0:00:00.000,0:00:02.000
Đã có rất nhiều cuộc cách mạng

0:00:02.000,0:00:04.000
trong thế kỉ vừa qua,

0:00:04.000,0:00:06.000
nhưng có lẽ không có cái nào có tầm vóc quan trọng

0:00:06.000,0:00:09.000
như cuộc cách mạng về sự trường thọ.

0:00:09.000,0:00:11.000
Ngày nay chúng ta sống trung bình

0:00:11.000,0:00:14.000
34 năm lâu hơn các cụ của chúng ta đã từng sống.

0:00:14.000,0:00:16.000
Hãy nghĩ về chuyện đó.

0:00:16.000,0:00:19.000
Đó là cả một quãng đời thứ hai trên cương vị người trưởng thành

0:00:19.000,0:00:21.000
được cộng thêm vào tuổi thọ của chúng ta.

0:00:21.000,0:00:23.000
Tuy nhiên, về phần lớn,

0:00:23.000,0:00:26.000
văn hóa của chúng ta vẫn chưa làm quen được với ý nghĩa của việc này.

0:00:26.000,0:00:29.000
Chúng ta vẫn đang sống với lối suy nghĩ cũ

0:00:29.000,0:00:31.000
về tuổi tác như một vòng cung.

0:00:31.000,0:00:33.000
Đó là lối ẩn dụ, một lối ẩn dụ cũ.

0:00:33.000,0:00:35.000
Bạn được sinh ra, lên tới đỉnh cao tại tuổi trung niên

0:00:35.000,0:00:37.000
rồi lùi dần vào sự già nua.

0:00:37.000,0:00:39.000
(cười)

0:00:39.000,0:00:41.000
Tuổi tác như một căn bệnh.

0:00:41.000,0:00:43.000
Nhưng nhiều người ngày nay --

0:00:43.000,0:00:46.000
triết gia, họa sĩ, bác sĩ, nhà khoa học -

0:00:46.000,0:00:49.000
đang đánh giá lại thứ mà tôi gọi là hồi thứ ba,

0:00:49.000,0:00:52.000
hay còn gọi là ba thập kỉ cuối của cuộc đời.

0:00:52.000,0:00:57.000
Họ nhận ra rằng đây thật sự là giai đoạn sống dành cho sự phát triển

0:00:57.000,0:00:59.000
với một tầm quan trọng riêng biệt -

0:00:59.000,0:01:02.000
và khác với tuổi trung niên

0:01:02.000,0:01:05.000
như thời thiếu niên khác biệt với thời thiếu nhi vậy.

0:01:05.000,0:01:08.000
Và họ đang hỏi - tất cả chúng ta đều nên hỏi -

0:01:08.000,0:01:11.000
chúng ta nên dùng khoảng thời gian này thế nào?

0:01:11.000,0:01:13.000
Làm thế nào để tận dụng nó một cách thành công nhất?

0:01:13.000,0:01:15.000
Phép ẩn dụ mới nào sẽ là phù hợp hơn

0:01:15.000,0:01:17.000
dành cho quá trình lão hóa?

0:01:17.000,0:01:20.000
Tôi dành một năm vừa qua để nghiên cứu và viết về chủ đề này.

0:01:20.000,0:01:22.000
Và tôi đã tìm ra rằng

0:01:22.000,0:01:26.000
một phép ẩn dụ phù hợp hơn cho sự lão hóa

0:01:26.000,0:01:28.000
là một cái cầu thang --

0:01:28.000,0:01:32.000
sự đi lên của tinh thần,

0:01:32.000,0:01:34.000
đưa chúng ta đến tri thức, sự trọn vẹn

0:01:34.000,0:01:36.000
và tính xác thực.

0:01:36.000,0:01:38.000
Tuổi già không đồng nghĩa với bệnh tật;

0:01:38.000,0:01:40.000
mà là tiềm năng.

0:01:40.000,0:01:42.000
Và đoán xem?

0:01:42.000,0:01:44.000
Tiềm năng này không phải chỉ cho một số ít người may mắn.

0:01:44.000,0:01:46.000
Hóa ra,

0:01:46.000,0:01:48.000
phần lớn người trên 50 tuổi

0:01:48.000,0:01:50.000
đều cảm thấy tốt hơn, ít bị căng thăng hơn

0:01:50.000,0:01:52.000
ít thù hằn và lo lắng hơn.

0:01:52.000,0:01:54.000
Chúng ta thường nhìn thấy những điểm tương đồng

0:01:54.000,0:01:56.000
hơn là những điểm khác biệt.

0:01:56.000,0:01:58.000
Vài nghiên cứu thậm chí còn nói rằng

0:01:58.000,0:02:00.000
chúng ta hạnh phúc hơn.

0:02:00.000,0:02:02.000
Tin tôi đi, đây không phải là điều tôi hằng mong đợi.

0:02:02.000,0:02:05.000
Tôi đã đi qua một con đường trầm cảm dài.

0:02:05.000,0:02:07.000
Và ở đoạn cuối độ tuổi 40 của mình,

0:02:07.000,0:02:09.000
mỗi khi tôi thức dậy vào buổi sáng

0:02:09.000,0:02:11.000
sáu ý nghĩ đầu tiên của tôi đều là tiêu cực.

0:02:11.000,0:02:13.000
Và tôi đã rất sợ.

0:02:13.000,0:02:15.000
Tôi nghĩ, trời ơi,

0:02:15.000,0:02:17.000
Mình sắp sửa trở thành một bà già cáu kỉnh.

0:02:17.000,0:02:21.000
Nhưng giờ đây tôi đang ở ngay giữa hồi thứ 3 của cuộc đời mình,

0:02:21.000,0:02:24.000
tôi nhận ra rằng tôi chưa bao giờ cảm thấy hạnh phúc hơn thế.

0:02:24.000,0:02:28.000
Tôi có một cảm giác khỏe khoắn không lẫn vào đâu được.

0:02:29.000,0:02:31.000
Và tôi đã khám phá ra rằng

0:02:31.000,0:02:33.000
khi bạn đặt mình vào trong tuổi già.

0:02:33.000,0:02:35.000
thay vì nhìn vào nó từ phía ngoài,

0:02:35.000,0:02:37.000
nỗi sợ hãi lắng dần.

0:02:37.000,0:02:39.000
Bạn nhận ra rằng, bạn vẫn là bản thân mình --

0:02:39.000,0:02:41.000
thậm chí còn là bản thân mình nhiều hơn trước kia.

0:02:41.000,0:02:45.000
Picasso đã từng nói: "Cần phải trải qua rất lâu để trở nên trẻ trung."

0:02:45.000,0:02:47.000
(cười)

0:02:47.000,0:02:49.000
Tôi không muốn lãng mạn hóa sự già nua.

0:02:49.000,0:02:51.000
Tất nhiên, không thể có sự bảo đảm

0:02:51.000,0:02:53.000
rằng nó chắc chắn sẽ là quãng thời gian của sự gặt hái thành quả và sự trưởng thành.

0:02:53.000,0:02:55.000
Một vài phần là yếu tố may mắn.

0:02:55.000,0:02:58.000
Một số khác, đương nhiên, là di truyền.

0:02:58.000,0:03:00.000
Thậm chí, một phần ba là yếu tố di truyền.

0:03:00.000,0:03:03.000
Và chúng ta không thể làm gì nhiều để thay đổi điều đó.

0:03:03.000,0:03:05.000
Nhưng đó cũng có nghĩa là hai phần ba

0:03:05.000,0:03:07.000
phụ thuộc vào việc chúng ta sẽ sống hồi thứ ba đó như thế nào,

0:03:07.000,0:03:10.000
và chúng ta có thể làm một điều gì đó.

0:03:10.000,0:03:13.000
Chúng ta sẽ thảo luận xem chúng ta có thể làm gì

0:03:13.000,0:03:16.000
để làm những năm tháng được cho thêm này thực sự thành công

0:03:16.000,0:03:19.000
và dùng chúng để tạo nên sự khác biêt.

0:03:19.000,0:03:21.000
Bây giờ, hãy cho phép tôi nói vài điều về cái cầu thang,

0:03:21.000,0:03:25.000
một ẩn dụ có vẻ như khá kì quặc về tuổi già,

0:03:25.000,0:03:28.000
với một thực tế là có rất nhiều người già cảm thấy e ngại với cầu thang.

0:03:28.000,0:03:30.000
(cười)

0:03:30.000,0:03:33.000
Bao gồm cả tôi nữa.

0:03:33.000,0:03:35.000
Như bạn biết đấy,

0:03:35.000,0:03:38.000
cả thế giới vận động theo một quy tắc chung:

0:03:38.000,0:03:42.000
entropy, nguyên lý thứ hai của nhiêt động lực học.

0:03:42.000,0:03:45.000
Entropy nghĩa là mọi thứ trên thế giới, tất cả mọi thứ,

0:03:45.000,0:03:47.000
đều đang ở trong trạng thái suy giảm và phân rã,

0:03:47.000,0:03:49.000
một vòng cung đi xuống.

0:03:49.000,0:03:52.000
Và chỉ có một ngoại lệ cho nguyên lý quốc tế này,

0:03:52.000,0:03:54.000
đó là tinh thần con người.

0:03:54.000,0:03:57.000
thứ mà có thể tiếp tục đi lên --

0:03:57.000,0:03:59.000
như một chiếc cầu thang --

0:03:59.000,0:04:01.000
đưa chúng ta đến sự trọn vẹn,

0:04:01.000,0:04:04.000
tính xác thực và tri thức.

0:04:04.000,0:04:06.000
Và đây là một ví dụ về điều tôi mà muốn nói đến.

0:04:06.000,0:04:08.000
Sự đi lên này

0:04:08.000,0:04:12.000
có thể xảy ra ngay cả trong những thử thách sức lực khó khăn nhất.

0:04:12.000,0:04:14.000
Khoảng ba năm về trước,

0:04:14.000,0:04:16.000
tôi đọc được một bài báo trên The New York Times.

0:04:16.000,0:04:18.000
Nó nói về một người đàn ông tên là Neil Selinger --

0:04:18.000,0:04:21.000
57 tuổi, một luật sư đã về hưu --

0:04:21.000,0:04:24.000
một người đã tham gia nhóm viết văn ở trường Sarah Lawrence

0:04:24.000,0:04:27.000
nơi ông tìm thấy tiếng nói của con người văn chương nơi mình.

0:04:27.000,0:04:29.000
Hai năm sau đó,

0:04:29.000,0:04:32.000
ông được chẩn đoán bị ALS, tên thường gọi là bệnh Lou Gehrig.

0:04:32.000,0:04:35.000
Đó là một căn bệnh khủng khiếp. Chết người.

0:04:35.000,0:04:39.000
Nó ăn mòn cơ thể, nhưng trí óc vẫn còn nguyên vẹn.

0:04:39.000,0:04:42.000
Trong bài báo này, ngài Selinger đã viết những dòng này

0:04:42.000,0:04:45.000
để miêu tả những gì đang xảy ra với ông.

0:04:45.000,0:04:48.000
Và tôi xin trích dẫn lại:

0:04:48.000,0:04:50.000
"Khi các cơ của tôi yếu dần,

0:04:50.000,0:04:53.000
văn chương của tôi lại ngày càng mạnh lên.

0:04:53.000,0:04:56.000
Khi tôi dần mất đi khả năng phát âm,

0:04:56.000,0:04:59.000
tôi tìm thấy tiếng nói của mình.

0:04:59.000,0:05:01.000
Khi tôi biến mất dần, tôi lớn dần lên.

0:05:01.000,0:05:03.000
Khi tôi mất đi biết bao nhiêu thứ,

0:05:03.000,0:05:07.000
tôi cuối cùng đã tìm thấy chính mình."

0:05:07.000,0:05:09.000
Neil Selinger, với tôi,

0:05:09.000,0:05:12.000
là một biểu tượng của sự bước tới trên bậc cầu thang

0:05:12.000,0:05:15.000
trong hồi thứ ba của cuộc đời ông ấy.

0:05:15.000,0:05:17.000
Giờ đây, chúng ta đều được sinh ra với tinh thần ấy, tất cả chúng ta,

0:05:17.000,0:05:20.000
nhưng đôi lúc nó bị chùng xuống

0:05:20.000,0:05:22.000
giữa những thử thách của cuộc đời,

0:05:22.000,0:05:25.000
bạo lực, ngược đãi, quên lãng.

0:05:25.000,0:05:27.000
Có thể cha mẹ chúng ta đã trải qua sự trầm cảm.

0:05:27.000,0:05:29.000
Có thể họ đã không thể yêu chúng ta

0:05:29.000,0:05:33.000
hơn những gì chúng ta làm được trong cuộc sống.

0:05:33.000,0:05:35.000
Có thể chúng ta vẫn đang vật lộn

0:05:35.000,0:05:37.000
với một nỗi đau tâm lý, một vết thương.

0:05:37.000,0:05:41.000
Có thể chúng ta đang cảm thấy nhiều mối quan hệ của mình chưa có một kết thúc rõ ràng.

0:05:41.000,0:05:45.000
Và vì vậy chúng ta cảm thấy dang dở.

0:05:45.000,0:05:48.000
Có lẽ nhiệm vụ của hồi thứ ba này

0:05:48.000,0:05:53.000
là hoàn thành nhiệm vụ dang dở để làm trọn vẹn bản thân.

0:05:53.000,0:05:57.000
Đối với tôi, nó bắt đầu khi tôi tiến gần đến hồi thứ ba của mình,

0:05:57.000,0:05:59.000
sinh nhật thứ 60.

0:05:59.000,0:06:01.000
Tôi phải sống nó như thế nào đây?

0:06:01.000,0:06:04.000
Tôi phải đạt được điều gì trong hồi cuối cùng này?

0:06:04.000,0:06:08.000
Và tôi nhận ra rằng, để biết mình nên đi đâu,

0:06:08.000,0:06:10.000
tôi phải biết mình đã ở đâu.

0:06:10.000,0:06:12.000
Và thế nên tôi quay lại

0:06:12.000,0:06:14.000
và tìm hiểu về hai hồi đầu tiên của mình,

0:06:14.000,0:06:17.000
cố gắng nhìn lại xem tôi đã là ai hồi ấy,

0:06:17.000,0:06:19.000
tôi đã thực sự là ai --♪

0:06:19.000,0:06:22.000
chứ không phải người mà cha mẹ hay người khác bảo tôi phải trở thành,

0:06:22.000,0:06:24.000
hay đối xử với tôi như thể tôi là người ấyi.

0:06:24.000,0:06:26.000
Nhưng tôi đã là ai? Cha mẹ tôi đã là ai --

0:06:26.000,0:06:29.000
không phải với cương vị là cha mẹ, mà như những con người?

0:06:29.000,0:06:31.000
Ông bà tôi đã là ai?

0:06:31.000,0:06:33.000
Họ đã đối xử với cha mẹ tôi như thế nào?

0:06:33.000,0:06:36.000
Những chuyện đại loại như vậy

0:06:36.000,0:06:39.000
Tôi đã khám phá ra vài năm sau đó

0:06:39.000,0:06:42.000
rằng quá trình mà tôi đã trải qua này

0:06:42.000,0:06:44.000
được các nhà tâm lí học gọi là

0:06:44.000,0:06:46.000
"thực hiện một bản đánh giá về cuộc đời."

0:06:46.000,0:06:48.000
Họ nói rằng nó có thể mang lại tầm quan trọng mới

0:06:48.000,0:06:50.000
,sự rõ ràng và ý nghĩa

0:06:50.000,0:06:52.000
cho cuộc sống của một con người.

0:06:52.000,0:06:55.000
Bạn có thể nhận ra, như tôi đã từng,

0:06:55.000,0:06:58.000
rằng có rất hiều việc bạn từng nghĩ là lỗi của bạn,

0:06:58.000,0:07:01.000
nhiều thứ bạn từng nghĩ về bản thân,

0:07:01.000,0:07:04.000
thật ra chẳng hề liên quan đến bạn.

0:07:04.000,0:07:07.000
Nó không phải là lỗi của bạn, bạn hoàn toàn ổn.

0:07:07.000,0:07:09.000
Và bạn vẫn có thể quay lại

0:07:09.000,0:07:11.000
và tha thứ cho chúng

0:07:11.000,0:07:13.000
và tha thứ cho chính mình.

0:07:13.000,0:07:16.000
Bạn có thể giải phóng bản thân

0:07:16.000,0:07:18.000
khỏi quá khứ của mình.

0:07:18.000,0:07:20.000
Bạn có thể cố gắng để thay đổi

0:07:20.000,0:07:22.000
mối quan hệ của bạn với quá khứ.

0:07:22.000,0:07:24.000
Giờ đây,khi viết về vấn đề này,

0:07:24.000,0:07:27.000
tôi vô tình tìm thấy một quyển sách tên là "Cuộc tìm kiếm của loài người về ý nghĩa"

0:07:27.000,0:07:29.000
bởi Viktor Frankl.

0:07:29.000,0:07:32.000
Viktor Frankl là một nhà ngoại cảm người Đức

0:07:32.000,0:07:35.000
người đã từng sống 5 năm ở một trại tập trung của Đức quốc xã.

0:07:35.000,0:07:38.000
Ông viết rằng, khi đang ở trong trại,

0:07:38.000,0:07:42.000
ông có thể đoán trước người nào sẽ được thả,

0:07:42.000,0:07:44.000
người nào sẽ ổn

0:07:44.000,0:07:46.000
và người nào không.

0:07:46.000,0:07:51.000
Và ông viết rằng:

0:07:51.000,0:07:54.000
Tất cả mọi thứ bạn có trong cuộc đời đều có thể bị tước khỏi bạn

0:07:54.000,0:07:56.000
ngoại trừ một việc,

0:07:56.000,0:07:58.000
tự do trong việc chọn lựa

0:07:58.000,0:08:00.000
cách bạn ứng xử

0:08:00.000,0:08:02.000
trước những tình huống.

0:08:02.000,0:08:04.000
Đây là điều quyết định

0:08:04.000,0:08:06.000
chất lượng của cuộc sống chúng ta --

0:08:06.000,0:08:08.000
không phải là sự giàu nghèo,

0:08:08.000,0:08:10.000
nổi tiếng hay vô danh,

0:08:10.000,0:08:12.000
khỏe mạnh hay đau đớn.

0:08:12.000,0:08:15.000
Điều quyết định chất lượng cuộc sống chúng ta

0:08:15.000,0:08:18.000
là cách chúng ta nhìn nhận những thực tế ấy,

0:08:18.000,0:08:20.000
những ý nghĩa mà chúng ta gắn cho chúng,

0:08:20.000,0:08:23.000
thái độ mà chúng ta bấu víu vào trước chúng,

0:08:23.000,0:08:27.000
và tâm thế mà chúng ta cho phép chúng khơi gợi nên."

0:08:27.000,0:08:30.000
Có lẽ mục đích trung tâm của hồi thứ ba

0:08:30.000,0:08:34.000
là quay lại và cố gắng, nếu hợp lí,

0:08:34.000,0:08:36.000
để thay đổi mối quan hệ của ta

0:08:36.000,0:08:38.000
với quá khứ.

0:08:38.000,0:08:41.000
Hóa ra là nghiên cứu về não bộ cho thấy

0:08:41.000,0:08:43.000
khi chúng ta có thể làm được điều này,

0:08:43.000,0:08:46.000
nó thể hiện qua não bộ --

0:08:46.000,0:08:49.000
liên kết nơ ron được tạo ra.

0:08:49.000,0:08:51.000
Bạn thấy đấy, nếu theo thời gian, bạn

0:08:51.000,0:08:54.000
ứng xử một cách tiêu cực trước các sự kiện và con người trong quá khứ,

0:08:54.000,0:08:57.000
liên kết nơ ron được tạo ra

0:08:57.000,0:09:00.000
bởi các tín hiệu điện và hóa học gửi đến não bộ.

0:09:00.000,0:09:03.000
Theo thời gian, những liên kết nơ ron này tiếp tục được gia cố,

0:09:03.000,0:09:05.000
và trở thành một chuẩn mực--

0:09:05.000,0:09:07.000
ngay cả khi đó là một điều xấu đối với chúng ta

0:09:07.000,0:09:10.000
vì chúng khiến ta bị căng thẳng và lo lắng.

0:09:10.000,0:09:12.000
Tuy nhiên,

0:09:12.000,0:09:16.000
nếu ta có thể quay lại và thay đổi mối quan hệ của mình,

0:09:16.000,0:09:18.000
nhìn nhận lại mối quan hệ

0:09:18.000,0:09:20.000
với những con người và sự kiện trong quá khứ,

0:09:20.000,0:09:22.000
các liên kết nơ ron có thể thay đổi.

0:09:22.000,0:09:24.000
Và nếu ta có thể duy trì

0:09:24.000,0:09:27.000
những cảm xúc tích cực về quá khứ,

0:09:27.000,0:09:29.000
nó sẽ trở thành một chuẩn mực mới.

0:09:29.000,0:09:32.000
Như thể cài đặt lại bộ điều chỉnh nhiệt vậy.

0:09:32.000,0:09:35.000
Không phải là việc có được nhiều kinh nghiệm

0:09:35.000,0:09:38.000
khiến chúng ta thông thái hơn,

0:09:38.000,0:09:42.000
mà là sự đánh giá lại những kinh nghiệm đã có

0:09:42.000,0:09:44.000
giúp chúng ta trở nên thông thái --

0:09:44.000,0:09:46.000
và hoàn thiện,

0:09:46.000,0:09:48.000
mang đến (cho ta) sự thông thái và tính xác thực.

0:09:48.000,0:09:52.000
Điều đó giúp ta trở thành những gì chúng ta mà lẽ ra chúng ta đã có thể trở thành.

0:09:52.000,0:09:54.000
Phụ nữ bắt đầu một cách trọn vẹn, đúng không?

0:09:54.000,0:09:57.000
Ý tôi là, khi còn là những bé gái, chúng ta bắt đầu một cách mạnh mẽ và đầy quyết tâm -- "Yeah, ai bảo đấy?"

0:09:57.000,0:09:59.000
Chúng ta có khả năng hành động.

0:09:59.000,0:10:01.000
Chúng ta là chủ thể của cuộc sống của chính mình.

0:10:01.000,0:10:03.000
Nhưng rất thường xuyên,

0:10:03.000,0:10:06.000
rất nhiều người, nếu không muốn nói là phần lớn chúng ta, khi đến độ tuổi dậy thì,

0:10:06.000,0:10:09.000
ta bắt đầu lo lắng về việc hòa nhập và cố gắng để được yêu thích.

0:10:09.000,0:10:13.000
Và chúng ta trở thành chủ thể và vật thể của cuộc sống của những người khác.

0:10:13.000,0:10:16.000
Nhưng giờ đấy, đến hồi thứ ba của chính mình,

0:10:16.000,0:10:18.000
chúng ta hoàn toàn có thể,

0:10:18.000,0:10:21.000
có thể quay lại điểm khởi đầu

0:10:21.000,0:10:23.000
và thật sự làm quen với nó như lần gặp gỡ vậy.

0:10:23.000,0:10:26.000
Và nếu chúng ta có thể thực hiện điều đó,

0:10:26.000,0:10:29.000
sẽ là không chỉ tốt cho chúng ta mà còn hơn thế nữa.

0:10:29.000,0:10:31.000
Phụ nữ lớn tuổi

0:10:31.000,0:10:33.000
là thành phần lớn nhất trong dân số thế giới.

0:10:33.000,0:10:36.000
Nếu chúng ta có thể quay lại và định nghĩa lại bản thân

0:10:36.000,0:10:38.000
và trở nên hoàn thiện,

0:10:38.000,0:10:43.000
điều đó sẽ tạo ra một xu hướng văn hóa mới trên thế giới,

0:10:43.000,0:10:46.000
và đưa ra cho giới trẻ một tấm gương

0:10:46.000,0:10:49.000
để chúng có thể tự nhìn nhận lại cuộc sống trong quãng đời riêng của chúng.

0:10:49.000,0:10:51.000
Cảm ơn các bạn rất nhiều.

0:10:51.000,0:10:58.000
(vỗ tay)