WEBVTT

00:00:00.540 --> 00:00:02.520
Er waren veel revoluties

00:00:02.520 --> 00:00:04.000
in de afgelopen eeuw,

00:00:04.000 --> 00:00:06.000
maar wellicht geen daarvan zo belangrijk

00:00:06.000 --> 00:00:08.520
als de revolutie in levensverwachting.

00:00:09.000 --> 00:00:11.000
We leven tegenwoordig gemiddeld

00:00:11.000 --> 00:00:14.810
34 jaar langer dan onze overgrootouders.

00:00:14.810 --> 00:00:16.000
Stel je voor...

00:00:16.000 --> 00:00:19.000
Dat is een compleet tweede volwassen leven

00:00:19.000 --> 00:00:21.230
dat aan ons leven is toegevoegd.

00:00:21.230 --> 00:00:23.210
Desondanks ziet onze cultuur

00:00:23.210 --> 00:00:26.000
grotendeels nog niet
onder ogen wat dit betekent.

00:00:26.000 --> 00:00:29.000
We leven nog steeds in het oude paradigma

00:00:29.000 --> 00:00:31.000
van het leven als een boog.

00:00:31.000 --> 00:00:33.000
Dat is de metafoor, de oude metafoor.

00:00:33.000 --> 00:00:35.310
Je wordt geboren,
je piekt midden in je leven

00:00:35.310 --> 00:00:37.230
en daalt af in gebrekkigheid.

00:00:37.230 --> 00:00:39.000
(Gelach)

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
Ouderdom als ziekteverschijnsel.

NOTE Paragraph

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
Maar tegenwoordig werpen vele mensen --

00:00:43.000 --> 00:00:46.000
filosofen, kunstenaars,
artsen, wetenschappers --

00:00:46.000 --> 00:00:49.400
een nieuwe blik op
wat ik noem: de derde akte,

00:00:49.400 --> 00:00:52.000
de laatste drie decennia van het leven.

00:00:52.000 --> 00:00:57.000
Ze realiseren zich dat dit
in feite een ontwikkelingsfase is

00:00:57.000 --> 00:00:59.320
met haar eigen betekenis --

00:00:59.320 --> 00:01:02.000
zo verschillend van middelbare leeftijd

00:01:02.000 --> 00:01:05.000
als adolescentie is van de kindertijd.

00:01:05.000 --> 00:01:08.780
En ze vragen -- we zouden
allemaal moeten vragen:

00:01:08.780 --> 00:01:11.080
hoe benutten we deze tijd?

00:01:11.080 --> 00:01:13.570
Hoe beleven we die tijd succesvol?

00:01:13.570 --> 00:01:15.700
Wat is de gepaste nieuwe metafoor

00:01:15.700 --> 00:01:17.240
voor ouderdom?

NOTE Paragraph

00:01:17.240 --> 00:01:21.030
Ik heb het afgelopen jaar onderzoek gedaan
en geschreven over dit onderwerp.

00:01:21.030 --> 00:01:22.290
Ik ontdekte

00:01:22.290 --> 00:01:26.210
dat een gepastere metafoor voor het leven

00:01:26.210 --> 00:01:28.000
een trap is --

00:01:28.000 --> 00:01:32.000
de opwaartse beweging
van de menselijke geest,

00:01:32.000 --> 00:01:34.590
die ons wijsheid brengt, heelheid

00:01:34.590 --> 00:01:36.300
en authenticiteit.

00:01:36.300 --> 00:01:38.560
Leeftijd, niet als ziektebeeld;

00:01:38.560 --> 00:01:40.420
leeftijd als potentieel.

00:01:40.420 --> 00:01:41.730
En raad eens...

00:01:41.730 --> 00:01:44.600
Dit potentieel is er
niet slechts voor de enkeling.

00:01:44.600 --> 00:01:47.990
Het blijkt dat de meeste
mensen boven de 50

00:01:48.000 --> 00:01:50.500
zich beter voelen, minder gestrest zijn

00:01:50.500 --> 00:01:52.500
minder vijandig, minder bezorgd.

00:01:52.500 --> 00:01:54.460
We zien meer de overeenkomsten

00:01:54.460 --> 00:01:56.350
en minder de verschillen.

00:01:56.350 --> 00:01:58.290
Enkele onderzoeken laten zelfs zien

00:01:58.290 --> 00:02:00.000
dat we gelukkiger zijn.

NOTE Paragraph

00:02:00.000 --> 00:02:02.770
Dit is niet wat ik verwachtte, geloof me.

00:02:02.770 --> 00:02:05.050
Ik kom uit een familie
van depressievelingen.

00:02:05.050 --> 00:02:06.020
(Gelach)

00:02:06.020 --> 00:02:07.480
Als late veertiger,

00:02:07.480 --> 00:02:09.540
waren 's ochtends bij het ontwaken

00:02:09.540 --> 00:02:12.290
mijn eerste zes gedachten
allemaal negatief.

00:02:12.290 --> 00:02:13.320
Ik werd bang.

00:02:13.320 --> 00:02:14.550
Ik dacht, mijn hemel...

00:02:14.550 --> 00:02:17.000
Ik word een nukkige oude dame.

00:02:17.000 --> 00:02:21.480
Maar nu ik middenin
mijn eigen derde akte zit,

00:02:21.480 --> 00:02:24.780
realiseer ik me dat ik
nooit gelukkiger ben geweest.

00:02:24.780 --> 00:02:28.690
Ik heb zo'n krachtig gevoel
van welbevinden.

00:02:29.320 --> 00:02:30.640
Ik ontdekte:

00:02:30.640 --> 00:02:33.060
wanneer je je in de ouderdom bevindt,

00:02:33.060 --> 00:02:35.560
in plaats van het van buitenaf te zien,

00:02:35.560 --> 00:02:37.000
ebt angst weg.

00:02:37.000 --> 00:02:39.220
Je beseft dat je nog steeds jezelf bent --

00:02:39.220 --> 00:02:41.000
misschien zelfs méér jezelf.

00:02:41.000 --> 00:02:45.410
Picasso zei ooit: "Het duurt
erg lang om jong te worden."

NOTE Paragraph

00:02:45.410 --> 00:02:47.000
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:02:47.000 --> 00:02:49.250
Ik wil ouder worden niet romantiseren.

00:02:49.250 --> 00:02:51.000
Er is uiteraard geen garantie

00:02:51.000 --> 00:02:53.350
dat het een tijd
van vervulling en groei wordt.

00:02:53.350 --> 00:02:55.810
Sommige dingen hebben met geluk te maken.

00:02:55.810 --> 00:02:58.280
Sommige dingen zijn uiteraard genetisch.

00:02:58.280 --> 00:03:00.340
Een derde is genetisch.

00:03:00.340 --> 00:03:03.000
Er is niet zoveel
dat we daaraan kunnen doen.

00:03:03.000 --> 00:03:05.530
Maar dat betekent dat tweederde

00:03:05.530 --> 00:03:08.130
van hoe goed we het hebben
in de derde akte,

00:03:08.130 --> 00:03:10.350
door onszelf beïnvloed kan worden.

00:03:10.350 --> 00:03:13.000
We gaan bediscussiëren wat we kunnen doen

00:03:13.000 --> 00:03:16.260
om deze toegevoegde jaren
echt succesvol te maken

00:03:16.260 --> 00:03:19.000
en te gebruiken om je stempel te drukken.

NOTE Paragraph

00:03:19.000 --> 00:03:21.560
Nu even iets over die trap,

00:03:21.560 --> 00:03:25.750
die wellicht een vreemde
metafoor lijkt voor senioren,

00:03:25.750 --> 00:03:28.960
aangezien vele moeite hebben
met trappenlopen.

00:03:28.960 --> 00:03:30.370
(Gelach)

00:03:30.370 --> 00:03:31.660
Mezelf inbegrepen.

00:03:32.820 --> 00:03:35.000
Zoals je misschien weet,

00:03:35.000 --> 00:03:38.670
is de hele wereld onderhevig
aan een universele wet:

00:03:38.670 --> 00:03:42.260
entropie, de tweede wet
van de thermodynamica.

00:03:42.260 --> 00:03:45.410
Entropie betekent
dat alles in de wereld, alles,

00:03:45.410 --> 00:03:47.680
zich in een staat van afbraak bevindt,

00:03:47.680 --> 00:03:49.000
de boog.

00:03:49.000 --> 00:03:52.340
Er is slechts één uitzondering
op deze universele wet,

00:03:52.340 --> 00:03:54.830
en dat is de menselijke geest.

00:03:54.830 --> 00:03:57.660
Die kan zich opwaarts blijven bewegen --

00:03:57.660 --> 00:03:59.000
de trap --

00:03:59.000 --> 00:04:01.340
en ons naar volledigheid brengen,

00:04:01.340 --> 00:04:04.000
authenticiteit en wijsheid.

NOTE Paragraph

00:04:04.000 --> 00:04:06.660
Hier is een voorbeeld van wat ik bedoel.

00:04:06.660 --> 00:04:08.440
Deze opwaartse beweging

00:04:08.440 --> 00:04:12.380
kan zelfs plaatsvinden
bij extreme fysieke beperkingen.

00:04:12.380 --> 00:04:14.000
Zo'n drie jaar geleden

00:04:14.000 --> 00:04:16.300
las ik een artikel in de New York Times.

00:04:16.300 --> 00:04:18.570
Het ging over een man, Neil Selinger --

00:04:18.570 --> 00:04:21.000
57 jaar oud, gepensioneerd advocaat --

00:04:21.000 --> 00:04:24.450
die toetrad tot de schrijversgroep
op Sarah Lawrence College

00:04:24.450 --> 00:04:26.870
waar hij zijn schrijvers-stem vond.

00:04:27.340 --> 00:04:29.550
Twee jaar later werd hij gediagnosticeerd

00:04:29.550 --> 00:04:32.950
met ALS, [in Amerika:]
"de ziekte van Lou Gehrig".

00:04:32.950 --> 00:04:35.000
Een vreselijke ziekte. Dodelijk.

00:04:35.000 --> 00:04:39.000
Ze verwoest het lichaam,
maar de geest blijft intact.

00:04:39.000 --> 00:04:42.410
In dit artikel schreef
dhr. Selinger het volgende

00:04:42.410 --> 00:04:45.480
om te beschrijven wat er met hem gebeurde.

00:04:45.960 --> 00:04:47.350
Ik citeer:

00:04:47.350 --> 00:04:50.390
"Terwijl mijn spieren verzwakten,

00:04:50.390 --> 00:04:53.000
werd mijn proza sterker.

00:04:53.000 --> 00:04:56.000
Terwijl ik langzaam
mijn spraakvermogen verloor,

00:04:56.000 --> 00:04:58.810
won ik mijn stem.

00:04:58.810 --> 00:05:01.350
Terwijl ik wegkwijnde, groeide ik.

00:05:01.350 --> 00:05:03.640
Terwijl ik zoveel verloor,

00:05:03.640 --> 00:05:07.000
begon ik eindelijk mezelf te vinden."

00:05:07.000 --> 00:05:09.260
Neil Selinger is voor mij

00:05:09.260 --> 00:05:12.750
de belichaming van
het beklimmen van de trap

00:05:12.750 --> 00:05:15.000
in deze derde akte.

NOTE Paragraph

00:05:15.000 --> 00:05:17.480
We zijn allemaal geboren met spirit,

00:05:17.480 --> 00:05:20.000
maar soms wordt die vertrapt

00:05:20.000 --> 00:05:22.000
onder de uitdagingen van het leven,

00:05:22.000 --> 00:05:25.000
geweld, misbruik, verwaarlozing.

00:05:25.000 --> 00:05:27.450
Misschien leden
onze ouders aan depressie.

00:05:27.450 --> 00:05:29.640
Misschien waren ze enkel in staat

00:05:29.640 --> 00:05:32.770
slechts onze prestaties lief te hebben.

00:05:32.770 --> 00:05:35.000
Misschien lijden we nog steeds

00:05:35.000 --> 00:05:37.450
aan een psychische pijn, een wond.

00:05:37.450 --> 00:05:41.780
Misschien voelt het alsof veel van
onze relaties niet echt beëindigd zijn.

00:05:41.780 --> 00:05:45.000
Dan kunnen we ons onvolledig voelen.

00:05:45.000 --> 00:05:48.000
Misschien is de taak van de derde akte

00:05:48.000 --> 00:05:53.000
om de vervolmaking van onszelf
tot een goed einde te brengen.

NOTE Paragraph

00:05:53.000 --> 00:05:57.000
Voor mij begon het
toen ik mijn derde akte aanving,

00:05:57.000 --> 00:05:59.000
mijn 60ste verjaardag.

00:05:59.000 --> 00:06:01.290
Hoe moest ik deze tijd beleven?

00:06:01.290 --> 00:06:04.250
Wat moest ik volbrengen
in deze laatste akte?

00:06:04.250 --> 00:06:08.000
Ik realiseerde me dat
om te weten waar ik heen ging,

00:06:08.000 --> 00:06:10.410
ik ook moest weten waar ik vandaan kwam.

00:06:10.410 --> 00:06:12.000
Dus ging ik terug

00:06:12.000 --> 00:06:14.470
en bestudeerde mijn eerste twee aktes

00:06:14.470 --> 00:06:17.340
om te zien wie ik destijds was,

00:06:17.340 --> 00:06:19.000
wie ik echt was --

00:06:19.000 --> 00:06:22.600
niet wat mijn ouders
of andere mensen me vertelden,

00:06:22.600 --> 00:06:24.390
of hoe ik behandeld werd.

00:06:24.390 --> 00:06:26.740
Maar wie was ik? Wie waren mijn ouders --

00:06:26.740 --> 00:06:29.000
niet als ouders, maar als mensen?

00:06:29.000 --> 00:06:31.000
Wie waren mijn grootouders?

00:06:31.000 --> 00:06:33.140
Hoe behandelden zij mijn ouders?

00:06:33.140 --> 00:06:34.770
Dat soort dingen.

NOTE Paragraph

00:06:36.000 --> 00:06:39.330
Ik ontdekte een paar jaar later

00:06:39.330 --> 00:06:42.000
dat dit proces waar ik uit kwam,

00:06:42.000 --> 00:06:44.490
bij psychologen bekend staat als

00:06:44.490 --> 00:06:46.380
"je levensloop bekijken".

00:06:46.380 --> 00:06:48.500
Ze zeggen dat het nieuwe waarde

00:06:48.500 --> 00:06:50.360
en helderheid en betekenis

00:06:50.360 --> 00:06:52.180
kan geven aan iemands leven.

00:06:52.180 --> 00:06:55.000
Je kunt, net als ik, merken

00:06:55.000 --> 00:06:58.000
dat veel dingen
die je als jouw fouten zag,

00:06:58.000 --> 00:07:01.000
veel dingen die je over jezelf dacht,

00:07:01.000 --> 00:07:04.000
niets met je te maken hadden.

00:07:04.000 --> 00:07:07.000
Het was jouw fout niet; niks mis met je.

00:07:07.000 --> 00:07:09.000
En je kunt teruggaan

00:07:09.000 --> 00:07:11.000
en ze vergeven

00:07:11.000 --> 00:07:13.000
en jezelf vergeven.

00:07:13.000 --> 00:07:16.000
Je kunt jezelf bevrijden

00:07:16.000 --> 00:07:18.000
van je verleden.

00:07:18.000 --> 00:07:20.000
Je kan werken aan het veranderen

00:07:20.000 --> 00:07:22.330
van jouw relatie met je verleden.

NOTE Paragraph

00:07:22.850 --> 00:07:24.570
Terwijl ik dit schreef,

00:07:24.570 --> 00:07:27.580
stootte ik op het boek
"De zin van het bestaan"

00:07:27.580 --> 00:07:29.290
door Viktor Frankl.

00:07:29.290 --> 00:07:32.000
Viktor Frankl was een Duitse psychiater

00:07:32.000 --> 00:07:35.000
die vijf jaar had doorgebracht
in een concentratiekamp.

00:07:35.000 --> 00:07:38.000
Hij schreef dat,
terwijl hij in het kamp was,

00:07:38.000 --> 00:07:42.000
hij wist welke mensen
na eventuele vrijlating

00:07:42.000 --> 00:07:44.490
er bovenop zouden komen,

00:07:44.490 --> 00:07:46.470
en welke niet.

00:07:46.470 --> 00:07:48.260
Ook schreef hij:

00:07:51.000 --> 00:07:54.460
"Alles wat je hebt in het leven,
kan je worden afgenomen

00:07:54.460 --> 00:07:56.000
behalve één ding:

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
je vrijheid om te kiezen

00:07:58.000 --> 00:08:00.190
hoe je zal reageren

00:08:00.190 --> 00:08:02.000
op de situatie.

00:08:02.000 --> 00:08:04.000
Dit is wat de kwaliteit bepaalt

00:08:04.000 --> 00:08:06.000
van het leven dat we geleid hebben --

00:08:06.000 --> 00:08:08.000
niet of we rijk of arm waren,

00:08:08.000 --> 00:08:10.000
beroemd of onbekend,

00:08:10.000 --> 00:08:12.000
gezond of lijdend.

00:08:12.000 --> 00:08:15.000
Wat de kwaliteit van leven bepaalt,

00:08:15.000 --> 00:08:18.000
is hoe we ons verhouden
tot deze realiteiten,

00:08:18.000 --> 00:08:20.200
welke waarde we hen toekennen,

00:08:20.200 --> 00:08:23.000
aan welke houding
we vanwege hen vasthouden,

00:08:23.000 --> 00:08:26.810
welke mentale gesteldheid
we ze laten oproepen."

NOTE Paragraph

00:08:26.810 --> 00:08:30.000
Misschien is de centrale 'zin'
van de derde akte:

00:08:30.000 --> 00:08:34.000
teruggaan en proberen, wanneer nodig,

00:08:34.000 --> 00:08:36.140
om onze relatie met het verleden

00:08:36.140 --> 00:08:38.000
te veranderen.

00:08:38.000 --> 00:08:41.000
Cognitief onderzoek blijkt uit te wijzen

00:08:41.000 --> 00:08:43.430
dat als we in staat zijn dit te doen,

00:08:43.430 --> 00:08:46.000
het zich neurologisch manifesteert --

00:08:46.000 --> 00:08:49.000
in de hersenen worden
neurale paden gecreëerd.

00:08:49.000 --> 00:08:51.230
Wanneer je gedurende lange tijd

00:08:51.230 --> 00:08:54.380
negatief gereageerd hebt
op gebeurtenissen en mensen

00:08:54.380 --> 00:08:57.000
uit het verleden, ontstaan neurale paden

00:08:57.000 --> 00:09:00.350
door chemische en elektrische signalen
die door de hersenen gaan.

00:09:00.350 --> 00:09:03.430
Na verloop van tijd slijten
deze neurale paden zo diep uit

00:09:03.430 --> 00:09:05.380
dat ze de norm worden --

00:09:05.380 --> 00:09:07.380
zelfs als dat slecht voor ons is

00:09:07.380 --> 00:09:10.270
doordat het ons stress en zorgen brengt.

NOTE Paragraph

00:09:10.270 --> 00:09:12.000
Als we echter

00:09:12.000 --> 00:09:16.000
terug kunnen gaan
en onze relatie veranderen,

00:09:16.000 --> 00:09:18.000
onze relatie herzien

00:09:18.000 --> 00:09:20.300
met mensen en gebeurtenissen
uit het verleden,

00:09:20.300 --> 00:09:22.240
kunnen neurale paden veranderen.

00:09:22.240 --> 00:09:24.000
En als we die positievere

00:09:24.010 --> 00:09:27.000
gevoelens over het verleden
kunnen volhouden,

00:09:27.000 --> 00:09:29.000
wordt dat de nieuwe norm.

00:09:29.000 --> 00:09:32.000
Alsof je een thermostaat opnieuw instelt.

00:09:32.000 --> 00:09:35.350
Het is niet het hebben van ervaringen

00:09:35.350 --> 00:09:38.000
wat ons wijsheid geeft,

00:09:38.000 --> 00:09:41.880
het is het reflecteren op die ervaringen

00:09:41.880 --> 00:09:44.000
wat ons wijsheid geeft --

00:09:44.000 --> 00:09:46.150
wat ons helpt heel te worden,

00:09:46.150 --> 00:09:48.280
wijsheid en authenticiteit brengt.

00:09:48.280 --> 00:09:51.450
Het helpt ons worden
wat we hadden kunnen zijn.

NOTE Paragraph

00:09:52.110 --> 00:09:54.270
Vrouwen beginnen compleet, niet?

00:09:54.270 --> 00:09:57.420
Ik bedoel, als meisjes beginnen we
met pit -- "Ja... wie zegt dat?"

00:09:57.420 --> 00:09:59.300
We hebben kracht.

00:09:59.300 --> 00:10:01.630
We zijn de onderwerpen
van ons eigen leven.

00:10:01.630 --> 00:10:04.910
Maar vaak beginnen velen van ons,
zo niet de meesten,

00:10:04.910 --> 00:10:09.000
in de puberteit zich zorgen
te maken over populariteit.

00:10:09.000 --> 00:10:13.390
We worden onderwerpen
binnen de levens van anderen.

00:10:13.390 --> 00:10:16.000
Maar nu, in onze derde aktes,

00:10:16.000 --> 00:10:18.310
kan het mogelijk zijn

00:10:18.310 --> 00:10:21.000
om terug te keren naar ons startpunt

00:10:21.000 --> 00:10:24.010
en dat voor het eerst leren kennen.

00:10:24.010 --> 00:10:26.160
Als we dat kunnen,

00:10:26.160 --> 00:10:29.000
zal dat niet slechts voor onszelf zijn.

00:10:29.000 --> 00:10:30.670
Oudere vrouwen

00:10:30.670 --> 00:10:33.360
zijn de grootste
bevolkingsgroep ter wereld.

00:10:33.360 --> 00:10:36.590
Als we terug kunnen gaan
om onszelf te herdefiniëren

00:10:36.590 --> 00:10:38.000
en heel te worden,

00:10:38.000 --> 00:10:43.000
zal dat een culturele verschuiving
veroorzaken in de wereld,

00:10:43.000 --> 00:10:46.510
en het biedt een voorbeeld
aan jongere generaties,

00:10:46.510 --> 00:10:49.530
zodat die hun eigen levensfase
kunnen herinterpreteren.

NOTE Paragraph

00:10:49.530 --> 00:10:51.000
Dank jullie zeer.

NOTE Paragraph

00:10:51.000 --> 00:10:54.360
(Applaus)