1
00:00:00,509 --> 00:00:04,841
Сакам да ви зборувам за еден судски случај на кој работев,

2
00:00:04,841 --> 00:00:08,404
во кој беше инволвиран маж по име Стив Тајтус.

3
00:00:08,404 --> 00:00:11,433
Тајтус беше менаџер на ресторант.

4
00:00:11,433 --> 00:00:15,523
Имаше 31 година, живееше во Сиетл, Вашингтон,

5
00:00:15,523 --> 00:00:17,418
беше верен за Гречен,

6
00:00:17,418 --> 00:00:20,366
требаше да се ожени, таа му беше животна љубов.

7
00:00:20,366 --> 00:00:22,650
Една ноќ, парот отишол

8
00:00:22,650 --> 00:00:25,655
во ресторант на романтична вечера.

9
00:00:25,655 --> 00:00:27,303
Враќајќи се дома

10
00:00:27,303 --> 00:00:30,253
биле сопрени од страна на полицаец.

11
00:00:30,253 --> 00:00:33,570
Видете, колата на Тајтус наликувала

12
00:00:33,570 --> 00:00:37,457
на колата, возена истата таа ноќ,

13
00:00:37,457 --> 00:00:40,863
од страна на маж кој силувал автостоперка,

14
00:00:40,863 --> 00:00:44,457
а Тајтус донекаде личел на силувачот.

15
00:00:44,457 --> 00:00:47,035
Полицијата го фотографирала Тајтус,

16
00:00:47,035 --> 00:00:49,802
составиле листа на фотографии,

17
00:00:49,802 --> 00:00:51,962
ѝ ги покажале на жртвата,

18
00:00:51,962 --> 00:00:54,122
а таа ја посочила фотографијата на Тајтус.

19
00:00:54,122 --> 00:00:57,743
Рекла, ,,Оваа е најблиску.''

20
00:00:57,743 --> 00:01:01,631
Полицијата и обвинителството поднесоа кривична пријава,

21
00:01:01,631 --> 00:01:04,972
а за време на судењето на Стив Тајтус,

22
00:01:04,972 --> 00:01:07,068
жртвата од говорницата

23
00:01:07,068 --> 00:01:11,410
рече, ''Апсолутно сум сигурна дека тој е мажот.''

24
00:01:11,410 --> 00:01:14,336
И Тајтус беше осуден.

25
00:01:14,336 --> 00:01:16,310
Тој се изјасни како невин,

26
00:01:16,310 --> 00:01:18,892
неговото семејство врескаше кон поротата,

27
00:01:18,892 --> 00:01:21,763
неговата вереница падна на подот липајќи,

28
00:01:21,763 --> 00:01:25,158
а Тајтус го однесоа во затвор.

29
00:01:25,158 --> 00:01:28,616
И што би направиле вие во ваков момент?

30
00:01:28,616 --> 00:01:30,252
Како ќе постапите?

31
00:01:30,252 --> 00:01:34,020
Тајтус ја изгуби сета доверба во правниот систем,

32
00:01:34,020 --> 00:01:36,052
но сепак се сети на нешто.

33
00:01:36,052 --> 00:01:38,483
Тој се јави во локалниот весник,

34
00:01:38,483 --> 00:01:41,870
го привлече вниманието на еден истражувачки новинар,

35
00:01:41,870 --> 00:01:46,606
и новинарот всушност го најде вистинскиот силувач,

36
00:01:46,606 --> 00:01:49,959
еден маж кој на крај го призна силувањето,

37
00:01:49,959 --> 00:01:53,251
маж за кој се сметаше дека извршил 50 силувања

38
00:01:53,251 --> 00:01:54,583
во таа област.

39
00:01:54,583 --> 00:01:57,757
Кога му беше дадена оваа информација на судијата,

40
00:01:57,757 --> 00:02:00,693
Тајтус беше ослободен.

41
00:02:00,693 --> 00:02:04,724
И навистина, во тој момент случајот требаше да заврши.

42
00:02:04,724 --> 00:02:05,847
Требаше да биде крај.

43
00:02:05,847 --> 00:02:08,367
Тајтус на ова требаше да гледа како на ужасна година,

44
00:02:08,367 --> 00:02:12,203
година со обвинувања и судење, но која е завршена.

45
00:02:12,203 --> 00:02:14,250
Не заврши така.

46
00:02:14,250 --> 00:02:16,928
Тајтус беше толку огорчен.

47
00:02:16,928 --> 00:02:19,508
Ја изгуби работата. Не можеше да си ја врати.

48
00:02:19,508 --> 00:02:21,351
Ја изгуби вереницата.

49
00:02:21,351 --> 00:02:24,257
Таа не можеше да го трпи неговиот постојан гнев.

50
00:02:24,257 --> 00:02:26,403
Тој ја изгуби сета заштеда,

51
00:02:26,403 --> 00:02:29,261
и одлучи да ја тужи

52
00:02:29,261 --> 00:02:31,542
полицијата и другите за кои сметаше

53
00:02:31,542 --> 00:02:33,861
дека се одговорни за неговото страдање.

54
00:02:33,861 --> 00:02:38,574
И токму тогаш почнав да работам на овој случај,

55
00:02:38,574 --> 00:02:40,535
обидувајќи се да сфатам

56
00:02:40,535 --> 00:02:42,609
како жртвата го смени мислењето од

57
00:02:42,609 --> 00:02:44,137
,,Оваа е најблиску''

58
00:02:44,137 --> 00:02:48,887
во ,,Апсолутно сум сигурна дека тој е мажот.''

59
00:02:48,887 --> 00:02:52,166
Тајтус беше обземен со неговиот случај.

60
00:02:52,166 --> 00:02:55,200
Цело време мислеше на него,

61
00:02:55,200 --> 00:02:59,351
и неколку дена пред да оди на суд,

62
00:02:59,351 --> 00:03:01,570
се разбудил утрото

63
00:03:01,570 --> 00:03:03,378
оптоварен со болка

64
00:03:03,378 --> 00:03:06,072
и умре од срцев удар како резултат на стресот.

65
00:03:06,072 --> 00:03:09,259
Имаше 35 години.

66
00:03:09,259 --> 00:03:14,069
Од мене побараа да работам на неговиот случај

67
00:03:14,069 --> 00:03:16,584
бидејќи сум доктор по психологија.

68
00:03:16,584 --> 00:03:20,411
Ја проучувам меморијата. Ја проучував меморијата со децении.

69
00:03:20,411 --> 00:03:23,800
И ако сретнев некого во авион --

70
00:03:23,800 --> 00:03:25,896
ова се случи за време на лет кон Шкотска --

71
00:03:25,896 --> 00:03:27,726
ако сретнев некого во авион,

72
00:03:27,726 --> 00:03:30,771
и кога ќе се прашавме, ,,Што работиш? Што работиш?''

73
00:03:30,771 --> 00:03:32,222
јас им велам ,,Ја проучувам меморијата,''

74
00:03:32,222 --> 00:03:35,602
луѓето обично ми кажуваат дека имаат проблеми со памтење на имиња,

75
00:03:35,602 --> 00:03:38,401
или имаат роднина со Алцхајмер

76
00:03:38,416 --> 00:03:40,481
или некаков проблем со меморијата.

77
00:03:40,481 --> 00:03:42,697
Јас тогаш морам да им објаснам

78
00:03:42,697 --> 00:03:46,202
дека јас не го проучувам заборавањето.

79
00:03:46,202 --> 00:03:49,204
Го проучувам спротивното: присеќавањето,

80
00:03:49,204 --> 00:03:51,957
кога луѓето се сеќаваат на работи кои не се случиле

81
00:03:51,957 --> 00:03:53,922
или пак кога сеќавањето го искривува

82
00:03:53,922 --> 00:03:55,947
вистинскиот настан.

83
00:03:55,947 --> 00:04:00,683
Јас ги изучувам лажните сеќавања.

84
00:04:00,683 --> 00:04:04,990
За жал, Стив Тајтус не е единствениот

85
00:04:04,990 --> 00:04:09,295
кој бил осуден врз база на нечие лажно сеќавање.

86
00:04:09,295 --> 00:04:12,603
Во рамки на еден проект во САД,

87
00:04:12,603 --> 00:04:14,855
беа собрани информации

88
00:04:14,855 --> 00:04:18,789
за 300 невини луѓе,

89
00:04:18,789 --> 00:04:22,684
300 обвинети кои биле осудени за злосторства што не ги сториле.

90
00:04:22,684 --> 00:04:27,984
Поминале 10, 20, 30 години во затвор поради овие злосторства,

91
00:04:27,984 --> 00:04:30,411
и сега ДНК тестирањето докажало

92
00:04:30,411 --> 00:04:33,327
дека се всушност невини.

93
00:04:33,327 --> 00:04:35,848
Кога овие случаи беа анализирани,

94
00:04:35,848 --> 00:04:37,989
излезе дека три четвртини од нив

95
00:04:37,989 --> 00:04:43,600
се должат на погрешните сеќавања на сведоците.

96
00:04:43,600 --> 00:04:44,863
И, зошто?

97
00:04:44,863 --> 00:04:48,314
Исто како и поротниците кои ги осудиле овие невини луѓе

98
00:04:48,314 --> 00:04:50,598
и поротниците кои го осудија Тајтус,

99
00:04:50,598 --> 00:04:52,839
многу луѓе веруваат дека меморијата

100
00:04:52,839 --> 00:04:54,486
работи како направа за снимање.

101
00:04:54,486 --> 00:04:56,743
Едноставно ги снимаш информациите,

102
00:04:56,743 --> 00:04:59,390
потоа се повикуваш на нив

103
00:04:59,390 --> 00:05:02,817
за да одговориш на прашања или да идентификуваш слики.

104
00:05:02,817 --> 00:05:04,980
Но децениските истражувања во психологијата

105
00:05:04,980 --> 00:05:08,133
покажаа дека ова не е точно.

106
00:05:08,133 --> 00:05:10,563
Нашите сеќавања се менливи.

107
00:05:10,563 --> 00:05:12,132
Тие се променливи.

108
00:05:12,132 --> 00:05:15,613
Меморијата функционира донекаде како страна на ,,Википедија.''

109
00:05:15,613 --> 00:05:20,726
Можеш самиот да ја промениш, но можат и другите да ја променат.

110
00:05:20,726 --> 00:05:25,975
Променливоста на меморијата за првпат почнав да ја изучувам

111
00:05:25,975 --> 00:05:28,390
во 70-тите.

112
00:05:28,390 --> 00:05:32,813
Експериментите ги правев така што на луѓето им покажував

113
00:05:32,813 --> 00:05:35,318
симулирани злосторства и несреќи

114
00:05:35,318 --> 00:05:38,836
и ги прашував што запамтиле.

115
00:05:38,836 --> 00:05:42,775
Во една студија, на луѓето им покажавме симулирана несреќа

116
00:05:42,775 --> 00:05:44,053
и ги прашавме,

117
00:05:44,053 --> 00:05:46,917
колку брзо возеле колите во моментот кога се удриле една во друга?

118
00:05:46,917 --> 00:05:48,551
А други луѓе ги прашавме,

119
00:05:48,551 --> 00:05:52,240
колку брзо возеле колите во моментот кога се забиле една во друга?

120
00:05:52,240 --> 00:05:55,242
Кога ќе им го поставевме наведувачкото прашање ,,се забиле,''

121
00:05:55,242 --> 00:05:58,527
сведоците ни кажуваа дека колите возеле побрзо,

122
00:05:58,527 --> 00:06:02,524
и уште повеќе, наведувачкото прашање ,,се забиле''

123
00:06:02,524 --> 00:06:05,384
ги наведе луѓето да ни кажат

124
00:06:05,384 --> 00:06:08,451
дека на местото на несреќата виделе скршено стакло,

125
00:06:08,451 --> 00:06:12,230
а всушност скршено стакло воопшто и немаше.

126
00:06:12,230 --> 00:06:15,119
Во друга студија, имавме симулирана несреќа

127
00:06:15,119 --> 00:06:18,779
во која кола поминува на раскрсница со знак стоп,

128
00:06:18,779 --> 00:06:23,711
и ако поставевме прашање кое инсинуира присуство на знак за предимство,

129
00:06:23,711 --> 00:06:27,560
многу сведоци ни кажаа дека се сеќаваат дека на раскрсницата

130
00:06:27,560 --> 00:06:31,017
виделе знак за предимство, а не знак стоп.

131
00:06:31,017 --> 00:06:33,206
Можеби си мислите, па добро,

132
00:06:33,206 --> 00:06:34,529
ова се снимени настани,

133
00:06:34,529 --> 00:06:36,457
не се особено стресни.

134
00:06:36,457 --> 00:06:39,191
Дали истиот вид на грешка ќе се јави

135
00:06:39,191 --> 00:06:42,142
и кај многу стресен настан?

136
00:06:42,142 --> 00:06:45,233
Студијата која ја објавивме пред неколку месеци,

137
00:06:45,233 --> 00:06:47,537
ни даде одговор на ова прашање,

138
00:06:47,537 --> 00:06:50,301
оти оваа студија беше карактеристична по тоа

139
00:06:50,301 --> 00:06:55,933
што на луѓето им исцениравме едно многу стресно доживување.

140
00:06:55,933 --> 00:06:58,162
Субјектите во оваа студија

141
00:06:58,162 --> 00:07:00,672
беа членови на американската армија

142
00:07:00,672 --> 00:07:05,097
кои во тој момент минуваа низ тешка обука

143
00:07:05,097 --> 00:07:07,879
која требаше да им покаже како би им било

144
00:07:07,879 --> 00:07:11,797
доколку некогаш бидат заробени за време на војна.

145
00:07:11,797 --> 00:07:14,227
И како дел од оваа обука,

146
00:07:14,227 --> 00:07:17,756
војниците беа испрашувани на агресивен начин,

147
00:07:17,756 --> 00:07:22,842
кој вклучуваше и физичко малтретирање во рок од 30 минути,

148
00:07:22,842 --> 00:07:25,659
а подоцна требаше да ја идентификуваат

149
00:07:25,659 --> 00:07:28,682
личноста која го спровела испрашувањето.

150
00:07:28,682 --> 00:07:32,505
И кога им дадовме сугестивни информации

151
00:07:32,505 --> 00:07:35,283
кои ги наведуваа на друга личност,

152
00:07:35,283 --> 00:07:39,320
многу од нив погрешно го идентификуваа испрашувачот,

153
00:07:39,320 --> 00:07:43,155
честопати идентификуваа личност која дури ни оддалеку

154
00:07:43,155 --> 00:07:46,259
не наликува на вистинскиот испрашувач.

155
00:07:46,259 --> 00:07:48,560
Овие студии покажуваат дека

156
00:07:48,560 --> 00:07:52,420
кога ќе им дадете на луѓето дезинформации

157
00:07:52,420 --> 00:07:55,800
за некој настан кој го доживеале,

158
00:07:55,800 --> 00:08:01,455
тогаш можете да ја искривите, да ја смените, т.е. да ја контаминирате нивната меморија.

159
00:08:01,455 --> 00:08:03,655
А во реалниот свет,

160
00:08:03,655 --> 00:08:06,546
дезинформации има насекаде.

161
00:08:06,546 --> 00:08:07,906
Голтаме дезинформации

162
00:08:07,906 --> 00:08:10,822
не само преку тенденциозно испрашување,

163
00:08:10,822 --> 00:08:13,269
туку и ако зборуваме со други сведоци

164
00:08:13,269 --> 00:08:16,302
кои намерно или ненамерно ни даваат

165
00:08:16,302 --> 00:08:18,439
погрешни информации,

166
00:08:18,439 --> 00:08:23,169
или пак ако видиме медиумска сторија за некој настан во кој сме учествувале,

167
00:08:23,169 --> 00:08:25,962
сите овие работи

168
00:08:25,962 --> 00:08:30,312
можат да ни ја загадат меморијата.

169
00:08:30,312 --> 00:08:34,100
Во 90-тите, станавме сведоци

170
00:08:34,100 --> 00:08:38,783
на еден уште поекстремен мемориски проблем.

171
00:08:38,783 --> 00:08:41,879
Некои пациенти одеа на терапија со еден проблем --

172
00:08:41,879 --> 00:08:44,793
можеби имале депресија, нарушување на исхрана --

173
00:08:44,793 --> 00:08:47,546
а од терапијата излегуваа

174
00:08:47,546 --> 00:08:50,207
со поинаков проблем.

175
00:08:50,207 --> 00:08:53,908
Екстремни сеќавања за ужасни малтретирања,

176
00:08:53,908 --> 00:08:55,891
понекогаш сатански ритуали,

177
00:08:55,891 --> 00:09:00,588
а некогаш вклучуваа навистина бизарни и невообичаени елементи.

178
00:09:00,588 --> 00:09:03,142
Една жена излезе од психотерапија

179
00:09:03,142 --> 00:09:05,570
верувајќи дека со години трпела

180
00:09:05,570 --> 00:09:09,472
ритуалистичко малтретирање, при што била насилно забременета

181
00:09:09,472 --> 00:09:12,038
и дека бебето ѝ било отсечено од утробата.

182
00:09:12,038 --> 00:09:14,397
Но немаше никакви физички лузни

183
00:09:14,397 --> 00:09:16,423
или било каков физички доказ

184
00:09:16,423 --> 00:09:19,304
кој би одел во прилог на нејзината приказна.

185
00:09:19,304 --> 00:09:22,312
И кога почнав да ги разгледувам овие случаи,

186
00:09:22,312 --> 00:09:23,762
се прашував,

187
00:09:23,762 --> 00:09:26,090
од каде доаѓаат ваквите бизарни сеќавања?

188
00:09:26,090 --> 00:09:30,477
И открив дека повеќето вакви ситуации

189
00:09:30,477 --> 00:09:35,968
се поврзани со одреден вид на психотерапија.

190
00:09:35,968 --> 00:09:37,567
И се прашав,

191
00:09:37,567 --> 00:09:40,955
дали некои од работите кои се одвиваат во психотерапијата --

192
00:09:40,955 --> 00:09:43,839
како вежбите со фантазирање

193
00:09:43,839 --> 00:09:45,896
интерпретацијата на соништа,

194
00:09:45,896 --> 00:09:48,028
во некои случаи хипноза,

195
00:09:48,028 --> 00:09:51,846
или пак во некои случаи давање погрешни информации --

196
00:09:51,846 --> 00:09:54,633
дали овие активности доведуваат

197
00:09:54,633 --> 00:09:57,310
до ваквите бизарни и неверојатни

198
00:09:57,310 --> 00:10:00,241
сеќавања кај пациентите?

199
00:10:00,241 --> 00:10:02,400
Така направив неколку експерименти

200
00:10:02,400 --> 00:10:07,425
за да ги проучувам процесите кои се користат

201
00:10:07,425 --> 00:10:10,498
во ваквата психотерапија и за да го проучам

202
00:10:10,498 --> 00:10:14,049
развојот на овие богати и лажни сеќавања.

203
00:10:14,049 --> 00:10:16,457
Во една од првите студии,

204
00:10:16,457 --> 00:10:18,810
користевме сугестија,

205
00:10:18,810 --> 00:10:22,873
методот го зедовме од психотерапијата што ја сретнавме во овие случаи.

206
00:10:22,873 --> 00:10:24,983
Користевме сугестија

207
00:10:24,983 --> 00:10:26,835
со која всадивме лажно сеќавање

208
00:10:26,835 --> 00:10:29,912
дека кога сте биле дете, пет или шест години,

209
00:10:29,912 --> 00:10:32,163
сте се изгубиле во трговски центар.

210
00:10:32,163 --> 00:10:34,663
Сте биле исплашени. Сте плачеле.

211
00:10:34,663 --> 00:10:37,177
На крај ве спасила некоја постара личност

212
00:10:37,177 --> 00:10:39,029
и пак сте биле со семејството.

213
00:10:39,029 --> 00:10:41,637
Ваквите сеќавања успеавме да ги всадиме

214
00:10:41,637 --> 00:10:45,743
во умот на три четвртини од нашите субјекти.

215
00:10:45,743 --> 00:10:47,748
Можеби си мислите, па добро,

216
00:10:47,748 --> 00:10:50,094
тоа и не е баш стресно.

217
00:10:50,094 --> 00:10:53,463
Но ние и другите истражувачи имаме всадено

218
00:10:53,463 --> 00:10:56,221
богати лажни сеќавања за нешта кои

219
00:10:56,221 --> 00:10:59,136
се многу поневообичаени и многу постресни.

220
00:10:59,136 --> 00:11:01,675
Во една студија спроведена во Тенеси,

221
00:11:01,675 --> 00:11:04,091
истражувачите всадија лажно сеќавање

222
00:11:04,091 --> 00:11:06,665
дека кога сте биле дете, речиси сте се удавиле

223
00:11:06,665 --> 00:11:09,172
и дека чуварот морал да ве спасува.

224
00:11:09,172 --> 00:11:11,475
Во студија спроведена во Канада,

225
00:11:11,475 --> 00:11:13,999
истражувачите всадија лажно сеќавање

226
00:11:13,999 --> 00:11:15,227
дека кога сте биле дете,

227
00:11:15,227 --> 00:11:18,957
ви се случило нешто ужасно, на пример ве нападнало

228
00:11:18,957 --> 00:11:20,339
опасно животно.

229
00:11:20,339 --> 00:11:23,761
Ова им успеа кај половина од субјектите.

230
00:11:23,761 --> 00:11:26,113
И во студија спроведена во Италија,

231
00:11:26,113 --> 00:11:28,771
истражувачите всадија лажно сеќавање,

232
00:11:28,771 --> 00:11:33,983
дека како дете сте биле сведок на демонска опседнатост.

233
00:11:33,983 --> 00:11:36,190
Можеби сето ова ви изгледа

234
00:11:36,190 --> 00:11:39,929
како трауматизирање на експерименталните субјекти

235
00:11:39,929 --> 00:11:41,529
во име на науката,

236
00:11:41,529 --> 00:11:46,167
но нашите студии имаат поминато низ темелна проверка

237
00:11:46,167 --> 00:11:48,142
од страна на комисијата за научна етика.

238
00:11:48,142 --> 00:11:50,484
Комисијата одлучи

239
00:11:50,484 --> 00:11:53,557
дека привремената нелагодност што некои

240
00:11:53,557 --> 00:11:56,641
од субјектите ја доживуваат во овие студии

241
00:11:56,641 --> 00:12:00,541
е помала од важноста што ја носи овој проблем,

242
00:12:00,541 --> 00:12:03,648
односно разбирањето на мемориските процеси

243
00:12:03,648 --> 00:12:06,994
и злоупотребата на меморијата која се јавува

244
00:12:06,994 --> 00:12:10,287
на некои места во светот.

245
00:12:10,287 --> 00:12:13,325
Но, на мое изненадување,

246
00:12:13,325 --> 00:12:16,754
кога ја објавив студијата и кога започнав да зборувам

247
00:12:16,754 --> 00:12:20,649
против ваквиот вид на психотерапија,

248
00:12:20,649 --> 00:12:24,629
ми се јавија прилично големи проблеми:

249
00:12:24,629 --> 00:12:29,530
непријателства, пред сè од терапевтите кои работат на потиснати сеќавања,

250
00:12:29,530 --> 00:12:31,206
и кои се почувствуваа нападнати,

251
00:12:31,206 --> 00:12:34,734
но и од пациентите кои беа под нивно влијание.

252
00:12:34,734 --> 00:12:37,671
Понекогаш, кога ќе ме поканеа да одржам говор

253
00:12:37,671 --> 00:12:39,576
со мене си носев вооружено обезбедување,

254
00:12:39,576 --> 00:12:43,793
луѓето пишуваа писма и покренуваа кампањи за да ме избркаат од работа.

255
00:12:43,793 --> 00:12:45,774
Но веројатно најлошото беше

256
00:12:45,774 --> 00:12:48,541
кога се посомневав во приказната

257
00:12:48,541 --> 00:12:50,965
на една возрасна ќерка

258
00:12:50,965 --> 00:12:53,801
која тврдеше дека била злоставувана од својата мајка.

259
00:12:53,801 --> 00:12:57,218
Врз основа на потиснатите сеќавања, таа ја

260
00:12:57,218 --> 00:12:59,077
обвини својата мајка за сексуална злоупотреба.

261
00:12:59,077 --> 00:13:01,960
Всушност оваа ќерка дозволи нејзината приказна да биде

262
00:13:01,960 --> 00:13:05,394
снимена и да биде прикажувана на јавни места.

263
00:13:05,394 --> 00:13:07,903
Се посомневав во оваа приказна,

264
00:13:07,903 --> 00:13:10,203
и почнав да истражувам,

265
00:13:10,203 --> 00:13:14,686
и најпосле дојдов до информации кои ме убедија

266
00:13:14,686 --> 00:13:16,975
дека мајката е невина.

267
00:13:16,975 --> 00:13:19,936
Објавив критика за овој случај,

268
00:13:19,936 --> 00:13:23,380
и некое време подоцна, ќерката

269
00:13:23,380 --> 00:13:24,901
поднесе тужба.

270
00:13:24,901 --> 00:13:27,256
Иако никогаш не ѝ го спомнав името,

271
00:13:27,256 --> 00:13:31,618
таа ме тужеше за клевета и за нарушување на приватноста.

272
00:13:31,618 --> 00:13:34,341
И поминав речиси пет години

273
00:13:34,341 --> 00:13:40,893
занимавајќи се со збунувачки и непријатни судски постапки,

274
00:13:40,893 --> 00:13:44,567
но конечно, конечно, сè се заврши и можев навистина

275
00:13:44,567 --> 00:13:46,991
да ѝ се вратам на работата.

276
00:13:46,991 --> 00:13:49,476
Во процесот, сепак, станав дел

277
00:13:49,476 --> 00:13:52,130
од вознемирувачкиот тренд во Америка

278
00:13:52,130 --> 00:13:54,237
каде научниците се тужени

279
00:13:54,237 --> 00:13:58,836
само поради тоа што зборуваат за работи кои се контраверзни во јавноста.

280
00:13:58,836 --> 00:14:02,194
Кога се вратив на работа, си го поставив ова прашање:

281
00:14:02,194 --> 00:14:04,592
ако всадам лажно сеќавање во твојот ум,

282
00:14:04,592 --> 00:14:06,436
дали тоа ќе има реперкусии?

283
00:14:06,436 --> 00:14:08,395
Дали ќе влијае врз твоите подоцнежни мисли,

284
00:14:08,395 --> 00:14:10,496
твоите подоцнежни однесувања?

285
00:14:10,496 --> 00:14:12,523
Во нашата прва студија всадивме лажно сеќавање

286
00:14:12,523 --> 00:14:15,849
дека како дете ви се слошило јадејќи одредена храна:

287
00:14:15,849 --> 00:14:18,848
тврдо-варени јајца, кисели краставички, сладолед од јагода.

288
00:14:18,848 --> 00:14:22,038
И увидовме дека откако ги всадивме овие лажни сеќавања,

289
00:14:22,038 --> 00:14:24,489
луѓето повеќе не сакаа да ја јадат оваа храна

290
00:14:24,489 --> 00:14:26,749
за време на излет.

291
00:14:26,749 --> 00:14:30,622
Лажните сеќавања не се секогаш лоши или непријатни.

292
00:14:30,622 --> 00:14:32,980
Ако всадиме пријатно сеќавање

293
00:14:32,980 --> 00:14:36,001
кое вклучува здрава храна како аспарагусот,

294
00:14:36,001 --> 00:14:39,476
можеме да ги натераме луѓето да јадат повеќе аспарагус.

295
00:14:39,476 --> 00:14:41,850
Овие истражувања ни покажуваат

296
00:14:41,850 --> 00:14:43,965
дека можете да всадите лажни сеќавања

297
00:14:43,965 --> 00:14:45,378
кои имаат реперкусии, односно

298
00:14:45,378 --> 00:14:50,463
кои имаат многу подолго влијание врз однесувањето.

299
00:14:50,463 --> 00:14:52,887
Но, со оваа способност

300
00:14:52,887 --> 00:14:55,810
за всадување на сеќавања и контролирање на однесувањето,

301
00:14:55,810 --> 00:14:59,991
очигледно се поврзани и важни етички прашања,

302
00:14:59,991 --> 00:15:03,050
како, кога треба да ја користиме оваа умствена технологија?

303
00:15:03,050 --> 00:15:06,730
И дали некогаш треба да ја забраниме?

304
00:15:06,730 --> 00:15:09,513
Не е етички терапевтите да всадуваат лажни сеќавања

305
00:15:09,513 --> 00:15:11,100
во умот на своите пациенти

306
00:15:11,100 --> 00:15:13,664
дури и кога тоа му помага на пациентот,

307
00:15:13,664 --> 00:15:15,286
но ништо не може да го спречи родителот

308
00:15:15,286 --> 00:15:19,735
да го испроба ова на својот тинејџер кој е дебел и има прекумерна тежина.

309
00:15:19,735 --> 00:15:22,340
Кога го предложив ова јавно,

310
00:15:22,340 --> 00:15:25,686
повторно се јави негодување.

311
00:15:25,686 --> 00:15:29,719
,,Еве ја пак. Ги убедува родителите да ги лажат своите деца.''

312
00:15:29,719 --> 00:15:31,964
Ало, Дедо Мраз. (Смеа)

313
00:15:31,964 --> 00:15:41,461
Мислам, можете поинаку да гледате на ова,

314
00:15:41,461 --> 00:15:43,494
што повеќе сакате,

315
00:15:43,494 --> 00:15:46,523
дете со дебелина, дијабетис, намален животен век,

316
00:15:46,523 --> 00:15:48,055
и сè што оди со тоа,

317
00:15:48,055 --> 00:15:51,071
или пак дете кое има уште едно малечко лажно сеќавање?

318
00:15:51,071 --> 00:15:54,462
Јас знам што би избрала за моето дете.

319
00:15:54,462 --> 00:15:58,439
Но можеби мојата работа ме направи поразлична од повеќето луѓе.

320
00:15:58,439 --> 00:16:00,518
Повеќето луѓе си ги негуваат сеќавањата,

321
00:16:00,518 --> 00:16:02,672
знаат дека тие го претставуваат нивниот идентитет,

322
00:16:02,672 --> 00:16:04,697
кои се тие, од каде доаѓаат.

323
00:16:04,697 --> 00:16:07,555
И го ценам тоа. Се согласувам со тоа.

324
00:16:07,555 --> 00:16:09,760
Но од мојата работа знам

325
00:16:09,760 --> 00:16:14,241
колку многу фикција веќе има таму.

326
00:16:14,241 --> 00:16:16,973
Ако научив нешто од сите овие децении

327
00:16:16,973 --> 00:16:19,383
работејќи на овие проблеми, тогаш тоа е ова:

328
00:16:19,383 --> 00:16:21,594
само затоа што некој ви кажува нешто

329
00:16:21,594 --> 00:16:23,169
и ви го кажува со самодоверба,

330
00:16:23,169 --> 00:16:25,849
само затоа што ви го кажуваат со многу детали,

331
00:16:25,849 --> 00:16:28,608
само затоа што се емотивни додека ви го кажуваат,

332
00:16:28,608 --> 00:16:31,810
тоа не значи дека и навистина се случило.

333
00:16:31,810 --> 00:16:35,675
Не можете со сигурност да ги разликувате вистинските од лажните сеќавања.

334
00:16:35,675 --> 00:16:39,223
Ни треба потврда од независен извор.

335
00:16:39,223 --> 00:16:42,313
Ваквото откритие ме направи потолерантна

336
00:16:42,313 --> 00:16:44,452
на секојдневните мемориски грешки

337
00:16:44,452 --> 00:16:47,366
кои ги прават моите пријатели и членовите на семејството.

338
00:16:47,366 --> 00:16:51,900
Ваквото откритие можеби ќе го спасеше Стив Тајтус,

339
00:16:51,900 --> 00:16:55,476
човекот на кого цела иднина му беше збришана

340
00:16:55,476 --> 00:16:57,714
од едно лажно сеќавање.

341
00:16:57,714 --> 00:17:00,530
Но во меѓувреме, сите ние треба да имаме на ум,

342
00:17:00,530 --> 00:17:02,166
за наше добро,

343
00:17:02,166 --> 00:17:06,037
дека меморијата, како и слободата,

344
00:17:06,037 --> 00:17:09,731
е кревка ствар.

345
00:17:09,731 --> 00:17:12,669
Ви благодарам. Ви благодарам.

346
00:17:12,669 --> 00:17:15,397
Ви благодарам. (Аплауз)

347
00:17:15,397 --> 00:17:19,116
Ви благодарам многу. (Аплауз)