Tháng 6 năm 2017,
tôi tham gia tình nguyện tại
một kho thực phẩm địa phương
phía nam thành phố quê tôi
tại Atlanta, Georgia.
Đó là một buổi chiều thứ sáu,
ngày phát lương thực miễn phí
hàng tuần.
Khi đỗ xe,
tôi thấy mọi người bắt đầu đến,
nhiều người còn mang
cả xe kéo,
chuẩn bị nhận thực phẩm
cho tuần.
Khi tôi vừa bước vào cửa,
thì đã có khoảng 40 người
đang xếp hàng bên ngoài.
Tôi rất phấn khích,
bởi vì không có gì
khiến tôi vui hơn
là việc phục vụ cộng đồng.
Nhưng khi vừa đến buổi gặp
giữa các tình nguyện viên,
tôi chợt nhận ra:
chúng tôi thực sự chưa cho họ
bữa ăn nào cả.
Chúng tôi chỉ đơn thuần
cho họ lương thực.
Tôi chen vào dòng người nơi
để chắc những cái bánh
Weight Watchers Ding Dongs
phải được cho vào túi
của từng gia đình.
Khi họ đem những chiếc túi đến,
tôi nghĩ thầm:
Chúng tôi đang làm gì thế này?
Mỗi túi có hai chai Diet Snapples
loại hơn 0.5 lít,
bốn lít xốt thịt nướng,
một túi bánh lát khoai tây Kettle,
một hộp mì pasta macaroni
giàu rau xanh hình siêu nhân,
một hộp bánh quy
cho bữa sáng BelVita,
một lon đậu nghiền,
một lon đậu hà lan,
một lon bắp non,
Tôi luôn nghĩ về những cái bánh
Ding Dongs ấy
và hành tây xanh Pháp chiên giòn,
bạn biết đấy, thứ nằm trên cùng
của món thịt hầm đậu xanh ấy.
Chỉ có nhiêu đó thôi.
Và hôm đó, chúng tôi đã phát
hơn 100 túi như vậy
và mọi người đã xếp hàng
để nhận một túi như thế.
Bỗng một cảm giác ùa lấy tôi.
Khiến tôi cảm thấy buồn
và hơi giận dữ.
Kiểu, làm sao tôi có thể vui
về công việc mình đang làm
khi biết thực sự sẽ chẳng có
một bữa ăn nào
từ số thực phẩm mà chúng tôi
vừa trao cho hơn 100 gia đình.
Ai lại muốn một bữa ăn với
xốt thịt nướng
và bánh Ding Dongs chứ?
(Cười)
Sự thật là,
Việc tham gia những sự kiện
thế này là một phần cuộc đời tôi.
Tôi tham gia phát thực phẩm
miễn phí
từng lượm ve chai khi còn bé,
tôi còn không nhớ nổi số lần
quyên góp
cho các cửa hàng bách hóa,
tôi làm tình nguyện ở các mái ấm,
và làm việc tại các kho lương thực,
và tôi chắc rằng nhiều bạn
cũng giống như tôi.
Vào năm 2013, tôi thậm chí
còn mở một nhà hàng tạm thời,
mang tên Sunday Soul.
Tôi đã thuê bàn, ghế và khăn,
in thực đơn
tôi mang những thứ này
đến nhiều con hẻm,
dưới những chân cầu
và trong công viên
để những người vô gia cư có thể
có một bữa tối
một cách đàng hoàng.
Tôi đã bỏ công sức làm việc này
một thời gian dài.
Ở hầu hết các thành phố lớn ở Mỹ,
ngân hàng lương thực được
xem như một tổ chức cộng đồng
đầy yêu thương.
Tình nguyện viên từ
những tập đoàn đến hàng tuần
để phân loại thực phẩm
và đóng hộp cho người nghèo.
và phát thực phẩm miễn phí
họ sưởi ấm trái tim nơi học đường
và các toà nhà văn phòng
để chất đầy kệ ở ngân hàng
lương thực và các kho thực phẩm
trên toàn quốc.
Đây là cách ta đang chấm dứt
nạn đói.
Và nó khiến tôi nhận ra răng
điều chúng ta đang làm
là sai lầm.
Nhưng ta vẫn tiếp tục công việc đó
ngày này sang ngày khác
và hi vọng vào một kết quả khác.
Ta tạo ra một vòng lặp
khiến mọi người sống nhờ vào
ngân hàng thực phẩm
và kho lương thực hàng tháng
vì thức ăn không đủ
chất dinh dưỡng
và rõ ràng không hề mang lại
một chế độ ăn uống lành mạnh.
Tại Mỹ, mục tiêu của ta,
hay thứ ta gọi là "từ thiện,"
thực sự đã ngăn ta tiến bộ.
Ta cho thế giới thấy được
số người đang thiếu lương thực.
Những quảng cáo trên truyền hình,
những bảng yết thị,
các đợt quyên góp khổng lồ,
sự góp mặt của nhiều nhân vật
nổi tiếng trong cuộc đấu tranh này.
Nhưng sự thật vẫn là,
mặc cho những nỗ lực đó,
thì hàng triệu người
vẫn sống trong cơn đói.
Và ta có thể làm tốt hơn nữa.
Trên thế giới, có 821 triệu người
đang đói.
Tỉ lệ là một trên chín.
Hiện tại, ở Hoa Kỳ
có gần 40 triệu người đói
mỗi năm,
gồm hơn 11 triệu trẻ em
phải ngủ trong cơn đói hằng đêm.
Thế mà, ta vẫn đang
lãng phí thức ăn --
hơn 3.6 triệu tấn mỗi năm,
chính xác là như thế.
EPA ước tính lượng thức ăn thừa
đã tăng gấp đôi
giữa năm 1970 và 2017,
và chiếm đến 27%
ở các bãi rác thãi.
Khi số thức ăn đó không được
xử lý, chúng dần phân hủy
và thải ra khí metan độc hại,
một trong những nhân tố dẫn đến
sự biến đổi khí hậu toàn cầu.
Ta đã tạo ra sự lãng phí thức ăn,
sự lãng phí tài chính trong việc
tạo ra lượng thức ăn này
và sự lãng phí lực lượng lao động
sử dụng trong cả quá trình.
Kéo theo đó là sự bất bình đẳng
trong xã hội
giữa những người cần thức ăn
mà không thể có
và những người dư thức ăn
đến mức ném chúng đi.
Tất cả điều này khiến tôi
nhận ra rằng nạn đói
không phải vì khan hiếm
mà vì quá trình cung ứng.
Vào năm 2017, tôi bắt đầu
tìm cách chống lại nạn đói
bằng công nghệ.
Các ứng dụng giao đồ ăn
bắt đầu trở nên phổ biến,
và tôi tin chắc ta có thể
dùng ngược lại công nghệ này
và lấy thức ăn từ
những doanh nghiệp
như các nhà hàng và tiệm tạp hóa.
đem đến cho những người nghèo.
Tôi tin rằng công nghệ
và sự đổi mới
mới có sức mạnh giải quyết
những vấn đề thực tại,
điển hình là nạn đói.
Năm 2017, tôi đã tạo ra
một ứng dụng
sẽ tồn trữ mọi thứ
mà một doanh nghiệp bán
và giúp họ dễ dàng quyên góp
lượng thức ăn thừa này
thứ mà hiển nhiên sẽ
trở thành rác thải vào cuối ngày.
Người dùng chỉ việc
nhấn vào một loại thức ăn,
sẽ biết được họ phải quyên góp
bao nhiêu,
và ứng dụng này sẽ tính ra
cân nặng và giá trị thuế
của các thứ đó tại lúc quyên góp.
Chúng tôi kết nối với các tài xế
địa phương theo mô hình
tiêu dùng cộng tác
để nhận thức ăn này
và chuyển chúng đến thẳng
những tổ chức phi lợi nhuận
và những người nghèo.
Tôi đã cung cấp dữ liệu
và những phân tích
giúp doanh nghiệp cắt giảm
lượng thức ăn dư thừa
bằng cách giúp họ nhận ra
loại nào liên tục bị dư thừa
thường xuyên,
và họ đã tiết kiệm hàng triệu đô la.
Sứ mệnh của chúng tôi là:
Nhiều người được no,
rác thải được giảm.
Trước năm 2018, khách hàng của
chúng tôi là sân bay lớn nhất thế giới,
Atlanta's Hartsfield-Jackson,
và đã hợp tác với
nhiều thương hiệu và tập đoàn
như Hormel, Chick-fil-A
và Papa John's.
Chúng tôi thậm chí đã có cơ hội
làm việc với NFL cho Super Bowl LIII.
Suốt hai năm qua, chúng tôi đã
hợp tác với hơn 200 doanh nghiệp
để chuyển hơn 900 tấn
thức phẩm ăn được
từ các bãi rác thải
đến những người thực sự
cần chúng.
(Vỗ tay)
Cám ơn các bạn.
(Vỗ tay)
Con số này tượng trưng
cho khoảng 1.7 triệu bữa ăn
và cho phép chúng tôi mở rộng
quy mô sang các thành phố khác,
như Washington, DC, Chicago,
Miamia, Philadelphia
và nhiều hơn thế nữa.
Đó chỉ mới là một cách
thật sự giải quyết được vấn đề.
Cách khác là đề khởi
những cửa hàng tạp hóa tạm thời.
Chúng tôi xử lý lại thức ăn thừa
từ các doanh nghiệp
và xây dựng cửa hàng tạp hóa
miễn phí tại nơi lương thực khan hiếm.
Chúng tôi có một đầu bếp,
cho phép nếm thử thức ăn tại đó
và cung cấp
công thức chế biến
cho các gia đình.
Chúng tôi tặng mỗi gia đình
túi mua hàng tái sử dụng
và cho phép họ mua hàng
với giá thấp hơn.
Chúng tôi muốn mọi người
có những bữa ăn
chứ không chỉ là thực ăn.
Chúng tôi muốn thay đổi cách nhìn
và hành động
để giải quyết nạn đói ở
đất nước này,
để tin rằng ta có thể
xóa bỏ nạn đói,
không phải là phi lợi nhuận
hay ngân hàng thực phẩm,
mà như một doanh nghiệp xã hội,
với mục tiêu giảm thiểu rác thải
và xóa bỏ nạn đói.
Nhưng mọi thứ không dễ dàng
như tôi nghĩ
để thay đổi cách nhìn và suy nghĩ
về cách ta nghĩ nạn đói
có thể được giải quyết.
Vào năm 2016, Pháp là nước
đầu tiên
cấm các siêu thị vứt bỏ
số thực phẩm chưa qua sử dụng.
Thay vào đó, họ phải
quyên góp nó,
và nếu không, họ sẽ bị phạt.
Đúng vậy.
(Vỗ tay)
Vào năm 2017, Ý làm theo
mô hình đó,
trở thành nước châu Âu thứ hai
thông qua lệnh cấm
lãng phí thức ăn.
Và họ đã tuyên bố rất đơn giản
khi đưa ra điều luật:
"Ta đang lãng phí hàng triệu tấn
thức ăn còn tốt,
trong khi nhiều người nghèo
đang phải chịu đói."
Đơn giản như vậy đó.
Đan Mạch cũng đã lập ra
tiệm cung cấp thức ăn bị lãng phí.
Tên là: Wefood.
Họ xử lý lại lượng thức ăn thừa
từ các cửa hàng địa phương
và bán chúng với giá đã giảm
lên đến 50%.
Rồi họ dùng tất cả số tiền
quyên tặng cho
các hoạt động hỗ trợ khẩn cấp
và nhu cầu an sinh xã hội
cho những người nghèo.
Nó đã được ca ngợi là
"Lòng tốt của cửa hàng tạp hóa."
Năm trước, cửa hàng
trả-tuỳ-khả năng đầu tiên
trên thế giới được ra đời,
khi Feed it Forward đã có mặt
tại Toronto.
Kệ của họ luôn chất đầy
lượng thức ăn thừa đã qua xử lý
từ nhiều siêu thị lớn
và cho phép các gia đình
chi trả trong phạm vi có thể
tại cửa hàng tạp hóa của họ.
Điều này thật tuyệt vời.
Đây là những cải tiến
mà ta cần nhiều hơn nữa.
Tất cả chúng ta đều thực hiện
việc thay đối thái độ
về cách giải quyết nạn đói.
Khi nghĩ về cách ta cho phép
những tiến bộ và công nghệ
thay đổi cuộc sống mình,
từ cách ta giao tiếp với nhau
đến cách ta xem chương trình
giải trí
thậm chí cả cách ta
nhận được thức ăn,
thật ngạc nhiên khi ta vẫn chưa
giải quyết được nạn đói.
Ta tạo ra xe tự lái
và hàng triệu người thì lại
không được ăn no.
Với hàng triệu đô la được
quyên góp để xóa bỏ
sự khan hiếm lương thực,
lẽ ra ta đã có thể xóa bỏ
nạn đói nhiều năm trước.
Tôi thắc mắc rằng --
(Vỗ tay)
Tôi thắc mắc, tại sao ta không thể
thoát ra cái vòng luẩn quẩn này?
Sao ta vẫn chưa xử lý được
vấn đề này?
Tôi nhớ lần gặp các nhà đầu tư
và trình bày ý tưởng,
cố gắng gây quỹ cho
việc kinh doanh của mình,
và một trong số họ đã bảo tôi,
một cách nghiêm túc,
"Nạn đói đã được giải quyết rồi,"
như thể hàng triệu người sẽ không
đi ngủ với cái bụng đói mỗi đêm,
và như thể không còn gì làm nữa.
Thực tế là,
ai cũng nghĩ rằng nạn đói
đang được giải quyết,
nhưng sự thật, nó vẫn đang
được xử lý.
Nếu muốn xóa bỏ nạn đói,
thì ta phải thay đổi cách
mình đang làm.
Những hành động tương tự
sẽ luôn thu về những kết quả tương tự.
Có hàng trăm doanh nhân xã hội
trên thế giới.
Họ tập trung giải quyết
những vấn đề lớn, như nạn đói,
nhưng vẫn chưa nhận được
sự ủng hộ bằng việc
chúng tôi làm cho các tổ chức
chống nạn đói quốc gia
và ngân hàng thực phẩm.
Tuy nhiên, nếu được trao cơ hội,
họ sẽ có khả năng đưa ra
những góc nhìn sâu sắc
có thể là những suy nghĩ cấp tiến
để giải quyết vấn đề này.
Đó là lý do tôi đi khắp thế giới
và nói về thực trạng nạn đói
hiện nay tại Mỹ
và giải thích sự khác biệt giữa
cho người khác lương thực
và cho họ những bữa ăn.
Tôi vẫn đang gặp các uỷ viên
hội đồng thành phố
và tổ chức viên thành phố
trên toàn nước Mỹ
để khiến họ hiểu rằng công nghệ
thực sự có sức mạnh
kết nối các doanh nghiệp
với thức ăn thừa
đến những người nghèo,
và giải thích với họ một bữa ăn
có ý nghĩa thế nào
đối với một gia đình.
Tôi gặp gỡ các hội đồng giáo dục
và các học khu
để nói về cách ta cho
trẻ em đang đói ăn,
và các tổ chức chăm sóc
sức khỏe,
chia sẻ thông điệp thực phẩm
là sức khỏe,
và là cuộc sống,
thông qua việc xóa bỏ nạn đói,
ta có thể giải quyết
nhiều vấn nạn khác.
Vậy nếu muốn biết
rằng chúng ta không sống
ở một đất nước
nơi mà thực phẩm còn tốt
bị lãng phí
trong khi hàng xóm
không có gì để ăn,
thì ta phải thay đổi luật pháp.
Ta cần phải đề ra
những chính sách mới,
và quan trọng nhất, ta cần
thay đổi suy nghĩ
cũng như hành động của mình.
Phát thực phẩm miễn phí là tốt.
Ngân hàng lương thực làm vì
mục đích cao cả.
Và đôi khi tôi cũng thích
bánh Ding Dongs.
Nhưng việc phát thực phẩm
miễn phí không giải quyết nạn đói.
Nếu thông minh để kết nối
những điểm chấm
nằm ngay trước mắt ta,
ta có thể không chỉ
tặng cho mỗi gia đình
một hộp mì pasta macaroni
giàu rau xanh hình siêu nhân
và bốn lít xốt thịt nướng
để nuôi sống họ.
Mà ta còn có thể làm tăng
giá trị nhân phẩm cho họ.
Cõ lẽ ta có thể tăng được
số người tham gia
học tập ở trường.
Ta có thể cải thiện sức khỏe
cho hàng triệu người.
Quan trọng nhất, ta có thể giảm
số thức ăn lãng phí
ở các bãi rác thải,
tạo nên một môi trường
lành mạnh cho mọi người.
Điều tôi thích nhất vẫn là
ta có thể cảm nhận niềm vui
suốt cả quá trình.
Nếu xóa bỏ nạn đói,
ta không còn gì để mất
vì ta đã đạt được mọi thứ.
Vậy hãy làm thôi.
Cám ơn các bạn.
(Vỗ tay)
Cám ơn.