0:00:00.000,0:00:03.000
Ovo su zabrinjavajuća ekonomska vremena

0:00:03.000,0:00:06.000
prijatelji TEDsteri, zaista nesretna ekonomska vremena.

0:00:06.000,0:00:09.000
I zato bih vas želio oraspoložiti

0:00:09.000,0:00:12.000
sa jednom velikom, iako uglavnom nepoznatom

0:00:12.000,0:00:14.000
pričom o poslovnom uspjehu

0:00:14.000,0:00:16.000
u zadnjih 20 godina.

0:00:16.000,0:00:19.000
Koja se na specifičan način može uporediti

0:00:19.000,0:00:22.000
sa uspjesima Microsofta ili Googlea.

0:00:22.000,0:00:25.000
To je industrija koja je podnijela trenutnu recesiju

0:00:25.000,0:00:27.000
vrlo ležerno.

0:00:27.000,0:00:30.000
Govorim o organizovanom kriminalu.

0:00:30.000,0:00:32.000
Reći ćete, organizovani kriminal

0:00:32.000,0:00:35.000
postoji već vrlo dugo.

0:00:35.000,0:00:37.000
I tu bi bili zbilja u pravu.

0:00:37.000,0:00:40.000
Ali u posljednje dvije decenije

0:00:40.000,0:00:43.000
je doživio neviđen razvoj.

0:00:43.000,0:00:47.000
I danas predstavlja otprilike 15%

0:00:47.000,0:00:49.000
svjetskog bruto nacionalnog dohodka.

0:00:49.000,0:00:52.000
Volim ga nazivati globalna ekonomija u sjeni

0:00:52.000,0:00:55.000
ili ukratko 'McMafia'.

0:00:55.000,0:00:58.000
Šta je prouzrokovalo ovaj nevjerovatan porast

0:00:58.000,0:01:00.000
međunarodnog kriminala?

0:01:00.000,0:01:02.000
Naravno, tu je globalizacija,

0:01:02.000,0:01:05.000
tehnologija, komunikacije i ostale stvari

0:01:05.000,0:01:08.000
o kojima ćemo pričati nešto kasnije.

0:01:08.000,0:01:11.000
Prvo bih vas želio vratiti

0:01:11.000,0:01:13.000
ovom događaju.

0:01:13.000,0:01:15.000
Padu komunizma.

0:01:15.000,0:01:19.000
U cijeloj istočnoj Evropi, nezaboravan momenat

0:01:19.000,0:01:21.000
u našoj poslijeratnoj historiji.

0:01:21.000,0:01:24.000
Sada je vrijeme da vam kažem istinu.

0:01:24.000,0:01:27.000
Ovaj događaj je meni lično mnogo predstavljao.

0:01:27.000,0:01:31.000
Krijumčario sam knjige preko gvozdene zavjese

0:01:31.000,0:01:33.000
demokratskoj opoziciji u istočnoj Evropi

0:01:33.000,0:01:35.000
kao što je bila Solidarnost u Poljskoj

0:01:35.000,0:01:37.000
kada sam bio tinejdžer.

0:01:37.000,0:01:41.000
Onda sam počeo pisati o istočnoj Evropi

0:01:41.000,0:01:45.000
nakon čega postadoh glavni BBC-jev dopisnik za regiju.

0:01:45.000,0:01:49.000
Dužnost koju sam obavljao 1989.

0:01:49.000,0:01:53.000
Kada je 425 miliona ljudi

0:01:53.000,0:01:55.000
napokon dobilo pravo

0:01:55.000,0:01:57.000
da izabere svoju vladu,

0:01:57.000,0:02:00.000
bio sam presretan.

0:02:00.000,0:02:02.000
Ali bio sam dijelom i zabrinut

0:02:02.000,0:02:04.000
u vezi nekih prljavih stvari

0:02:04.000,0:02:06.000
koje vrebaju iza ugla.

0:02:06.000,0:02:08.000
Na primjer, nije potrajalo dugo,

0:02:08.000,0:02:10.000
prije nego će etnički nacionalizam

0:02:10.000,0:02:12.000
pokazati svoje krvavo lice

0:02:12.000,0:02:14.000
u Jugoslaviji.

0:02:14.000,0:02:16.000
I u svom tom haosu

0:02:16.000,0:02:18.000
usred euforije,

0:02:18.000,0:02:20.000
trebalo mi je malo da shvatim

0:02:20.000,0:02:23.000
da su neki od ljudi koji su posjedovali moć

0:02:23.000,0:02:27.000
u istočnoj Evropi prije 1989.

0:02:27.000,0:02:31.000
i dalje činili isto nakon tamošnje revolucije.

0:02:31.000,0:02:35.000
Očigledno je bilo takvih likova.

0:02:35.000,0:02:39.000
Ali tu je bilo i nekih neočekivanih ljudi

0:02:39.000,0:02:43.000
koji su igrali ključnu ulogu u događajima u istočnoj Evropi.

0:02:43.000,0:02:46.000
Kao ovaj recimo. Sjećate li se njih?

0:02:46.000,0:02:48.000
Nekad su osvajali zlatne medalje u dizanju tegova

0:02:48.000,0:02:51.000
i hrvanju, svake četiri godine na Olimpijskim igrama.

0:02:51.000,0:02:54.000
Bili su prave zvijezde za komunizam,

0:02:54.000,0:02:57.000
sa dobrim načinom života koji ide uz to.

0:02:57.000,0:02:59.000
Dobivali su odlične stanove u centru grada.

0:02:59.000,0:03:01.000
Povremeno i seksualne usluge.

0:03:01.000,0:03:04.000
I mogli su slobodno putovati na zapad,

0:03:04.000,0:03:07.000
što je bilo veliki luksuz u to vrijeme.

0:03:07.000,0:03:11.000
Iznenađujuće, ali oni su igrali kritičnu ulogu

0:03:11.000,0:03:13.000
za vrijeme tranzicije

0:03:13.000,0:03:15.000
u istočnoj Evropi.

0:03:15.000,0:03:17.000
Ili kao što ih ja volim nazivati, oni su

0:03:17.000,0:03:19.000
babice kapitalizma.

0:03:19.000,0:03:22.000
Evo nekih od tih istih dizača tegova

0:03:22.000,0:03:25.000
poslije tretmana iz 1989.

0:03:25.000,0:03:28.000
U Bugarskoj,

0:03:28.000,0:03:30.000
ova fotografija je snimljena u Bugarskoj,

0:03:30.000,0:03:33.000
kada se komunizam raspao u istočnoj Evropi

0:03:33.000,0:03:35.000
nije se raspao samo komunizam,

0:03:35.000,0:03:37.000
već i cijeli državni poredak.

0:03:37.000,0:03:39.000
Što znači da policijski organi nisu radili.

0:03:39.000,0:03:42.000
Sud nije funkcionisao kako treba.

0:03:42.000,0:03:47.000
Dakle, šta je poslovni čovjek u novom hrabrom svijetu

0:03:47.000,0:03:49.000
kapitalizma istočne Evrope mogao učiniti

0:03:49.000,0:03:53.000
kako bi osigurao da se ugovori poštuju?

0:03:53.000,0:03:56.000
Pa, on bi se obratio ljudima koje su sociolozi prozaično nazivali

0:03:56.000,0:04:00.000
privatizovane agencije za sprovođenje zakona.

0:04:00.000,0:04:04.000
Mi ih poznajemo pod imenom mafija.

0:04:04.000,0:04:07.000
I u Bugarskoj mafiji će se uskoro pridružiti

0:04:07.000,0:04:09.000
14 hiljada ljudi

0:04:09.000,0:04:13.000
otpuštenih sa poslova u sigurnosnim agencijama

0:04:13.000,0:04:15.000
između 1989. i 1991.

0:04:15.000,0:04:19.000
Sada, kada vam je država u kolapsu,

0:04:19.000,0:04:22.000
ekonomija velikom brzinom propada,

0:04:22.000,0:04:25.000
posljednji ljudi koje želite vidjeti na tržištu rada

0:04:25.000,0:04:28.000
su 14 hiljada žena i muškaraca čije su osnovne vještine

0:04:28.000,0:04:30.000
nagledanje i prisluškivanje,

0:04:30.000,0:04:33.000
krijumčarenje, organizovanje struktura u podzemlju

0:04:33.000,0:04:36.000
i ubijanje ljudi.

0:04:36.000,0:04:39.000
I to je što se dogodilo širom istočne Evrope.

0:04:39.000,0:04:44.000
Dok sam radio devedesetih godina

0:04:44.000,0:04:47.000
najviše sam vremena proveo pokrivajući

0:04:47.000,0:04:50.000
užasan sukob u Jugoslaviji.

0:04:50.000,0:04:52.000
I nisam mogao da ne primjetim

0:04:52.000,0:04:56.000
da su ljudi koji su činili užasna nedjela,

0:04:56.000,0:04:59.000
paravojne organizacije,

0:04:59.000,0:05:01.000
bili zapravo isti oni koji su upravljali

0:05:01.000,0:05:04.000
organizovanim kriminalnim mrežama.

0:05:04.000,0:05:08.000
Tada sam počeo shvatati kako iza nasilja

0:05:08.000,0:05:11.000
stoji mračni kriminalni poduhvat.

0:05:11.000,0:05:15.000
I tako sam odlučio putovati oko svijeta

0:05:15.000,0:05:18.000
posmatrajući ovo globalno krminalno podzemlje

0:05:18.000,0:05:20.000
razgovarajući sa policajcima,

0:05:20.000,0:05:23.000
razgovarajući sa žrtvama, sa potrošačima

0:05:23.000,0:05:25.000
nedopuštenih roba i usluga.

0:05:25.000,0:05:30.000
Ali prije svega, razgovarajući sa samim mafijašima.

0:05:30.000,0:05:33.000
I naravno, Balkan je bio odlično mjesto za početi.

0:05:33.000,0:05:35.000
Zašto? Pa, prije svega

0:05:35.000,0:05:37.000
jer su se tamo red i zakon urušili.

0:05:37.000,0:05:39.000
Ali isto tako, kao što tvrde u trgovinama,

0:05:39.000,0:05:43.000
da je sve do lokacije, lokacije, lokacije.

0:05:43.000,0:05:45.000
I ono što sam primjetio na početku svog traganja

0:05:45.000,0:05:50.000
da je Balkan postao ogromna tranzitna zona

0:05:50.000,0:05:53.000
za nezakonite robe i usluge koje dolaze iz cijeloga svijeta.

0:05:53.000,0:05:55.000
Heroin, kokain,

0:05:55.000,0:05:58.000
trgovina ženama radi prostitucije

0:05:58.000,0:06:00.000
i plemeniti minerali.

0:06:00.000,0:06:02.000
I kuda je sve to bilo usmjereno?

0:06:02.000,0:06:04.000
Ka Evropskoj uniji, koja je već

0:06:04.000,0:06:08.000
bila počela ubirati prednosti globalizacije.

0:06:08.000,0:06:10.000
Pretvarajući se u

0:06:10.000,0:06:13.000
najbogatije potrošačko tržište u historiji

0:06:13.000,0:06:16.000
koje obuhvata oko 500 miliona ljudi.

0:06:16.000,0:06:19.000
I značajna manjina

0:06:19.000,0:06:21.000
od ovih 500 miliona ljudi

0:06:21.000,0:06:24.000
svoj novac i slobodno vrijeme voli trošiti

0:06:24.000,0:06:26.000
na prostitutke,

0:06:26.000,0:06:29.000
gurajući novčanice od 50 eura

0:06:29.000,0:06:32.000
i ilegalno zapošljavajući radnike iz inostranstva.

0:06:32.000,0:06:36.000
Organizovani kriminal u globalizovanom svijetu

0:06:36.000,0:06:38.000
funkcioniše na isti način kao i svaki drugi biznis.

0:06:38.000,0:06:41.000
Ima svoje produkcijske zone

0:06:41.000,0:06:44.000
kao što su Afganistan i Kolumbija.

0:06:44.000,0:06:46.000
Zone distribucije

0:06:46.000,0:06:49.000
poput Meksika i Balkana.

0:06:49.000,0:06:53.000
I naravno, zone konzumacije

0:06:53.000,0:06:55.000
kao što je Evropska unija, Japan

0:06:55.000,0:06:58.000
i naravno Sjedinjene Države.

0:06:58.000,0:07:01.000
Zone produkcije i distribucije

0:07:01.000,0:07:04.000
se obično nalaze u zemljama u razvoju.

0:07:04.000,0:07:08.000
I često su izložene užasnom nasilju

0:07:08.000,0:07:10.000
i krvoproliću.

0:07:10.000,0:07:12.000
Uzmimo na primjer Meksiko.

0:07:12.000,0:07:16.000
Tamo je u posljednjih 18 mjeseci, ubijeno 6 hiljada ljudi

0:07:16.000,0:07:20.000
što je direktna posljedica trgovine kokainom.

0:07:20.000,0:07:24.000
A šta je sa Demokratskom Republikom Kongo?

0:07:24.000,0:07:30.000
Od 1998. tamo je umrlo 5 miliona ljudi.

0:07:30.000,0:07:32.000
To nije konflikt o kojem mnogo čitate u novinama.

0:07:32.000,0:07:35.000
Ali je najveći konflikt na planeti

0:07:35.000,0:07:37.000
nakon Drugog svjetskog rata.

0:07:37.000,0:07:40.000
A zašto? Jer mafija iz cijeloga svijeta

0:07:40.000,0:07:43.000
sarađuje sa lokalnim paravojskama

0:07:43.000,0:07:46.000
kako bi osigurala zalihe

0:07:46.000,0:07:48.000
bogatih mineralnih resursa

0:07:48.000,0:07:50.000
iz regije.

0:07:50.000,0:07:54.000
Godine 2000. 80% svjetskih zaliha koltana

0:07:54.000,0:07:56.000
je dobiveno na poljima smrti

0:07:56.000,0:08:00.000
sa područja istočne Demokratske Republike Kongo.

0:08:00.000,0:08:04.000
Koltan će te danas naći u skoro svakom mobilnom telefonu,

0:08:04.000,0:08:06.000
svakom laptopu

0:08:06.000,0:08:08.000
i konzolama za igranje.

0:08:08.000,0:08:11.000
Gospodari rata u Kongu su takve stvari prodavali mafiji

0:08:11.000,0:08:13.000
u zamjenu za oružje.

0:08:13.000,0:08:17.000
A mafija bi to onda prodavala po zapadnim tržištima.

0:08:17.000,0:08:19.000
I tako je ta zapadna potreba

0:08:19.000,0:08:21.000
da konzumira

0:08:21.000,0:08:24.000
primarna pogonska snaga

0:08:24.000,0:08:27.000
organizovanog internacionalnog kriminala.

0:08:27.000,0:08:31.000
Dozvolite mi da vam pokažem neke od svojih prijatelja u akciji,

0:08:31.000,0:08:34.000
snimljene od Italijanske policije

0:08:34.000,0:08:37.000
krijumčareći neoporezovane cigarete.

0:08:37.000,0:08:40.000
Fabričke cigarete su veoma jeftine.

0:08:40.000,0:08:44.000
Evropska unija ih onda oporezuje najvećim porezom na svijetu.

0:08:44.000,0:08:47.000
Tako, ako ih uspijete prokrijumčariti do E.U.

0:08:47.000,0:08:50.000
možete ostvariti veoma unosan profit.

0:08:50.000,0:08:52.000
I želim vam pokazati ovo kako bih demonstrirao

0:08:52.000,0:08:55.000
tip resursa dostupnih ovim grupama.

0:08:55.000,0:08:59.000
Kada je nov, ovakav gliser vrijedi milion eura.

0:08:59.000,0:09:03.000
I nešto je najbrže što se može naći na evropskim vodama.

0:09:03.000,0:09:06.000
Od 1994. dobrih sedam godina,

0:09:06.000,0:09:08.000
20 ovakvih čamaca

0:09:08.000,0:09:11.000
je preplovljavalo Jadransko more,

0:09:11.000,0:09:14.000
od Crne Gore do Italije, svaku noć.

0:09:14.000,0:09:16.000
I kao posljedicu ovakvog trgovanja

0:09:16.000,0:09:21.000
imamo samo Veliku Britaniju koja je izgubila 8 milijardi dolara poreznih prihoda.

0:09:21.000,0:09:25.000
I taj novac biva preusmjeren na ratna događanja u Jugoslaviji

0:09:25.000,0:09:29.000
i za punjenje džepova beskrupuloznih pojedinaca.

0:09:29.000,0:09:32.000
Kada je počela ovakva trgovina, italijanska policija je

0:09:32.000,0:09:36.000
imala svega dva glisera koja su mogla ići dovoljno brzo.

0:09:36.000,0:09:38.000
I to je važno, jer je inače jedini način da uhvatite te ljude

0:09:38.000,0:09:41.000
da ostanu bez benzina.

0:09:41.000,0:09:43.000
Ponekad bi ti kriminalci sa sobom vozili

0:09:43.000,0:09:46.000
žene radi odvođenja u prostituciju.

0:09:46.000,0:09:48.000
I ako bi se policija pojavila, oni bi bacili

0:09:48.000,0:09:51.000
žene u more,

0:09:51.000,0:09:53.000
da bi se policija pozabavila spašavanjem žena

0:09:53.000,0:09:57.000
prije nego bi nastavljala hvatati loše momke.

0:09:57.000,0:10:00.000
Pokazao sam vam ovo da bih demonstrirao

0:10:00.000,0:10:02.000
koliko glisera, koliko plovila treba

0:10:02.000,0:10:04.000
da bi se uhvatio samo jedan.

0:10:04.000,0:10:06.000
I odgovor je, šest plovila.

0:10:06.000,0:10:09.000
Upamtite, 20 ovakvih brzih čamaca

0:10:09.000,0:10:11.000
se kretalo Jadranskim morem

0:10:11.000,0:10:13.000
svaku noć.

0:10:13.000,0:10:17.000
Dakle, šta su ovi ljudi radili sa zarađenim novcem?

0:10:17.000,0:10:21.000
I tu dolazimo do globalizacije

0:10:21.000,0:10:24.000
jer to nije samo deregulacija globalne trgovine.

0:10:24.000,0:10:27.000
Već i liberalizacija međunarodnog finansijskog tržišta.

0:10:27.000,0:10:30.000
I znate, to je olakšalo stvari

0:10:30.000,0:10:32.000
peračima novca.

0:10:32.000,0:10:35.000
Posljednje dvije decenije su bile era procvata

0:10:35.000,0:10:37.000
prljavog novca.

0:10:37.000,0:10:41.000
Devedesetih smo vidjeli finansijske centre širom svijeta

0:10:41.000,0:10:44.000
kako se takmiče za posao.

0:10:44.000,0:10:46.000
I jednostavno nije postojao efikasan mehanizam

0:10:46.000,0:10:48.000
za spriječavanje pranja novca.

0:10:48.000,0:10:51.000
I mnogo legealnih banaka je bilo sretno

0:10:51.000,0:10:54.000
da prihvati depozite

0:10:54.000,0:10:56.000
iz veoma sumnjivih izvora

0:10:56.000,0:10:59.000
bez postavljanja ikakvih pitanja.

0:10:59.000,0:11:03.000
A u biti svega, je mreža banaka koja je izvan finansijskih centara.

0:11:03.000,0:11:06.000
Danas su takve banke

0:11:06.000,0:11:09.000
neizostavan dio procesa pranja novca.

0:11:09.000,0:11:13.000
I ako želite učiniti nešto po pitanju nezakonite utaje poreza

0:11:13.000,0:11:17.000
transnacionalnog organizovanog kriminala i pranja novca,

0:11:17.000,0:11:19.000
morate ih se riješiti.

0:11:19.000,0:11:22.000
Pozitivno je što konačno imamo nekoga u Bijeloj kući

0:11:22.000,0:11:25.000
ko se konzistentno oglašavao

0:11:25.000,0:11:28.000
protiv ovakvih razarajučih institucija.

0:11:28.000,0:11:32.000
I ako je iko zainteresovan za moje mišljenje

0:11:32.000,0:11:35.000
potrebni su

0:11:35.000,0:11:38.000
novi zakoni, propisi i učinkovita regulacija.

0:11:38.000,0:11:42.000
Pogledajmo naprimjer Bernieja Madoffa,

0:11:42.000,0:11:46.000
koji će ostatak svog života provesti u zatvoru.

0:11:46.000,0:11:52.000
Bernie Madoff je ukrao 65 milijardi dolara.

0:11:52.000,0:11:55.000
Što ga stavlja na sami vrh kriminala

0:11:55.000,0:11:57.000
skupa sa kolumbijskim kartelima

0:11:57.000,0:12:00.000
i ruskim kriminalnim sindikatima.

0:12:00.000,0:12:02.000
No, on je to činio decenijama

0:12:02.000,0:12:04.000
u samom srcu Wall Streeta.

0:12:04.000,0:12:07.000
I niko se nije zabrinuo zbog toga.

0:12:07.000,0:12:10.000
Koliko još ima Madoffa na Wall Streetu,

0:12:10.000,0:12:12.000
ili u Londonu

0:12:12.000,0:12:14.000
varajući običan svijet

0:12:14.000,0:12:16.000
i perući novac?

0:12:16.000,0:12:20.000
Mogu vam reći, svakako ih ima još dosta.

0:12:20.000,0:12:24.000
Dozvolite mi da vam predstavim najveći kalibar organizovanog kriminala.

0:12:24.000,0:12:28.000
To su narkotici. Imamo drugu fotografiju plantaže marihuane od jutros.

0:12:28.000,0:12:31.000
Ova se nalazi u centralnoj Britanskoj Kolumbiji

0:12:31.000,0:12:33.000
gdje sam je i snimio.

0:12:33.000,0:12:35.000
To je jedna od desetine hiljada

0:12:35.000,0:12:38.000
malih plantaža u Britanskoj Kolumbiji

0:12:38.000,0:12:41.000
koje obezbjeđuju da preko 5%

0:12:41.000,0:12:45.000
BND-a ove provincije, dolaze iz ove trgovine.

0:12:45.000,0:12:50.000
Onda me inspektor Brian Cantera

0:12:50.000,0:12:52.000
iz kanadske kraljevske policije

0:12:52.000,0:12:54.000
vodi do zavučenog skladišta istočno od Vankuvera

0:12:54.000,0:12:58.000
da mi pokaže neke od proizvoda koje redovno oduzima

0:12:58.000,0:13:00.000
kanadska policija

0:13:00.000,0:13:02.000
od krijumčara koji marihuanu šalju

0:13:02.000,0:13:05.000
na jug, u Sjedinjene Američke Države,

0:13:05.000,0:13:07.000
gdje postoji nezasito tržište

0:13:07.000,0:13:10.000
za travom iz Britanske Kolumbije, kako je zovu,

0:13:10.000,0:13:12.000
dijelom jer se reklamira kao organska,

0:13:12.000,0:13:16.000
što naravno najviše prolazi dole u Kaliforniji.

0:13:16.000,0:13:18.000
(Smijeh)

0:13:18.000,0:13:19.000
(Aplauz)

0:13:19.000,0:13:22.000
Čak i po priznanju policije

0:13:22.000,0:13:27.000
ovo je mali dio profita

0:13:27.000,0:13:29.000
koji ostvaruju glavni izvoznici.

0:13:29.000,0:13:31.000
Otkad je počela globalizacija

0:13:31.000,0:13:35.000
globalno tržište narkotika se veoma povećalo i razvilo.

0:13:35.000,0:13:38.000
Međutim nije bilo istovremenog povećanja

0:13:38.000,0:13:41.000
resursa dostupnih

0:13:41.000,0:13:43.000
policijskim snagama.

0:13:43.000,0:13:48.000
Ali to bi se moglo promijeniti.

0:13:48.000,0:13:50.000
Jer se nešto čudno dešava.

0:13:50.000,0:13:52.000
Ujedninjene Nacije su prepoznale

0:13:52.000,0:13:55.000
ovog, odnosno prošlog mjeseca

0:13:55.000,0:14:01.000
da je Kanada postala ključna zona distribucije i produkcije

0:14:01.000,0:14:05.000
ekstazija i ostalih sintetičkih droga.

0:14:05.000,0:14:07.000
Zanimljivo je da zastupljenost

0:14:07.000,0:14:10.000
heroina i kokaina opada

0:14:10.000,0:14:15.000
zato što tablete postaju sve bolje.

0:14:15.000,0:14:19.000
To je ono što mijenja igru.

0:14:19.000,0:14:23.000
Jer pomjera produkciju iz Trećeg svijeta

0:14:23.000,0:14:27.000
u zapadne zemlje.

0:14:27.000,0:14:29.000
Kada se to dogodi, sigurno je

0:14:29.000,0:14:33.000
da će preopteretiti policijske kapacitete na zapadu.

0:14:33.000,0:14:37.000
Zakonske regulative koje postoje oko 40 godina

0:14:37.000,0:14:42.000
su odavno zrele za ozbiljne promjene.

0:14:42.000,0:14:44.000
Tako ja mislim.

0:14:44.000,0:14:46.000
Sada o recesiji.

0:14:46.000,0:14:48.000
Organizovani kriminal se već veoma dobro

0:14:48.000,0:14:50.000
prilagodio recesiji.

0:14:50.000,0:14:52.000
Ne iznenađujuće, najotpornija industrija

0:14:52.000,0:14:54.000
na cijelome svijetu.

0:14:54.000,0:14:58.000
I nema pravila u svom regulatornom sistemu.

0:14:58.000,0:15:02.000
Izuzev naravno, što ima dva poslovna rizika

0:15:02.000,0:15:04.000
biti uhapšen od zakonskih tijela,

0:15:04.000,0:15:06.000
što je iskreno, njhova najmanja briga

0:15:06.000,0:15:09.000
i konkurencija drugih grupa,

0:15:09.000,0:15:11.000
kao npr. dobiti metak u potiljak.

0:15:11.000,0:15:14.000
Ono što su napravili je da su premjestili svoje operacije.

0:15:14.000,0:15:18.000
Manje se puši trava ili se ne ide prostitutkama tako često

0:15:18.000,0:15:20.000
za vrijeme recesije.

0:15:20.000,0:15:22.000
Umjesto toga oni se u velikom stilu bave

0:15:22.000,0:15:24.000
finansijskim i korporativnivnim kriminalom,

0:15:24.000,0:15:26.000
prije svega na dva načina

0:15:26.000,0:15:29.000
falsifikovanjem robe

0:15:29.000,0:15:31.000
i kriminalu na internetu.

0:15:31.000,0:15:33.000
I tu su nevjerovatno uspješni.

0:15:33.000,0:15:36.000
Želio bih vam predstaviti gosp. Pringleja.

0:15:36.000,0:15:40.000
Ili bolje rečeno Señor Pringleja.

0:15:40.000,0:15:44.000
Ovu opremu mi je pokazao kompjuterski kriminalac iz Brazila.

0:15:44.000,0:15:46.000
Sjedili smo u autu u Aveniji Paulista

0:15:46.000,0:15:48.000
u Sao Paulou.

0:15:48.000,0:15:50.000
Priključio je to na moj laptop,

0:15:50.000,0:15:53.000
i u roku pet minuta on je ušao

0:15:53.000,0:15:55.000
u kompjuterski sigurnosni sistem

0:15:55.000,0:15:58.000
jedne od glavnih brazilskih banaka.

0:15:58.000,0:16:00.000
Uopšte nije teško.

0:16:00.000,0:16:03.000
U stvari je dosta jednostavno jer,

0:16:03.000,0:16:05.000
fascinantna stvar u vezi virtualnog kriminala

0:16:05.000,0:16:09.000
je da se tu ne radi puno o tehnologiji.

0:16:09.000,0:16:13.000
Ključ virtualnog kriminala je ono što zovemo društveni inžinjering.

0:16:13.000,0:16:15.000
Ili kada bi koristili tehnički izraz za to,

0:16:15.000,0:16:18.000
svake minute se neko rodi.

0:16:18.000,0:16:21.000
Ne bi vjerovali kako je lako

0:16:21.000,0:16:24.000
nagovoriti ljude da čine sa svojim kompjuterom stvari

0:16:24.000,0:16:27.000
koje objektivno nisu u njihovom interesu.

0:16:27.000,0:16:29.000
I brzo se dogodilo

0:16:29.000,0:16:31.000
da su kriminalci naučili kako to da urade na najbrži način,

0:16:31.000,0:16:35.000
naravno, najbrži način do nečijeg novčanika

0:16:35.000,0:16:38.000
jeste obećati seks i ljubav.©

0:16:38.000,0:16:41.000
Vjerujem da se neki od vas sjećaju virusa zvanog I-Love-You,

0:16:41.000,0:16:45.000
jednog od najboljih virusa koji se bio pojavio po cijelom svijetu.

0:16:45.000,0:16:48.000
Bio sam veoma sretan kada se taj virus pojavio

0:16:48.000,0:16:51.000
jer prva osoba koja mi ga je poslala

0:16:51.000,0:16:53.000
bila je moja bivša djevojka.

0:16:53.000,0:16:58.000
Prema meni je gajila razne vrste osjećaja i emocija

0:16:58.000,0:17:00.000
ali ljubavi nije bilo među njima.

0:17:00.000,0:17:02.000
(Smijeh)

0:17:02.000,0:17:06.000
Pa čim sam vidio tako nešto u svojoj elektronskoj pošti,

0:17:06.000,0:17:09.000
bez razmišljanja sam to obrisao,

0:17:09.000,0:17:14.000
i poštedio se vrlo gadne infekcije.

0:17:14.000,0:17:18.000
Dakle kompjuterski kriminal, pazite ga se.

0:17:18.000,0:17:20.000
Jedna stvar u koju smo sigurni je da internet

0:17:20.000,0:17:23.000
olakšava stvari ovim bićima.

0:17:23.000,0:17:26.000
To su komarci koji nose virus malarije

0:17:26.000,0:17:30.000
šireći zarazu tako što bi komarčić imao besplatan obrok

0:17:30.000,0:17:32.000
na naš račun.

0:17:32.000,0:17:35.000
Artesunate je vrlo efikasan lijek

0:17:35.000,0:17:38.000
kod uništvanja parazita koji je u ranoj fazi

0:17:38.000,0:17:40.000
infekcije.

0:17:40.000,0:17:42.000
Ali u toku protekle godine

0:17:42.000,0:17:45.000
istražitelji u Kambođi su otkrili

0:17:45.000,0:17:48.000
kako se događa da su

0:17:48.000,0:17:51.000
paraziti malarije postali imuni na lijekove.

0:17:51.000,0:17:54.000
I oni se plaše da je razlog tomu

0:17:54.000,0:17:58.000
što Kambođanci nemaju uslova da kupe lijekove u radnjama

0:17:58.000,0:18:01.000
tako da ih kupuju putem interneta.

0:18:01.000,0:18:03.000
A te tablete sadrže svega male doze

0:18:03.000,0:18:05.000
aktivnog sastojka protiv parazita.

0:18:05.000,0:18:07.000
Što je i uzrok

0:18:07.000,0:18:11.000
razvijanju otpora kod parazita.

0:18:11.000,0:18:13.000
Razlog zašto ovo govorim

0:18:13.000,0:18:15.000
je što mi moramo znati

0:18:15.000,0:18:17.000
da organizovani kriminal

0:18:17.000,0:18:20.000
utiče na sva moguća polja našeg života.

0:18:20.000,0:18:23.000
Ne morate spavati sa prostitutkama

0:18:23.000,0:18:25.000
ili drogirati se

0:18:25.000,0:18:27.000
kako bi bili imali veze sa organizovanim kriminalom.

0:18:27.000,0:18:29.000
Oni utiču na naše bankovne račune.

0:18:29.000,0:18:31.000
Oni utiču na naše komunikacije, penziona osiguranja.

0:18:31.000,0:18:35.000
Oni čak utiču na hranu koju jedemo

0:18:35.000,0:18:37.000
i na naše vlade.

0:18:37.000,0:18:40.000
Ovo više nije stvar

0:18:40.000,0:18:43.000
Sicilijanaca iz Palerma i New Yorka.

0:18:43.000,0:18:46.000
Sa ovim kriminalcima nema romantike.

0:18:46.000,0:18:48.000
U 21. vijeku

0:18:48.000,0:18:51.000
ovo je moćna industrija

0:18:51.000,0:18:54.000
koja proizvodi nestabilnost i nasilje

0:18:54.000,0:18:56.000
gdje god se pojavi.

0:18:56.000,0:18:58.000
Jedna je od glavnih ekonomskih sila

0:18:58.000,0:19:02.000
koju moramo uzeti vrlo, vrlo ozbiljno.

0:19:02.000,0:19:04.000
Bila mi je čast držati vam izlaganje.

0:19:04.000,0:19:06.000
Hvala vam mnogo.

0:19:06.000,0:19:09.000
(Aplauz)