0:00:00.509,0:00:04.841
Oto sprawa sądowa, nad którą pracowałam.

0:00:04.841,0:00:08.404
Dotyczyła Steve'a Titusa.

0:00:08.404,0:00:11.433
Był kierownikiem restauracji.

0:00:11.433,0:00:15.523
Miał 31 lat, mieszkał w Seattle[br]w Waszyngtonie.

0:00:15.523,0:00:17.418
Był zaręczony z Gretchen,

0:00:17.418,0:00:20.366
mieli właśnie wziąć ślub.[br]Była miłością jego życia.

0:00:20.366,0:00:22.650
Pewnej nocy wybrali się do restauracji

0:00:22.650,0:00:25.655
na romantyczną kolację.

0:00:25.655,0:00:27.303
Gdy wracali do domu,

0:00:27.303,0:00:30.253
zostali zatrzymani przez policjanta.

0:00:30.253,0:00:33.570
Samochód Titusa przypominał samochód,

0:00:33.570,0:00:37.457
którym wcześniej jechał mężczyzna,

0:00:37.457,0:00:40.863
który zgwałcił autostopowiczkę.

0:00:40.863,0:00:44.457
Titus był do niego trochę podobny.

0:00:44.457,0:00:47.035
Policja zrobiła Titusowi zdjęcie.

0:00:47.035,0:00:49.802
Ustawili je z innymi zdjęciami,

0:00:49.802,0:00:51.962
pokazali ofierze,

0:00:51.962,0:00:54.122
a ona wskazała zdjęcie Titusa.

0:00:54.122,0:00:57.743
Powiedziała: "Ten go najbardziej przypomina".

0:00:57.743,0:01:01.631
Policja i prokuratura rozpoczęli proces.

0:01:01.631,0:01:04.972
Gdy Steve Titus został oskarżony o gwałt,

0:01:04.972,0:01:07.068
ofiara zeznała:

0:01:07.068,0:01:11.410
"Jestem pewna, że to ten człowiek".

0:01:11.410,0:01:14.336
Titus został skazany.

0:01:14.336,0:01:16.310
Nie przyznał się do winy.

0:01:16.310,0:01:18.892
Jego rodzina krzyczała na ławę przysięgłych,

0:01:18.892,0:01:21.763
narzeczona padła ze szlochem na podłogę,

0:01:21.763,0:01:25.158
a Titus trafił do więzienia.

0:01:25.158,0:01:28.616
Co byście zrobili w takiej sytuacji?

0:01:28.616,0:01:30.252
Co byście zrobili?

0:01:30.252,0:01:34.020
Titus stracił wiarę w system prawny,

0:01:34.020,0:01:36.052
ale miał pomysł.

0:01:36.052,0:01:38.483
Zadzwonił do gazety,

0:01:38.483,0:01:41.870
zainteresował dziennikarza śledczego,

0:01:41.870,0:01:46.606
który znalazł prawdziwego gwałciciela.

0:01:46.606,0:01:49.959
Mężczyzna przyznał się,

0:01:49.959,0:01:53.251
uważa się, że popełnił 50 gwałtów w okolicy.

0:01:53.251,0:01:54.583
uważa się, że popełnił 50 gwałtów w okolicy.

0:01:54.583,0:01:57.757
Kiedy powiadomiono sędziego,

0:01:57.757,0:02:00.693
wypuścił Titusa na wolność.

0:02:00.693,0:02:04.724
Tutaj sprawa powinna się kończyć.

0:02:04.724,0:02:05.847
Powinna mieć finał.

0:02:05.847,0:02:08.367
Titus powinien uznać, że ten okropny rok,

0:02:08.367,0:02:12.203
oskarżenie i proces są już za nim.

0:02:12.203,0:02:14.250
Ale tak nie było.

0:02:14.250,0:02:16.928
Titus był rozgoryczony.

0:02:16.928,0:02:19.508
Stracił pracę, nie mógł jej odzyskać.

0:02:19.508,0:02:21.351
Stracił narzeczoną.

0:02:21.351,0:02:24.257
Nie mógł poradzić sobie [br]z narastającą złością.

0:02:24.257,0:02:26.403
Stracił całe oszczędności.

0:02:26.403,0:02:29.261
Postanowił oskarżyć

0:02:29.261,0:02:31.542
policję i innych odpowiedzialnych

0:02:31.542,0:02:33.861
za swoje cierpienie.

0:02:33.861,0:02:38.574
Wtedy właśnie zaczęłam[br]pracować nad tą sprawą.

0:02:38.574,0:02:40.535
Próbowałam rozgryźć,

0:02:40.535,0:02:42.609
jak świadek przeszedł od:

0:02:42.609,0:02:44.137
"Ten jest bardzo podobny"

0:02:44.137,0:02:48.887
do: "Jestem pewna, że to on".

0:02:48.887,0:02:52.166
Proces cywilny pochłonął Titusa.

0:02:52.166,0:02:55.200
Myślał o nim przez cały czas.

0:02:55.200,0:02:59.351
Kilka dni przez finałem w sądzie,

0:02:59.351,0:03:01.570
obudził się,

0:03:01.570,0:03:03.378
zwijając się z bólu.

0:03:03.378,0:03:06.072
Zmarł na zawał w wyniku stresu.

0:03:06.072,0:03:09.259
Miał 35 lat.

0:03:09.259,0:03:14.069
Poproszono mnie, bym przyjrzała się sprawie,

0:03:14.069,0:03:16.584
bo jestem naukowcem psychologiem.

0:03:16.584,0:03:20.411
Od wielu lat badam wspomnienia.

0:03:20.411,0:03:23.800
Kiedy spotykam kogoś w samolocie,

0:03:23.800,0:03:25.896
to zdarzyło się nad Szkocją,

0:03:25.896,0:03:27.726
kiedy spotykam kogoś w samolocie

0:03:27.726,0:03:30.771
i ktoś pyta: "Czym się pani zajmuje?",

0:03:30.771,0:03:32.222
odpowiadam: "Badam wspomnienia".

0:03:32.222,0:03:35.602
Zwykle mówią o kłopotach [br]z pamiętaniem nazwisk

0:03:35.602,0:03:38.401
lub o krewnym z Alzheimerem

0:03:38.416,0:03:40.481
czy jakimś podobnym schorzeniu.

0:03:40.481,0:03:42.697
Wtedy odpowiadam,

0:03:42.697,0:03:46.202
że nie badam zapominania.

0:03:46.202,0:03:49.204
Wręcz przeciwnie: badam to, co pamiętają.

0:03:49.204,0:03:51.957
Kiedy pamiętają coś, co się nie zdarzyło,

0:03:51.957,0:03:53.922
lub pamiętają coś inaczej

0:03:53.922,0:03:55.947
niż rzeczywiście wyglądało.

0:03:55.947,0:04:00.683
Badam fałszywe wspomnienia.

0:04:00.683,0:04:04.990
Niestety, Steve Titus to nie jedyna osoba

0:04:04.990,0:04:09.295
skazana przez czyjeś fałszywe wspomnienie.

0:04:09.295,0:04:12.603
Pewien projekt w USA

0:04:12.603,0:04:14.855
zebrał informacje

0:04:14.855,0:04:18.789
o 300 niewinnych osobach.

0:04:18.789,0:04:22.684
300 pozwanych, skazanych za coś, [br]czego nie popełnili.

0:04:22.684,0:04:27.984
Spędzili po 10, 20, 30 lat w więzieniu.

0:04:27.984,0:04:30.411
Testy DNA dowiodły,

0:04:30.411,0:04:33.327
że naprawdę byli niewinni.

0:04:33.327,0:04:35.848
Po zbadaniu okazało się,

0:04:35.848,0:04:37.989
że 3/4 tych spraw oparto

0:04:37.989,0:04:43.600
o fałszywe wspomnienia świadków.

0:04:43.600,0:04:44.863
Dlaczego?

0:04:44.863,0:04:48.314
Podobnie jak sędziowie, którzy ich skazali,

0:04:48.314,0:04:50.598
tak jak ci, którzy skazali Titusa,

0:04:50.598,0:04:52.839
wiele z nas wierzy, że wspomnienia

0:04:52.839,0:04:54.486
działają jak magnetowid.

0:04:54.486,0:04:56.743
Zapisujemy informacje

0:04:56.743,0:04:59.390
i możemy je odtworzyć,

0:04:59.390,0:05:02.817
kiedy szukamy odpowiedzi[br]lub chcemy coś rozpoznać.

0:05:02.817,0:05:04.980
Lata pracy psychologów pokazały,

0:05:04.980,0:05:08.133
że to nieprawda.

0:05:08.133,0:05:10.563
Nasze wspomnienia to konstrukty.

0:05:10.563,0:05:12.132
Rekonstrukcje.

0:05:12.132,0:05:15.613
Pamięć działa trochę jak Wikipedia.

0:05:15.613,0:05:20.726
Możemy ją edytować, ale inni także.

0:05:20.726,0:05:25.975
Zaczęłam badać ten proces rekonstrukcji

0:05:25.975,0:05:28.390
w latach 70.

0:05:28.390,0:05:32.813
Podczas eksperymentów pokazywałam

0:05:32.813,0:05:35.318
pozorowane przestępstwa i wypadki.

0:05:35.318,0:05:38.836
Pytałam badanych, co pamiętają.

0:05:38.836,0:05:42.775
W jednym badaniu pozorowanego wypadku

0:05:42.775,0:05:44.053
zapytaliśmy

0:05:44.053,0:05:46.917
jak szybko jechały auta przed kolizją.

0:05:46.917,0:05:48.551
Innych badanych spytaliśmy,

0:05:48.551,0:05:52.240
jak szybko jechały auta przed karambolem.

0:05:52.240,0:05:55.242
Przy pytaniu o "karambol",

0:05:55.242,0:05:58.527
świadkowie podawali wyższe prędkości,

0:05:58.527,0:06:02.524
ponadto, przy tym sformułowaniu

0:06:02.524,0:06:05.384
częściej mówili nam,

0:06:05.384,0:06:08.451
że na miejscu widzieli rozbite szkło,

0:06:08.451,0:06:12.230
choć go tam nie było.

0:06:12.230,0:06:15.119
W innym badaniu z pozorowanym wypadkiem

0:06:15.119,0:06:18.779
auto przejechało znak stop na skrzyżowaniu.

0:06:18.779,0:06:23.711
Sugerowaliśmy, że było to: "ustąp pierwszeństwa".

0:06:23.711,0:06:27.560
Wielu świadków mówiło, że na skrzyżowaniu

0:06:27.560,0:06:31.017
widziało ten znak, a nie znak stopu.

0:06:31.017,0:06:33.206
Może myślicie,

0:06:33.206,0:06:34.529
że to tylko nagrania,

0:06:34.529,0:06:36.457
nie są zbyt stresujące.

0:06:36.457,0:06:39.191
Czy takie same błędy

0:06:39.191,0:06:42.142
powstałyby przy stresującym wydarzeniu?

0:06:42.142,0:06:45.233
W badaniu opublikowanym [br]kilka miesięcy temu,

0:06:45.233,0:06:47.537
mamy odpowiedź na to pytanie.

0:06:47.537,0:06:50.301
Było to nietypowe badanie,

0:06:50.301,0:06:55.933
zaaranżowaliśmy stresujące doświadczenie.

0:06:55.933,0:06:58.162
Badani byli członkami armii USA,

0:06:58.162,0:07:00.672
Badani byli członkami armii USA,

0:07:00.672,0:07:05.097
przechodzącymi okropne szkolenie

0:07:05.097,0:07:07.879
przygotowujące ich

0:07:07.879,0:07:11.797
na ewentualne pojmanie jako jeńców.

0:07:11.797,0:07:14.227
W tym ćwiczeniu

0:07:14.227,0:07:17.756
żołnierze byli agresywnie przesłuchiwani.

0:07:17.756,0:07:22.842
Znieważani i upokarzani fizycznie [br]przez 30 minut.

0:07:22.842,0:07:25.659
Później mieli zidentyfikować osobę,

0:07:25.659,0:07:28.682
która prowadziła przesłuchanie.

0:07:28.682,0:07:32.505
Kiedy zaszczepiliśmy sugestię

0:07:32.505,0:07:35.283
że to inna osoba,

0:07:35.283,0:07:39.320
wielu z nich źle zidentyfikowało śledczego.

0:07:39.320,0:07:43.155
Często wskazywali osobę, która w żadnym stopniu

0:07:43.155,0:07:46.259
go nie przypominała.

0:07:46.259,0:07:48.560
Te badania pokazują,

0:07:48.560,0:07:52.420
że zaszczepiając nieprawdziwe informacje

0:07:52.420,0:07:55.800
na temat czyjegoś doświadczenia,

0:07:55.800,0:08:01.455
możemy zniekształcić [br]lub zmienić ich wspomnienia.

0:08:01.455,0:08:03.655
W prawdziwym świecie

0:08:03.655,0:08:06.546
wszędzie są fałszywe informacje.

0:08:06.546,0:08:07.906
Otrzymujemy je

0:08:07.906,0:08:10.822
nie tylko, kiedy ktoś nam coś sugeruje,

0:08:10.822,0:08:13.269
ale też podczas rozmowy z innymi świadkami,

0:08:13.269,0:08:16.302
którzy mogą celowo lub nieświadomie

0:08:16.302,0:08:18.439
podawać nam złe informacje.

0:08:18.439,0:08:23.169
Także relacja mediów z wydarzenia,[br]na którym byliśmy,

0:08:23.169,0:08:25.962
wszystko to może

0:08:25.962,0:08:30.312
zniekształcić naszą pamięć.

0:08:30.312,0:08:34.100
W latach 90. zauważyliśmy

0:08:34.100,0:08:38.783
jeszcze bardziej ekstremalne zjawisko.

0:08:38.783,0:08:41.879
Pacjenci szli na terapię z problemem,

0:08:41.879,0:08:44.793
czasem z depresją, zaburzeniem odżywiania.

0:08:44.793,0:08:47.546
Kiedy kończyli terapię,

0:08:47.546,0:08:50.207
mieli zupełnie inny problem.

0:08:50.207,0:08:53.908
Szokujące brutalne wspomnienia,

0:08:53.908,0:08:55.891
czasem rytuały satanistyczne,

0:08:55.891,0:09:00.588
zawierające naprawdę niesamowite elementy.

0:09:00.588,0:09:03.142
Jedna kobieta zakończyła psychoterapię,

0:09:03.142,0:09:05.570
wierząc, że latami znosiła

0:09:05.570,0:09:09.472
rytualistyczne tortury, że zaszła w ciążę,

0:09:09.472,0:09:12.038
a dziecko wycięto z jej brzucha.

0:09:12.038,0:09:14.397
Ale nie miała żadnych blizn,

0:09:14.397,0:09:16.423
żadnych śladów tortur,

0:09:16.423,0:09:19.304
które potwierdzałyby tę historię.

0:09:19.304,0:09:22.312
Zaczęłam badać te sprawy.

0:09:22.312,0:09:23.762
Zastanawiałam się,

0:09:23.762,0:09:26.090
skąd wzięły się te niezwykłe wspomnienia.

0:09:26.090,0:09:30.477
Odkryłam, że w większości przypadków

0:09:30.477,0:09:35.968
była stosowana pewna psychoterapia.

0:09:35.968,0:09:37.567
Zapytałam,

0:09:37.567,0:09:40.955
czy części z tej psychoterapii,

0:09:40.955,0:09:43.839
takie jak ćwiczenia wyobraźni,

0:09:43.839,0:09:45.896
interpretacja snów,

0:09:45.896,0:09:48.028
czasem hipnoza,

0:09:48.028,0:09:51.846
w innych przypadkach[br]podawanie fałszywych informacji,

0:09:51.846,0:09:54.633
czy to wszystko doprowadziło pacjentów

0:09:54.633,0:09:57.310
do wykształcenia tych dziwnych,

0:09:57.310,0:10:00.241
nieprawdopodobnych wspomnień?

0:10:00.241,0:10:02.400
Wymyśliłam kilka eksperymentów,

0:10:02.400,0:10:07.425
by zbadać metody zastosowane [br]w tej psychoterapii,

0:10:07.425,0:10:10.498
aby zbadać genezę [br]tych złożonych fałszywych wspomnień.

0:10:10.498,0:10:14.049
aby zbadać genezę [br]tych złożonych fałszywych wspomnień.

0:10:14.049,0:10:16.457
W pierwszym badaniu

0:10:16.457,0:10:18.810
zastosowaliśmy sugestię.

0:10:18.810,0:10:22.873
Metodę inspirowaną [br]wspomnianą psychoterapią.

0:10:22.873,0:10:24.983
Za pomocą sugestii

0:10:24.983,0:10:26.835
wszczepiliśmy wspomnienie:

0:10:26.835,0:10:29.912
w dzieciństwie, w wieku 6-7 lat,

0:10:29.912,0:10:32.163
zgubiliście się w centrum handlowym.

0:10:32.163,0:10:34.663
Baliście się, płakaliście.

0:10:34.663,0:10:37.177
W końcu pomogła wam jakaś starsza osoba,

0:10:37.177,0:10:39.029
zaprowadziła do rodziny.

0:10:39.029,0:10:41.637
Odnieśliśmy sukces

0:10:41.637,0:10:45.743
z 25% badanych.

0:10:45.743,0:10:47.748
Możecie myśleć,

0:10:47.748,0:10:50.094
że to niezbyt stresujące.

0:10:50.094,0:10:53.463
Ale inni badacze zaszczepili

0:10:53.463,0:10:56.221
złożone fałszywe wspomnienia,

0:10:56.221,0:10:59.136
znacznie bardziej stresujące i niezwykłe.

0:10:59.136,0:11:01.675
W badaniu z Tennessee

0:11:01.675,0:11:04.091
naukowcy wszczepili fałszywe wspomnienie,

0:11:04.091,0:11:06.665
o tym, jak w dzieciństwie[br]omal nie utonęliście.

0:11:06.665,0:11:09.172
Uratował was ratownik.

0:11:09.172,0:11:11.475
W Kanadzie

0:11:11.475,0:11:13.999
naukowcy wszczepili wspomnienie,

0:11:13.999,0:11:15.227
że w dzieciństwie zaatakowało was[br]jakieś wściekłe zwierzę.

0:11:15.227,0:11:18.957
że w dzieciństwie zaatakowało was[br]jakieś wściekłe zwierzę.

0:11:18.957,0:11:20.339
że w dzieciństwie zaatakowało was[br]jakieś wściekłe zwierzę.

0:11:20.339,0:11:23.761
Odnieśli sukces w połowie przypadków.

0:11:23.761,0:11:26.113
Badacze we Włoszech

0:11:26.113,0:11:28.771
wszczepili wspomnienie,

0:11:28.771,0:11:33.983
o tym, jak w dzieciństwie[br]widzieliście opętanie przez szatana.

0:11:33.983,0:11:36.190
Może wam się wydawać,

0:11:36.190,0:11:39.929
że traumatyzujemy badanych

0:11:39.929,0:11:41.529
w imię nauki,

0:11:41.529,0:11:46.167
ale badania te zostały skontrolowane

0:11:46.167,0:11:48.142
przez komisje do spraw etyki.

0:11:48.142,0:11:50.484
Podjęły one decyzję,

0:11:50.484,0:11:53.557
że od chwilowego dyskomfortu,

0:11:53.557,0:11:56.641
którego mogą doświadczyć badani,

0:11:56.641,0:12:00.541
ważniejsza jest istota zrozumienia

0:12:00.541,0:12:03.648
procesu tworzenia wspomnień

0:12:03.648,0:12:06.994
oraz przyczyna zniekształcania wspomnień

0:12:06.994,0:12:10.287
w różnych miejscach na świecie.

0:12:10.287,0:12:13.325
Ku mojemu zaskoczeniu,

0:12:13.325,0:12:16.754
po opublikowaniu badań

0:12:16.754,0:12:20.649
i wystąpieniu przeciwko [br]tej gałęzi psychoterapii,

0:12:20.649,0:12:24.629
zaczęłam odczuwać przykre konsekwencje.

0:12:24.629,0:12:29.530
Wrogość, początkowo ze strony[br]terapeutów wypartych wspomnień,

0:12:29.530,0:12:31.206
którzy poczuli się zaatakowani,

0:12:31.206,0:12:34.734
oraz ze strony pacjentów,[br]znajdujących się pod ich wpływem.

0:12:34.734,0:12:37.671
Na niektórych wykładach [br]towarzyszyli mi uzbrojeni ochroniarze.

0:12:37.671,0:12:39.576
Na niektórych wykładach [br]towarzyszyli mi uzbrojeni ochroniarze.

0:12:39.576,0:12:43.793
Niektórzy starali się [br]doprowadzić do mojego zwolnienia.

0:12:43.793,0:12:45.774
Chyba najgorsze było to.

0:12:45.774,0:12:48.541
Podejrzewałam, że pewna kobieta

0:12:48.541,0:12:50.965
nie popełniła czynów,

0:12:50.965,0:12:53.801
zarzucanych jej przez dorosłą córkę.

0:12:53.801,0:12:57.218
Oskarżyła ona matkę o molestowanie,

0:12:57.218,0:12:59.077
opierając się o wyparte wspomnienia.

0:12:59.077,0:13:01.960
Córka pozwoliła, by jej historia

0:13:01.960,0:13:05.394
została sfilmowana i prezentowana publicznie.

0:13:05.394,0:13:07.903
Byłam podejrzliwa, co do tej historii,

0:13:07.903,0:13:10.203
zaczęłam śledztwo.

0:13:10.203,0:13:14.686
W końcu zebrałam przekonujące informacje,

0:13:14.686,0:13:16.975
że jej matka była niewinna.

0:13:16.975,0:13:19.936
Opublikowałam demaskatorski artykuł.

0:13:19.936,0:13:23.380
Wkrótce córka podała mnie do sądu.

0:13:23.380,0:13:24.901
Wkrótce córka podała mnie do sądu.

0:13:24.901,0:13:27.256
Mimo że nawet nie wymieniłam jej nazwiska.

0:13:27.256,0:13:31.618
Oskarżyła mnie o zniesławienie[br]i naruszenie prywatności.

0:13:31.618,0:13:34.341
Przez prawie pięć lat

0:13:34.341,0:13:40.893
przechodziłam przez ten nieprzyjemny proces.

0:13:40.893,0:13:44.567
W końcu się skończył

0:13:44.567,0:13:46.991
i mogłam wrócić do pracy.

0:13:46.991,0:13:49.476
Podczas procesu stałam się niestety częścią

0:13:49.476,0:13:52.130
niepokojącej tendencji w Ameryce,

0:13:52.130,0:13:54.237
gdzie naukowcy są oskarżani

0:13:54.237,0:13:58.836
za mówienie głośno [br]o kontrowersyjnych sprawach.

0:13:58.836,0:14:02.194
Po powrocie do pracy zadałam pytanie,

0:14:02.194,0:14:04.592
czy zaszczepienie wspomnienia

0:14:04.592,0:14:06.436
ma jakieś konsekwencje?

0:14:06.436,0:14:08.395
Czy wpływa na późniejsze myśli

0:14:08.395,0:14:10.496
czy zachowania?

0:14:10.496,0:14:12.523
Pierwsze badanie dotyczyło wspomnienia,

0:14:12.523,0:14:15.849
że w dzieciństwie [br]chorowaliście od niektórych potraw:

0:14:15.849,0:14:18.848
jajek na twardo, ogórków kiszonych,[br]lodów truskawkowych.

0:14:18.848,0:14:22.038
Odkryliśmy, że po wszczepieniu[br]tych wspomnień,

0:14:22.038,0:14:24.489
ludzie nie jedzą ich już chętnie

0:14:24.489,0:14:26.749
na pikniku w plenerze.

0:14:26.749,0:14:30.622
Fałszywe wspomnienia nie są[br]koniecznie złe lub nieprzyjemne.

0:14:30.622,0:14:32.980
Jeśli zaszczepimy ciepłe, [br]niewyraźne wspomnienia,

0:14:32.980,0:14:36.001
ze zdrowym jedzeniem, takim jak szparagi,

0:14:36.001,0:14:39.476
możemy zachęcić ludzi, by jedli ich więcej.

0:14:39.476,0:14:41.850
Badania te pokazują,

0:14:41.850,0:14:43.965
że fałszywe wspomnienia

0:14:43.965,0:14:45.378
mają swoje następstwa,

0:14:45.378,0:14:50.463
trwające długo po ich zaszczepieniu.

0:14:50.463,0:14:52.887
Razem z możliwością

0:14:52.887,0:14:55.810
zaszczepiania wspomnień i kontroli zachowania

0:14:55.810,0:14:59.991
pojawiają się oczywiście kwestie etyczne.

0:14:59.991,0:15:03.050
Kiedy można używać takich metod?

0:15:03.050,0:15:06.730
Czy powinno się ich zakazać?

0:15:06.730,0:15:09.513
Terapeuci nie mają podstaw etycznych,

0:15:09.513,0:15:11.100
by to robić,

0:15:11.100,0:15:13.664
nawet jeśli ma to pomóc.

0:15:13.664,0:15:15.286
Ale nie można powstrzymać rodziców

0:15:15.286,0:15:19.735
próbujących tego na otyłych nastolatkach.

0:15:19.735,0:15:22.340
Kiedy zasugerowałam to publicznie,

0:15:22.340,0:15:25.686
znów pojawiły się głosy protestu.

0:15:25.686,0:15:29.719
"Patrzcie ją. Popiera rodziców[br]okłamujących dzieci".

0:15:29.719,0:15:31.964
Witaj Święty Mikołaju. (Śmiech)

0:15:31.964,0:15:41.461
Można o tym myśleć inaczej,

0:15:41.461,0:15:43.494
co byście woleli:

0:15:43.494,0:15:46.523
dziecko z nadwagą, cukrzycą, krótszym życiem,

0:15:46.523,0:15:48.055
wszystkimi konsekwencjami,

0:15:48.055,0:15:51.071
czy dziecko z fragmentem[br]fałszywego wspomnienia.

0:15:51.071,0:15:54.462
Wiem, co wybrałabym dla swojego.

0:15:54.462,0:15:58.439
Ale może to skrzywienie zawodowe.

0:15:58.439,0:16:00.518
Większość ludzi pielęgnuje wspomnienia.

0:16:00.518,0:16:02.672
Stanowią one ich tożsamość,

0:16:02.672,0:16:04.697
to, kim są, skąd pochodzą.

0:16:04.697,0:16:07.555
Doceniam to, myślę podobnie.

0:16:07.555,0:16:09.760
Ale z badań wiem,

0:16:09.760,0:16:14.241
ile w tym wszystkim jest fikcji.

0:16:14.241,0:16:16.973
Po latach pracy nad tymi problemami

0:16:16.973,0:16:19.383
nauczyłam się jednego:

0:16:19.383,0:16:21.594
to, że ktoś coś mówi,

0:16:21.594,0:16:23.169
jest o tym przekonany,

0:16:23.169,0:16:25.849
opowiada ze szczegółami,

0:16:25.849,0:16:28.608
wyraża przy tym wiele emocji,

0:16:28.608,0:16:31.810
nie znaczy, że zdarzyło się to naprawdę.

0:16:31.810,0:16:35.675
Ciężko odróżnić prawdziwe wspomnienia[br]od tych fałszywych.

0:16:35.675,0:16:39.223
Potrzebne jest niezależne potwierdzenie.

0:16:39.223,0:16:42.313
Odkrycie to sprawiło, że rozumiem

0:16:42.313,0:16:44.452
pomyłki we wspomnieniach,

0:16:44.452,0:16:47.366
popełniane przez przyjaciół i rodzinę.

0:16:47.366,0:16:51.900
Takie odkrycie mogło ocalić Steve'a Titusa,

0:16:51.900,0:16:55.476
którego całą przyszłość przekreśliło

0:16:55.476,0:16:57.714
fałszywe wspomnienie.

0:16:57.714,0:17:00.530
Powinniśmy pamiętać o tym,

0:17:00.530,0:17:02.166
że wspomnienia, tak jak wolność,

0:17:02.166,0:17:06.037
że wspomnienia, tak jak wolność,

0:17:06.037,0:17:09.731
to bardzo delikatna sprawa.

0:17:09.731,0:17:12.669
Dziękuję.

0:17:12.669,0:17:15.397
Dziękuję. (Brawa)

0:17:15.397,0:17:19.116
Dziękuję bardzo. (Brawa)