WEBVTT

00:00:00.509 --> 00:00:04.841
Tôi muốn kể cho các bạn về một vụ án mà tôi đã tham gia

00:00:04.841 --> 00:00:08.404
liên quan đến một người đàn ông tên Steve Titus.

NOTE Paragraph

00:00:08.404 --> 00:00:11.433
Titus là một quản lý nhà hàng.

00:00:11.433 --> 00:00:15.523
Anh ta 31 tuổi, sống tại Seattle, Washington,

00:00:15.523 --> 00:00:17.418
anh ấy đã đính hôn với Gretchen,

00:00:17.418 --> 00:00:20.366
họ sắp kết hôn, cô ấy là tình yêu của đời anh.

00:00:20.366 --> 00:00:22.650
Vào một đêm, cặp đôi đi ra ngoài

00:00:22.650 --> 00:00:25.655
cho một bữa tối lãng mạn tại nhà hàng.

00:00:25.655 --> 00:00:27.303
Họ đang trên đường về nhà

00:00:27.303 --> 00:00:30.253
và họ bị cảnh sát tấp vào lề đường.

00:00:30.253 --> 00:00:33.570
Bạn thấy đấy, chiếc xe của Titus khá giống

00:00:33.570 --> 00:00:37.457
một chiếc xe được lái trước đó vào buổi tối

00:00:37.457 --> 00:00:40.863
bởi một gã đã cưỡng dâm một cô gái đi nhờ xe,

00:00:40.863 --> 00:00:44.457
và Titus khá giống với gã tội phạm đó.

00:00:44.457 --> 00:00:47.035
Thế rồi cảnh sát chụp hình Titus,

00:00:47.035 --> 00:00:49.802
họ đặt nó vào một hàng ảnh,

00:00:49.802 --> 00:00:51.962
sau đó đưa ra cho nạn nhân xem,

00:00:51.962 --> 00:00:54.122
và cô ấy chỉ bức hình của Titus.

00:00:54.122 --> 00:00:57.743
Cô ta nói "Người này giống nhất."

00:00:57.743 --> 00:01:01.631
Cảnh sát khởi tố vụ án,

00:01:01.631 --> 00:01:04.972
và khi Steve Titus bị đưa ra tòa vì tội cưỡng dâm,

00:01:04.972 --> 00:01:07.068
nạn nhân bước lên bục

00:01:07.068 --> 00:01:11.410
và nói, "Tôi hoàn toàn chắc chắn đây chính là gã đàn ông đó."

00:01:11.410 --> 00:01:14.336
Và Titus bị kết án.

00:01:14.336 --> 00:01:16.310
Anh ta khẳng định mình vô tội,

00:01:16.310 --> 00:01:18.892
gia đình anh ta hét vào bồi thẩm đoàn,

00:01:18.892 --> 00:01:21.763
vị hôn thê của anh sụp xuống sàn thổn thức,

00:01:21.763 --> 00:01:25.158
và Titus bị giải đi vào nhà giam.

NOTE Paragraph

00:01:25.158 --> 00:01:28.616
Vậ bạn sẽ làm gì nếu chuyện đã đến mức này?

00:01:28.616 --> 00:01:30.252
Bạn sẽ làm gì?

00:01:30.252 --> 00:01:34.020
Titus hoàn toàn mất niềm tin vào hệ thống pháp lý,

00:01:34.020 --> 00:01:36.052
thế rồi anh có một ý tưởng.

00:01:36.052 --> 00:01:38.483
Anh gọi đếm tạp chí trong khu vực,

00:01:38.483 --> 00:01:41.870
anh được sự quan tâm của một nhà báo điều tra,

00:01:41.870 --> 00:01:46.606
và người nhà báo này đã thực sự tìm ra hung thủ thật,

00:01:46.606 --> 00:01:49.959
một kẻ cuối cùng cũng thú nhận tội cưỡng dâm,

00:01:49.959 --> 00:01:53.251
một kẻ được cho là đã thực hiện 50 vụ cưỡng hiếp

00:01:53.251 --> 00:01:54.583
trong khu vực đó,

00:01:54.583 --> 00:01:57.757
và khi thông tin này được đưa tới thẩm phán,

00:01:57.757 --> 00:02:00.693
thẩm phán đã trả tự do cho Titus.

NOTE Paragraph

00:02:00.693 --> 00:02:04.724
Và thực ra, đó nên là kết thúc của vụ án này.

00:02:04.724 --> 00:02:05.847
Nó đáng lẽ phải kết thúc.

00:02:05.847 --> 00:02:08.367
Titus đáng lẽ đã phải nghĩ về nó như một năm kinh khủng,

00:02:08.367 --> 00:02:12.203
một năm bị buộc tội, ra tòa, nhưng tất cả đã qua.

NOTE Paragraph

00:02:12.203 --> 00:02:14.250
Thế nhưng nó đã không kết thúc như vậy.

00:02:14.250 --> 00:02:16.928
Titus cảm thấy quá cay đắng.

00:02:16.928 --> 00:02:19.508
Anh ta mất việc. Anh không thể nhận lại công việc.

00:02:19.508 --> 00:02:21.351
Anh ta mất người hôn thê.

00:02:21.351 --> 00:02:24.257
Cô ấy không thể chịu đựng được cơn dận dai dẳng của anh.

00:02:24.257 --> 00:02:26.403
Anh mất hết toàn bộ số tiền tiết kiệm,

00:02:26.403 --> 00:02:29.261
và anh quyết định điền một hồ sơ khởi tố

00:02:29.261 --> 00:02:31.542
người cảnh sát và những người khác mà anh ta cảm thấy

00:02:31.542 --> 00:02:33.861
chịu trách nhiệm với những khổ cực của anh.

NOTE Paragraph

00:02:33.861 --> 00:02:38.574
vàn đó là lúc tôi thực sự bắt đầu làm việc với vụ án này,

00:02:38.574 --> 00:02:40.535
cố gắng hình dung

00:02:40.535 --> 00:02:42.609
làm sao mà nạn nhân đi từ

00:02:42.609 --> 00:02:44.137
"Người này giống nhất."

00:02:44.137 --> 00:02:48.887
tới "Tôi hoàn toàn chắc chắn đây chính là gã đàn ông đó."

NOTE Paragraph

00:02:48.887 --> 00:02:52.166
Vâng, Titus đã dồn công sức vào vụ án dân sự này.

00:02:52.166 --> 00:02:55.200
Anh dành mỗi bước đi để suy nghĩ về nó,

00:02:55.200 --> 00:02:59.351
và chỉ một vài ngày trước ngày anh đến phiên tòa,

00:02:59.351 --> 00:03:01.570
anh thức dậy vào buổi sáng,

00:03:01.570 --> 00:03:03.378
quặn người trong cơn đau,

00:03:03.378 --> 00:03:06.072
và chết bởi một cơn đau tim do căng thẳng.

00:03:06.072 --> 00:03:09.259
Anh 35 tuổi.

NOTE Paragraph

00:03:09.259 --> 00:03:14.069
Vậy là tôi được đề nghị đến làm việc với vụ của Titus

00:03:14.069 --> 00:03:16.584
bởi tôi là một nhà tâm lý học.

00:03:16.584 --> 00:03:20.411
Tôi nghiên cứu về trí nhớ. Tôi đã nghiên cứu về trí nhớ trong mấy thập kỉ.

00:03:20.411 --> 00:03:23.800
Và nếu tôi gặp một vài người trên chuyến bay --

00:03:23.800 --> 00:03:25.896
chuyện này diễn ra trên chuyến bay tới Scotland --

00:03:25.896 --> 00:03:27.726
nếu tôi gặp một người trên một chuyến bay,

00:03:27.726 --> 00:03:30.771
và chúng tôi hỏi thăm lẫn nhau, "Bạn làm nghề gì? Bạn làm nghề gì?"

00:03:30.771 --> 00:03:32.222
và tôi nói "Tôi nghiên cứu về trí nhớ,"

00:03:32.222 --> 00:03:35.602
họ thường muốn nói với tôi họ có những vấn đề về việc nhớ tên,

00:03:35.602 --> 00:03:38.401
hoặc họ có một người quen bị Alzheimer

00:03:38.416 --> 00:03:40.481
hoặc một số vấn đề trí nhớ,

00:03:40.481 --> 00:03:42.697
nhưng tôi phải nói với họ

00:03:42.697 --> 00:03:46.202
tôi không nghiên cứu về những lúc người ta quyên.

00:03:46.202 --> 00:03:49.204
Tôi nghiên cứu cái ngược lại: khi người ta nhớ,

00:03:49.204 --> 00:03:51.957
khi người ta nhớ những thứ đã không xảy ra

00:03:51.957 --> 00:03:53.922
hoặc nhớ những thứ thực sự khác

00:03:53.922 --> 00:03:55.947
với sự thật diễn ra.

00:03:55.947 --> 00:04:00.683
Tôi nghiên cứu về trí nhớ sai.

NOTE Paragraph

00:04:00.683 --> 00:04:04.990
Thật đáng buồn, Steve Titus không phải là người duy nhất

00:04:04.990 --> 00:04:09.295
bị buộc tội dựa trên trí nhớ sai lầm của một ai đó.

00:04:09.295 --> 00:04:12.603
Trong một dự án tại Mĩ,

00:04:12.603 --> 00:04:14.855
thông tin được thu thập

00:04:14.855 --> 00:04:18.789
trên 300 người vô tội,

00:04:18.789 --> 00:04:22.684
300 bị cáo người bị buộc tội những việc họ không làm.

00:04:22.684 --> 00:04:27.984
Họ đã dành 10,20,30 năm trong tù cho những tội đó,

00:04:27.984 --> 00:04:30.411
và giờ đây xét nghiệm DNA đã chứng minh

00:04:30.411 --> 00:04:33.327
họ thực sự vô tội.

00:04:33.327 --> 00:04:35.848
Và khi những vụ trên được phân tích,

00:04:35.848 --> 00:04:37.989
ba phần tư số vụ

00:04:37.989 --> 00:04:43.600
là do trí nhớ sai lầm, những kí ức sai lầm của nhân chứng.

NOTE Paragraph

00:04:43.600 --> 00:04:44.863
Vâng, tại sao?

00:04:44.863 --> 00:04:48.314
Như bồi thẩm đoàn những người đã tuyên án những người vô tội đó

00:04:48.314 --> 00:04:50.598
và bồi thẩm đoàn đã kết án Titus,

00:04:50.598 --> 00:04:52.839
nhiều người tin rằng trí nhớ

00:04:52.839 --> 00:04:54.486
làm việc như một chiếc máy ghi hình.

00:04:54.486 --> 00:04:56.743
Bạn chỉ ghi lại những thông tin,

00:04:56.743 --> 00:04:59.390
và bạn gọi nó lại và bật nó lên

00:04:59.390 --> 00:05:02.817
khi bạn muốn trả lời những câu hỏi hay nhận diện hình ảnh.

00:05:02.817 --> 00:05:04.980
Những sau nhiều thập kỉ làm việc trong ngành tâm lý học

00:05:04.980 --> 00:05:08.133
đã cho tôi thấy rằng điều này không đúng.

00:05:08.133 --> 00:05:10.563
Trí nhớ của chúng ta có tính chất xây dựng.

00:05:10.563 --> 00:05:12.132
Chúng tái xây dựng.

00:05:12.132 --> 00:05:15.613
Trí nhớ làm việc hơi giống trang Wikipedia hơn:

00:05:15.613 --> 00:05:20.726
Bạn có thể truy cập vào đó và thay đổ nói, nhưng những người khác cũng có thể.

00:05:20.726 --> 00:05:25.975
Tôi bắt đầu nghiên cứu quá trình xây dựng trí nhớ này

00:05:25.975 --> 00:05:28.390
vào năm những năm 1970.

00:05:28.390 --> 00:05:32.813
Tôi làm một thí nghiệm bao gồm trình diễn cho mọi người

00:05:32.813 --> 00:05:35.318
một số các vụ án hình sự và các tai nạn giả

00:05:35.318 --> 00:05:38.836
và hỏi họ những câu hỏi về những gì họ nhớ.

00:05:38.836 --> 00:05:42.775
Trong một thí nghiệm, chúng tôi cho mọi người thấy một tai nạn giả

00:05:42.775 --> 00:05:44.053
và chúng tôi hỏi mọi người,

00:05:44.053 --> 00:05:46.917
những chiếc xe chạy nhanh tới mức nào khi chúng đụng vào nhau?

00:05:46.917 --> 00:05:48.551
Và chúng tôi hỏi những người khác,

00:05:48.551 --> 00:05:52.240
những chiếc xe chạy nhanh tới mức nào khi chúng va vào nhau?

00:05:52.240 --> 00:05:55.242
Và khi chúng tôi hỏi câu hỏi dẫn dắt bởi chữ "va vào",

00:05:55.242 --> 00:05:58.527
những nhân chứng nói với chúng tôi chiếc xe đi nhanh hơn,

00:05:58.527 --> 00:06:02.524
và hơn nữa, khi đặt câu hỏi dẫn dắt bằng chữ "va vào"

00:06:02.524 --> 00:06:05.384
làm cho mọi người thường nói với chúng tôi

00:06:05.384 --> 00:06:08.451
rằng họ nhìn thấy các mảnh kính vỡ tại hiện trường tai nạn

00:06:08.451 --> 00:06:12.230
trong khi chẳng có một mảnh vỡ kính nào.

00:06:12.230 --> 00:06:15.119
Trong một nghiên cứu khác, chúng tôi cho thấy một tai nạn giả

00:06:15.119 --> 00:06:18.779
khi chiếc xe đi qua giao lộ với một biển báo dừng,

00:06:18.779 --> 00:06:23.711
và nếu chúng tôi hỏi một câu hỏi có ám chỉ nó là biển báo đường ưu tiên,

00:06:23.711 --> 00:06:27.560
nhiều nhân chứng sẽ nói với chúng tôi là họ nhớ có biển báo đường ưu tiên

00:06:27.560 --> 00:06:31.017
tại giao lộ, không phải là một biển báo dừng.

NOTE Paragraph

00:06:31.017 --> 00:06:33.206
Và bạn có thể nghĩ rằng, rằng, bạn biết đấy,

00:06:33.206 --> 00:06:34.529
đó chỉ là những sự kiện trong đoạn phim

00:06:34.529 --> 00:06:36.457
không có gì quá căng thẳng,

00:06:36.457 --> 00:06:39.191
Liệu những sai lầm tương tự có thể nào phạm phải

00:06:39.191 --> 00:06:42.142
với một sự kiện thực sự căng thẳng?

00:06:42.142 --> 00:06:45.233
Trong một bài nghiên cứu chúng tôi xuất bản một vài tháng trước,

00:06:45.233 --> 00:06:47.537
chúng tôi đã có một câu trả lời cho câu hỏi này,

00:06:47.537 --> 00:06:50.301
bởi điều bất bình thường trong thí nghiệm này

00:06:50.301 --> 00:06:55.933
là những gì chúng tôi sắp đặt cho vài người trải qua những trải niệm vô cùng căng thẳng.

00:06:55.933 --> 00:06:58.162
Các đối tượng trong nghiên cứu

00:06:58.162 --> 00:07:00.672
là những thành viên của quân đội Mĩ

00:07:00.672 --> 00:07:05.097
những người đã trải qua những bài luyện tập chịu đau khổ

00:07:05.097 --> 00:07:07.879
để dạy cho họ những gì giống với những việc sẽ diễn ra

00:07:07.879 --> 00:07:11.797
nếu họ bị bắt làm tù nhân chiến tranh.

00:07:11.797 --> 00:07:14.227
Và như một phần của bài tập rèn luyện,

00:07:14.227 --> 00:07:17.756
những binh sĩ này bị tra khảo với một cách hung tợn,

00:07:17.756 --> 00:07:22.842
tàn bạo, ngược đãi thể xác trong 30 phút

00:07:22.842 --> 00:07:25.659
rồi sau đó để họ cố gắng nhận dạng

00:07:25.659 --> 00:07:28.682
kẻ đã thực hiện việc tra khảo họ.

00:07:28.682 --> 00:07:32.505
Và khi chúng tôi cho họ những thông tin có tính chất gợi ý

00:07:32.505 --> 00:07:35.283
ám chỉ đến một người khác,

00:07:35.283 --> 00:07:39.320
nhiều người trong số họ đã nhận dạng sai kẻ tra khảo,

00:07:39.320 --> 00:07:43.155
thường nhận dạng một người nào đó thậm chí không chút

00:07:43.155 --> 00:07:46.259
tương đồng với kẻ tra khảo.

NOTE Paragraph

00:07:46.259 --> 00:07:48.560
Và những gì những nghiên cứu này cho thấy

00:07:48.560 --> 00:07:52.420
là khi bạn mớm cho người ta thông tin sai lệch

00:07:52.420 --> 00:07:55.800
về một số trải niệm mà họ có thể đã trải qua,

00:07:55.800 --> 00:08:01.455
bạn có thể bóp méo hay làm hỏng hay thay đổi ký ức của họ.

NOTE Paragraph

00:08:01.455 --> 00:08:03.655
Trong thế giới thực ngoài kia,

00:08:03.655 --> 00:08:06.546
thông tin sai lệch ở khắp nơi.

00:08:06.546 --> 00:08:07.906
Chúng ta thu nhận thông tin sai

00:08:07.906 --> 00:08:10.822
không chỉ những khi chúng ta bị đặt câu hỏi theo một cách dẫn dắt,

00:08:10.822 --> 00:08:13.269
mà còn khi chúng ta nói chuyện với các nhân chứng khác

00:08:13.269 --> 00:08:16.302
những người cũng có thể cố ý hay vô ý truyền cho chúng ta

00:08:16.302 --> 00:08:18.439
một số thông tin sai lệch,

00:08:18.439 --> 00:08:23.169
hoặc nếu chúng ta xem các phương tiện truyền thông đưa tin về một số tự kiện mà ta đã trải nghiệm,

00:08:23.169 --> 00:08:25.962
tất cả những thứ đó tạo ra cơ hội

00:08:25.962 --> 00:08:30.312
cho việc làm sai lệch trí nhớ của chúng ta.

NOTE Paragraph

00:08:30.312 --> 00:08:34.100
Trong những năm 1990, chúng tôi bắt đầu thấy

00:08:34.100 --> 00:08:38.783
một kiểu thậm chí còn cực đoan hơn trong vấn đề bộ nhớ.

00:08:38.783 --> 00:08:41.879
Một số bệnh nhân đến với trị liệu với một vấn đề --

00:08:41.879 --> 00:08:44.793
có thể họ bị trầm cảm, một dạng rối loạn ăn uống --

00:08:44.793 --> 00:08:47.546
và sau khi họ kết thúc trị liệu

00:08:47.546 --> 00:08:50.207
với một vấn đề khác.

00:08:50.207 --> 00:08:53.908
Những ký ức cực đoan về sự hung bạo khủng khiếp,

00:08:53.908 --> 00:08:55.891
đôi lúc trong một nghi lễ Sa Tăng,

00:08:55.891 --> 00:09:00.588
đôi lúc bao gồm một số yếu tố thực sự kì lạ và quái dị.

00:09:00.588 --> 00:09:03.142
Một người phụ nữ kết thúc đợt trị liệu tâm lý

00:09:03.142 --> 00:09:05.570
tin rằng cô đã trải qua nhiều năm

00:09:05.570 --> 00:09:09.472
bị hành hạ trong một kiểu nghi lễ, và bị cưỡng bức phải mang thai

00:09:09.472 --> 00:09:12.038
và rồi đứa trẻ đó bị cắt bỏ khỏi tử cung.

00:09:12.038 --> 00:09:14.397
Nhưng thực tế thì chẳng có vết sẹo nào

00:09:14.397 --> 00:09:16.423
hoặc tất cả các kiểu chứng cứ trên thể xác

00:09:16.423 --> 00:09:19.304
có thể minh chứng cho câu chuyện của cô.

00:09:19.304 --> 00:09:22.312
Và khi tôi bắt đầu nghiên cứu các trường hợp này,

00:09:22.312 --> 00:09:23.762
tôi đã tự hỏi,

00:09:23.762 --> 00:09:26.090
những kí ức kỳ dị đó đến từ đâu?

00:09:26.090 --> 00:09:30.477
Và những gì tôi tìm thấy là hầu hết các tình huống

00:09:30.477 --> 00:09:35.968
đều có liên quan đến một mẫu đặc biệt của tâm lý trị liệu.

00:09:35.968 --> 00:09:37.567
Và thế là tôi hỏi,

00:09:37.567 --> 00:09:40.955
liệu có phải chuyện gì diễn ra trong đợt tâm lý trị liệu này

00:09:40.955 --> 00:09:43.839
như các bài tập tưởng tượng

00:09:43.839 --> 00:09:45.896
hoặc giải thích giấc mơ,

00:09:45.896 --> 00:09:48.028
hoặc trong một số trường hợp thôi miên,

00:09:48.028 --> 00:09:51.846
hoặc trong một số trường hợp có sự tiếp cận những thông tin sai lệch --

00:09:51.846 --> 00:09:54.633
có phải những thứ đó đã dẫn dắt những bệnh nhân

00:09:54.633 --> 00:09:57.310
phát triển các ký ức quái dị,

00:09:57.310 --> 00:10:00.241
những kí ức không thường có?

00:10:00.241 --> 00:10:02.400
Và tôi đã thiết kế một số thí nghiệm

00:10:02.400 --> 00:10:07.425
để cố gắng nghiên cứu về quá trình được sử dụng

00:10:07.425 --> 00:10:10.498
bởi đợt tâm lý trị liệu để tôi có thể nghiên cứu

00:10:10.498 --> 00:10:14.049
về sự phát triển của những ký ức sai lệch phong phú đó.

NOTE Paragraph

00:10:14.049 --> 00:10:16.457
Một trong các nghiên cứu đầu tiên,

00:10:16.457 --> 00:10:18.810
chúng tôi đã sử dụng phương pháp gợi ý,

00:10:18.810 --> 00:10:22.873
một phương pháp lấy cảm hứng từ các phương pháp trị liệu mà chúng tôi thấy,

00:10:22.873 --> 00:10:24.983
chúng tôi sử dụng phương pháp gợi ý này

00:10:24.983 --> 00:10:26.835
để gieo trồng một ký ức sai

00:10:26.835 --> 00:10:29.912
đó là lúc bạn còn là một đứa trẻ, năm hay sáu tuổi,

00:10:29.912 --> 00:10:32.163
bạn bị lạc trong một siêu thị.

00:10:32.163 --> 00:10:34.663
Bạn đã rất hoảng sợ. Bạn khóc lóc.

00:10:34.663 --> 00:10:37.177
Cuối cùng bạn cũng được giải cứu bởi một người lớn tuổi

00:10:37.177 --> 00:10:39.029
và đoàn tụ với gia đình.

00:10:39.029 --> 00:10:41.637
Và chúng tôi đã thành công trong việc gieo trồng ký ức này

00:10:41.637 --> 00:10:45.743
trong tâm trí của một phần tư các đối tượng.

00:10:45.743 --> 00:10:47.748
Và bạn có thể nghĩ rằng,

00:10:47.748 --> 00:10:50.094
việc đó không quá căng thẳng.

00:10:50.094 --> 00:10:53.463
Nhưng chúng tôi và những nhà nghiên cứu khác đã gieo trồng

00:10:53.463 --> 00:10:56.221
một một ký ức sai rất phong phú, chi tiết

00:10:56.221 --> 00:10:59.136
bất thường hơn nhiều và căng thẳng hơn nhiều.

00:10:59.136 --> 00:11:01.675
Cũng như trong một thí nghiệm thực hiện ở Tennessee,

00:11:01.675 --> 00:11:04.091
các nhà nghiên cứu đã gieo trồng các ký ức sai

00:11:04.091 --> 00:11:06.665
đó là lúc bạn là một đứa trẻ, bạn gần như đã bị chết đuối

00:11:06.665 --> 00:11:09.172
và bạn đã được cứu bởi một nhân viên cứu hộ.

00:11:09.172 --> 00:11:11.475
Và trong một thí nghiệm tại Canada,

00:11:11.475 --> 00:11:13.999
các nhà nghiên cứu lại gieo trồng một ký ức

00:11:13.999 --> 00:11:15.227
lúc bạn còn nhỏ,

00:11:15.227 --> 00:11:18.957
một số thứ kinh khủng kiểu như bị tấn công bởi một con vật hung dữ

00:11:18.957 --> 00:11:20.339
đã xảy ra với bạn,

00:11:20.339 --> 00:11:23.761
có tác dụng với một nửa số đối tượng.

00:11:23.761 --> 00:11:26.113
Và trong một nghiên cứu tại Italy,

00:11:26.113 --> 00:11:28.771
các nhà nghiên cứu gieo trồng một ký ức sai,

00:11:28.771 --> 00:11:33.983
khi bạn là một đứa trẻ, bạn chứng kiến một người bị quỷ ám.

NOTE Paragraph

00:11:33.983 --> 00:11:36.190
Tôi muốn bổ sung rằng nó có vẻ giống như

00:11:36.190 --> 00:11:39.929
chúng tôi làm tổn thương tinh thần đến các đối tượng trong thí nghiệm

00:11:39.929 --> 00:11:41.529
nhân danh khoa học,

00:11:41.529 --> 00:11:46.167
tuy vậy những nghiên cứu của chúng tôi đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn đánh giá

00:11:46.167 --> 00:11:48.142
theo điều khoản đạo đức nghiên cứu (Research ethics boards - REB)

00:11:48.142 --> 00:11:50.484
điều đó đã đưa ra quyết định

00:11:50.484 --> 00:11:53.557
những bất tiện tạm thời mà một số

00:11:53.557 --> 00:11:56.641
các đối tượng có thể phải trải niệm trong những nghiên cứu này

00:11:56.641 --> 00:12:00.541
không đáng kể so với tầm quan trọng của vấn đề này

00:12:00.541 --> 00:12:03.648
để nắm được quả trình diễn biến của bộ nhớ

00:12:03.648 --> 00:12:06.994
và những bạo hành trí nhớ đang tiếp diễn

00:12:06.994 --> 00:12:10.287
tại một số nơi trên thế giới.

NOTE Paragraph

00:12:10.287 --> 00:12:13.325
Vâng, tôi đã ngạc nhiên,

00:12:13.325 --> 00:12:16.754
khi tôi xuất bản công trình này và bắt đầu lên tiếng

00:12:16.754 --> 00:12:20.649
phản đối một số phương pháp tâm lý trị liệu nhất định,

00:12:20.649 --> 00:12:24.629
nó tạo ra một số vấn đề khá là tồi tệ cho tôi:

00:12:24.629 --> 00:12:29.530
thù địch, chủ yếu là từ những nhà trí nhớ trị liệu bị đụng chạm,

00:12:29.530 --> 00:12:31.206
những người cảm thấy bị công kích,

00:12:31.206 --> 00:12:34.734
và bởi những nạn nhân người bị họ gây ảnh hưởng.

00:12:34.734 --> 00:12:37.671
Thi thoảng tôi cần đến các vệ sĩ trong lúc phát biểu

00:12:37.671 --> 00:12:39.576
mà tôi được mời đến phát biểu,

00:12:39.576 --> 00:12:43.793
mọi người cố tổ chức chiến dịch thu thập các thư tay 
để tôi bị đuổi việc.

00:12:43.793 --> 00:12:45.774
Nhưng có lẽ điều tồi tệ nhất

00:12:45.774 --> 00:12:48.541
đó là tôi nghi ngờ một người phụ nữ

00:12:48.541 --> 00:12:50.965
đã không hề phạm tội lạm dụng

00:12:50.965 --> 00:12:53.801
cái tội được tuyên bố bởi người con gái lớn của bà.

00:12:53.801 --> 00:12:57.218
Cô ta buộc tội mẹ mình lạm dụng tình dục

00:12:57.218 --> 00:12:59.077
dựa trên các ký ức bị kìm nén.

00:12:59.077 --> 00:13:01.960
Và người con gái này đã cho phép câu chuyện của mình

00:13:01.960 --> 00:13:05.394
được chuyển thành phim và công chiếu ở nhiều nơi.

00:13:05.394 --> 00:13:07.903
Tôi đã nghi ngờ câu chuyện này,

00:13:07.903 --> 00:13:10.203
và tôi bắt đầu điều tra,

00:13:10.203 --> 00:13:14.686
và cuối cùng đã tìm ra các thông tin thuyết phục tôi

00:13:14.686 --> 00:13:16.975
rằng người mẹ đó vô tội.

00:13:16.975 --> 00:13:19.936
Tôi đã xuất bản một bài bóc trần sự thật,

00:13:19.936 --> 00:13:23.380
và một thời gian sau, người con gái đã buộc tội mẹ kia

00:13:23.380 --> 00:13:24.901
đã đâm đơn kiện.

00:13:24.901 --> 00:13:27.256
Thậm chí tôi đã chưa từng nhắc đến tên của cô,

00:13:27.256 --> 00:13:31.618
nhưng cô ta kiện tôi phỉ báng và xâm phạm riêng tư cá nhân.

00:13:31.618 --> 00:13:34.341
Và tôi đã phải trải qua gần năm năm

00:13:34.341 --> 00:13:40.893
đối diện với những kiện cáo rắc rối, phiền phức này,

00:13:40.893 --> 00:13:44.567
nhưng cuối cùng, cuối cùng, nó cũng qua và tôi có thể thực sự

00:13:44.567 --> 00:13:46.991
quay trở lại với công việc.

00:13:46.991 --> 00:13:49.476
Trong quá trình diễn tiến, dù sao đi nữa tôi đã trở thành

00:13:49.476 --> 00:13:52.130
một phần của xu hướng nhiễu loạn tại Mĩ

00:13:52.130 --> 00:13:54.237
khi các nhà khoa học bị kiện

00:13:54.237 --> 00:13:58.836
đơn giản chỉ vìlên tiếng trước một vấn đề đang gây tranh cãi lớn trong cộng đồng.

NOTE Paragraph

00:13:58.836 --> 00:14:02.194
Khi quay trở lại với công việc của mình, tôi đặt ra câu hỏi này:

00:14:02.194 --> 00:14:04.592
nếu tôi gieo mầm một kí ức sai lệch trong tâm trí bạn,

00:14:04.592 --> 00:14:06.436
nó có để lại hậu quả?

00:14:06.436 --> 00:14:08.395
Nó có ảnh hưởng đến những suy nghĩ sau này của bạn,

00:14:08.395 --> 00:14:10.496
những hành vi sau này của bạn?

00:14:10.496 --> 00:14:12.523
Nghiên cứu đầu tiên của chúng tôi là gieo vào một ký ức sai

00:14:12.523 --> 00:14:15.849
rằng bạn bị bệnh lúc còn bé khi ăn một vài thực phẩm:

00:14:15.849 --> 00:14:18.848
trứng gà luộc kỹ, nước dầm thì là, kem dâu tây.

00:14:18.848 --> 00:14:22.038
Và chúng tôi phát hiện ra rằng khi chúng tôi gieo trồng những ký ức sai đó

00:14:22.038 --> 00:14:24.489
người ta không còn muốn ăn những thực phẩm đó nhiều

00:14:24.489 --> 00:14:26.749
vào những buổi picnic nữa.

00:14:26.749 --> 00:14:30.622
Những ký ức sai không nhất thiết phải tồi tệ hoặc không vui.

00:14:30.622 --> 00:14:32.980
Nếu chúng tôi gieo mầm một ký ức ấm áp và vui vẻ

00:14:32.980 --> 00:14:36.001
liên quan đến một loại thực phẩm lành mạnh như măng tây,

00:14:36.001 --> 00:14:39.476
chúng tôi có thể làm cho người thí nghiệm thích ăn măng tây hơn.

00:14:39.476 --> 00:14:41.850
Vậy nên những gì các thí nghiệm cho thấy

00:14:41.850 --> 00:14:43.965
đó là bạn có thể gieo trồng các ký ức sai

00:14:43.965 --> 00:14:45.378
và chúng có hậu quả

00:14:45.378 --> 00:14:50.463
tác động lên hành vi kéo dài chừng nào trí nhớ còn có tác dụng.

NOTE Paragraph

00:14:50.463 --> 00:14:52.887
Vâng, theo những khả năng này

00:14:52.887 --> 00:14:55.810
để gieo trồng ký ức và điều khiển hành vi

00:14:55.810 --> 00:14:59.991
rõ ràng cần kéo theo một số vấn đề đạo đức quan trọng,

00:14:59.991 --> 00:15:03.050
giống như, khi nào ta mới nên dùng các kỹ thuật tâm trí này?

00:15:03.050 --> 00:15:06.730
Và chúng ta có nên cấm sử dụng chúng?

00:15:06.730 --> 00:15:09.513
Các nhà tâm lý trị liệu không thể gieo trồng những ký ức sai

00:15:09.513 --> 00:15:11.100
trong tâm trí bệnh nhân

00:15:11.100 --> 00:15:13.664
cho dù nó có thể giúp bệnh nhân,

00:15:13.664 --> 00:15:15.286
nhưng không gì có thể ngăn cản bậc cha mẹ

00:15:15.286 --> 00:15:19.735
thử cách này lên những thiếu niên nặng kí hay béo phì.

00:15:19.735 --> 00:15:22.340
Và khi tôi công khai những đề xuất này,

00:15:22.340 --> 00:15:25.686
nó lại tạo ra những luồng chống đối.

00:15:25.686 --> 00:15:29.719
"Lại nữa rồi. Bà ta ủng hộ việc cha mẹ lừa dối con cái."

NOTE Paragraph

00:15:29.719 --> 00:15:31.964
Xin chào, Ông già Nô-en. (Laughter)

NOTE Paragraph

00:15:31.964 --> 00:15:41.461
Ý của tôi là, có cách khác để nghĩ về chuyện này,

00:15:41.461 --> 00:15:43.494
cách bạn nên nghĩ,

00:15:43.494 --> 00:15:46.523
một đứa trẻ béo phì, tiểu đường, vòng đời rút ngắn,

00:15:46.523 --> 00:15:48.055
tất cả những thứ có thể đi kèm,

00:15:48.055 --> 00:15:51.071
hay một đứa trẻ có một chút sai sót trong ký ức?

00:15:51.071 --> 00:15:54.462
Tôi biết những gì tôi sẽ chọn cho đứa trẻ của tôi.

NOTE Paragraph

00:15:54.462 --> 00:15:58.439
Nhưng có lẽ công việc của tôi đã làm tôi khác biệt khỏi hầu hết mọi người.

00:15:58.439 --> 00:16:00.518
Hầu hết mọi người trân trọng những ký ức của họ,

00:16:00.518 --> 00:16:02.672
họ biết nó đại diện cho nhân dạng họ,

00:16:02.672 --> 00:16:04.697
họlà ai, họ đến từ đâu.

00:16:04.697 --> 00:16:07.555
Và tôi trân trọng điều đó. Tôi cũng nghĩ như vậy.

00:16:07.555 --> 00:16:09.760
Nhưng tôi biết được từ công việc của mình

00:16:09.760 --> 00:16:14.241
bao nhiêu điều hư cấu vốn đã có ở đó.

00:16:14.241 --> 00:16:16.973
Nếu tôi có học được điều gì qua mấy chục năm

00:16:16.973 --> 00:16:19.383
nghiên cứu trên những vấn đề này, thì đó là:

00:16:19.383 --> 00:16:21.594
chỉ vì một ai đó nói với bạn một số thứ

00:16:21.594 --> 00:16:23.169
và nói với sự tự tin,

00:16:23.169 --> 00:16:25.849
chỉ vì họ nói với rất nhiều chi tiết,

00:16:25.849 --> 00:16:28.608
chỉ vì họ biểu hiện cảm xúc của họ khi họ nói điều đó,

00:16:28.608 --> 00:16:31.810
không có nghĩa rằng nó thực sự đã xảy ra.

00:16:31.810 --> 00:16:35.675
Chúng ta không thể phân biệt rõ những ký ức đúng với những ký ức sai.

00:16:35.675 --> 00:16:39.223
Chúng ta cần những chứng cứ độc lập.

00:16:39.223 --> 00:16:42.313
Khám phá này đã làm tôi khoan thứ hơn

00:16:42.313 --> 00:16:44.452
đối với những sai lầm thường ngày trong trí nhớ

00:16:44.452 --> 00:16:47.366
mà bạn bè tôi và các thành viên trong gia đình tôi phạm phải.

00:16:47.366 --> 00:16:51.900
Khám phá này đã có thể cứu Steve Titus,

00:16:51.900 --> 00:16:55.476
người đàn ông đã bị đánh cắp cả tương lai

00:16:55.476 --> 00:16:57.714
bởi một ký ức sai lầm.

NOTE Paragraph

00:16:57.714 --> 00:17:00.530
Nhưng đồng thời, chúng ta cũng cần tự nhớ rằng,

00:17:00.530 --> 00:17:02.166
chúng ta hãy xem như

00:17:02.166 --> 00:17:06.037
những ký ức , giống như tự do,

00:17:06.037 --> 00:17:09.731
là một thứ mỏng manh.

00:17:09.731 --> 00:17:12.669
Cảm ơn. Cảm ơn.

00:17:12.669 --> 00:17:15.397
Cảm ơn. (Vỗ tay)

00:17:15.397 --> 00:17:19.116
Cảm ơn rất nhiều. (Vỗ tay)