,434
böylece insanlar ülkeyi düzeltmesi
için Tanrı'ya dua edebiliyor.

94
00:04:08,434 --> 00:04:11,101
Ülkeyi düzeltmesi gereken Başkan değil mi?

95
00:04:11,101 --> 00:04:12,684
Ah, hayır, hayır, elbette hayır.

96
00:04:12,684 --> 00:04:14,768
Biz Tanrı'nın düzeltmesini istiyoruz.

97
00:04:14,768 --> 00:04:17,351
Nelerle uğraşmak zorunda
olduğumu görüyor musunuz?

98
00:04:17,351 --> 00:04:18,643
Size şunu söylüyorum,

99
00:04:18,643 --> 00:04:21,809
fırtına bu siyasetçileri bir gün
vurmak için hazırlanıyor.

100
00:04:21,809 --> 00:04:24,393
Biz bundan daha iyiyiz.

101
00:04:24,393 --> 00:04:28,309
Liderlerimizin sorumluluk
almaya başlamasını

102
00:04:28,309 --> 00:04:31,809
ve her şeyi Tanrı'ya
bağlamamalarını istiyorum.

103
00:04:31,809 --> 00:04:34,059
Tanrı bize ihtiyacımız
olan her şeyi verdi.

104
00:04:34,059 --> 00:04:36,643
İşte burada, onu kullanalım.

105
00:04:36,643 --> 00:04:39,768
Fakat durum şu ki
yaptığım işin sevdiğim kısmı,

106
00:04:39,768 --> 00:04:42,809
muhteşem işler yapan
Afrikalıları yayımlamak,

107
00:04:42,809 --> 00:04:45,059
sıradan insanların dokunaklı hayatları.

108
00:04:45,059 --> 00:04:47,726
Tıpkı Kenyalı bu kadın gibi,
adı Wangari Maathai

109
00:04:47,726 --> 00:04:51,559
ve Nobel Barış ödülünü
alan ilk Afrikalı kadın

110
00:04:51,559 --> 00:04:53,351
çünkü o, insan haklarını savundu

111
00:04:53,351 --> 00:04:55,518
ve bir milyon ağaç dikti.

112
00:04:55,518 --> 00:04:57,684
Ayrıca Zimbabveli bu kadın,

113
00:04:57,684 --> 00:04:59,101
Dr. Tererai Trent ise

114
00:04:59,101 --> 00:05:04,226
bir inek karşılığında
14 yaşında evlendirilmiş.

115
00:05:04,226 --> 00:05:07,268
Yine de bu kadın kendi kendine
okumayı ve yazmayı öğrenmiş

116
00:05:07,268 --> 00:05:09,309
ve Oprah'ın programına çıkmış.

117
00:05:09,309 --> 00:05:12,851
Ah, babacığım, ben de bir gün
Oprah'ın programına çıkmak istiyorum.

118
00:05:12,851 --> 00:05:14,917
Bu kadın binlerce çocuk için

119
00:05:14,917 --> 00:05:17,643
Zimbabve'de okullar inşa etti.

120
00:05:17,643 --> 00:05:21,601
Ayrıca, popüler bir
İngiliz mimar olan David Adjaye,

121
00:05:21,601 --> 00:05:24,393
tüm dünyada dikkat çekici
binalar tasarladı.

122
00:05:24,393 --> 00:05:27,184
Ayrıca hem Ganalı hem de Tanzanyalı,

123
00:05:27,184 --> 00:05:31,268
buradan anlıyoruz ki orada
bir Gana Jollof pirinci olmak zorunda,

124
00:05:31,268 --> 00:05:32,449
ki kendisi de onu yiyor

125
00:05:32,449 --> 00:05:34,625
çünkü bu pirinç ona
tasarım için ilham verdi.

126
00:05:34,625 --> 00:05:36,383
Ah, belki o Nijerya Jollof pirinciydi

127
00:05:36,383 --> 00:05:38,094
çünkü Nijeryanın pirinci daha iyi.

128
00:05:38,094 --> 00:05:40,513
Neyse, o pirinç bugün kendisinin

129
00:05:40,513 --> 00:05:43,138
muhteşem bir adam
olmasına dair ilham veren şeydi.

130
00:05:43,138 --> 00:05:44,196
Dikkatinizi çekmişken

131
00:05:44,196 --> 00:05:45,740
bir şey daha söylemek istiyorum,

132
00:05:45,740 --> 00:05:47,508
bu yüzden biraz daha yaklaşın lütfen.

133
00:05:47,508 --> 00:05:49,622
Tamam, böyle iyi,
çok yaklaşmayın, böyle iyi.

134
00:05:49,622 --> 00:05:53,048
Bazılarınızın Afrika'yı tanımlama
biçimini sevmiyorum.

135
00:05:53,125 --> 00:05:55,050
Hepiniz değil, sadece bazılarınız böyle.

136
00:05:55,050 --> 00:05:56,268
Özellikle de siz.

137
00:05:56,268 --> 00:05:59,101
Öncelikle, Afrika ülke değil, bir kıta.

138
00:05:59,101 --> 00:06:01,434
Ugandalı Paul'u tanımıyorum,

139
00:06:01,434 --> 00:06:03,559
Zimbabveli Rebecca'yı da tanımıyorum.

140
00:06:03,559 --> 00:06:05,567
Nijerya, Zimbabve'den uzak,

141
00:06:05,567 --> 00:06:08,111
tıpkı New York'un Fransa'dan
uzak olduğu gibi uzak.

142
00:06:08,111 --> 00:06:11,403
Ayrıca Batı'nın yardımına ihtiyaç duyan
bir sürü çıplak insan da yok.

143
00:06:11,403 --> 00:06:12,976
Hepsinde yanılıyorsunuz.

144
00:06:12,976 --> 00:06:15,351
Sokaklarımızda aslanlar
gezinmiyor, tamam mı?

145
00:06:15,351 --> 00:06:16,383
Bunu sürdürebilirim

146
00:06:16,383 --> 00:06:18,524
fakat neden bahsettiğimi çoktan anladınız.

147
00:06:18,524 --> 00:06:20,006
İşimi yapmaya çalışırken

148
00:06:20,006 --> 00:06:22,500
uyuyan dev olan Afrika'yı
uyandırmaya çalışıyorum,

149
00:06:22,500 --> 00:06:25,311
böylece bu ülke dünya arenasında
hakkı olan yeri alabilir,

150
00:06:25,311 --> 00:06:27,250
siz de üzerinize düşeni yapabilirsiniz.

151
00:06:27,250 --> 00:06:29,559
Lütfen daha çok dinleyin.

152
00:06:29,559 --> 00:06:33,642
Afrikalı arkadaşlarınızın söyleyeceklerini

153
00:06:33,642 --> 00:06:36,442
ön yargısız düşüncelerle dinleyin.

154
00:06:36,750 --> 00:06:38,559
Afrika hakkında kitaplar okuyun.

155
00:06:38,583 --> 00:06:41,018
Aman Tanrım, Afrika filmleri izleyin

156
00:06:41,018 --> 00:06:42,434
ya da en azından,

157
00:06:42,434 --> 00:06:45,851
54 güzel ülkemizden
bazılarının isimlerini öğrenin.

158
00:06:45,851 --> 00:06:48,811
Aynen öyle, 54 tane bebeğim, beş ve dört.

159
00:06:48,811 --> 00:06:50,264
Pekâlâ arkadaşlar, bu gerçekti

160
00:06:50,264 --> 00:06:52,087
ve tam burada kendim oluyorum.

161
00:06:52,087 --> 00:06:53,816
Bir sonraki sefere görüşürüz.

162
00:06:53,816 --> 00:06:55,700
Sağlıcakla kalın.