WEBVTT

00:00:01.087 --> 00:00:05.207
O gün, 8 Nisan 2003'tü.

00:00:05.567 --> 00:00:10.383
Irak savaşını takip için Bağdat'da 
bulunuyordum.

00:00:10.407 --> 00:00:15.207
O dönem, Amerikan askerlerinin 
tanklarıyla Bağdat'a girdikleri dönemdi.

00:00:15.847 --> 00:00:21.583
Biz, Filistin Oteli'nde kalan 
birkaç gazeteciydik.

00:00:21.607 --> 00:00:26.983
Ve her savaşta beklenen gibi, 
çatışma bize doğru geliyordu,

00:00:27.007 --> 00:00:29.167
Pencerelerimizin önüne kadar.

00:00:30.127 --> 00:00:33.867
Bağdat simsiyah petrol dumanlarıyla
kaplanmıştı.

00:00:33.927 --> 00:00:37.743
Pis kokuyordu, göz gözü görmüyordu, 
Fakat neler olup bittiğini biliyorduk.

00:00:37.767 --> 00:00:40.263
Ve benim, doğal olarak, 
makalemi yazmam gerekiyordu.

00:00:40.287 --> 00:00:44.183
Ve her zaman, makaleyi yazmanız 
gereken gün büyük birşeyler olur.

00:00:44.207 --> 00:00:47.103
Dolayısıyla, 16. kattaki odamda 
bulunmaktaydım,

00:00:47.167 --> 00:00:50.383
Yazımı yazıyordum, ara sıra da 
camın önüne gidiyordum,

00:00:50.407 --> 00:00:52.327
Dışarda yaşananları izlemek için.

00:00:52.967 --> 00:00:55.663
Sonra, bir anda, çok şiddetli bir 
patlama oldu.

00:00:55.687 --> 00:00:58.183
Üç haftadır, füzeler ve yarım tonluk 
bombalar ile

00:00:58.207 --> 00:01:01.347
Bombardıman altındaydık.

00:01:01.657 --> 00:01:03.117
Fakat o an, o patlama,

00:01:04.727 --> 00:01:07.423

Kendi içimde hissettim onu.


00:01:07.447 --> 00:01:10.743
Kendi kendime dedim ki, 
"çok yakındı, çok çok yakındı!"

00:01:10.767 --> 00:01:13.983
Tabii hemen neler olduğunu 
görmek için aşağıya indim,

00:01:14.007 --> 00:01:15.887
15. kata inmiştim.

00:01:17.487 --> 00:01:18.847
Görmek için...

00:01:18.977 --> 00:01:22.263
Ve gördüğüm manzara, koridorlarda 
çığlık atan insanlar, gazeteciler..

00:01:22.287 --> 00:01:24.383
Ve bir odaya girdim.

00:01:24.407 --> 00:01:28.863
Ve fark ettim ki bu odaya 
bir füze isabet etmişti.

00:01:30.047 --> 00:01:31.697
Yaralı biri vardı,

00:01:32.597 --> 00:01:34.703
Ve camın kenarında bir adam daha vardı.

00:01:34.727 --> 00:01:38.807
Adı Taras Protsuyk olan bir kameraman

00:01:40.047 --> 00:01:42.407
Yüzüstü yerde yatmaktaydı.

00:01:46.447 --> 00:01:50.143
Bir dönem hastanede çalıştığım için, 
acil müdahale etmek istedim

00:01:50.167 --> 00:01:53.887
Tabii onu çevirdim;
ve onu çevirdiğimde,

00:01:55.927 --> 00:02:02.223
Göğsünden kasıklarına kadar açılmıştı,
Bense hiç, hem de hiçbir şey göremiyordum.

00:02:02.247 --> 00:02:09.342
Sadece beyaz bir leke görüyordum.
İnci gibi, parlak, beni kör eden..

00:02:09.366 --> 00:02:11.263
Ve ne olduğunu anlayamadığım bir leke.

00:02:11.287 --> 00:02:15.383
Sonra leke yok oldu ve yarayı görebildim, 
Ağır yaralıydı

00:02:15.407 --> 00:02:17.983
Arkadaşlarla yaralıyı bir 
çarşafın içine koyduk

00:02:18.007 --> 00:02:21.543
Asansörle, her katta dura dura, 15 kat,
yaralıyı aşağıya indirdik

00:02:21.567 --> 00:02:24.703
Hastaneye götürmek için 
bir araca bindirdik.

00:02:24.727 --> 00:02:28.863
Hastane yolunda vefat etti,
Yine ispanyol kameraman José Couso,

00:02:28.887 --> 00:02:31.863
kendisi 14. kattaydı ve o da vurulmuştu

00:02:31.887 --> 00:02:34.554
--çünkü füze iki katın arasına
isabet etmişti--

00:02:34.578 --> 00:02:36.773
O da ameliyat masasında vefat etti.


00:02:36.777 --> 00:02:41.873
Ne zaman ki araba gitti, geri döndüm,
Görevim makalemi yazmaktı

00:02:41.897 --> 00:02:47.163
Ve onu yazmam gerekiyordu.
Bu yüzden, kendimi tanıttım

00:02:47.793 --> 00:02:52.170
Otelin lobisine geri döndüm,
Kollarım kan içerisindeydi

00:02:52.194 --> 00:02:55.451
Iraklı bir otel görevlisi beni durdurdu


00:02:55.475 --> 00:02:58.806
Benden on günlük geciken ödememi istedi.

00:02:58.830 --> 00:03:01.494
Parasını verip yolladım onu.
Kendi kendime dedim ki:

00:03:02.908 --> 00:03:05.314
"Kafanı toparla, herşeyi unut, 
herşeyi unut

00:03:05.854 --> 00:03:09.349
Yazını yazmak istiyorsan 
şu an herşeyi unutmalısın."

00:03:09.373 --> 00:03:12.278
Öyle de yaptım, yukarı çıktım
Makalemi yazdım ve yolladım.

00:03:12.302 --> 00:03:13.771
Daha sonra,

00:03:14.531 --> 00:03:18.566
Meslektaşlarımı kaybetmenin
verdiği üzüntü dışında,

00:03:19.906 --> 00:03:22.152
Beni rahatsız eden başka birşey vardı:

00:03:22.176 --> 00:03:25.574
Sürekli o lekeyi görüyordum
Parlak ve inci gibi

00:03:28.515 --> 00:03:30.787
Ve ne anlama geldiğini de anlayamıyordum

00:03:31.389 --> 00:03:34.150
Ve savaş bitti...

00:03:36.318 --> 00:03:38.478
Zaman sonra, kendime dedim ki
bu mümkün olamaz

00:03:38.502 --> 00:03:42.383
Ne olduğunu bilmemek,
Bunu ben yapamam

00:03:42.407 --> 00:03:44.393
Çünkü bu ilk kez olan bir şey değildi

00:03:44.417 --> 00:03:46.064
Sadece bana olan birşey değildi bu

00:03:46.088 --> 00:03:49.274
Böyle şeyler yaşayan başkalarını da gördüm

00:03:49.298 --> 00:03:51.953
20 veya 35 yıllık röportörlüğümde

00:03:52.930 --> 00:03:56.849
Beni etkileyen şeyler de gördüm,
ancak, örneğin

00:03:56.873 --> 00:03:59.528
Lübnan'da, bir adam ile tanıştım

00:03:59.552 --> 00:04:01.776
25 yaşında bir gaziydi
beş sene savaşmış

00:04:01.800 --> 00:04:04.039
Sonuçta gazi olmuştu
ve heryerde takip edilendi


00:04:04.063 --> 00:04:07.336
Geceleri sürünerek ilerlerdi, 
kendinden emindi

00:04:07.360 --> 00:04:11.227
Büyük bir askerdi, gerçek bir asker
Bu yüzden takip edilendi

00:04:11.251 --> 00:04:13.900
Çünkü biliyorduk ki,
Onun yanında güvendeydik.

00:04:13.924 --> 00:04:17.517
Bir gün, bana dendi ki, 
ve kendim de gördüm

00:04:17.541 --> 00:04:20.363
Kışlaya gelmiş ve kart oynuyormuş

00:04:20.387 --> 00:04:26.033
Bu esnada, yanına gelen biri
silahını boşaltmış

00:04:26.057 --> 00:04:27.957
Silah birden patlamış ve

00:04:27.957 --> 00:04:30.957
O tek atış sesi


00:04:30.957 --> 00:04:35.164
Onun, çocuk gibi, masanın altına 
sıçramasına yetmiş

00:04:35.188 --> 00:04:37.258
Titriyormuş, panik içindeymiş.


00:04:37.459 --> 00:04:41.916
Ve o olaydan bu yana
bir daha hiçbir zaman kalkıp savaşamadı.

00:04:42.070 --> 00:04:46.223
Ve sonu, onu bulduğum yer, Beyrut'da 
bir gazinoda kurpiyerlik yapıyordu

00:04:46.277 --> 00:04:49.537
Artık uyuyamadığı için
ona en uygun işti bu.


00:04:50.183 --> 00:04:54.792
Yani kendime diyordum ki
Bu nasıl bir şeydir ki

00:04:54.816 --> 00:05:02.397
Hiçbir belirgin yara bırakmadan 
öldürebiliyor? Neler oluyor?

00:05:03.823 --> 00:05:06.382
Nedir bu bilinmeyen şey?

00:05:06.406 --> 00:05:10.808
Ve de tesadüf olamayacak,
çok sık yaşanan bir şeydi.

00:05:10.832 --> 00:05:13.261
Böylece, araştırmaya başladım.

00:05:13.285 --> 00:05:16.792
Yapmayı bildiğim tek şey de bu zaten
Araştırmaya koyuldum.

00:05:17.415 --> 00:05:25.392
Kitapları, psikiyatristleri, müzeleri, 
kütüphaneleri vb. aradım.

00:05:26.323 --> 00:05:29.988
Ve orada, bunu bilen insanların 
olduğunu keşfettim

00:05:30.763 --> 00:05:32.710
-Genellikle askeri psikiyatristler-

00:05:32.710 --> 00:05:37.517
Ve de yüzleştiğimiz şeyin adının 
travma olduğunu.

00:05:37.541 --> 00:05:42.214
Amerikalılar TSSB adını vermiş, 
travma, travmatik nevroz

00:05:42.238 --> 00:05:49.228
Demek ki böyle birşey vardı.
Hiç konuşulmamıştı.

00:05:51.905 --> 00:05:55.319
Yani bu travma, nedir bu?

00:05:55.343 --> 00:05:58.170
Pekala, bu ölüm ile karşılaşma.

00:05:58.735 --> 00:06:02.375
Bilmiyorum siz hiç ölümle yüzyüze 
geldiniz mi, cesetlerden bahsetmiyorum.

00:06:02.399 --> 00:06:07.176
Hastane yatağındaki büyük babanın
bedeni de değil bahsettiğim, hayır!

00:06:07.200 --> 00:06:10.989
Veya yolda ezilmiş bir insan da değil.

00:06:12.024 --> 00:06:16.672
Ölümün hiçliğiyle karşılaşmaktan 
bahsediyorum.

00:06:17.678 --> 00:06:23.798
Ve hiçbirimiz bunu görme hakkına 
sahip değil.

00:06:23.822 --> 00:06:29.357
Büyüklerimiz derlerdi: Ne güneş 
ne de ölüme yüz yüze bakılamaz.

00:06:29.381 --> 00:06:33.677
İnsanın ölümün hiçliğiyle yüzleşme 
hakkı yoktur.

00:06:33.701 --> 00:06:41.037
Ve bu yaşandığı zaman, 
bir süre görünmez kalabilir,

00:06:41.061 --> 00:06:43.796
Günler, haftalar, aylar, bazen yıllarca.

00:06:44.328 --> 00:06:49.623
Ve sonra aniden patlar, 
çünkü bu öyle bir şey ki

00:06:49.647 --> 00:06:56.830
Beyinin içine girmiştir
Görüntü ve beyin arasındaki pencere gibi

00:06:56.830 --> 00:06:59.204
Beyinin içine yerleşmiştir

00:06:59.228 --> 00:07:03.753
Orada duruyordur ve 
beyinin tamamını işgal edecektir.

00:07:04.910 --> 00:07:07.747
Bazı insanlar var, erkekler, kadınlar,

00:07:08.709 --> 00:07:11.479
Birdenbire hiç uyuyamayan kişiler,

00:07:11.689 --> 00:07:14.557
Sinir krizleri ve korkunç 
panikler yaşayan kişiler

00:07:14.581 --> 00:07:17.468
Panik ataklar! 
Küçük korkulardan bahsetmiyorum.

00:07:17.492 --> 00:07:20.835
Aniden artık hiç uyumak istemezler
Çünkü uyuduklarında

00:07:20.859 --> 00:07:24.325
Her gece ama her gece 
aynı kabusu görüyorlar.

00:07:24.349 --> 00:07:28.090
Her gece aynı görüntü. Nedir bu görüntü?
Peki, bu görüntü,

00:07:28.090 --> 00:07:30.107
Örneğin bir binaya giren savaşçı için

00:07:30.107 --> 00:07:32.872
Yüz yüze geldiği ve onu gören başka 
bir savaşçıdır.

00:07:33.575 --> 00:07:35.772
Silahı görür, silahın namlusunu.

00:07:36.571 --> 00:07:39.199
Ve o namlu aniden devasa olur, 
deforme olur

00:07:39.659 --> 00:07:43.880
kabarıklaşır ve herşeyi yutar.
Ve o anda, der ki

00:07:45.940 --> 00:07:50.658
Sonrasında diyecektir: "Ölümü gördüm
Kendimi ölmüş gördüm, ben öldüm."

00:07:50.682 --> 00:07:54.450
Ve o andan itibaren
Kendini ölmüş bilecektir.

00:07:54.885 --> 00:07:59.731
Bu bir algı değil
O artık öldüğüne ikna olmuştur.

00:07:59.755 --> 00:08:03.202
Birisi gelir, diğeri gider,
Tetiği çekmez veya her neyse,

00:08:03.226 --> 00:08:06.599
O andan itibaren, o namluyu 
gördüğünde ölmüştür.

00:08:06.623 --> 00:08:08.771
Veya o bir toplu mezarın kokusu olabilir.

00:08:08.795 --> 00:08:10.811
Ruanda'da birçok örneğini gördüm.

00:08:10.835 --> 00:08:14.043
Bu, bağıran bir arkadaşın sesi olabilir.

00:08:15.088 --> 00:08:18.677
Katledilmek üzere olan ve 
artık kurtarılamayacak bir arkadaş.

00:08:18.701 --> 00:08:22.347
O ses duyulur. Ve bu yüzden
gecelerce, haftalar boyunca, aylarca

00:08:22.371 --> 00:08:25.143
Uykusundan uyanacaktır.

00:08:25.596 --> 00:08:29.200
Trans halinde, paniklemiş ve 
dehşet içinde, tıpkı bir çocuk gibi.

00:08:29.224 --> 00:08:33.495
Ağlayan adamlar gördüm,
Tıpkı bir çocuk gibi

00:08:34.174 --> 00:08:37.573
Hep aynı görüntüyü görerek.
Yani beyninin içinde,


00:08:37.597 --> 00:08:40.924
O dehşet görüntüsü,

00:08:42.316 --> 00:08:44.452
Ölümün hiçliğinin görüntüsü,

00:08:44.452 --> 00:08:46.260
Ki biz ona analog diyoruz

00:08:46.260 --> 00:08:48.270
Bir şeyler saklayan görüntü anlamına gelir

00:08:48.270 --> 00:08:49.448
Herşeyi işgal edecektir.

00:08:49.448 --> 00:08:51.584
Artık hiçbir şey yapamayacaktır.
Hiçbir şey.

00:08:51.608 --> 00:08:54.188
Artık ne çalışabilir,
ne de sevebilir.

00:08:54.212 --> 00:08:58.032
Evine geri döndüğünde artık
kimseyi tanımıyordur, kendini bile.

00:08:59.993 --> 00:09:04.362
Evinden dışarı çıkmaz, gizlenir,
Kendini kilitler!

00:09:04.362 --> 00:09:08.424
Kapılarının önüne içinde bozuk para ile 
konserve kutuları koyanlarını gördüm

00:09:08.474 --> 00:09:10.797
Birisi kapısından geçerse, gelirse diye.

00:09:10.821 --> 00:09:13.350
Ve aniden ölmek ister, öldürmek ister,

00:09:13.374 --> 00:09:15.399
Gizlenmek ister,
Kaçmak ister,

00:09:15.423 --> 00:09:17.735
Sevilmek ister
Ama insanlardan nefret ediyordur

00:09:17.759 --> 00:09:24.372
Sabahtan akşama,
Birşey ona saldırmaktadır

00:09:24.396 --> 00:09:29.026
Ve bu eziyetle acı çekmektedir

00:09:29.026 --> 00:09:30.743
Ve diğer hiçkimse anlayamıyordur.

00:09:30.743 --> 00:09:33.350
Ona diyorlar ki:
"Ama hiç birşeyin yok! Gayet iyisin,

00:09:33.350 --> 00:09:36.140
Yaralanmadın, savaşa katıldın,
döndün, hiçbir şeyin yok"

00:09:36.140 --> 00:09:41.431
İşte bu kişiler acı içindedirler
ve bazıları intihar ederler.

00:09:41.510 --> 00:09:44.366
Sonuçta, intihar onlar için
gündemdekini gerçekleştirmektir.

00:09:44.366 --> 00:09:45.816
Ne de olsa ben zaten ölüyüm.

00:09:45.816 --> 00:09:48.689
İntihar edersem, bu iyi.
Üstelik artık acı çekmeyeceğim.

00:09:48.689 --> 00:09:49.759
Birkaçı intihar eder,

00:09:49.759 --> 00:09:52.586
Diğerlerinin sonu köprü altında,
kendini içkiye vermek olur.

00:09:52.596 --> 00:09:56.582
Hepinizin anılarında o büyük babanın,
o amcanın hikayesi vardır.

00:09:56.606 --> 00:09:59.333
O komşunun. Sürekli içen
Hiç konuşmayan,

00:09:59.357 --> 00:10:01.314
Hiç kimseyle geçinemeyen,
Karısını döven,

00:10:01.338 --> 00:10:04.674
Ve sonu alkolizmde boğulmak 
ya da ölüm olan.

00:10:05.344 --> 00:10:09.435
Ve ondan hiç bahsetmezler, neden?
Ondan hiç bahsedilmez, neden?

00:10:09.459 --> 00:10:12.796
Çünkü bu bir tabu olmuş!
Diyemeyiz.

00:10:12.846 --> 00:10:15.686
İnsanın kelimeleri yoktur
Ölümün hiçliğini ifade edebilecek.

00:10:15.736 --> 00:10:17.243
Zaten diğerleri onu duyamazlar.

00:10:17.243 --> 00:10:18.900
Ben, ilk röportajımdan döndüğümde

00:10:18.924 --> 00:10:20.869
Dedilerki: "Ah röportajdan dönmüş."

00:10:20.869 --> 00:10:23.265
Akşam yemeği daveti vardı,
Beyaz masa örtüsü,

00:10:23.265 --> 00:10:24.274
Mumlar, davetliler...

00:10:24.274 --> 00:10:26.763
" Hadi, anlat! " Ben de anlattım.

00:10:27.397 --> 00:10:30.232
20 dakikanın sonunda, herkesin 
bakışında kuşku vardı

00:10:30.256 --> 00:10:32.451
Evin hizmetlisi burnunu küllüğe dayamıştı.

00:10:32.475 --> 00:10:33.738
Sonuçta, dehşet vericiydi.

00:10:33.762 --> 00:10:35.444
Ve geceyi mahvettiğimi fark ettim.

00:10:35.468 --> 00:10:39.058
Bu yüzden artık anlatmıyorum
Bunu dinlemeye kimse hazır değil

00:10:39.058 --> 00:10:40.417
Diyorlar ki "Ah, dur yeter!"

00:10:40.441 --> 00:10:45.202
Bazı durumlarda mı bu böyle? Hayır,
Bu son derece yaygın bir durum.

00:10:45.226 --> 00:10:50.131
Irak'ta ölen askerlerin üçte biri...
Ah, ölen değil, özür dilerim.

00:10:50.155 --> 00:10:54.864
Irak'taki amerikan askerlerinin üçte biri
TSSB'den muzdarip.

00:10:54.888 --> 00:10:58.706
1939 yılında, birinci dünya savaşından 
200 000 asker,

00:10:58.730 --> 00:11:04.779
Halen daha ingiliz psikiyatri 
hastanelerinde tedavi görmekteydiler.

00:11:04.803 --> 00:11:08.968
Vietnam'da 54 000 kişi öldü. Amerikalı.


00:11:08.992 --> 00:11:14.041
1987 yılında, Amerikan hükümeti 102 000
- iki katı kadar-

00:11:14.065 --> 00:11:16.791
102 000 gazinin intihar edip 
öldüğünü tespit etti.

00:11:16.791 --> 00:11:19.317
Vietnam savaşında ölenlerin 
iki katı daha fazla ölüm

00:11:19.341 --> 00:11:22.587
Sonuçta anlıyorsunuz ki,
bu her şeyi kapsayan bir şey

00:11:22.587 --> 00:11:25.050
Sadece modern savaşlarda değil
geçmiş savaşlarda da,

00:11:25.074 --> 00:11:28.268
Eski metinlerde de bulunuyor.
Bu anlatılmış, söylenmiş,

00:11:28.292 --> 00:11:30.372
O zaman biz neden bunu konuşmuyoruz?

00:11:30.396 --> 00:11:32.652
Neden bunu konuşmadık?

00:11:32.652 --> 00:11:39.997
Çünkü asıl problem şu ki, eğer o kişi 
konuşmazsa sonu felaket oluyor.

00:11:40.021 --> 00:11:44.529
Veya bunun tek tedavisi,

00:11:44.553 --> 00:11:48.412
- iyi haber şu ki, bu tedavi edilebilir-

00:11:49.052 --> 00:11:51.923
Munch'un çığlığı, Goya, vb,
evet bu tedavi edilebilir!

00:11:51.947 --> 00:11:56.525
Bu travmanın tek tedavi yöntemi de

00:11:56.549 --> 00:12:01.729
-Sizi boğan, katılaştıran, öldüren 
o ölümle karşılaşma anının-

00:12:01.753 --> 00:12:06.103
Onun hakkında konuşmayı başararak mümkün.

00:12:06.127 --> 00:12:08.147
Birinin dediğine göre eskiler dermiş:

00:12:08.171 --> 00:12:12.008
"Bizi birbirimize bağlayan 
tek şey dildir."

00:12:12.032 --> 00:12:14.248
Dil olmasaydı, hiçbişey olamazdık.

00:12:14.272 --> 00:12:16.596
Onun sayesinde biz insan olduk.

00:12:16.620 --> 00:12:18.848
Ve bu dehşet görüntüsü karşısında,

00:12:18.872 --> 00:12:20.748
ki görüntünün kelimeleri yok.

00:12:20.772 --> 00:12:24.088
Çünkü o bizi tedirgin eden 
bir hiçlik görüntüsü sadece.

00:12:24.502 --> 00:12:26.805
Ondan kurtulmamızın tek yolu,

00:12:27.022 --> 00:12:30.006
İnsan kelimelerini katıp onu kelimelerle 
ifade ederek mümkün.

00:12:30.006 --> 00:12:32.346
Çünkü bu kişiler insanlıktan dışlanmış
hissediyor.

00:12:32.346 --> 00:12:35.577
Kimse onları görmek istemiyor.
Onlar da kimseyi görmek istemiyorlar.

00:12:35.577 --> 00:12:38.195
Kendilerini kirletilmiş,
utanç içinde hissediyorlar.

00:12:38.195 --> 00:12:40.252
Birisi demişti ki:
"Doktor bey biliyorsunuz,

00:12:40.276 --> 00:12:41.600
Artık metroya binemiyorum

00:12:41.600 --> 00:12:43.273
Çünkü insanların içimdeki korkuyu,

00:12:43.273 --> 00:12:45.093
Gözlerimden görmesinden korkuyorum."

00:12:45.093 --> 00:12:46.310
Bir başkası anlatmıştı...

00:12:46.310 --> 00:12:49.509
Korkunç bir deri hastalığı vardı
6 ay dermatoloji de tedavi görmüş,

00:12:49.509 --> 00:12:52.508
Sürekli farklı doktorlara görünmüş.
Sonunda bir gün demişler ki:

00:12:52.508 --> 00:12:54.162
"Bir psikiyatriste gitmelisin."

00:12:54.162 --> 00:12:56.294
Ve psikiyatriste ikinci seansta demiş ki

00:12:56.294 --> 00:12:59.219
- korkunç bir deri hastalığı vardı, 
burdan ayaklarına kadar-

00:12:59.219 --> 00:13:02.078
Psikiyatrist sormuş: 
"Sizce neden böyle bir durumdasınız?"

00:13:02.078 --> 00:13:05.392
Ve adam ona cevap vermiş: 
"Çünkü ben ölüyüm, o yüzden de çürüyorum."

00:13:05.416 --> 00:13:09.380
Yani görüyorsunuz, insanı ne kadar 
derinden etkileyen birşey bu.

00:13:09.404 --> 00:13:15.728
İyileşmek için, konuşmak gerekiyor.
Korkunun kelimelere dökülmesi gerekiyor.

00:13:15.752 --> 00:13:20.314
İnsan kelimelerine, onu evcilleştirmek 
için tekrar tekrar konuşmak gerekiyor.

00:13:20.338 --> 00:13:24.406
Ölümle yüzyüze bakmak gerekiyor.

00:13:25.030 --> 00:13:30.088
Ve bunu başarırsak,
Bunları konuşabilirsek,

00:13:30.112 --> 00:13:33.502
O andan itibaren,
konuşma çalışması ile, adım adım,

00:13:33.526 --> 00:13:37.007
İnsani tarafımızı geri kazanabiliriz.

00:13:37.491 --> 00:13:40.652
Ve bu önemli! Sessizlik bizi öldürüyor!

00:13:41.372 --> 00:13:44.407
Bu ne anlama geliyor?
Bu demek ki travmadan sonra

00:13:44.991 --> 00:13:48.261
Ah, apaçık belli ki varolmanın 
dayanılmaz hafifliğini kaybettik

00:13:48.321 --> 00:13:51.061
Andaki varlığımızı sağlayan
ölümsüzlük duygumuzu kaybettik

00:13:51.121 --> 00:13:53.367
Eğer burdaysanız, demek ki 
o duyguya sahipsiniz

00:13:53.407 --> 00:13:56.088
Güvende olma, ölümsüz olma duygusu
Öyle değilsiniz tabii!

00:13:56.128 --> 00:13:59.057
Aksi taktirde burada olmazdınız,
Derdiniz ki: "Ne anlamı var?"

00:13:59.107 --> 00:14:01.503
Ve işte onlar bu ölümsüzlük 
duygusunu kaybettiler.

00:14:01.563 --> 00:14:04.987
O varolmanın hafifliğini kaybettiler.
Ama başka bir şey bulmuş oldular.

00:14:05.091 --> 00:14:08.143
Bu demek oluyor ki, eğer 
ölümün yüzüne bakabilirsek,

00:14:09.304 --> 00:14:14.109
Susup saklanmak yerine onunla yüzleşirsek,

00:14:14.566 --> 00:14:18.207
Ki böyle insanlar var, tanıdım onları
Ruanda'lı Michael,

00:14:18.231 --> 00:14:24.668
Irak'tan Carole, Kongo'dan Philippe,
Tanıdığım bütün bu insanlar,

00:14:24.692 --> 00:14:26.978
Sorj Chalendon, kendisi 
şimdi büyük bir yazar

00:14:27.022 --> 00:14:29.228
Travma sonrası savaş 
muhabirliğini bırakmıştı.

00:14:29.252 --> 00:14:31.448
İntihar eden dört veya beş arkadaşım oldu,

00:14:31.472 --> 00:14:34.154
travma sonrası hayatta kalamadılar.

00:14:34.178 --> 00:14:39.386
Yani ölümle yüzleşebilirsek,

00:14:39.410 --> 00:14:42.377
eğer ki biz ölümlü insanlar, 
ölümlüler, insanlar,

00:14:42.401 --> 00:14:45.541
nerede insan ve ölümlü, ölümlü ve 
insan olduğumuzu biliyoruz

00:14:45.565 --> 00:14:51.181
eğer yüzleşebilirsek ölümle ve

00:14:51.205 --> 00:14:54.464
bu bilinmeyen diyarların en bilinmeyen 
diyarını tanımlayabilirsek

00:14:54.488 --> 00:14:57.029
-Onu görebilen kimse yok sonuçta-

00:14:57.860 --> 00:15:00.274
Onu tanımaya başlayabilirsek

00:15:00.298 --> 00:15:09.347
Evet, ölebilir, hayatta kalabilir ve 
tekrar doğabiliriz

00:15:09.371 --> 00:15:13.707
Daha güçlü, eskisinden daha güçlü olarak. 
Çok daha güçlü.

00:15:13.731 --> 00:15:14.797
Teşekkürler.

00:15:14.821 --> 00:15:16.588
(alkışlar)