WEBVTT

00:00:00.603 --> 00:00:03.153
Bạn có nhớ 
mấy ngôi sao tỏa-sáng-trong-màn đêm bé xíu

00:00:03.177 --> 00:00:06.067
những cái mà bạn từng gắn trên trần nhà
khi bạn còn nhỏ?

00:00:06.091 --> 00:00:07.301
Câu trả lời là có?

00:00:07.325 --> 00:00:08.521
Đó là ánh sáng.

00:00:08.545 --> 00:00:09.729
Ánh sáng thuần khiết.

00:00:09.753 --> 00:00:11.655
Tôi từng ngắm nhìn chúng thật lâu

00:00:11.679 --> 00:00:13.452
khi tôi còn 5 tuổi đấy, bạn biết chứ?

00:00:13.476 --> 00:00:14.700
Chúng thật đẹp:

00:00:14.724 --> 00:00:17.481
không cần điện, không cần sữa chữa.

00:00:17.505 --> 00:00:18.709
Chúng vẫn luôn ở đó.

NOTE Paragraph

00:00:18.733 --> 00:00:20.790
2 năm trước, chúng tôi đã làm thí nghiệm,

00:00:20.814 --> 00:00:23.112
để khiến nó kéo dài hơn, sáng hơn nữa,

00:00:23.136 --> 00:00:24.516
với các chuyên gia.

00:00:24.540 --> 00:00:28.221
Cùng lúc đó, 
chúng tôi nhận được 1 đề nghị,

00:00:28.245 --> 00:00:30.823
từ Van Gogh, 
quỹ Van Gogh nổi tiếng

00:00:30.847 --> 00:00:34.823
muốn kỉ niệm
ngày sinh thứ 125 của ông ở Hà Lan.

00:00:35.232 --> 00:00:37.097
Họ đã đến gặp tôi và yêu cầu,

00:00:37.121 --> 00:00:40.922
"Anh có thể tạo ra 1 không gian
đậm chất Van Gogh

00:00:40.946 --> 00:00:42.152
ở Hà Lan không?

00:00:42.176 --> 00:00:43.730
Và vì tôi rất thích yêu cầu này,

00:00:43.754 --> 00:00:44.908
nên sẵn tiện,

00:00:44.932 --> 00:00:47.981
chúng tôi đã bắt đầu gắn kết
hai thế giới riêng biệt với nhau.

00:00:49.027 --> 00:00:50.324
Não tôi hoạt động thế đấy,

00:00:50.348 --> 00:00:51.498
bật mí đó.

NOTE Paragraph

00:00:51.522 --> 00:00:52.573
-

NOTE Paragraph

00:00:52.597 --> 00:00:54.808
Tôi rất muốn kể thêm về nó
1 giờ đồng hồ nữa,

00:00:54.832 --> 00:00:55.983
nhưng thôi bỏ đi.

NOTE Paragraph

00:00:56.007 --> 00:00:57.015
-

NOTE Paragraph

00:00:57.039 --> 00:00:58.817
Và đây là thành quả của chúng tôi:

00:00:58.841 --> 00:01:01.563
1 lối đi cho xe đạp nạp điện
vào ban ngày nhờ mặt trời

00:01:01.587 --> 00:01:03.709
và phát sáng vào ban đêm tận 8 tiếng liền.

NOTE Paragraph

00:01:03.733 --> 00:01:04.961
-

NOTE Paragraph

00:01:04.985 --> 00:01:06.311
Cảm ơn mọi người.

NOTE Paragraph

00:01:06.335 --> 00:01:10.702
--- với mong muốn hướng về 1 tương lai
năng lượng sạch

00:01:10.726 --> 00:01:12.422
và nối tiếp được những mảnh đất

00:01:12.446 --> 00:01:15.873
mà Van Gogh đã đi qua
và sống vào năm 1883.

00:01:15.897 --> 00:01:19.204
Và bạn có thể đi bất kì đâu mỗi đêm,
miễn phí, không cần vé gì cả.

00:01:19.228 --> 00:01:22.434
Mọi người sẽ thấy được vẻ đẹp của
bầu trời đêm đầy sao khi đạp xe,

00:01:22.458 --> 00:01:24.483
nghĩ về năng lượng xanh sạch và an toàn.

NOTE Paragraph

00:01:24.507 --> 00:01:28.222
Tôi muốn tạo ra những nơi
mà mọi người thấy thật gần gũi.

00:01:28.766 --> 00:01:31.854
Và thật tuyệt làm sao 
khi được thực hiện điều đó


00:01:31.878 --> 00:01:34.724
với 1 ngành công nghiệp,
với những công ty cơ sở hạ tầng.

00:01:34.748 --> 00:01:37.037
Vì thế khi những người tù trưởng của Qatar 
gọi cho tôi:

00:01:37.061 --> 00:01:38.562
"10 km giá bao nhiêu thế?"

NOTE Paragraph

00:01:38.586 --> 00:01:39.601
-

NOTE Paragraph

00:01:39.625 --> 00:01:42.337
Vâng thật đấy, bạn sẽ nhận được những
cuộc gọi kì lạ thế đấy.

00:01:42.361 --> 00:01:43.521
Nhưng điều thú vị là

00:01:43.545 --> 00:01:46.953
đây không chỉ làm 1 lần nhân dịp đặc biệt.

00:01:46.977 --> 00:01:50.400
Tôi nghĩ kiểu suy nghĩ đột phá này,
những kiểu liên kết thế này

00:01:50.424 --> 00:01:51.608
sẽ là nền kinh tế mới.

NOTE Paragraph

00:01:51.632 --> 00:01:54.379
Phòng Tư vấn ở Geneva,
thuộc Diễn đàn Kinh tế Thế giới,

00:01:54.403 --> 00:01:56.802
đã làm 1 buổi phỏng vấn
với nhiều người xuất chúng

00:01:56.826 --> 00:01:57.982
đến từ khắp thế giới,

00:01:58.006 --> 00:02:02.828
câu hỏi là: " Top 10 kỹ năng bạn và 
tôi cần để thành công là gì?"

00:02:02.852 --> 00:02:05.172
Và điều thú vị là, bạn thấy dấy:

00:02:05.196 --> 00:02:07.735
không phải tiền


00:02:07.759 --> 00:02:10.660
hay giỏi ngôn ngữ lập trình C++,

00:02:10.684 --> 00:02:13.701
mặc dù đó là những kỹ năng cần thiết đấy,
tôi thừa nhận thế.

00:02:13.725 --> 00:02:16.081
Nhưng ở vị trí thứ 3: sáng tạo;

00:02:16.105 --> 00:02:18.317
thứ 2: suy nghĩ logic;

00:02:18.341 --> 00:02:21.441
và đứng nhất: khả năng giải quyết vấn đề.

00:02:21.465 --> 00:02:25.986
Tất cả những này thứ robot và máy tính 
đều dở tệ.

00:02:26.662 --> 00:02:30.315
Điều này làm tôi thấy phấn chấn và 
lạc quan hẳn về thế giới tương lai,

00:02:30.339 --> 00:02:33.215
rằng dù chúng ta sẽ sống 
trong thế giới công nghệ cao này,

00:02:33.239 --> 00:02:34.681
những kỹ năng của loài người

00:02:34.705 --> 00:02:36.049
những khát khao đồng cảm,

00:02:36.073 --> 00:02:38.339
khát khao khám phá,

00:02:38.363 --> 00:02:40.078
khát khao vẻ đẹp

00:02:40.102 --> 00:02:41.836
sẽ được trân trọng lần nữa,

00:02:41.860 --> 00:02:45.676
và chúng ta sẽ sống trong 1 thế giới
mà sự sáng tạo được đề cao hàng đầu.

NOTE Paragraph

00:02:46.784 --> 00:02:49.243
Để có thể suy nghĩ như thế

00:02:49.267 --> 00:02:50.966
tôi không biết với bạn thì sao,

00:02:50.990 --> 00:02:53.681
nhưng trong đầu tôi, luôn tự tâm niệm
1 câu hỏi:

00:02:53.705 --> 00:02:54.859
Tại sao?

00:02:55.884 --> 00:02:58.407
Tại sao con sứa hấp thụ ánh sáng?

00:02:58.431 --> 00:02:59.786
Còn con đom đóm?

00:02:59.810 --> 00:03:02.056
Hoặc tại sao lại cam chịu sự ô nhiễm?

00:03:02.080 --> 00:03:04.329
Đây là phòng tôi ở Bắc Kinh 
vào 3 năm trước.

00:03:04.353 --> 00:03:06.497
Hình bên trái là 1 ngày đẹp trời thứ Bảy.

00:03:06.521 --> 00:03:08.742
Tôi thấy được những chiếc ô tô, 
người và chim;

00:03:08.766 --> 00:03:11.358
Cuộc sống cũng ổn ở vùng đô thị đông đúc.

00:03:11.382 --> 00:03:13.214
Và ở hình bên phải

00:03:13.238 --> 00:03:15.038
trời đất ơi.

00:03:15.062 --> 00:03:17.075
Sự ô nhiễm - bao phủ toàn bộ.

00:03:17.099 --> 00:03:19.807
Tôi thậm chí còn không nhìn thấy
phía bên kia thành phố.

00:03:19.831 --> 00:03:21.667
Và hình ảnh này khiến tôi thật buồn.

00:03:21.691 --> 00:03:24.740
Đây không phải là viễn cảnh tươi đẹp
chúng tôi hình dung ở TED,

00:03:24.764 --> 00:03:25.937
đây là nỗi kinh hoàng.

00:03:25.961 --> 00:03:27.712
Tuổi thọ chúng ta giảm đi 5 - 6 năm;

00:03:27.736 --> 00:03:30.425
trẻ em mắc bệnh ung thư phổi
khi chúng chỉ mới 6 tuổi.

00:03:30.828 --> 00:03:33.314
Dù điều này thật lạ lùng và hấp dẫn,

00:03:33.338 --> 00:03:37.492
tôi, vào lúc đó, lóe lên ý tưởng
khi thấy sự ô nhiễm ở Bắc Kinh.

NOTE Paragraph

00:03:37.849 --> 00:03:41.332
Và chính phủ khắp thế giới bây giờ
vẫn đang cố gắng đẩy lùi sự ô nhiễm,

00:03:41.356 --> 00:03:43.994
nhưng tôi muốn làm thứ gì đó
có ích ngay lúc này.

00:03:44.018 --> 00:03:47.816
Vì vậy chúng tôi quyết định xây nên máy
hút bụi và sương khói lớn nhất

00:03:47.840 --> 00:03:49.251
trên thế giới.

00:03:49.275 --> 00:03:51.224
Nó hút không khí ô nhiễm, làm sạch

00:03:51.248 --> 00:03:52.672
và giải phóng chúng.

00:03:52.696 --> 00:03:54.386
Chúng tôi đã làm được cái đầu tiên.

00:03:54.865 --> 00:03:57.502
Hút được 30,000 
khối mét không khí trên 1 giờ,

00:03:57.526 --> 00:04:01.313
ở mức siêu vi, những hạt bụi có 
đường kính nhỏ hơn 2.5 hay 10 micromet,

00:04:01.337 --> 00:04:03.312
mà tốn rất ít điện,

00:04:03.336 --> 00:04:05.803
rồi giải phóng không khí đã làm sạch,

00:04:05.827 --> 00:04:11.280
nhờ vậy chúng ta có công viên, sân chơi
sạch hơn đến 55 - 75%

00:04:11.304 --> 00:04:12.871
so với phần còn lại của thành phố.

NOTE Paragraph

00:04:12.895 --> 00:04:14.564
-

NOTE Paragraph

00:04:14.588 --> 00:04:16.016
Vâng!

NOTE Paragraph

00:04:16.040 --> 00:04:17.557
-

NOTE Paragraph

00:04:17.581 --> 00:04:20.478
Và mỗi tháng hay hơn thế,

00:04:20.502 --> 00:04:24.393
nó sẽ được mở ra giống như phi thuyền ấy,

00:04:24.417 --> 00:04:27.076
hay giống Marilyn Monroe với chiếc...
chà, bạn biết đấy.

00:04:27.100 --> 00:04:28.290
Thôi kệ nó.

NOTE Paragraph

00:04:28.314 --> 00:04:29.390
-

NOTE Paragraph

00:04:29.414 --> 00:04:30.864
Đây ...

00:04:30.888 --> 00:04:32.835
là hình ảnh chúng tôi chụp lại.

00:04:33.310 --> 00:04:35.057
Đây là sương khói ô nhiễm ở Bắc Kinh.

00:04:35.760 --> 00:04:37.378
Và đây là lá phổi của chúng ta.

00:04:37.402 --> 00:04:40.824
Nếu bạn sống cạnh đường cao tốc,
nó sẽ giống như hút 17 điếu thuốc 1 ngày.

00:04:40.848 --> 00:04:41.998
Chúng ta có mất trí không?


00:04:42.022 --> 00:04:43.605
Chúng ta chấp nhận vậy sao?

00:04:44.028 --> 00:04:47.271
Chúng ta còn có hàng tá
thứ kinh khủng này

00:04:47.295 --> 00:04:48.839
ở trong trường quay,

00:04:48.863 --> 00:04:51.672
và vào 1 buổi sáng thứ 2,
chúng ta đang tranh luận thế này,

00:04:51.696 --> 00:04:54.546
"Chết tiệt, chúng ta nên làm gì với nó?
Ném nó đi nhé?"

00:04:54.570 --> 00:04:55.725
Nghe giống 1 lời kêu cứu.

00:04:55.749 --> 00:04:57.910
Rồi ta nhận ra:
ôi không, không, không

00:04:57.934 --> 00:04:59.126
không thể để lãng phí.

00:04:59.150 --> 00:05:01.578
Đồ thừa với người này sẽ là
thức ăn cho người khác.

00:05:02.350 --> 00:05:04.502
Vì thế, tại đây, hãy thể hiện điều đó.

00:05:04.870 --> 00:05:06.433
Đừng bỏ nó vào ly cà phê của bạn.


NOTE Paragraph

00:05:06.457 --> 00:05:07.468
-

NOTE Paragraph

00:05:07.492 --> 00:05:10.503
Và rồi ta nhận ra có 42% vật chất
làm từ cacbon,

00:05:10.527 --> 00:05:12.695
còn cacbon thì, dĩ nhiên,
dưới áp suất cao

00:05:12.719 --> 00:05:13.990
sẽ biến thành...

00:05:14.871 --> 00:05:16.275
kim cương.

00:05:16.299 --> 00:05:20.430
Nhờ ý tưởng đó, 
chúng tôi đã nén nó trong 30 phút,

NOTE Paragraph

00:05:20.454 --> 00:05:21.541
-

NOTE Paragraph

00:05:21.565 --> 00:05:23.645
và làm 1 chiếc nhẫn "xanh".

NOTE Paragraph

00:05:23.669 --> 00:05:24.692
-

NOTE Paragraph

00:05:24.716 --> 00:05:26.692
Bằng việc chia sẻ - vâng, thật đấy!

00:05:26.716 --> 00:05:28.354
Bằng việc chia sẻ 1 chiếc nhẫn,

00:05:28.378 --> 00:05:30.984
bạn đã quyên góp 1000 mét khối khí sạch

00:05:31.008 --> 00:05:32.673
cho thành phố chúng ta đang ở.

NOTE Paragraph

00:05:32.697 --> 00:05:33.709
-

NOTE Paragraph

00:05:33.733 --> 00:05:34.963
Tôi đang cầm 1 chiếc ở đây .

NOTE Paragraph

00:05:34.987 --> 00:05:36.167
-

NOTE Paragraph

00:05:36.191 --> 00:05:39.058
1 khối cầu nhỏ lơ lửng.

00:05:40.163 --> 00:05:41.313
Tôi sẽ đưa bạn 1 chiếc.

00:05:41.337 --> 00:05:43.567
Tôi không định cầu hôn bạn đâu, đừng lo.

NOTE Paragraph

00:05:43.591 --> 00:05:44.879
-

NOTE Paragraph

00:05:44.903 --> 00:05:46.068
Chúng tôi làm tốt chứ?

00:05:46.092 --> 00:05:47.334
Bạn có thể đưa mọi người xem.

NOTE Paragraph

00:05:47.358 --> 00:05:50.768
Và nếu chúng ta bán qua mạng:
làm chiến dịch, gây quỹ.

00:05:50.792 --> 00:05:52.581
Đến khi mọi người bắt đầu đặt hàng,

00:05:52.605 --> 00:05:55.435
nhưng quan trọng hơn,
là trả tiền cho nó.

00:05:55.459 --> 00:05:58.828
Khoản kinh phí đó đã giúp 
chúng tôi hiện thực hóa

00:05:58.852 --> 00:06:00.477
và xây được cái máy đầu tiên.

00:06:00.873 --> 00:06:02.023
Nó giúp ích rất nhiều đó.

00:06:02.047 --> 00:06:04.684
Vì vậy sự lãng phí và người sáng lập,
đã giúp tôi làm điều này

00:06:04.708 --> 00:06:06.718
Hơn thế, những phản hồi từ mọi người

00:06:06.742 --> 00:06:08.558
đây là 1 cặp đôi mới cưới ở Ấn Độ,


00:06:08.582 --> 00:06:11.043
anh ấy đang cầu hôn cô ấy với
chiếc nhẫn "xanh" này


00:06:11.067 --> 00:06:12.340
tượng trưng cho vẻ đẹp thuần khiết,


00:06:12.364 --> 00:06:14.233
cho biểu tượng hy vọng

00:06:14.257 --> 00:06:16.095
Rồi cô ấy đồng ý.

NOTE Paragraph

00:06:16.119 --> 00:06:17.834
-

NOTE Paragraph

00:06:17.858 --> 00:06:21.341
Tôi vì nhiều lý do rất thích hình ảnh này.


NOTE Paragraph

00:06:21.365 --> 00:06:22.592
-

NOTE Paragraph

00:06:22.616 --> 00:06:25.311
Và bây giờ, khi dự án đang được thực hiện
ở Trung Quốc,

00:06:25.335 --> 00:06:28.207
với sự hỗ trợ của chính phủ Trung Hoa.

00:06:28.231 --> 00:06:31.324
Mục tiêu đầu tiên là tạo ra công viên 
không ô nhiễm,

00:06:31.348 --> 00:06:33.348
và thực tế thì chúng cũng ổn lắm,

00:06:33.372 --> 00:06:35.632
tầm 55-75% sạch hơn rồi.

00:06:35.656 --> 00:06:37.005
Cùng lúc đó,

00:06:37.029 --> 00:06:38.426
chúng tôi hợp tác với những 
tổ chức phi chính phủ,

00:06:38.450 --> 00:06:39.614
với chính phủ,

00:06:39.638 --> 00:06:40.838
với học sinh và sinh viên,

00:06:40.862 --> 00:06:42.013
với chuyên gia công nghệ,

00:06:42.037 --> 00:06:45.392
để bàn nhau: "Này, làm thế nào để khiến
cả thành phố không có 1 chút ô nhiễm?"

00:06:45.416 --> 00:06:47.199
Chúng tôi đều mơ về bầu không khí sạch.

00:06:47.223 --> 00:06:49.469
Chúng tôi mở các khóa học. Có nhiều ý tưởng mới.

00:06:49.493 --> 00:06:52.287
Thậm chí còn nghĩ tới những chiếc xe đạp 
không sương khói sẽ thốt lên - Tôi là người Hà Lan.

00:06:52.311 --> 00:06:54.750
Tôi nghĩ là gien "xe đạp" ám ảnh tôi quá rồi.

00:06:54.774 --> 00:06:56.424
Vậy nên nó hút không khí ô nhiễm,

00:06:56.448 --> 00:06:58.007
làm sạch và giải phóng nó ra,

00:06:58.031 --> 00:06:59.524
để chống lại ô nhiễm từ xe hơi,

00:06:59.548 --> 00:07:01.429
thành kỉ nguyên của xe đạp.

NOTE Paragraph

00:07:01.453 --> 00:07:05.614
Và ngay bây giờ, chúng tôi vẫn đang
cố gắng lấy được các gói thầu,

00:07:05.638 --> 00:07:08.892
rồi chúng tôi quảng bá: " Những tòa tháp sạch,
những chiếc nhẫn xanh".

00:07:08.916 --> 00:07:11.412
Chúng tôi đến gặp các thị trưởng,
các quan chức thế giới,


00:07:11.436 --> 00:07:15.539
nói rằng: "Chúng tôi có thể đảm bảo cắt 
giảm ô nhiễm trong thời gian ngắn

00:07:15.563 --> 00:07:17.646
từ 20% đến 40%.

00:07:17.670 --> 00:07:19.567
Hãy kí vào phần này, ngay bây giờ."

00:07:19.591 --> 00:07:20.742
Được chứ?

NOTE Paragraph

00:07:20.766 --> 00:07:22.493
-

NOTE Paragraph

00:07:22.517 --> 00:07:23.667
Cảm ơn các bạn.

NOTE Paragraph

00:07:23.691 --> 00:07:25.521
-

NOTE Paragraph

00:07:25.545 --> 00:07:30.472
Đây hoàn toàn về sự liên kết giữa
công nghệ với sự sáng tạo.

00:07:30.496 --> 00:07:32.438
Và nếu bạn nghĩ về nó,

00:07:32.462 --> 00:07:34.623
bạn có thể hình dung ra rất nhiều điều,

00:07:34.647 --> 00:07:36.170
vô vàn thứ bạn có thể làm.

00:07:36.194 --> 00:07:39.505
Chúng tôi còn làm những sàn nhảy
có khả năng tạo ra điện

00:07:39.529 --> 00:07:40.788
khi bạn nhảy trên đó

00:07:40.812 --> 00:07:43.290
Phát minh này dành riêng cho --- năm 2008.

00:07:43.314 --> 00:07:45.309
Mỗi chuyển động tầm 8 hay 9 milimét

00:07:45.333 --> 00:07:47.011
sẽ tạo ra 25 Watt.

00:07:47.035 --> 00:07:51.032
Năng lượng tạo ra sẽ dùng để chạy 
hệ thống ánh sáng hay dàn máy cho DJ.

00:07:51.056 --> 00:07:53.720
Và dự án này còn đang tiến xa hơn thế,

00:07:53.744 --> 00:07:55.407
chứ không dừng lại.

NOTE Paragraph

00:07:55.431 --> 00:07:56.917
Nhưng cũng ở 1 quy mô lớn hơn

00:07:56.941 --> 00:08:00.390
ở Hà Lan, quê hương tôi,
tôi sống ở vùng thấp hơn mực nước biển.

00:08:00.414 --> 00:08:02.692
Nơi có kì quan tuyệt đẹp

00:08:02.716 --> 00:08:08.156
như đê biển Afsluitdijk dài hơn 32 km, 
tự xây dựng vào năm 1932

00:08:08.180 --> 00:08:09.947
nơi chúng tôi sống với sông nước,

00:08:09.971 --> 00:08:11.501
chống lại triều lên,

00:08:11.525 --> 00:08:13.671
cố chung sống hòa bình với dòng nước,

00:08:13.695 --> 00:08:15.596
nhưng thỉnh thoảng thất bại.

00:08:16.163 --> 00:08:18.106
Vì vậy, chúng tôi tạo ra "Dòng chảy phát sáng"

00:08:18.130 --> 00:08:20.350
là 1 sự pha trộn giữa đèn LED và các thấu kính,

00:08:20.374 --> 00:08:22.988
để minh họa cho mức nước dâng lên

00:08:23.012 --> 00:08:24.293
cho sự biến đổi của Trái Đất

00:08:24.859 --> 00:08:26.384
nếu chúng ta ngừng chiến đấu.

00:08:26.408 --> 00:08:29.109
Nếu như, hôm nay, chúng ta về nhà và nhủ rằng:

00:08:29.133 --> 00:08:31.554
"Chao ôi, sao cũng được, rồi ai đó sẽ làm thôi,

00:08:31.578 --> 00:08:33.598
chúng ta chỉ cần đợi chính phủ hay ai cũng được."

00:08:33.622 --> 00:08:35.488
Bạn biết đấy, sẽ không có ai chịu hành động đâu.

00:08:35.512 --> 00:08:36.671
Mọi thứ hỏng bét.

00:08:36.695 --> 00:08:39.411
Còn nếu chúng ta dùng sức mạnh cộng đồng
từ khắp nơi.

00:08:39.435 --> 00:08:41.026
Hàng ngàn người sẽ xuất hiện.

NOTE Paragraph

00:08:41.050 --> 00:08:42.298
-

NOTE Paragraph

00:08:42.322 --> 00:08:43.472
Cảm ơn rất nhiều.

00:08:44.117 --> 00:08:47.678
Các bạn thật tốt, thật tử tế.
Không hợp dân thiết kế chút nào.

NOTE Paragraph

00:08:47.702 --> 00:08:49.702
Ồ hàng ngàn người sẽ xuất hiện,

00:08:49.726 --> 00:08:51.496
và có một vài người, thực ra, vẫn sợ.

00:08:51.520 --> 00:08:54.861
Họ bỏ đi, sau đó chứng kiến cơn lũ quét năm 1953.

00:08:54.885 --> 00:08:56.277
Còn những người khác bắt đầu suy nghĩ khác đi.

00:08:56.301 --> 00:08:58.120
Chúng ta có thể xây thành phố nổi không?

00:08:58.144 --> 00:09:01.631
Có thể tạo ra điện từ thủy triều không?

00:09:02.044 --> 00:09:04.995
Tôi nghĩ việc trải nghiệm rất quan trọng,

00:09:05.019 --> 00:09:06.553
có những trải nghiệm tập thể

00:09:06.577 --> 00:09:10.231
nơi mà con người cảm thấy được gần nhau, 
có chung phương hướng cho tương lai

00:09:10.255 --> 00:09:12.025
và bắt tay thực hiện những thứ khả quan.

NOTE Paragraph

00:09:12.822 --> 00:09:14.192
Cùng lúc đó,

00:09:14.216 --> 00:09:18.710
bạn cũng biết mà, những việc đó,
thật chẳng dễ dàng chút nào.

00:09:18.734 --> 00:09:19.988
Cần sự đấu tranh rất quyết liệt.

00:09:20.012 --> 00:09:21.678
Và điều mà tôi nghiệm được

00:09:21.702 --> 00:09:24.101
là rất nhiều người nói họ muốn cải cách

00:09:24.125 --> 00:09:26.723
và họ muốn sự tiến lên,
thứ mới lạ, tương lai.

00:09:26.747 --> 00:09:29.784
Nhưng khi bạn trình bày ý tưởng,

00:09:29.808 --> 00:09:34.194
mọi người đều kì lạ có chung phản ứng,

00:09:34.218 --> 00:09:36.572
nó bắt đầu với 2 từ,

00:09:37.468 --> 00:09:38.650
"Cái gì đây?"

NOTE Paragraph

00:09:38.674 --> 00:09:40.020
-

NOTE Paragraph

00:09:40.044 --> 00:09:42.226
Không, không phải "Bao nhiêu?"
Nó còn khó chịu hơn đấy.

NOTE Paragraph

00:09:42.250 --> 00:09:43.258
-

NOTE Paragraph

00:09:43.282 --> 00:09:44.435
Các bạn đoán ra không?

00:09:44.459 --> 00:09:47.000
Các bạn vẫn còn may mắn đấy.
Thật là tốt.

NOTE Paragraph

00:09:47.024 --> 00:09:48.220
Vâng, là "Được, nhưng."

00:09:48.244 --> 00:09:51.936
"Được, nhưng: nó quá đắt, nó quá rẻ;
nó quá nhanh, nó quá chậm,

00:09:51.960 --> 00:09:55.443
nó quá đẹp, nó quá xấu,
không làm được đâu, nó đã có rồi."

00:09:55.467 --> 00:09:57.554
Tôi đã nghe mọi thứ về cùng 1 dự án

00:09:57.578 --> 00:09:58.738
trong 1 tuần liền.

00:09:58.762 --> 00:10:00.691
Và tôi thực sự, rất bực đấy.

00:10:00.715 --> 00:10:04.953
Đến nỗi nhúm tóc bạc của tôi, đen trở lại
như 1 kiến trúc sư rồi.

NOTE Paragraph

00:10:04.977 --> 00:10:07.425
-

NOTE Paragraph

00:10:07.449 --> 00:10:10.907
Mỗi sáng tôi thức dậy, tự nhủ: "Daan, dừng lại.

00:10:10.931 --> 00:10:12.282
Tiếp tục chỉ tổn hại mày thôi.

00:10:12.306 --> 00:10:14.061
Mày phải làm gì đó khác.

00:10:14.085 --> 00:10:16.780
Mày phải tận dụng nó làm nguyên liệu,
làm động lực"

00:10:16.804 --> 00:10:18.769
Vì vậy chúng tôi quyết định chế tạo,

00:10:18.793 --> 00:10:22.776
hiện thức hóa chiếc ghế nổi tiếng "Vâng, nhưng" này.

NOTE Paragraph

00:10:22.800 --> 00:10:26.437
-

NOTE Paragraph

00:10:26.461 --> 00:10:29.815
Đây là chiếc ghế có thật đấy, thiết kế 
bởi Friso Kramer theo phong cách Hà Lan

00:10:29.839 --> 00:10:32.623
Nhưng chúng tôi có nâng cấp nó lên chút ít,

00:10:32.647 --> 00:10:34.978
hay còn gọi là chút thủ thuật.

00:10:35.002 --> 00:10:38.296
Chúng tôi lắp máy cảm biến giọng nói ở đây.

00:10:39.100 --> 00:10:41.897
Nên khi bạn đang ngồi trên ghế

00:10:41.921 --> 00:10:45.207
và thốt ra 2 từ ngữ xấu xí đó,

00:10:45.231 --> 00:10:49.681
những thứ làm mất đi sự sáng tạo,
những từ ngữ phiền toái.


NOTE Paragraph

00:10:49.705 --> 00:10:50.796
-

NOTE Paragraph

00:10:50.820 --> 00:10:52.475
bạn sẽ bị chút

NOTE Paragraph

00:10:52.499 --> 00:10:54.122
-

NOTE Paragraph

00:10:54.146 --> 00:10:55.719
nhưng cũng khá đau đấy,

00:10:55.743 --> 00:10:58.558
chút điện giật ở mông đấy.

NOTE Paragraph

00:10:58.582 --> 00:10:59.739
-

NOTE Paragraph

00:10:59.763 --> 00:11:01.152
-

NOTE Paragraph

00:11:01.176 --> 00:11:02.347
Và

NOTE Paragraph

00:11:02.371 --> 00:11:03.399
-

NOTE Paragraph

00:11:03.423 --> 00:11:05.221
nó ---- hoạt động ---- như thế đấy

00:11:05.245 --> 00:11:08.020
Có vài khách hàng bỏ đi ngay,
họ rất tức giận.

00:11:08.044 --> 00:11:10.025
May mắn thay, còn những người tốt ở lại.

00:11:10.049 --> 00:11:12.436
Và tất nhiên, chúng tôi cũng đã ngồi thử.

NOTE Paragraph

00:11:12.460 --> 00:11:15.606
Nhưng mọi người đừng lo.

00:11:15.630 --> 00:11:17.401
Mà hãy tò mò thích thú.

00:11:17.425 --> 00:11:19.943
Bạn biết đấy, trải qua bao nhiêu năm tháng cùng TED,

00:11:19.967 --> 00:11:21.666
nghe những diễn giả khác nói,

00:11:21.690 --> 00:11:24.110
cảm nhận được sức mạnh từ mọi người,

00:11:24.134 --> 00:11:28.433
tôi vẫn nhớ đến châm ngôn của 1 nhà văn 
người Canada, Marshall McLuhan,

00:11:28.457 --> 00:11:30.472
ông đã từng nói

00:11:30.496 --> 00:11:32.375
"Không có bất kì hành khách nào 


00:11:32.399 --> 00:11:33.915
trên con tàu vũ trụ mang tên Trái Đất.

00:11:33.939 --> 00:11:36.487
Chúng ta đều là phi hành đoàn."

00:11:37.026 --> 00:11:39.244
Tôi rất thích câu nói ấy.

00:11:39.268 --> 00:11:40.720
Nó cực kỳ ý nghĩa!

00:11:40.744 --> 00:11:42.990
Chúng ta không chỉ là kẻ ăn, chúng ta là người tạo ra;

00:11:43.014 --> 00:11:44.220
chúng ta tự quyết định,

00:11:44.244 --> 00:11:45.415
tự phát minh.

00:11:45.439 --> 00:11:46.669
thắp lên những giấc mơ.

00:11:47.076 --> 00:11:48.237
Và tôi cho rằng

00:11:48.261 --> 00:11:52.326
nếu chúng ta có thể ngẫm được nhiều hơn thế

00:11:52.350 --> 00:11:53.892
ngay hôm nay,

00:11:54.551 --> 00:11:57.199
thì sẽ thấy thế giới này còn rất nhiều điều để khám phá.

NOTE Paragraph

00:11:58.545 --> 00:11:59.979
Đến đây thôi, cảm ơn các bạn rất nhiều.

NOTE Paragraph

00:12:00.003 --> 00:12:02.131
-

NOTE Paragraph

00:12:02.155 --> 00:12:03.305
Xin cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:12:03.329 --> 00:12:05.329
-