1
00:00:00,509 --> 00:00:04,841
Θα ήθελα να σας μιλήσω για μια δικαστική υπόθεση 
στην οποία εργάστηκα,

2
00:00:04,841 --> 00:00:08,404
που αφορά έναν άνδρα που λεγόταν Στίβ Τάιτους.

3
00:00:08,404 --> 00:00:11,433
Ο Τάιτους ήταν διευθυντής εστιατορίου.

4
00:00:11,433 --> 00:00:15,523
Ήταν 31 ετών, ζούσε στο Σιάτλ, στη Ουάσινγκτον,

5
00:00:15,523 --> 00:00:17,418
ήταν αρραβωνιασμένος με την Γκρέτσεν,

6
00:00:17,418 --> 00:00:20,366
ο γάμος του πλησίαζε 
κι ήταν ο έρωτας της ζωής του.

7
00:00:20,366 --> 00:00:22,650
Μια βραδιά, το ζευγάρι βγήκε

8
00:00:22,650 --> 00:00:25,655
για ένα ρομαντικό γεύμα.

9
00:00:25,655 --> 00:00:27,303
Βρίσκονταν στον δρόμο του γυρισμού,

10
00:00:27,303 --> 00:00:30,253
όταν τους σταμάτησε ένα περιπολικό.

11
00:00:30,253 --> 00:00:33,570
Βλέπετε, το αυτοκίνητο του Τάιτους έμοιαζε

12
00:00:33,570 --> 00:00:37,457
με ένα αυτοκίνητο που οδήγησε νωρίτερα

13
00:00:37,457 --> 00:00:40,863
ένας άνδρας που βίασε μια γυναίκα 
που έκανε οτοστόπ,

14
00:00:40,863 --> 00:00:44,457
και ο Τάιτους είχε μια κάποια 
ομοιότητα με τον βιαστή.

15
00:00:44,457 --> 00:00:47,035
Οπότε η αστυνομία φωτογράφησε τον Τάιτους,

16
00:00:47,035 --> 00:00:49,802
τον έβαλαν στο αρχείο εξακρίβωσης ταυτότητας,

17
00:00:49,802 --> 00:00:51,962
και αργότερα το έδειξαν στη γυναίκα θύμα,

18
00:00:51,962 --> 00:00:54,122
η οποία έδειξε την φωτογραφία του Τάιτους.

19
00:00:54,122 --> 00:00:57,743
Και είπε, «Αυτός μοιάζει περισσότερο».

20
00:00:57,743 --> 00:01:01,631
Η αστυνομία και η εισαγγελία 
προχώρησαν σε ποινική δίωξη,

21
00:01:01,631 --> 00:01:04,972
και όταν ο Στίβ Τάιτους δικάστηκε για βιασμό,

22
00:01:04,972 --> 00:01:07,068
το θύμα του βιασμού ανέβηκε στο έδρανο

23
00:01:07,068 --> 00:01:11,410
και είπε, «είμαι σίγουρη, αυτός είναι ο άνδρας.»

24
00:01:11,410 --> 00:01:14,336
Και ο Τάιτους καταδικάστηκε.

25
00:01:14,336 --> 00:01:16,310
Διακήρυξε την αθωότητά του,

26
00:01:16,310 --> 00:01:18,892
η οικογένειά του ούρλιαξε στους ενόρκους,

27
00:01:18,892 --> 00:01:21,763
η αρραβωνιαστικιά του κατέρρευσε 
στο πάτωμα κλαίγοντας,

28
00:01:21,763 --> 00:01:25,158
και ο Τάιτους οδηγήθηκε στην φυλακή.

29
00:01:25,158 --> 00:01:28,616
Τι θα κάνατε λοιπόν σ' αυτό το σημείο;

30
00:01:28,616 --> 00:01:30,252
Τι θα κάνατε;

31
00:01:30,252 --> 00:01:34,020
Λοιπόν, ο Τάιτους έχασε εντελώς 
την πίστη του στο νομικό σύστημα

32
00:01:34,020 --> 00:01:36,052
εν τούτοις είχε μια ιδέα.

33
00:01:36,052 --> 00:01:38,483
Τηλεφώνησε στην τοπική εφημερίδα,

34
00:01:38,483 --> 00:01:41,870
προσέλκυσε το ενδιαφέρον 
ενός ερευνητή δημοσιογράφου,

35
00:01:41,870 --> 00:01:46,606
και ο δημοσιογράφος 
βρήκε τον πραγματικό βιαστή,

36
00:01:46,606 --> 00:01:49,959
έναν άνδρα που τελικά ομολόγησε τον βιασμό,

37
00:01:49,959 --> 00:01:53,251
έναν άνδρα πού πιστεύεται ότι διέπραξε 50 βιασμούς

38
00:01:53,251 --> 00:01:54,583
σε αυτήν την περιοχή,

39
00:01:54,583 --> 00:01:57,757
και όταν αυτή η πληροφορία 
δόθηκε στον δικαστή,

40
00:01:57,757 --> 00:02:00,693
ο δικαστής απελευθέρωσε τον Τάιτους.

41
00:02:00,693 --> 00:02:04,724
Πραγματικά εκεί θα έπρεπε 
να είχε τελειώσει αυτή η υπόθεση.

42
00:02:04,724 --> 00:02:05,847
Θα έπρεπε να είχε κλείσει.

43
00:02:05,847 --> 00:02:08,367
Ο Τάιτους έπρεπε να θεωρεί 
φρικτό αυτό το έτος,

44
00:02:08,367 --> 00:02:12,203
ένα έτος κατηγοριών και εκδίκασης, 
άλλα τελειωμένο.

45
00:02:12,203 --> 00:02:14,250
Δεν τελείωσε έτσι.

46
00:02:14,250 --> 00:02:16,928
Ο Τάιτους ήταν τόσο πικραμένος.

47
00:02:16,928 --> 00:02:19,508
Είχε χάσει τη δουλειά του. 
Δεν μπορούσε να την πάρει πίσω.

48
00:02:19,508 --> 00:02:21,351
Έχασε την αρραβωνιαστικιά του,

49
00:02:21,351 --> 00:02:24,257
η οποία δεν μπορούσε να αντέξει 
τον συνεχή θυμό του.

50
00:02:24,257 --> 00:02:26,403
Έχασε όλες τις οικονομίες του,

51
00:02:26,403 --> 00:02:29,261
και έτσι αποφάσισε να κάνει αγωγή

52
00:02:29,261 --> 00:02:31,542
εναντίον της αστυνομίας και άλλων, που έκρινε

53
00:02:31,542 --> 00:02:33,861
ότι ήταν υπεύθυνοι για τον πόνο του.

54
00:02:33,861 --> 00:02:38,574
Τότε ήταν που ξεκίνησα πραγματικά 
να εργάζομαι σε αυτήν την υπόθεση

55
00:02:38,574 --> 00:02:40,535
προσπαθώντας να καταλάβω

56
00:02:40,535 --> 00:02:42,609
πώς αυτό το θύμα πέρασε από το

57
00:02:42,609 --> 00:02:44,137
«Αυτός μοιάζει περισσότερο»

58
00:02:44,137 --> 00:02:48,887
στο «είμαι σίγουρη, αυτός είναι ο άνδρας.»

59
00:02:48,887 --> 00:02:52,166
ο Τάιτους ήταν εξουθενωμένος 
από την πολιτική του αγωγή.

60
00:02:52,166 --> 00:02:55,200
Δεν πέρναγε στιγμή που να μην την σκεφτόταν,

61
00:02:55,200 --> 00:02:59,351
και μόλις κάποιες μέρες πριν από 
την ημέρα του δικαστηρίου,

62
00:02:59,351 --> 00:03:01,570
ξύπνησε το πρωί,

63
00:03:01,570 --> 00:03:03,378
διπλωμένος από τον πόνο,

64
00:03:03,378 --> 00:03:06,072
και πέθανε από καρδιακή προσβολή 
εξαιτίας του άγχους.

65
00:03:06,072 --> 00:03:09,259
Ήταν 35 χρονών.

66
00:03:09,259 --> 00:03:14,069
Μου ζητήθηκε λοιπόν να εργαστώ 
στην υπόθεση του Τάιτους

67
00:03:14,069 --> 00:03:16,584
γιατί είμαι ψυχολόγος.

68
00:03:16,584 --> 00:03:20,411
Ερευνώ την μνήμη. Μελέτησα την μνήμη επί δεκαετίες.

69
00:03:20,411 --> 00:03:23,800
Και αν συναντήσω κάποιον στο αεροπλάνο -

70
00:03:23,800 --> 00:03:25,896
αυτό έγινε καθώς ερχόμουν στη Σκωτία -

71
00:03:25,896 --> 00:03:27,726
αν συναντήσω κάποιον στο αεροπλάνο

72
00:03:27,726 --> 00:03:30,771
και ρωτήσουμε ο ένας τον άλλον, «Με τι ασχολείσαι;»

73
00:03:30,771 --> 00:03:32,222
κι εγώ απαντήσω «Μελετάω την μνήμη»

74
00:03:32,222 --> 00:03:35,602
συνήθως θέλουν να μού πουν, για τη δυσκολία 
που έχουν να θυμηθούν ονόματα,

75
00:03:35,602 --> 00:03:38,401
ή ότι έχουν ένα συγγενή που έχει Αλτσχάιμερ

76
00:03:38,416 --> 00:03:40,481
ή για κάποιου είδους πρόβλημα μνήμης,

77
00:03:40,481 --> 00:03:42,697
αλλά πρέπει να τους πω

78
00:03:42,697 --> 00:03:46,202
πως δεν μελετάω πότε οι άνθρωποι ξεχνούν,

79
00:03:46,202 --> 00:03:49,204
μελετάω το αντίθετο: πότε θυμούνται,

80
00:03:49,204 --> 00:03:51,957
πότε θυμούνται πράγματα που δεν συνέβησαν

81
00:03:51,957 --> 00:03:53,922
ή θυμούνται πράγματα που ήταν διαφορετικά

82
00:03:53,922 --> 00:03:55,947
από τον τρόπο που πραγματικά έγιναν.

83
00:03:55,947 --> 00:04:00,683
Μελετάω ψευδείς αναμνήσεις.

84
00:04:00,683 --> 00:04:04,990
Δυστυχώς, ο Στίβ Τάιτους 
δεν είναι το μοναδικό πρόσωπο

85
00:04:04,990 --> 00:04:09,295
που καταδικάστηκε με βάση 
την ψευδή ανάμνηση κάποιου.

86
00:04:09,295 --> 00:04:12,603
Σε μια μελέτη στις Ηνωμένες Πολιτείες,

87
00:04:12,603 --> 00:04:14,855
συλλέχθηκαν πληροφορίες

88
00:04:14,855 --> 00:04:18,789
300 αθώων ανθρώπων,

89
00:04:18,789 --> 00:04:22,684
300 κατηγορούμενων που καταδικάστηκαν 
για εγκλήματα που δεν έκαναν.

90
00:04:22,684 --> 00:04:27,984
Πέρασαν 10, 20, 30 χρόνια στην φυλακή 
γι' αυτά τα εγκλήματα

91
00:04:27,984 --> 00:04:30,411
και τώρα η ανάλυση DNA απέδειξε

92
00:04:30,411 --> 00:04:33,327
ότι στην πραγματικότητα είναι αθώοι.

93
00:04:33,327 --> 00:04:35,848
Όταν αυτές οι υποθέσεις αναλύθηκαν,

94
00:04:35,848 --> 00:04:37,989
τρία τέταρτα εξ αυτών

95
00:04:37,989 --> 00:04:43,600
οφείλονταν στην ελαττωματική μνήμη
των αυτοπτών μαρτύρων.

96
00:04:43,600 --> 00:04:44,863
Μα γιατί;

97
00:04:44,863 --> 00:04:48,314
Όπως οι ένορκοι που καταδίκασαν αυτούς τους αθώους ανθρώπους

98
00:04:48,314 --> 00:04:50,598
και οι ένορκοι που καταδίκασαν τον Τάιτους,

99
00:04:50,598 --> 00:04:52,839
έτσι πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η μνήμη

100
00:04:52,839 --> 00:04:54,486
λειτουργεί σαν μια συσκευή εγγραφής.

101
00:04:54,486 --> 00:04:56,743
Γράφετε τις πληροφορίες,

102
00:04:56,743 --> 00:04:59,390
και τις ανακαλείτε για να τις ξαναπαίξετε

103
00:04:59,390 --> 00:05:02,817
όταν θέλετε ν' απαντήσετε σ' ερωτήσεις 
ή ν' αναγνωρίσετε εικόνες.

104
00:05:02,817 --> 00:05:04,980
Δεκαετίες ψυχολογικής έρευνας όμως,

105
00:05:04,980 --> 00:05:08,133
έχουν δείξει ότι αυτό δεν είναι αλήθεια.

106
00:05:08,133 --> 00:05:10,563
Οι μνήμες μας είναι κατασκευάσιμες.

107
00:05:10,563 --> 00:05:12,132
Είναι ανακατασκευάσιμες.

108
00:05:12,132 --> 00:05:15,613
Η μνήμη λειτουργεί πιο πολύ 
σαν μια σελίδα της Βικιπαίδεια:

109
00:05:15,613 --> 00:05:20,726
Μπορείτε να μπείτε εκεί μέσα και να την αλλάξετε, 
και το ίδιο μπορούν και άλλοι άνθρωποι.

110
00:05:20,726 --> 00:05:25,975
Ξεκίνησα για πρώτη φορά τη μελέτη 
της διαδικασίας της κατασκευασμένης μνήμης

111
00:05:25,975 --> 00:05:28,390
το 1970.

112
00:05:28,390 --> 00:05:32,813
Έκανα τα πειράματά μου, που μεταξύ άλλων,
έδειχναν στους ανθρώπους

113
00:05:32,813 --> 00:05:35,318
προσομοιώσεις εγκλημάτων και ατυχημάτων

114
00:05:35,318 --> 00:05:38,836
και περιλάμβαναν ερωτήσεις 
σχετικά με το τι θυμούνται.

115
00:05:38,836 --> 00:05:42,775
Σε μία μελέτη, δείξαμε στους ανθρώπους 
μια προσομοίωση ενός ατυχήματος

116
00:05:42,775 --> 00:05:44,053
και ρωτήσαμε κάποια άτομα,

117
00:05:44,053 --> 00:05:46,917
πόσο γρήγορα κινούνταν τα αυτοκίνητα 
όταν συγκρούστηκαν;

118
00:05:46,917 --> 00:05:48,551
Ρωτήσαμε κάποια άλλα άτομα,

119
00:05:48,551 --> 00:05:52,240
πόσο γρήγορα κινούνταν τα αυτοκίνητα 
όταν συνετρίβησαν;

120
00:05:52,240 --> 00:05:55,242
και όταν κάναμε την κύρια ερώτηση 
με τη λέξη "συνετρίβησαν"

121
00:05:55,242 --> 00:05:58,527
οι μάρτυρες απάντησαν ότι τα αυτοκίνητα 
κινούνταν γρηγορότερα

122
00:05:58,527 --> 00:06:02,524
και επί πλέον, αυτή η ερώτηση 
με τη λέξη "συνετρίβησαν"

123
00:06:02,524 --> 00:06:05,384
έκανε τους ανθρώπους να είναι 
πιθανότερο να μας πούνε

124
00:06:05,384 --> 00:06:08,451
ότι είδαν θραύσματα γυαλιού 
στο χώρο του ατυχήματος

125
00:06:08,451 --> 00:06:12,230
όταν δεν υπήρχαν καθόλου σπασμένα γυαλιά.

126
00:06:12,230 --> 00:06:15,119
Σε μια άλλη ερευνητική μελέτη, δείξαμε 
μια προσομοίωση ατυχήματος

127
00:06:15,119 --> 00:06:18,779
στην οποία ένα αυτοκίνητο πέρασε 
μια διασταύρωση με στοπ

128
00:06:18,779 --> 00:06:23,711
και αν η ερώτηση υπαινίσσονταν ότι 
ήταν ένα σήμα παραχώρησης προτεραιότητας

129
00:06:23,711 --> 00:06:27,560
πολλοί μάρτυρες μας είπαν ότι θυμούνταν να έχουν δει ένα σήμα παραχώρησης προτεραιότητας

130
00:06:27,560 --> 00:06:31,017
στην διασταύρωση και όχι ένα σήμα στοπ.

131
00:06:31,017 --> 00:06:33,206
Θα πρέπει να σκέφτεστε τώρα πως

132
00:06:33,206 --> 00:06:34,529
αυτά είναι κινηματογραφημένα γεγονότα,

133
00:06:34,529 --> 00:06:36,457
δεν είναι ιδιαίτερα αγχωτικά.

134
00:06:36,457 --> 00:06:39,191
Θα μπορούσαν να γίνουν τα ίδια λάθη

135
00:06:39,191 --> 00:06:42,142
με ένα ιδιαίτερα αγχωτικό γεγονός;

136
00:06:42,142 --> 00:06:45,233
Σε μια μελέτη που εκδώσαμε 
πριν από μερικούς μήνες,

137
00:06:45,233 --> 00:06:47,537
απαντήσαμε σε αυτό το ερώτημα,

138
00:06:47,537 --> 00:06:50,301
γιατί αυτό που ήταν ασυνήθιστο με αυτή τη μελέτη

139
00:06:50,301 --> 00:06:55,933
είναι ότι κανονίσαμε αυτοί οι άνθρωποι 
να έχουν μια πολύ αγχωτική εμπειρία.

140
00:06:55,933 --> 00:06:58,162
Το άτομα σε αυτήν την μελέτη

141
00:06:58,162 --> 00:07:00,672
ήταν μέλη του στρατού των ΗΠΑ

142
00:07:00,672 --> 00:07:05,097
οι οποίοι υποβάλλονταν σε μια 
βασανιστική εκπαιδευτική άσκηση

143
00:07:05,097 --> 00:07:07,879
που θα τους δίδασκε πως θα είναι γι' αυτούς

144
00:07:07,879 --> 00:07:11,797
αν ποτέ συλληφθούν ως αιχμάλωτοι πολέμου.

145
00:07:11,797 --> 00:07:14,227
Ως μέρος της εκπαιδευτικής άσκησης

146
00:07:14,227 --> 00:07:17,756
αυτοί οι στρατιώτες ανακρίνονταν με έναν επιθετικό,

147
00:07:17,756 --> 00:07:22,842
εχθρικό, σωματικά καταχρηστικό τρόπο για 30 λεπτά

148
00:07:22,842 --> 00:07:25,659
και αργότερα έπρεπε ν' αναγνωρίσουν

149
00:07:25,659 --> 00:07:28,682
το άτομο που διεξήγαγε την ανάκριση.

150
00:07:28,682 --> 00:07:32,505
Όταν τους παρέχουμε προτεινόμενες πληροφορίες

151
00:07:32,505 --> 00:07:35,283
που υπονοούν ότι είναι διαφορετικό πρόσωπο,

152
00:07:35,283 --> 00:07:39,320
πολλοί από αυτούς κάνουν 
εσφαλμένη αναγνώριση του ανακριτή,

153
00:07:39,320 --> 00:07:43,155
συχνά αναγνωρίζοντας κάποιον 
που ούτε κατά διάνοια

154
00:07:43,155 --> 00:07:46,259
δεν μοιάζει με τον αληθινό ανακριτή.

155
00:07:46,259 --> 00:07:48,560
Οπότε αυτό που δείχνουν οι μελέτες αυτές

156
00:07:48,560 --> 00:07:52,420
είναι ότι όταν παρέχεις στους ανθρώπους 
ψευδείς πληροφορίες

157
00:07:52,420 --> 00:07:55,800
για μια εμπειρία που μπορεί να είχαν,

158
00:07:55,800 --> 00:08:01,455
μπορείς να διαστρεβλώσεις ή να μολύνεις 
ή ν' αλλάξεις την μνήμη τους.

159
00:08:01,455 --> 00:08:03,655
Εκεί έξω στον πραγματικό κόσμο

160
00:08:03,655 --> 00:08:06,546
η παραπληροφόρηση είναι παντού.

161
00:08:06,546 --> 00:08:07,906
Λαμβάνουμε παραπληροφόρηση

162
00:08:07,906 --> 00:08:10,822
όχι μόνο όταν ανακρινόμαστε κατά έναν κατευθυνόμενο τρόπο

163
00:08:10,822 --> 00:08:13,269
άλλα και αν μιλήσουμε με άλλους μάρτυρες

164
00:08:13,269 --> 00:08:16,302
που μπορεί συνειδητά ή ακούσια να μας παράσχουν

165
00:08:16,302 --> 00:08:18,439
κάποια λανθασμένη πληροφορία,

166
00:08:18,439 --> 00:08:23,169
ή όταν παρακολουθήσουμε την κάλυψη από τα ΜΜΕ 
κάποιου γεγονότος που έχουμε βιώσει,

167
00:08:23,169 --> 00:08:25,962
όλα αυτά παρέχουν την ευκαιρία

168
00:08:25,962 --> 00:08:30,312
για μια τέτοιου είδους μόλυνση της μνήμης.

169
00:08:30,312 --> 00:08:34,100
Το 1990 αρχίσαμε να παρατηρούμε

170
00:08:34,100 --> 00:08:38,783
ένα ακόμα πιο ακραίο είδος προβλήματος της μνήμης.

171
00:08:38,783 --> 00:08:41,879
Κάποιοι ασθενείς εισέρχονταν για θεραπεία με ένα πρόβλημα --

172
00:08:41,879 --> 00:08:44,793
μπορεί να είχαν κατάθλιψη, μια διατροφική διαταραχή --

173
00:08:44,793 --> 00:08:47,546
και έβγαιναν από τη θεραπεία

174
00:08:47,546 --> 00:08:50,207
με ένα διαφορετικό πρόβλημα.

175
00:08:50,207 --> 00:08:53,908
Ακραίες αναμνήσεις φρικτών βιαιοτήτων,

176
00:08:53,908 --> 00:08:55,891
κάποιες φορές σε σατανικές τελετές,

177
00:08:55,891 --> 00:09:00,588
ορισμένες φορές περιλάμβαναν 
πραγματικά περίεργα και ασυνήθιστα στοιχεία.

178
00:09:00,588 --> 00:09:03,142
Μια γυναίκα εξήλθε από την ψυχοθεραπεία

179
00:09:03,142 --> 00:09:05,570
πιστεύοντας ότι υπέμεινε χρόνια

180
00:09:05,570 --> 00:09:09,472
τελετουργικών βιαιοτήτων, στις οποίες 
εξαναγκάστηκε σε μια εγκυμοσύνη

181
00:09:09,472 --> 00:09:12,038
και ότι το μωρό αφαιρέθηκε χειρουργικά 
από την κοιλιά της.

182
00:09:12,038 --> 00:09:14,397
Αλλά δεν υπήρχαν ουλές

183
00:09:14,397 --> 00:09:16,423
η κάποιου άλλου είδους σωματικά στοιχεία

184
00:09:16,423 --> 00:09:19,304
που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την ιστορία της.

185
00:09:19,304 --> 00:09:22,312
Όταν ξεκίνησα να ερευνώ αυτές τις υποθέσεις,

186
00:09:22,312 --> 00:09:23,762
αναρωτιόμουν,

187
00:09:23,762 --> 00:09:26,090
από πού προέρχονται αυτές οι παράξενες αναμνήσεις;

188
00:09:26,090 --> 00:09:30,477
Αυτό που ανακάλυψα είναι ότι οι περισσότερες 
από αυτές τις περιπτώσεις

189
00:09:30,477 --> 00:09:35,968
περιλάμβαναν κάποια συγκεκριμένη 
μορφή ψυχοθεραπείας.

190
00:09:35,968 --> 00:09:37,567
Γι' αυτό αναρωτήθηκα

191
00:09:37,567 --> 00:09:40,955
αν κάποια από τα στοιχεία 
αυτής της ψυχοθεραπείας --

192
00:09:40,955 --> 00:09:43,839
όπως οι ασκήσεις φαντασίας

193
00:09:43,839 --> 00:09:45,896
ή η ερμηνεία των ονείρων,

194
00:09:45,896 --> 00:09:48,028
ή σε κάποιες περιπτώσεις, ο υπνωτισμός,

195
00:09:48,028 --> 00:09:51,846
ή σε ορισμένες περιπτώσεις 
η έκθεση σε ψευδείς πληροφορίες --

196
00:09:51,846 --> 00:09:54,633
αν κατεύθυναν τους ασθενείς

197
00:09:54,633 --> 00:09:57,310
ν' αναπτύξουν αυτές τις πολύ περίεργες,

198
00:09:57,310 --> 00:10:00,241
απίθανες αναμνήσεις.

199
00:10:00,241 --> 00:10:02,400
Σχεδίασα κάποια πειράματα

200
00:10:02,400 --> 00:10:07,425
για να προσπαθήσω να μελετήσω 
τις διαδικασίες που χρησιμοποιούνταν

201
00:10:07,425 --> 00:10:10,498
σε αυτή την ψυχοθεραπεία 
ούτως ώστε να μελετήσω

202
00:10:10,498 --> 00:10:14,049
την ανάπτυξη αυτών των 
πολύ πλούσιων ψευδών αναμνήσεων.

203
00:10:14,049 --> 00:10:16,457
Σε μια από τις πρώτες μελέτες που κάναμε,

204
00:10:16,457 --> 00:10:18,810
χρησιμοποιήσαμε την υπόδειξη,

205
00:10:18,810 --> 00:10:22,873
μια μέθοδο εμπνευσμένη από την ψυχοθεραπεία 
που είδαμε σ' αυτές τις περιπτώσεις,

206
00:10:22,873 --> 00:10:24,983
χρησιμοποιήσαμε αυτού του είδους την υπόδειξη

207
00:10:24,983 --> 00:10:26,835
και εμφυτεύσαμε μια ψεύτικη μνήμη

208
00:10:26,835 --> 00:10:29,912
ότι όταν ήσουν παιδί, πέντε ή έξι χρονών,

209
00:10:29,912 --> 00:10:32,163
είχες χαθεί σ' ένα εμπορικό κέντρο.

210
00:10:32,163 --> 00:10:34,663
Ήσουν έντρομος. Έκλαιγες.

211
00:10:34,663 --> 00:10:37,177
Τελικά σωζόσουν από ένα ηλικιωμένο άτομο

212
00:10:37,177 --> 00:10:39,029
και ξαναέσμιγες με την οικογένεια σου.

213
00:10:39,029 --> 00:10:41,637
Τα καταφέραμε να εμφυτεύσουμε αυτήν την ανάμνηση

214
00:10:41,637 --> 00:10:45,743
στο μυαλό του ενός τετάρτου των υποκειμένων μας.

215
00:10:45,743 --> 00:10:47,748
Θα πρέπει να σκέφτεστε,

216
00:10:47,748 --> 00:10:50,094
πως αυτό δεν είναι ιδιαίτερα αγχωτικό.

217
00:10:50,094 --> 00:10:53,463
Αλλά εμείς και άλλοι ερευνητές έχουμε εμφυτεύσει

218
00:10:53,463 --> 00:10:56,221
πλούσιες ψευδείς αναμνήσεις πραγμάτων που

219
00:10:56,221 --> 00:10:59,136
ήταν πολύ πιο περίεργα και πιο αγχωτικά.

220
00:10:59,136 --> 00:11:01,675
Έτσι, σε μια έρευνα που έγινε στο Τενεσί,

221
00:11:01,675 --> 00:11:04,091
οι ερευνητές εμφύτευσαν την ψευδή ανάμνηση,

222
00:11:04,091 --> 00:11:06,665
ότι όταν ήσουν παιδί, έφτασες πολύ κοντά στον πνιγμό

223
00:11:06,665 --> 00:11:09,172
και σώθηκες από ένα ναυαγοσώστη.

224
00:11:09,172 --> 00:11:11,475
Σε μία έρευνα που έγινε στον Καναδά,

225
00:11:11,475 --> 00:11:13,999
οι ερευνητές εμφύτευσαν την ψευδή ανάμνηση,

226
00:11:13,999 --> 00:11:15,227
με επιτυχία στα μισά άτομα,

227
00:11:15,227 --> 00:11:18,957
ότι όταν ήταν παιδιά, τους συνέβη

228
00:11:18,957 --> 00:11:20,339
κάτι τόσο τρομερό όσο μια επίθεση

229
00:11:20,339 --> 00:11:23,761
από ένα άγριο ζώο.

230
00:11:23,761 --> 00:11:26,113
Και σε μια έρευνα στην Ιταλία,

231
00:11:26,113 --> 00:11:28,771
οι ερευνητές εμφύτευσαν την ψευδή ανάμνηση,

232
00:11:28,771 --> 00:11:33,983
ότι όταν ήσουν παιδί, έγινες μάρτυρας δαιμονικής κατοχής.

233
00:11:33,983 --> 00:11:36,190
Θα ήθελα να προσθέσω ότι μπορεί να φαίνεται

234
00:11:36,190 --> 00:11:39,929
ότι τραυματίζουμε αυτά τα πειραματικά υποκείμενα

235
00:11:39,929 --> 00:11:41,529
στον όνομα της επιστήμης,

236
00:11:41,529 --> 00:11:46,167
αλλά οι έρευνές μας έχουν περάσει 
από ενδελεχή αξιολόγηση

237
00:11:46,167 --> 00:11:48,142
από συμβούλια ερευνητικής δεοντολογίας

238
00:11:48,142 --> 00:11:50,484
που πήραν την απόφαση,

239
00:11:50,484 --> 00:11:53,557
ότι η προσωρινή ταλαιπωρία που κάποια

240
00:11:53,557 --> 00:11:56,641
από αυτά τα άτομα ενδέχεται να βιώσουν 
σε αυτές τις έρευνες

241
00:11:56,641 --> 00:12:00,541
αντισταθμίζεται από την σημασία 
αυτού του προβλήματος

242
00:12:00,541 --> 00:12:03,648
για την κατανόηση των διεργασιών της μνήμης

243
00:12:03,648 --> 00:12:06,994
και για την κατάχρηση της μνήμης 
που βρίσκεται σε εξέλιξη

244
00:12:06,994 --> 00:12:10,287
σε κάποια μέρη του κόσμου.

245
00:12:10,287 --> 00:12:13,325
Λοιπόν, προς μεγάλη μου έκπληξη,

246
00:12:13,325 --> 00:12:16,754
όταν δημοσίευσα αυτή τη δουλειά 
και ξεκίνησα να μιλάω ανοιχτά

247
00:12:16,754 --> 00:12:20,649
ενάντια σ' αυτού του είδους 
την ψυχοθεραπεία,

248
00:12:20,649 --> 00:12:24,629
δημιουργήθηκαν κάποια 
σοβαρά προβλήματα για εμένα:

249
00:12:24,629 --> 00:12:29,530
εχθρότητες, κυρίως από θεραπευτές 
των καταπιεσμένων αναμνήσεων

250
00:12:29,530 --> 00:12:31,206
που αισθάνονταν να δέχονται επίθεση,

251
00:12:31,206 --> 00:12:34,734
και από ασθενείς τους οποίους είχαν επηρεάσει.

252
00:12:34,734 --> 00:12:37,671
Μερικές φορές είχα οπλισμένους φρουρούς στις ομιλίες

253
00:12:37,671 --> 00:12:39,576
που με είχαν καλέσει να δώσω,

254
00:12:39,576 --> 00:12:43,793
άτομα που οργάνωναν εκστρατείες 
γραπτών επιστολών για να με διώξουν.

255
00:12:43,793 --> 00:12:45,774
Αλλά μάλλον το χειρότερο

256
00:12:45,774 --> 00:12:48,541
ήταν οι υποψίες μου ότι μια γυναίκα

257
00:12:48,541 --> 00:12:50,965
ήταν αθώα για την κακοποίηση

258
00:12:50,965 --> 00:12:53,801
που κατηγορούνταν από την ενήλικη κόρη της.

259
00:12:53,801 --> 00:12:57,218
Κατηγορούσε την μητέρα της 
για σεξουαλική κακοποίηση

260
00:12:57,218 --> 00:12:59,077
βασιζόμενη σε μια καταπιεσμένη μνήμη.

261
00:12:59,077 --> 00:13:01,960
Και αυτή η κόρη κατήγορος 
είχε επιτρέψει η ιστορία της

262
00:13:01,960 --> 00:13:05,394
να κινηματογραφηθεί και να παρουσιαστεί 
σε δημόσιους χώρους.

263
00:13:05,394 --> 00:13:07,903
Μου φάνηκε ύποπτη αυτή η ιστορία,

264
00:13:07,903 --> 00:13:10,203
και έτσι ξεκίνησα να διερευνώ,

265
00:13:10,203 --> 00:13:14,686
και τελικά βρήκα πληροφορίες που με έπεισαν

266
00:13:14,686 --> 00:13:16,975
ότι η μητέρα ήταν αθώα.

267
00:13:16,975 --> 00:13:19,936
Δημοσίευσα μια αποκαλυπτική έκθεση 
για την υπόθεση,

268
00:13:19,936 --> 00:13:23,380
και λίγο αργότερα η κατήγορος κόρη

269
00:13:23,380 --> 00:13:24,901
κατέθεσε αγωγή.

270
00:13:24,901 --> 00:13:27,256
Ακόμα κι αν δεν είχα ποτέ αναφέρει το όνομά της,

271
00:13:27,256 --> 00:13:31,618
μου έκανε μήνυσε για συκοφαντική δυσφήμιση 
και παραβίαση της ιδιωτικής της ζωής.

272
00:13:31,618 --> 00:13:34,341
Πέρασα περίπου πέντε χρόνια

273
00:13:34,341 --> 00:13:40,893
αντιμετωπίζοντας αυτή την μπερδεμένη 
και δυσάρεστη προσφυγή

274
00:13:40,893 --> 00:13:44,567
αλλά τελικά, επιτέλους τέλειωσε και μπόρεσα πραγματικά

275
00:13:44,567 --> 00:13:46,991
να ξεκινήσω πάλι τη δουλειά μου.

276
00:13:46,991 --> 00:13:49,476
Στην πορεία όμως έγινα μέρος

277
00:13:49,476 --> 00:13:52,130
μιας ανησυχητικής τάσης στην Αμερική

278
00:13:52,130 --> 00:13:54,237
όπου οι επιστήμονες μηνύονται

279
00:13:54,237 --> 00:13:58,836
για την απλή αναφορά τους σε ζητήματα 
μεγάλης δημόσιας αντιπαράθεσης.

280
00:13:58,836 --> 00:14:02,194
Όταν γύρισα πίσω στην δουλεία μου, έκανα αυτήν την ερώτηση:

281
00:14:02,194 --> 00:14:04,592
Αν εμφυτεύσω μια ψευδή ανάμνηση στο μυαλό σας,

282
00:14:04,592 --> 00:14:06,436
υπάρχουν επιπτώσεις;

283
00:14:06,436 --> 00:14:08,395
Επηρεάζει τις μελλοντικές σας σκέψεις,

284
00:14:08,395 --> 00:14:10,496
τη μελλοντική σας συμπεριφορά;

285
00:14:10,496 --> 00:14:12,523
Η πρώτη μας μελέτη, εμφύτευσε μια ψευδή ανάμνηση

286
00:14:12,523 --> 00:14:15,849
πως αρρωστήσατε ως παιδί, λόγω 
της κατανάλωσης συγκεκριμένων τροφών:

287
00:14:15,849 --> 00:14:18,848
βραστά αυγά, αγγουράκια τουρσί, παγωτό φράουλα.

288
00:14:18,848 --> 00:14:22,038
Διαπιστώσαμε ότι από τη στιγμή 
που εμφυτεύαμε την ψευδή ανάμνηση,

289
00:14:22,038 --> 00:14:24,489
τα άτομα δεν ήθελαν να τρώνε 
αυτά τα τρόφιμα τόσο πολύ

290
00:14:24,489 --> 00:14:26,749
σε ένα υπαίθριο πικ-νικ.

291
00:14:26,749 --> 00:14:30,622
Οι ψευδές αναμνήσεις δεν είναι απαραιτήτως 
κακές ή δυσάρεστες.

292
00:14:30,622 --> 00:14:32,980
Αν εμφυτεύαμε μια ζεστή, ασαφή ανάμνηση

293
00:14:32,980 --> 00:14:36,001
που εμπεριέχει μια υγιεινή τροφή, 
όπως τα σπαράγγια

294
00:14:36,001 --> 00:14:39,476
θα μπορούσαμε να κάνουμε τους ανθρώπους 
να τρώνε τα σπαράγγια περισσότερο.

295
00:14:39,476 --> 00:14:41,850
Και έτσι αυτό που δείχνουν οι μελέτες αυτές

296
00:14:41,850 --> 00:14:43,965
είναι ότι μπορείς να εμφυτεύσεις ψευδείς αναμνήσεις

297
00:14:43,965 --> 00:14:45,378
και ότι έχουν επιπτώσεις

298
00:14:45,378 --> 00:14:50,463
που επηρεάζουν την συμπεριφορά 
πολύ μετά το ρίζωμα τους.

299
00:14:50,463 --> 00:14:52,887
Λοιπόν, μαζί με αυτή την ικανότητα

300
00:14:52,887 --> 00:14:55,810
εμφύτευσης αναμνήσεων και 
ελέγχου της συμπεριφοράς

301
00:14:55,810 --> 00:14:59,991
προφανώς γεννιούνται κάποια σημαντικά 
ηθικά προβλήματα,

302
00:14:59,991 --> 00:15:03,050
όπως, το πότε θα πρέπει να χρησιμοποιούμε 
αυτήν εγκεφαλική τεχνολογία,

303
00:15:03,050 --> 00:15:06,730
και αν θα πρέπει κάποτε
να απαγορεύσουμε τη χρήση της.

304
00:15:06,730 --> 00:15:09,513
Οι θεραπευτές δεν μπορούν να εμφυτεύσουν 
ψευδείς αναμνήσεις με ηθικό τρόπο

305
00:15:09,513 --> 00:15:11,100
στο μυαλό των ασθενών τους

306
00:15:11,100 --> 00:15:13,664
ακόμα κι αν θα βοηθούσε τον ασθενή,

307
00:15:13,664 --> 00:15:15,286
αλλά τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει έναν γονιό

308
00:15:15,286 --> 00:15:19,735
από το να προσπαθήσει να το κάνει 
στον υπέρβαρο ή παχύσαρκο έφηβο του.

309
00:15:19,735 --> 00:15:22,340
Όταν το πρότεινα αυτό δημοσίως,

310
00:15:22,340 --> 00:15:25,686
προκάλεσε πάλι κατακραυγή.

311
00:15:25,686 --> 00:15:29,719
«Εκεί το πάει. Υποστηρίζει ότι οι γονείς 
λένε ψέμματα στα παιδιά τους.»

312
00:15:29,719 --> 00:15:31,964
Γεια σου, Άγιε Βασίλη. 
(Γέλια)

313
00:15:31,964 --> 00:15:41,461
Θέλω να πω, ένας άλλος τρόπος 
για να το σκεφτούμε είναι,

314
00:15:41,461 --> 00:15:43,494
τι θα προτιμούσατε να έχετε,

315
00:15:43,494 --> 00:15:46,523
ένα παιδί με παχυσαρκία, διαβήτη, 
μικρότερη διάρκεια ζωής,

316
00:15:46,523 --> 00:15:48,055
όλα τα πράγματα που συνεπάγονται μ' αυτό,

317
00:15:48,055 --> 00:15:51,071
ή ένα παιδί με ένα μικρό 
επιπλέον κομμάτι ψευδούς μνήμης;

318
00:15:51,071 --> 00:15:54,462
Ξέρω τι θα διάλεγα εγώ για το παιδί μου.

319
00:15:54,462 --> 00:15:58,439
Αλλά μπορεί η δουλειά μου να με έκανε διαφορετική 
από τους περισσότερους ανθρώπους.

320
00:15:58,439 --> 00:16:00,518
Οι περισσότεροι άνθρωποι 
λατρεύουν τις αναμνήσεις τους,

321
00:16:00,518 --> 00:16:02,672
ξέρουν ότι αντιπροσωπεύουν την ταυτότητά τους,

322
00:16:02,672 --> 00:16:04,697
ποιοι είναι, από πού ήρθαν.

323
00:16:04,697 --> 00:16:07,555
Και το εκτιμώ αυτό. Έτσι αισθάνομαι κι εγώ.

324
00:16:07,555 --> 00:16:09,760
Αλλά ξέρω από τη δουλειά μου

325
00:16:09,760 --> 00:16:14,241
πόση μυθοπλασία υπάρχει ήδη εκεί μέσα.

326
00:16:14,241 --> 00:16:16,973
Αν έμαθα κάτι από αυτές τις δεκαετίες

327
00:16:16,973 --> 00:16:19,383
δουλειάς πάνω σε αυτά τα προβλήματα, είναι αυτό:

328
00:16:19,383 --> 00:16:21,594
Μόνο και μόνο επειδή κάποιος σας λέει κάτι

329
00:16:21,594 --> 00:16:23,169
και το λέει με αυτοπεποίθηση,

330
00:16:23,169 --> 00:16:25,849
μόνο και μόνο επειδή το λέει με πολύ λεπτομέρεια,

331
00:16:25,849 --> 00:16:28,608
μόνο και μόνο επειδή εκφράζει τα συναισθήματά του όταν το λέει,

332
00:16:28,608 --> 00:16:31,810
αυτό δεν σημαίνει ότι πραγματικά συνέβη.

333
00:16:31,810 --> 00:16:35,675
Δεν μπορούμε αξιόπιστα να διακρίνουμε 
αληθινές αναμνήσεις από ψευδές αναμνήσεις.

334
00:16:35,675 --> 00:16:39,223
Χρειαζόμαστε ανεξάρτητη επιβεβαίωση.

335
00:16:39,223 --> 00:16:42,313
Μια τέτοια ανακάλυψη με έχει κάνει πιο ανεκτική

336
00:16:42,313 --> 00:16:44,452
στα καθημερινά λάθη της μνήμης

337
00:16:44,452 --> 00:16:47,366
που κάνουν οι φίλοι μου και τα μέλη της οικογένειάς μου.

338
00:16:47,366 --> 00:16:51,900
Μια τέτοια ανακάλυψη θα μπορούσε 
να είχε σώσει τον Στίβ Τίτους,

339
00:16:51,900 --> 00:16:55,476
ο άνθρωπος του οποίου 
ολόκληρο το μέλλον αρπάχτηκε

340
00:16:55,476 --> 00:16:57,714
από μια ψευδή ανάμνηση.

341
00:16:57,714 --> 00:17:00,530
Αλλά εν τω μεταξύ, θα πρέπει όλοι 
να έχουμε κατά νου,

342
00:17:00,530 --> 00:17:02,166
και καλά θα κάναμε,

343
00:17:02,166 --> 00:17:06,037
ότι η μνήμη, όπως η ελευθερία,

344
00:17:06,037 --> 00:17:09,731
είναι ένα εύθραυστο πράγμα.

345
00:17:09,731 --> 00:17:12,669
Ευχαριστώ. Ευχαριστώ.

346
00:17:12,669 --> 00:17:15,397
Ευχαριστώ. (Χειροκρότημα)

347
00:17:15,397 --> 00:17:19,116
Ευχαριστώ πολύ. (Χειροκρότημα)