ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကတော့ လူ့သမိုင်းတစ်လျှောက်ရဲ့ အကြီးဆုံးပဋိပက္ခဖြစ်ပါတယ်
အကြီးမားဆုံး သေဆုံးမှုအများဆုံးဖြစ်တာကြောင့်
အနည်းငယ်ရှုပ်ထွေးတာကိုလည်းမြင်ရမှာပါ
ဒီဗီဒီယိုရဲ့ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ စစ်ပွဲအပေါ်ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်ပေးဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
အကြောင်းစုံအကုန်ကိုတော့ ဒီဗီဒီယိုကနေပြောပြပေးနိုင်မှာမဟုတ်ပါဘူး။
အကြောင်းအရာတွေကဘယ်လိုစတင်ခဲ့လဲ
ဘယ်ကိုဦးတည်ဖြစ်ပေါ်လဲဆိုတာကိုတွေးခေါ်ခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။
ပစိဖိတ်နဲ့ အာရှဒေသကိုအဓိကထားစတင်ပြောမှာပါ။
အနောက်ဖက်နိုင်ငံတွေကြည့်ရင် သိပ်အာရုံစိုက်မှုမရတဲ့ဒေသတွေပါ။
၁၉၀၀ ခုနှစ်ကာလတွေကိုပြန်သွားကြည့်ရင်
ဂျပန်နိုင်ငံက စစ်ပွဲနဲ့စစ်မက်ရေးရာ၊
အမျိုးသားရေးကိုပိုပိုဦးတည်လာတဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်လာပါတယ်။
၁၉၀၀ခု အစောပိုင်းကာလ
၁၉၁၀ ခုနှစ်မှာ ကိုရီးယားကို သိမ်းယူခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။
၁၉၃၁ ခုနှစ်မှာတော့ မန်ချူးရီးယားကိုကျူးကျော်ဝင်ခဲ့ပါတယ်။
မန်ချူးရီးယားကိုကျူးကျော်တယ်။
၁၉၃၁ခု ဒီနားဝန်းကျင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
မန်ချူးကိုဝ်ပြည်နယ်ကိုလည်း ရုပ်သေးပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။
ရုပ်သေးပြည်နယ်ဆိုတာကတော့
အဲ့မှာ အစိုးရအဖွဲ့လည်းရှိတယ်။
သူတို့က အာဏာရှိပုံနဲ့အုပ်ချုပ်နေပေမယ့်
တကယ်တမ်း တခြားသူက ထိန်းချုပ်နေတဲ့ ရုပ်သေးရုပ်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကတော့ ဂျပန်အင်ပါယာကြီးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးတော့ ၁၉၃၀ ခုနှစ်ကာလအတွင်း တရုတ်မှာဘာတွေဖြစ်ခဲ့လဲဆိုတာသိမှာပါ။
တရုတ်ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံထဲမှာ ပြည်တွင်းစစ်ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဒီပြည်တွင်းစစ်ကတော့
အမျိုးသားရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ၊ ကူမင်တန်နဲ့
ကွန်မြူနစ်တွေကြားဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။
ကွန်မြူနစ်တွေကို မောင်ဇေဒုန်က ဦးဆောင်ပြီး
ကူမင်တန်တွေကိုတော့ ဗိုလ်ချုပ် ချိန်ခိုင်ရှပ်ကဦးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
သူတို့က ပြည်တွင်းစစ်ရဲ့ အဓိကပါဝင်သူတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကို ဂျပန်အင်ပါယာက အခွင့်ကောင်းယူပြီး
တရုတ်နယ်မြေဒေသကို တဖြည်းဖြည်းဝင်ထိန်းချုပ်လာပါတယ်။
၁၉၃၀ ခုနှစ်တွေကျော်လွန်ပြီး
၁၉၃၇ ခုနှစ်ကိုရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။
၁၉၃၇ ခုနှစ်မှာလည်း ဂျပန်က အကြောင်းအရာတချို့ကိုအသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။
သိတဲ့အတိုင်း အလံမှားကျူးကျော်စစ်ပွဲစသဖြင့်ရှိပါတယ်။
အဲတာဘယ်လိုစတင်သလဲကိုတော့ သေချာမပြောတော့ပါဘူး။
မာကို-ပိုလိုတံတားတိုက်ပွဲလိုမျိုးပါပဲ။
ဒါတွေကို အကြောင်းပြချက်အဖြစ်နဲ့သုံးပြီး
တရုတ်နဲ့ စစ်ပွဲကြီးတွေဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။
၁၉၃၇ ခုနှစ်စစ်ပွဲကြီးကို
ဒုတိယဆိုင်နို-ဂျပန် စစ်ပွဲလို့ခေါ်ကြပါတယ်။
ဆိုင်နိုဂျပန်တွေရဲ့စစ်ပွဲ
သမိုင်းပညာရှင်တွေကတော့ ဒါကိုဒုတိယကမ္ဘာစစ်ရဲ့အစလို့သတ်မှတ်ကြပါတယ်။
တချို့ကျ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ရဲ့ အာရှပါဝင်မှုအစ
ဂျပန်နဲ့တရုတ်ရဲ့ စစ်ပွဲကြီးလို့ပြောကြပါတယ်။
ဒါက ၁၉၃၉ ခုနှစ် ဂျာမန်ကပိုလန်ကိုကျူးကျော်ဝင်ရောက်တဲ့အချိန်
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ရဲ့ အစလို့ခေါ်ကြတဲ့အချိန်ထိ ကြာခဲ့ပါတယ်။
ဒါက တကယ့်အစလို့ သတ်မှတ်မှတ် မမှတ်မှတ်
ဒုတိယ ဆိုင်နို-ဂျပန်စစ်ပွဲကတော့
တခြားဆိုင်နို-ဂျပန်စစ်ပွဲက ၁၈၀၀ခု နောက်ပိုင်းနှစ်တွှေမှာဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
အဲတာကို ပထမဆိုင်နို-ဂျပန်စစ်ပွဲလို့ခေါ်ပါတယ်။
ဒါက ယုံကြည်ဖို့တောင်ခက်တဲ့ ရက်စက်တဲ့
ပြည်သူအများကြီးသေဆုံးခဲ့ရတဲ့စစ်ပွဲကြီးပဲဖစ်ပါတယ်။
ဒီအတွက် ဗီဒီယိုအပိုင်းတွေလုပ်ပေးလို့ရပါတယ်။
ဒါကလည်း စစ်ပွဲကြီးတစ်ခုဖြစ်ခဲ့တဲ့အပြင်
ပြည်တွင်းစစ်ကိုအားနည်းစေပြီး
၁၉၃၇ခု၊ ကျူးကျော်သူဂျပန်တွေကို တိုက်ခိုက်နိုင်တဲ့စစ်ပွဲဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါက ပစိဖိတ်ဒေသတွင်း ကမ္ဘာစစ်ကြီးကိုလည်း ဖြစ်ပွားစေဖို့အကြောင်းကိုဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။
အခု ဥရောပဘက်မှာကော
ဘာတွေဖြစ်နေလဲကြည့်ကြမယ်။
၁၉၃၀ ခုနှစ်ကာလတွေအတွင်း
ဟစ်တလာရဲ့ ဂျာမနီ နာဇီပါတီကလည်း စစ်ပွဲရေးရာထဲပိုပါဝင်လာကြတယ်။
ဒါကြောင့် နာဇီဂျာမနီက
ဒီနေရာမှာရှိနေတယ်။
သူတို့က အီတလီ၊ ဘရူတို မူဆိုလီနီနဲ့မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့ပါတယ်။
သူတို့နှစ်နိုင်ငံလုံးက အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်ပြင်းထန်ပြီး ကွန်မြူနစ်တွေကိုလည်းမကြိုက်ကြပါဘူး။
၁၉၃၈ ခုနှစ်ကိုလည်းသိထားရပါမယ်။
၁၉၃၈ ခုနှစ်၊ အန်ချူးလပ်စ်အဖွဲ့ရှိတယ်။ အသံထွက်တော့မှားနေနိုင်ပါတယ်။
ချတ်ကိုစလိုဗာကီးရား၊ ဆူဒတ်တန်နယ်မြေကို သိမ်းယူခြင်းကိစ္စလည်းရှိပါတယ်။
အန်ချူးလပ်စ်ဆိုတာက သြစတေးလျနဲ့ပေါင်းစည်းထားတဲ့အဖွဲ့ဖြစ်ပါတယ်တယ်။
အဲတာနဲ့မှ ဂျာမနီက ချတ်ကိုစလိုဗာကီးရား၊ ဆူဒတ်တန်နယ်မြေကို သိမ်းယူခဲ့ပါတယ်။
ဒါက ထင်ရှားတဲ့ကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
တခြား မဟာမိတ်အဖွဲ့လို့ခေါ်တဲ့
ပြောရရင် ဟစ်တလာရဲ့အဖွဲ့ပေါ့
တခြားစစ်ပွဲတွေထပ်မစစေချင်လို့ ဒီလိုပဲပြောလိုက်ပါမယ်။
သိတဲ့အတိုင်းပဲ ပထမကမ္ဘာစစ်ကလည်း ကြောက်မက်ဖွယ်ရာပါပဲ။
ဒီစစ်ပွဲက ဟစ်တလာရဲ့ လောဘကိုကျေနပ်နှစ်သိမ့်သလိုမျိုးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
၁၉၃၈ ခုနှစ်၊ သြစတေးလျနဲ့ ဆူဒတ်တန်နယ်မြေ
ဆူဒတ်တန်နယ်မြေကို
ဂျာမနီကသိမ်းယူခဲ့ပါတယ်။
၁၉၃၉ ခုနှစ်ကိုရောက်တဲ့အချိန်မှာ
ချတ်ကိုစလိုဗာကီးရားတစ်နိုင်ငံလုံးကို မတ်လမှာ သိမ်းယူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
ချတ်ကိုစလိုဗာကီးရားတစ်နိုင်ငံလုံးကို သိမ်းနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
တစ်ဖန် မဟာမိတ်အဖွဲ့ဘက်လည်း အဆင်မပြေကြပါဘူး။
အရင်တစ်ခါဒီလိုမျိုးကိုကြုံခဲ့ဖူးကြလို့ပါ။
သူတို့ကလည်း ငြင်းဆန်ချင်ပေမယ့် ရှောင်လွှဲတော့မနေပါဘူး။
နောက်ထပ် ကမ္ဘာစစ်တစ်ခုကိုမစတင်ချင်ခဲ့ပါဘူး။
ဒါကြောင့် ဂျာမနီကို ဒီနေရာမှာပဲရပ်တန့်စေချင်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါဆိုချရေးလိုက်ပါမယ်။
ချတ်ကိုစလိုဗာကီးရားတစ်နိုင်ငံလုံး
ဂျာမန်တွေက သိမ်းယူခဲ့ပါတယ်။
အဲတာက ၁၉၃၉ခု မတ်လမှာဖြစ်ပါတယ်။
သြဂုတ်လမှာတော့ ဂျာမန်တွေနဲ့ပတ်သတ်ပြီး
စစ်ပွဲမှာဘာတွေဖြစ်ခဲ့လဲဆိုတာကို ခန့်မှန်းသိနိုင်မှာပါ။
ဂျာမန်တွေက ဆိုဗီယက်တွေကို ရုတ်တရက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းမရှိပါဘူး။
မြင်တဲ့အတိုင်း သူတို့က တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဆိုဗီယက်ကိုသိမ်းယူနေတာပါ။
ဒါပေမယ့် ၁၉၃၉မှာပဲ ဆိုဗီယက်နဲ့ သဘောတူညီမှူရယူခဲ့ပါတယ်။
ဒါကြောင့် သူတို့က
မိုလိုတော့-ရစ်ဘန်ထရော့စာချုပ်ကို
ဆိုဗီယက်နဲ့ သြဂုတ်လမှာ လက်မှတ်ထိုးခဲ့ပါတယ်။
နှစ်ဦးနှစ်ဖက် တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးစာချုပ်ဖြစ်ပါတယ်။
လုပ်သင့်တဲ့အရာကိုလုပ်ပြီး လုပ်သင့်တဲ့အရာကိုလည်းသိထားရပါမယ်။
သူတို့က တခြားနိုင်ငံတွေကလည်း ဒီကိစ္စမှာမပါကြပဲ
သူတို့သာလျှင် လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ကြမယ်။
ဂျာမနီကသိမ်းယူထားတဲ့နယ်မြေတွေရယ်
ဆိုဗီယက်ကိုဦးဆောင်တဲ့စတာလင်ရယ်
တခြားသိမ်းယူထားတဲ့နယ်မြေတွေကို လွှမ်းမိုးဖို့လုပ်ခဲ့ကြတယ်။
အဲတာတွေကပဲ စစ်ပွဲရဲ့ပုံမှန်အစဖြစ်လာပါတယ်။
စက်တင်ဘာလမှာပါ။ တခြားအရောင်သုံးပြီးရေးပြပါမယ်။
၁၉၃၉ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်မှာ ဂျာမနီက
ပိုလန်ကိုကျူးကျော်ခဲ့တယ်။
ဒါကို သာမန်အားဖြင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ရဲ့အစလို့ သတ်မှတ်ကြပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဗြိတိန်နဲ့ ပြင်သစ်က ဂျာမနီ အပေါ်စစ်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။
ဒါကိုချရေးလိုက်မယ်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်စတင်တယ်။
အကုန်လုံးက အချင်းချင်းစစ်ကြေညာကြတယ်။ ဂျာမနီကပိုလန်ကိုကျူးကျော်တယ်။
ဗြိတိန်နဲ့ ပြင်သစ်က ဂျာမနီကိုစစ်ကြေညာခဲ့တယ်။
ဒါတွေကိုမှတ်မိထားဖို့လိုပါတယ်။
စတာလင်ကလည်း မိုလိုတော့-ရစ်ဘန်ထရော့စာချုပ်ကြောင့် ဟစ်တလာကိုမစိုးရိမ်ခဲ့ပါဘူး။
ဒါကြောင့်စက်တင်ဘာလလယ်မှာ ပိုလန်ကို သူကိုယ်တိုင်ကျူးကျော်ခဲ့ပါတယ်။
သူတို့နှစ်နိုင်ငံလုံးက စီစဥ်ထားတဲ့အတိုင်း
သေချာလွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။
အဲ့ဒီအရာတွေက ကမ္ဘာကြီးအတွက်ကောင်းမွန်မှူမရှိစေတာကိုလည်းသိမှာပါ။
အာရှဘက်မှာလည်း ဒုတိယ ဆိုင်နို-ဂျပန်စစ်ပွဲရှိနေတာပါ။
တကယ့်ကို သေဆုံးမှုများတဲ့သွေးစွန်းစစ်ပွဲပါပဲ။
အခု ပထမကမ္ဘာစစ်တုန်းကတိုင်
ပါဝင်နေကြတဲ့တူညီတဲ့နိုင်ငံတွေကိုတွေ့မြင်ရပြီးဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် သူတို့က မျှတကျယ်ပြန့်တဲ့ ဆက်ဆံရေးကိုပါရရှိဖို့ စတင်လာကြပါပြီ။