0:00:00.000,0:00:03.000
Këto janë kohë të zymta për ekonominë

0:00:03.000,0:00:06.000
shokë TEDistë, vërtet kohë të zymta për ekonominë.

0:00:06.000,0:00:09.000
Prandaj dua tju ngre humorin

0:00:09.000,0:00:12.000
me njërën nga më të famshmet, megjithse gjërësisht e pa njohur,

0:00:12.000,0:00:14.000
histori të suksesit tregëtar

0:00:14.000,0:00:16.000
të 20 viteve të fundit.

0:00:16.000,0:00:19.000
E krahasueshme, në mënyrën e saj të veçantë,

0:00:19.000,0:00:22.000
me arritjet e Microsoft apo Google.

0:00:22.000,0:00:25.000
Dhe është një industri e cila i ka rezistuar krizës aktuale

0:00:25.000,0:00:27.000
me qetësi.

0:00:27.000,0:00:30.000
E kam fjalën për krimin e organizuar.

0:00:30.000,0:00:32.000
Tashmë krimi i organizuar ekziston

0:00:32.000,0:00:35.000
prej shumë kohësh, do thoni ju.

0:00:35.000,0:00:37.000
Dhe këto janë fjalë me vend, vërtet.

0:00:37.000,0:00:40.000
Por në dy dekadat e fundit

0:00:40.000,0:00:43.000
ka përjetuar një zhvillim të pa precedentë.

0:00:43.000,0:00:47.000
Tani përbën afërsisht 15 përqind

0:00:47.000,0:00:49.000
të GDP botërore.

0:00:49.000,0:00:52.000
Më pëlqen ta quaj Ekonomia Botërore në Hije,

0:00:52.000,0:00:55.000
ose McMafia, shkurt.

0:00:55.000,0:00:58.000
Pra çfarë e shkakton këtë rritje të jashtzakonshme

0:00:58.000,0:01:00.000
të krimit pa kufij.

0:01:00.000,0:01:02.000
Sigurisht është globalizimi,

0:01:02.000,0:01:05.000
teknologjia, komunikacione e të gjitha këto gjëra,

0:01:05.000,0:01:08.000
për te cilat do të flasim pak më vonë.

0:01:08.000,0:01:11.000
Por në fillim do të doja tju ktheja pak mbrapa

0:01:11.000,0:01:13.000
te kjo ngjarje.

0:01:13.000,0:01:15.000
Rënia e komunizmit.

0:01:15.000,0:01:19.000
Në të gjithë Europën lindore ndodh një ngjarje shumë e rëndësishme

0:01:19.000,0:01:21.000
për historinë tonë të pas luftës.

0:01:21.000,0:01:24.000
Është koha për një zbulim të plotë.

0:01:24.000,0:01:27.000
Kjo ngjarje ka një kuptim të rëndësishëm për mua personalisht.

0:01:27.000,0:01:31.000
Unë transportoja fshehurazi libra përtej perdes së hekurt

0:01:31.000,0:01:33.000
drejt grupeve opozitare demokratike në Europën lindore,

0:01:33.000,0:01:35.000
si Solidarnosc në Poloni,

0:01:35.000,0:01:37.000
kur isha adoleshent.

0:01:37.000,0:01:41.000
Më pas fillova të shkruaj mbi Europën lindore,

0:01:41.000,0:01:45.000
dhe u bëra krye korrespondent i BBC për rajonin.

0:01:45.000,0:01:49.000
Gjë të cilën bëja në 1989.

0:01:49.000,0:01:53.000
Kështu që, kur 425 milion njerëz

0:01:53.000,0:01:55.000
më në fund fituan të drejtën

0:01:55.000,0:01:57.000
të zgjedhin qeveritë e tyre

0:01:57.000,0:02:00.000
unë isha në ekstazë.

0:02:00.000,0:02:02.000
Por, gjithashtu isha pak i shqetësuar

0:02:02.000,0:02:04.000
për disa nga gjërat më të shëmtuara

0:02:04.000,0:02:06.000
që fshiheshin pas murit.

0:02:06.000,0:02:08.000
Nuk u desh shumë për shembull

0:02:08.000,0:02:10.000
që nacionalizmi etnik

0:02:10.000,0:02:12.000
të ngrinte kokën e tij të përgjakur

0:02:12.000,0:02:14.000
në Jugosllavi.

0:02:14.000,0:02:16.000
Dhe përmes kaosit,

0:02:16.000,0:02:18.000
mes euforisë,

0:02:18.000,0:02:20.000
mu desh pak kohë për të kuptuar

0:02:20.000,0:02:23.000
se disa nga njerëzit që mbanin pushtetin

0:02:23.000,0:02:27.000
para 1989, në Europën lindore,

0:02:27.000,0:02:31.000
vazhdonin ta kishin edhe pas revolucionit.

0:02:31.000,0:02:35.000
Sigurisht kishte personazhe të tilla.

0:02:35.000,0:02:39.000
Por kishte gjithashtu njerëz më të papritur

0:02:39.000,0:02:43.000
të cilët luajtën një rol kritik në ç'ka ndodhte në Europën lindore.

0:02:43.000,0:02:46.000
Personazhe të tilla. I kujtoni këta çunat?

0:02:46.000,0:02:48.000
Ata fitonin medaljet e arta në peshngritje

0:02:48.000,0:02:51.000
dhe mundje, çdo katër vjet në Olimpiada.

0:02:51.000,0:02:54.000
Dhe ata ishin të përkëdhelurit e mëdhenj te komunizmit.

0:02:54.000,0:02:57.000
Kishin një stil jetese përrallor.

0:02:57.000,0:02:59.000
Ata merrnin apartamente të medhenj në qendër të qytetit.

0:02:59.000,0:03:01.000
Sex të rastësishëm me tepri.

0:03:01.000,0:03:04.000
Ata gjithashtu mund të udhëtonin në perëndim shumë lirshëm,

0:03:04.000,0:03:07.000
gjë që ishte një luks i madh në atë kohë.

0:03:07.000,0:03:11.000
Mund të duket çudi, por ata luajtën një rol kritik

0:03:11.000,0:03:13.000
në lindjen e ekonomisë së tregut

0:03:13.000,0:03:15.000
në Europën lindore.

0:03:15.000,0:03:17.000
Ose siç më pëlqen t'i quaj unë, ata ishin

0:03:17.000,0:03:19.000
mamitë e kapitalizmit.

0:03:19.000,0:03:22.000
Ja ku janë disa nga këta peshngritës

0:03:22.000,0:03:25.000
pas transformimit të 1989.

0:03:25.000,0:03:28.000
Tani në Bullgari,

0:03:28.000,0:03:30.000
kjo fotografi është marrë në Bullgari,

0:03:30.000,0:03:33.000
kur komunizmi u shpërbë në të gjithë Europën lindore

0:03:33.000,0:03:35.000
nuk u shpërbë vetëm komunizmi,

0:03:35.000,0:03:37.000
por i gjithë shteti.

0:03:37.000,0:03:39.000
Kjo do të thotë se forcat policore nuk punonin.

0:03:39.000,0:03:42.000
Sistemi gjygjësor nuk funksiononte në mënyrën e duhur.

0:03:42.000,0:03:47.000
Pra ç'duhet të bënte një business man në botën e re

0:03:47.000,0:03:49.000
të kapitalizmit të Europës lindore

0:03:49.000,0:03:53.000
për tu siguruar që kontratat e tij të respektoheshin?

0:03:53.000,0:03:56.000
Ai do të shkonte te këta njerëz të cilët quheshin, në mënyrë figurative,

0:03:56.000,0:04:00.000
nga sociologët, agjensi të forcave të rendit private.

0:04:00.000,0:04:04.000
Ne preferojmë t'a quajmë mafia.

0:04:04.000,0:04:07.000
Dhe në Bullgari me mafian u bashkuan shpejt

0:04:07.000,0:04:09.000
14 mijë njerëz

0:04:09.000,0:04:13.000
të cilët ishin pushuar nga punët e tyre në shërbimet e sigurisë

0:04:13.000,0:04:15.000
ndërmjet 1989 dhe 1991.

0:04:15.000,0:04:19.000
Tani, kur shteti po të shpërbëhet,

0:04:19.000,0:04:22.000
ekonomia të ka marr të tatëpjetën,

0:04:22.000,0:04:25.000
njerëzit e fundit që do që të futen në tregun e punës

0:04:25.000,0:04:28.000
janë 14 mijë burra e gra, aftësitë kryesore të të cilëve

0:04:28.000,0:04:30.000
janë mbikqyrja,

0:04:30.000,0:04:33.000
janë kontrabana, ndërtimi i rrjeteve të fshehta,

0:04:33.000,0:04:36.000
dhe vrasja e njerëzve.

0:04:36.000,0:04:39.000
Por kjo është ajo që ndodhi në të gjithë Europën lindore.

0:04:39.000,0:04:44.000
Gjatë punës time në vitet '90

0:04:44.000,0:04:47.000
kohën më të madhe e kalova duke u marrë

0:04:47.000,0:04:50.000
me konfliktin e tmerrshëm në Jugosllavi.

0:04:50.000,0:04:52.000
Ishte e lehtë të dalloja

0:04:52.000,0:04:56.000
se ata që po kryenin ato mizori të tmerrshme,

0:04:56.000,0:04:59.000
organizatat paraushtarake,

0:04:59.000,0:05:01.000
ishin të njëjtit njerëz që drejtonin

0:05:01.000,0:05:04.000
sindikatat e krimit të organizuar.

0:05:04.000,0:05:08.000
Dhe fillova të mendoja se pas dhunës

0:05:08.000,0:05:11.000
fshihej një sipërmarrje kriminale ogurzezë.

0:05:11.000,0:05:15.000
Dhe kështu që fillova të udhëtojë nëpër botë

0:05:15.000,0:05:18.000
për të studiuar krimin e fshehtë ndërkombëtar,

0:05:18.000,0:05:20.000
duke folur me policë,

0:05:20.000,0:05:23.000
duke folur me viktima, duke folur me përdorues

0:05:23.000,0:05:25.000
të të mirave dhe shërbimeve të paligjshme.

0:05:25.000,0:05:30.000
Por mbi të gjitha duke folur me vetë gangsterët.

0:05:30.000,0:05:33.000
Dhe Ballkani ishte një vend i shkëlqyer për të filluar.

0:05:33.000,0:05:35.000
Pse? Sigurisht

0:05:35.000,0:05:37.000
kishte problemin e shpërbërjes së ligjit e rendit.

0:05:37.000,0:05:39.000
Por siç thonë në tregëtinë me pakicë,

0:05:39.000,0:05:43.000
është vendndodhja, vendndodhja, vendndodhja.

0:05:43.000,0:05:45.000
Dhe ajo që vura re në fillim të studimit tim

0:05:45.000,0:05:50.000
ishte se Ballkani ishte shndërruar në një zonë gjigante tranziti

0:05:50.000,0:05:53.000
për të gjitha të mirat e shërbimet e paligjshme për të gjithë botën.

0:05:53.000,0:05:55.000
Heroinë, kokainë,

0:05:55.000,0:05:58.000
gra që trafikoheshin si prostituta

0:05:58.000,0:06:00.000
dhe metale të çmuara.

0:06:00.000,0:06:02.000
Dhe për ku ishin drejtuar?

0:06:02.000,0:06:04.000
Drejt Bashkimit Europian, i cili tani

0:06:04.000,0:06:08.000
kishte filluar të korrte përfitimet e globalizimit.

0:06:08.000,0:06:10.000
Duke u kthyer në

0:06:10.000,0:06:13.000
tregun më të begatë në histori.

0:06:13.000,0:06:16.000
Duke përfshirë rreth 500 milion njerëz.

0:06:16.000,0:06:19.000
Dhe një pjese të rëndësishme

0:06:19.000,0:06:21.000
të këtyre 500 milion njerëzve

0:06:21.000,0:06:24.000
u pëlqen të harxhojnë kohën e lirë dhe paratë e kursyera

0:06:24.000,0:06:26.000
duke fjetur me prostituta,

0:06:26.000,0:06:29.000
duke futur kartmonedha 50 Euro-she në hundë

0:06:29.000,0:06:32.000
dhe duke punësuar punëtorë të emigruar ilegalisht.

0:06:32.000,0:06:36.000
Tani, krimi i organizuar në botën e globalizuar

0:06:36.000,0:06:38.000
vepron në të njëjtën mënyrë si bizneset e tjera.

0:06:38.000,0:06:41.000
Ka zonat e prodhimit,

0:06:41.000,0:06:44.000
si Afganistani e Kolumbia.

0:06:44.000,0:06:46.000
Ka zonat e shpërndarjes,

0:06:46.000,0:06:49.000
si Meksika dhe Ballkani.

0:06:49.000,0:06:53.000
Dhe, padyshim, ka zonat e konsumit,

0:06:53.000,0:06:55.000
si Bashkimi Europian, Japonia

0:06:55.000,0:06:58.000
dhe sigurisht, Shtetet e Bashkuara.

0:06:58.000,0:07:01.000
Zonat e prodhimit dhe shpërndarjes

0:07:01.000,0:07:04.000
shtrihen përgjithsisht në botën në zhvillim.

0:07:04.000,0:07:08.000
Dhe janë shpesh nën kërcënimin e dhunës së tmerrshme

0:07:08.000,0:07:10.000
dhe gjakderdhjeve.

0:07:10.000,0:07:12.000
Merrni për shembull Meksikën.

0:07:12.000,0:07:16.000
Gjashtë mijë njerëz të vrarë gjatë 18 muajve të fundit

0:07:16.000,0:07:20.000
si pasojë direkte e tregëtisë së kokainës.

0:07:20.000,0:07:24.000
Po në Republikën Demokratike të Kongos ç'ndodh?

0:07:24.000,0:07:30.000
Që nga 1998, pesë milion njerëz kanë vdekur.

0:07:30.000,0:07:32.000
Nuk është një konflikt për të cilin lezohet shpesh nëpër gazeta.

0:07:32.000,0:07:35.000
Por është konflikti më i madhë në planet

0:07:35.000,0:07:37.000
që pas luftës së dytë botërore.

0:07:37.000,0:07:40.000
E pse ndodh kjo? Sepse mafia nga e gjithë bota

0:07:40.000,0:07:43.000
bashkpunon me paraushtarakët vendas

0:07:43.000,0:07:46.000
për të kapur furnizimet

0:07:46.000,0:07:48.000
dhe burimet e pasura minerale

0:07:48.000,0:07:50.000
të rajonit.

0:07:50.000,0:07:54.000
Në vitin 2000, 80% e koltanit botëror

0:07:54.000,0:07:56.000
nxirrej nga fushat vrasëse

0:07:56.000,0:08:00.000
në lindje të Republikës Demokratike të Kongos.

0:08:00.000,0:08:04.000
Koltanin mund ta gjeni në çdo celular,

0:08:04.000,0:08:06.000
gati në të gjith laptop-ët

0:08:06.000,0:08:08.000
dhe konsolët e lojrave.

0:08:08.000,0:08:11.000
Zotërinjtë e luftës kongolezë ja shesin këtë mall mafias

0:08:11.000,0:08:13.000
në shkëmbim të armëve.

0:08:13.000,0:08:17.000
Dhe mafia më vonë e shet atë në tregun perëndimor.

0:08:17.000,0:08:19.000
Dhe është dëshira perëndimore

0:08:19.000,0:08:21.000
për të konsumuar

0:08:21.000,0:08:24.000
që është shtyrësi kryesor

0:08:24.000,0:08:27.000
i krimit të organizuar ndërkombëtar.

0:08:27.000,0:08:31.000
Tani, më lejoni t'ju tregoj disa nga shokët e mi në veprim,

0:08:31.000,0:08:34.000
të filmuar nga policia italiane

0:08:34.000,0:08:37.000
duke kontrabanduar cigare pa pullë fiskale.

0:08:37.000,0:08:40.000
Tani, cigaret kur dalin nga fabrika janë shumë të lira.

0:08:40.000,0:08:44.000
Bashkimi Europian më pas vendos mbi to taksën më të lartë në botë.

0:08:44.000,0:08:47.000
Kështu që nëse arrin t'i kontrabandosh ato në BE

0:08:47.000,0:08:50.000
mund të arrish fitime shumë të këndëshme.

0:08:50.000,0:08:52.000
Dua të shihni këtë për t'ju treguar

0:08:52.000,0:08:55.000
llojin e burimeve që kanë në dispozicion këto grupe.

0:08:55.000,0:08:59.000
Ky varkë kushton një milion Euro kur është e re.

0:08:59.000,0:09:03.000
Dhe është gjëja më e shpejtë në ujërat europiane.

0:09:03.000,0:09:06.000
Nga 1994, për shtatë vjet,

0:09:06.000,0:09:08.000
20 varka të tilla

0:09:08.000,0:09:11.000
bënin udhëtimin përmes Adriatikut,

0:09:11.000,0:09:14.000
nga Mali i Zi për në Itali, çdo natë.

0:09:14.000,0:09:16.000
Dhe për pasojë të kësaj tregëtie

0:09:16.000,0:09:21.000
vetëm Britania humbi tetë miliard dollar të ardhura.

0:09:21.000,0:09:25.000
Ato para shkuan për të bërë të mundur luftërat në Jugosllavi

0:09:25.000,0:09:29.000
dhe për të mbushur xhepat e individëve të paskrrupull.

0:09:29.000,0:09:32.000
Kur kjo tregti filloi, policia italiane

0:09:32.000,0:09:36.000
kishte vetëm dy varka që mund të arrinin të njëjtën shpejtësi.

0:09:36.000,0:09:38.000
Dhe kjo është shumë e rëndësishme sepse e vetmja mënyrë për të kapur këta tipat

0:09:38.000,0:09:41.000
është nëse u mbaron benzina.

0:09:41.000,0:09:43.000
Disa herë gangsterët merrnin me vete

0:09:43.000,0:09:46.000
gra që trafikoheshin për prostitucion.

0:09:46.000,0:09:48.000
Dhe nëse policia ndërhynte, ata i flaknin

0:09:48.000,0:09:51.000
gratë në det

0:09:51.000,0:09:53.000
në mënyrë që policia të shkonte t'i shpëtonte nga mbytja,

0:09:53.000,0:09:57.000
në vend që të ndiqte të këqitë.

0:09:57.000,0:10:00.000
Jua tregova këto që të kuptonit

0:10:00.000,0:10:02.000
se sa varka, se sa anije duhen

0:10:02.000,0:10:04.000
për të kapur këta tipat.

0:10:04.000,0:10:06.000
Dhe përgjigjja është gjashtë anije.

0:10:06.000,0:10:09.000
Dhe kujtohuni që 20 varka të tilla

0:10:09.000,0:10:11.000
kalonin Adriatikun

0:10:11.000,0:10:13.000
çdo natë.

0:10:13.000,0:10:17.000
Pra, ç'bënin kta tipat me gjithë ato para që fitonin?

0:10:17.000,0:10:21.000
Mirë, tani arrijmë te globalizimi

0:10:21.000,0:10:24.000
sepse nuk ishte vetëm liberalizimi i tregëtisë botërore.

0:10:24.000,0:10:27.000
Ishte liberalizimi i tregut financiar ndërkombëtar.

0:10:27.000,0:10:30.000
Dhe sa i lehtë u bë

0:10:30.000,0:10:32.000
pastrimi i parave.

0:10:32.000,0:10:35.000
Dy dekadat e fundit kanë qenë epoka e champagne-s

0:10:35.000,0:10:37.000
për fitimet e pista.

0:10:37.000,0:10:41.000
Gjatë viteve '90 kemi parë qendërat financiare nëpër botë

0:10:41.000,0:10:44.000
të konkurrojnë për bizneset e tyre.

0:10:44.000,0:10:46.000
Dhe thjesht nuk ishte një mekanizëm fitimprurës

0:10:46.000,0:10:48.000
të parandaloje pastrimin e parave.

0:10:48.000,0:10:51.000
Dhe shumë banka të rregullta ishin të lumtura

0:10:51.000,0:10:54.000
të pranonin depozita

0:10:54.000,0:10:56.000
prej burimeve shumë të dyshimta

0:10:56.000,0:10:59.000
pa bërë pyetje.

0:10:59.000,0:11:03.000
Por në zemër të kësaj, qëndron rrjeti i bankave offshore.

0:11:03.000,0:11:06.000
Këto gjëra

0:11:06.000,0:11:09.000
janë një pjesë thelbësore në zbulimin e pastrimit të parave.

0:11:09.000,0:11:13.000
Dhe nëse do të bësh diçka për evazionin e paligjshëm të taksave

0:11:13.000,0:11:17.000
për krimin e organizuar ndërkombëtar, për pastrimin e parave,

0:11:17.000,0:11:19.000
duhet t'i heqësh qafe këto banka.

0:11:19.000,0:11:22.000
Në anën pozitive, më në fundë kemi dikë në Shtëpinë e Bardhë

0:11:22.000,0:11:25.000
që ka folur hapur vazhdimisht

0:11:25.000,0:11:28.000
kundër këtyre qenjeve gërryese.

0:11:28.000,0:11:32.000
Dhe nëse dikush është i shqetsuar mbi atë që unë besoj

0:11:32.000,0:11:35.000
se është e nevojshme për

0:11:35.000,0:11:38.000
një legjislacion të ri, vënie rregullash, vënie e vërtetë rregullash.

0:11:38.000,0:11:42.000
Them t'i hedhim një sy Bernie Madoff-it

0:11:42.000,0:11:46.000
i cili do e kalojë pjesën e jetës që i mbetet në burg.

0:11:46.000,0:11:52.000
Bernie Madoff vodhi 65 miliard dollar.

0:11:52.000,0:11:55.000
Kjo e vendos sipër, në Olimpin e gangsterëve

0:11:55.000,0:11:57.000
bashkë me kartelet Kolumbiane,

0:11:57.000,0:12:00.000
dhe me sindikatat kryesore Ruse të krimit.

0:12:00.000,0:12:02.000
Por ai e bëri këtë për dekada

0:12:02.000,0:12:04.000
mu në zemër të Wall Street-it.

0:12:04.000,0:12:07.000
Dhe asnjë rregullator nuk e zuri.

0:12:07.000,0:12:10.000
Pra sa Madoff të tjerë ka në Wall Street,

0:12:10.000,0:12:12.000
apo në city-n e Londrës,

0:12:12.000,0:12:14.000
duke rrjepur njerëz të zakonshëm,

0:12:14.000,0:12:16.000
e duke pastruar para?

0:12:16.000,0:12:20.000
Unë mund t'ju them se ka disa të tillë.

0:12:20.000,0:12:24.000
Le të shkojmë në qendër të krimit të organizuar ndërkombëtar tani.

0:12:24.000,0:12:28.000
Janë lëndët narkotike. Fotografia e dytë e një ferme marijuane për sot.

0:12:28.000,0:12:31.000
Kjo, megjithatë, ndodhet në British Columbia-n qendrore

0:12:31.000,0:12:33.000
ku e kam fotografuar.

0:12:33.000,0:12:35.000
Është njëra prej dhjetëra mijëra

0:12:35.000,0:12:38.000
mbjelljeve vetjake në B.C.

0:12:38.000,0:12:41.000
e cila siguron mbi pesë përqind

0:12:41.000,0:12:45.000
të GDP-së së provincës nëse do të llogaritej tregëtia e saj.

0:12:45.000,0:12:50.000
U shoqërova nga inspektori Brian Cantera,

0:12:50.000,0:12:52.000
i Policisë së Kalëruar Mbretërore Kanadeze,

0:12:52.000,0:12:54.000
në një depo të errët në lindje të Vancouver-it

0:12:54.000,0:12:58.000
për të parë disa nga mallërat që u konfiskohen rregullisht

0:12:58.000,0:13:00.000
nga PKMK

0:13:00.000,0:13:02.000
kontrabandistëve që i dërgojnë

0:13:02.000,0:13:05.000
sigurisht, në jug për në Shtetet e Bashkuara

0:13:05.000,0:13:07.000
ku ka një treg të pangopshëm

0:13:07.000,0:13:10.000
për B.C. Bud, siç e quajnë,

0:13:10.000,0:13:12.000
pjesërisht sepse reklamohet si bio,

0:13:12.000,0:13:16.000
gjë që sigurisht pëlqehet shumë në Kaliforni.

0:13:16.000,0:13:18.000
(Të qeshura)

0:13:18.000,0:13:19.000
(Duartrokitje)

0:13:19.000,0:13:22.000
Sipas asaj që pranoi polici

0:13:22.000,0:13:27.000
kjo s'përbën ndonjë dëm për

0:13:27.000,0:13:29.000
eksportuesit e mëdhenj.

0:13:29.000,0:13:31.000
Që nga fillimi i globalizimit

0:13:31.000,0:13:35.000
tregu ndërkombëtar i lëndëve narkotike është përhapur jashtëzakonisht.

0:13:35.000,0:13:38.000
Por, megjthatë, kjo nuk është shoqëruar me rritje

0:13:38.000,0:13:41.000
në burimet e disponueshme

0:13:41.000,0:13:43.000
nga forcat e policisë.

0:13:43.000,0:13:48.000
Por e gjitha kjo mund të ndryshojë.

0:13:48.000,0:13:50.000
Sepse diçka shumë e çuditshme po ndodh.

0:13:50.000,0:13:52.000
Kombet e Bashkuar njohën

0:13:52.000,0:13:55.000
herët këtë, jo ishte muajin e kalur faktikisht,

0:13:55.000,0:14:01.000
që Kanadja është bërë një zonë kyçe për shpërndarjen dhe prodhimin

0:14:01.000,0:14:05.000
e ecstasy dhe drogërave të tjera sintetike.

0:14:05.000,0:14:07.000
Në mënyrë interesante, pjesa e tregut

0:14:07.000,0:14:10.000
e heroinës dhe kokainës po bie

0:14:10.000,0:14:15.000
sepse pilulat po bëhen edhe më të mira në riprodhimin e "bërjes" nga to.

0:14:15.000,0:14:19.000
Kjo e ndryshon lojën.

0:14:19.000,0:14:23.000
Sepse e sposton prodhimin larg botës në zhvillim

0:14:23.000,0:14:27.000
drejt botës perëndimore,

0:14:27.000,0:14:29.000
Ajo që po ndodh është një prirje

0:14:29.000,0:14:33.000
e cila do të trondisë aftësinë e policisë tonë në perëndim.

0:14:33.000,0:14:37.000
Politika ndaj drogës që kemi patur për 40 vjet

0:14:37.000,0:14:42.000
është e vonuar e duhet riparë seriozisht,

0:14:42.000,0:14:44.000
sipas meje.

0:14:44.000,0:14:46.000
Tani, kriza.

0:14:46.000,0:14:48.000
Mirë, krimi i organizuar i është përshtatur tashmë

0:14:48.000,0:14:50.000
shumë mirë krizës.

0:14:50.000,0:14:52.000
Nuk është e habitshme që është industria më oportuniste

0:14:52.000,0:14:54.000
në mbarë boten.

0:14:54.000,0:14:58.000
Dhe nuk ka rregulla në sistemin e saj rregullator.

0:14:58.000,0:15:02.000
Përjashtuar, sigurisht, dy rreziqeve të biznesit,

0:15:02.000,0:15:04.000
arrestimi nga forcat e rendit,

0:15:04.000,0:15:06.000
i cili, sinqerisht, është shqetësimi i tyre i fundit,

0:15:06.000,0:15:09.000
dhe konkurenca nga grupet e tjera,

0:15:09.000,0:15:11.000
pra një plumb pas koke.

0:15:11.000,0:15:14.000
Ajo çfarë kanë bërë është zhvendosja e veprimtarisë.

0:15:14.000,0:15:18.000
Njerëzit nuk tymosin aq shumë drogë, ose nuk vizitojnë aq shpesh prostituta

0:15:18.000,0:15:20.000
gjatë një krize.

0:15:20.000,0:15:22.000
Kështu që ata kanë pushtuar krimin financiar

0:15:22.000,0:15:24.000
dhe të korporatave në mënyrë masive,

0:15:24.000,0:15:26.000
dhe mbi të gjitha, dy sektorë,

0:15:26.000,0:15:29.000
që janë mallrat e falsifikuara

0:15:29.000,0:15:31.000
dhe cyber-krimi.

0:15:31.000,0:15:33.000
Dhe kanë qenë tmerrësisht të suksesshëm.

0:15:33.000,0:15:36.000
Do të doja t'ju prezantoja zotin Pringle.

0:15:36.000,0:15:40.000
Ose mbase duhet të them, më saktë, Señor Pringle.

0:15:40.000,0:15:44.000
U prezantova me këtë gjënë nga një cyber-kriminel Brazilian.

0:15:44.000,0:15:46.000
Ishim ulur në një makinë në bulevardin Paulista

0:15:46.000,0:15:48.000
në São Paulo, bashkë.

0:15:48.000,0:15:50.000
E lidhi me laptop-in tim

0:15:50.000,0:15:53.000
dhe brënda pësë minutave ai kishte depërtuar

0:15:53.000,0:15:55.000
në sistemin kompiuterik të sigurisë

0:15:55.000,0:15:58.000
të një banke kryesore Braziliane.

0:15:58.000,0:16:00.000
Nuk ishte e vështirë vërtet.

0:16:00.000,0:16:03.000
Dhe është seriozisht shumë më e lehtë sepse

0:16:03.000,0:16:05.000
gjëja e bukur e cyber-krimit

0:16:05.000,0:16:09.000
është se s'ka shumë të bëj me teknologjinë.

0:16:09.000,0:16:13.000
Çelësi i cyber-krimit është ajo që quajmë inxhinieri sociale.

0:16:13.000,0:16:15.000
Ose po të përdorim termin teknik,

0:16:15.000,0:16:18.000
lind nga një çdo minutë.

0:16:18.000,0:16:21.000
S'do ta besonit se sa e lehtë është

0:16:21.000,0:16:24.000
të bindësh njerëz të bëjnë me kompiuterat e tyre gjëra

0:16:24.000,0:16:27.000
që objektivisht nuk u interesojnë.

0:16:27.000,0:16:29.000
Dhe shumë shpejt

0:16:29.000,0:16:31.000
cyber-kriminelët mësuan që rruga më e shpejtë për të bërë këtë,

0:16:31.000,0:16:35.000
sigurisht, rruga më e shpejtë për te portofoli i një personi

0:16:35.000,0:16:38.000
është nëpërmjet premtimit për seks e dashuri.

0:16:38.000,0:16:41.000
Besoj se disa nga ju e kujtojnë virusin I-Love-You,

0:16:41.000,0:16:45.000
një nga viruset e mëdhenj mbarëbotëror.

0:16:45.000,0:16:48.000
Unë isha shumë me fat kur u shfaq virusi I-Love-You.

0:16:48.000,0:16:51.000
Sepse personi i parë prej të cilit e mora

0:16:51.000,0:16:53.000
ishte një ish e dashura ime.

0:16:53.000,0:16:58.000
Ajo ushqente gjithë llojet e ndjenjave ndaj meje në ato kohë

0:16:58.000,0:17:00.000
por dashuria nuk ishte mes tyre.

0:17:00.000,0:17:02.000
(Të qeshura)

0:17:02.000,0:17:06.000
Dhe sapo e pashë këtë mesazh

0:17:06.000,0:17:09.000
e dërgova me ngut në koshin e plehërave,

0:17:09.000,0:17:14.000
dhe shpëtova veten nga një infeksion shumë i keq.

0:17:14.000,0:17:18.000
Pra, cyber-krimi, kini kujdes nga ai.

0:17:18.000,0:17:20.000
Një gjë të cilën e dimë mbi internetin

0:17:20.000,0:17:23.000
është se interneti po i ndihmon këta tipat.

0:17:23.000,0:17:26.000
Këto janë mushkonjat që mbartin parazitët e malaries

0:17:26.000,0:17:30.000
të cilat infektojnë gjakun tuaj pasi mushkonja ka ngrënë falas

0:17:30.000,0:17:32.000
me shpenzimet tona.

0:17:32.000,0:17:35.000
Tani, Artesunate ëshë një ilaç shumë i efektshëm

0:17:35.000,0:17:38.000
në shkatërrimin e parazitit në ditët e para

0:17:38.000,0:17:40.000
të infeksionit.

0:17:40.000,0:17:42.000
Por vitet e fundit

0:17:42.000,0:17:45.000
studiues në Kamboxhia kanë zbuluar

0:17:45.000,0:17:48.000
se ajo që po ndodh është

0:17:48.000,0:17:51.000
që paraziti i malaries po krijon rezistencë.

0:17:51.000,0:17:54.000
Dhe ata druhen se arsyeja e krijimit të rezistencës

0:17:54.000,0:17:58.000
është sepse Kamboxhianët nuk mund t'a përballojnë blerjen e ilaçeve në treg

0:17:58.000,0:18:01.000
kështu që ata i blejnë në internet.

0:18:01.000,0:18:03.000
Dhe këto pilula përmbajnë vetëm doza të ulëta

0:18:03.000,0:18:05.000
të përbërësit aktiv.

0:18:05.000,0:18:07.000
Dhe ja pse

0:18:07.000,0:18:11.000
paraziti po fillon të krijojë rezistencë.

0:18:11.000,0:18:13.000
Arsyeja që po jua them këtë

0:18:13.000,0:18:15.000
është sepse duhet të dimë

0:18:15.000,0:18:17.000
që krimi i organizuar

0:18:17.000,0:18:20.000
ndikon të gjitha pjesët e jetës tonë.

0:18:20.000,0:18:23.000
S'është e nevojshme të flesh me prostituta

0:18:23.000,0:18:25.000
apo të marrësh drogë

0:18:25.000,0:18:27.000
për të patur marrëdhënie me krimin e organizuar.

0:18:27.000,0:18:29.000
Ata ndikojnë në llogaritë tona bankare.

0:18:29.000,0:18:31.000
Ata ndikojnë në komunikimin tonë, në fondet tona të pensioneve.

0:18:31.000,0:18:35.000
Madje ata ndikojnë në ushqimin që ne hamë

0:18:35.000,0:18:37.000
dhe te qeveritë tona.

0:18:37.000,0:18:40.000
Kjo nuk është më një çështje

0:18:40.000,0:18:43.000
mes Siçilianëve nga Palermo dhe New York-ut.

0:18:43.000,0:18:46.000
Nuk ka më romanticizëm të ndërthurur me gangsterët

0:18:46.000,0:18:48.000
në shekullin e 21-të.

0:18:48.000,0:18:51.000
Kjo është një industri e madhe

0:18:51.000,0:18:54.000
që krijon paqëndrueshmëri dhe dhunë

0:18:54.000,0:18:56.000
kudo që shkon.

0:18:56.000,0:18:58.000
Është një forcë madhore ekonomike

0:18:58.000,0:19:02.000
dhe ne duhet t'a marrim shumë, shumë seriozisht.

0:19:02.000,0:19:04.000
Ishte një privilegj tju flisja.

0:19:04.000,0:19:06.000
Ju faleminderit shumë.

0:19:06.000,0:19:09.000
(Duartrokitje)