WEBVTT

00:00:00.135 --> 00:00:02.048
بیرم دێت کە لەگەڵ خۆم قسەم دەکرد،

00:00:02.072 --> 00:00:05.389
"ئەمە هەموو شتێک دەربارەی چۆنییەتی
پەیوەندی کردنمان دەگۆڕێت".

NOTE Paragraph

00:00:05.413 --> 00:00:06.564
[شتی بچووک].

00:00:06.588 --> 00:00:07.738
[بیرۆکەی مەزن].

NOTE Paragraph

00:00:09.016 --> 00:00:11.579
[مارگرێت گود ستووات و هایپەرلینک]

NOTE Paragraph

00:00:11.603 --> 00:00:14.111
هایپەرلینک توخمێکی ڕونماییە،

00:00:14.135 --> 00:00:15.531
مەبەستم ئەوەیە،

00:00:15.555 --> 00:00:19.071
کاتێک تۆ نەرمەکاڵایەک لە سەر
مۆبایلەکەت یان کۆمپیتەرەکەت بەکار دەهێنیت،

00:00:19.095 --> 00:00:21.269
چەندین کۆد لە پشت ڕوکارەکەیەوە هەیە

00:00:21.293 --> 00:00:24.674
کە ڕێنمایی و فەرمان دەدەن بە کۆمپیتەرەکە
کە چۆن کار بکات،

00:00:24.698 --> 00:00:27.729
بەڵام مرۆڤەکان کار بە ڕوکارەکەی دەکەن:

00:00:27.753 --> 00:00:30.601
کاتێک کرتکە لەسەر ئەمە دەکەین،
دواتر شتێک ڕوو دەدات.

NOTE Paragraph

00:00:30.625 --> 00:00:33.408
ئەمانە لە سەرەتایی دروست بوونیان
زۆر سادە بوون

00:00:33.432 --> 00:00:35.504
و هیچ سەرنج ڕاکێش نەبوون.

00:00:35.528 --> 00:00:39.098
نەخشێنەرانی ئەمڕۆ ژمارەیەکی
زۆر لە بژاردەیان لەبەر دەست دایە.

00:00:39.956 --> 00:00:44.230
هایپەرلینک لە HTMLدا بەکار دێت.

00:00:44.254 --> 00:00:46.136
ڕیزێکی بچووکی کۆدی هەیە.

00:00:46.160 --> 00:00:50.183
ناونیشانی ئەو شوێنە دەخەیتە ناوییەوە
کە دەتەوێت کەسەکەی بۆ بنێریت.

00:00:50.183 --> 00:00:52.849
ئەمە زۆر ئاسان و سەرنجڕاکێشە
بۆ ئەوەی فێر بیت چۆن دەکرێت.

00:00:52.873 --> 00:00:58.260
کەواتە، لیستی هەموو سەرچاوەکانی
زانیاری لە هەر کوێیەکی ئینتەرنێت

00:00:58.284 --> 00:01:00.246
بواری هایپەرلینکەکەیە.

NOTE Paragraph

00:01:00.903 --> 00:01:02.410
کاتێک لە خوێندنگە بووم --

00:01:02.434 --> 00:01:05.894
ئەمە پێش ئەو کاتەی کە خەڵك
بەم شێوەیە دەستی بە ئینتەرنێت بگات --

00:01:05.918 --> 00:01:07.735
ئەگەر ویستبام توێژینەوەیەک بکەم،

00:01:07.759 --> 00:01:10.309
دەبوو بە پێ چووبام بۆ پەرتوکخانەکە،

00:01:10.309 --> 00:01:12.821
و ئەگەر پەرتوکەکە هەبا
کە دەمویست، ئەوا دوو شەش بوو.

00:01:12.845 --> 00:01:14.678
هەندێک جار دەبوو بۆی گەڕابام،

00:01:14.702 --> 00:01:16.567
بۆیە پڕۆسەکە چەند هەفتەیەکی دەویست.

00:01:16.591 --> 00:01:19.496
ئێستا بیرکردنەوە دەربارەی ئەمە شێتییە،

00:01:19.520 --> 00:01:22.755
چونکە، ئێستا بەهۆی 
هەموو نوێگەرییە ناوازەکان،

00:01:22.779 --> 00:01:24.969
بە دەستخستنی هیچ شتێک

00:01:24.993 --> 00:01:27.263
ئەوەندە کاتی ناوێت.

NOTE Paragraph

00:01:27.287 --> 00:01:28.707
لە ساڵی ١٩٤٥،

00:01:28.731 --> 00:01:31.310
ئەم پیاوە بە ناوی ڤنیڤەر بوش.

00:01:31.334 --> 00:01:33.327
کە کاری بۆ حکومەتی ئەمریکا دەکرد،

00:01:33.351 --> 00:01:35.524
یەکێک لە بیرۆکەکانی کە پێشکەشی کرد،
بریتییە لە

00:01:35.548 --> 00:01:38.195
"واو، مرۆڤەکان زانیاری زۆر بە دەست دەخەن،

00:01:38.219 --> 00:01:41.458
و ئێمەش ناتوانین پەی بەو هەموو
پەرتوکانە بەرین کە خوێندومانەتەوە

00:01:41.482 --> 00:01:44.172
یان پەی بە هەموو پەیوەندییەکانی
نێوان بیرۆکەکان بەرین."

00:01:44.196 --> 00:01:46.153
ناوی لەم بیرۆکەیەی نابوو "مێمێکس،"

00:01:46.177 --> 00:01:48.519
کە شوێنێکە دەتوانیت پەرتوکخانەیەکی
بچووکی کەسی

00:01:48.543 --> 00:01:52.606
دروست بکەیت لە هەموو ئەو پەرتوک
و وتارانەی دەستت کەوتون.

00:01:52.630 --> 00:01:57.359
ئەم بیرۆکەی پێکەوەبەستنی سەرچاوەکان
سەرنجی خەڵکی ڕاکێشا.

NOTE Paragraph

00:01:57.383 --> 00:01:59.112
دواتر لە ساڵی ١٩٦٠ەکان،

00:01:59.136 --> 00:02:02.287
تێد نێڵسن پڕۆژەی زانەدوی ڕاگەیاند،

00:02:02.311 --> 00:02:03.621
و گووتی،

00:02:03.645 --> 00:02:06.674
"باشە چی دەبوو ئەگەر تەنها تایبەت
نەبا بە شتەکانی خۆم؟

00:02:06.698 --> 00:02:10.132
چی ئەگەر توانیبام بیرۆکەکان
بە شێوەیەکی فرانتر بەیەکەوە ببەستم؟"

00:02:11.020 --> 00:02:13.758
لە ساڵی ١٩٨٢، توێژەران لە
زانکۆی ماڕیلند

00:02:13.782 --> 00:02:16.131
گەشەیان بە سیستەمێکدا بە ناوی
هایپەر-تایز.

00:02:16.155 --> 00:02:19.600
ئەوان یەکەم کەس بوون کە خودی تێکستیان
وەک نیشانە دەر ی بەستەر بەکار هێنا.

00:02:19.624 --> 00:02:22.827
دەریانخست کە ئەم بەستەرە شینە
لەسەر پاشبنەمایەکی خۆڵەمێشی

00:02:22.851 --> 00:02:25.280
زۆر جوان دەردەکوێت،

00:02:25.304 --> 00:02:27.090
و خەڵک دەتوانێت بە ئاسانی بیبینێت.

NOTE Paragraph

00:02:27.114 --> 00:02:30.051
ئەپڵ لە ساڵی ١٩٨٧ هایپەر-کاردی داهێنا.

00:02:30.716 --> 00:02:32.651
تۆ کۆمەڵێک کاردت هەیە،

00:02:32.675 --> 00:02:34.961
دەتوانی پەیوەندی دروست بکەیت
لە نێوان کاردەکاندا.

00:02:34.985 --> 00:02:40.444
لە ڕاستیدا هایپەر کارد توانی
ڕێگەت بدات لە چیرۆکێکدا هاتوچۆ بکەیت.

00:02:40.468 --> 00:02:43.356
ئەم جۆرە دیدگا نا پێكەوە 
بەستروانەی چیرۆك گێڕانەوە

00:02:43.380 --> 00:02:45.914
پەرەسەندنێكی گەورەی وەرگرت
کاتێك ھایپەرلینك دەركەوت،

00:02:45.938 --> 00:02:50.073
چونکە ئەوە ھەلی ئەوەی بەخەڵك بەخشی،
لە چیرۆکەکە تێ بگات.

NOTE Paragraph

00:02:50.097 --> 00:02:52.477
ئەم بیرۆکە و داهێنانانە لە نێوان
ئەوانی تردا،

00:02:52.501 --> 00:02:55.950
هانی تیم بێرنەرز لییدا کە ببێتە
داهێنەری تۆڕی جاڵجالۆکەی جیهانی.

00:02:57.246 --> 00:02:59.516
هایپەرلینک وەکو بلۆکێکی
لێگۆ دەردەکەوێت،

00:02:59.540 --> 00:03:04.198
کە بلۆکی بنچینەیییە بۆ
پەیوەندییە تۆڕییە زۆر ئاڵۆزەکان

00:03:04.222 --> 00:03:05.806
کە ئەمڕۆ لە هەموو جیهاندا هەن.

00:03:05.830 --> 00:03:08.555
سوپاس بۆ ئەوەی کە هایپەرلینکەکان
یەکەم جار درووست بوون،

00:03:08.579 --> 00:03:12.459
خەڵکێکی زۆر تەنها بەکاری نەهێنان،

00:03:12.483 --> 00:03:14.523
بەڵکو خەڵکێکی زۆریش درووستی کردن.

00:03:14.547 --> 00:03:18.711
بۆ من، ئەمە یەکێکە لە دیموکراسیترین
نەخشاندنەکان کە تا ئێستا درووست بوون.