1
00:00:06,995 --> 00:00:09,598
Эдгээрийн аль нь хамгийн бага
нүүрс ус агуулдаг вэ?

2
00:00:09,598 --> 00:00:10,977
Энэ талх уу?

3
00:00:10,977 --> 00:00:12,327
Энэ аяга будаа юу?

4
00:00:12,327 --> 00:00:14,044
Эсвэл энэ лаазтай ундаа юу?

5
00:00:14,044 --> 00:00:15,380
Энэ нь төөрөгдүүлэх асуулт.

6
00:00:15,380 --> 00:00:19,689
Эдгээр нь өөх, эрдэс,
тэжээллэг чанарын хувьд ялгаатай ч

7
00:00:19,689 --> 00:00:23,051
нүүрс усны хувьд 
бараг л ялгаагүй.

8
00:00:23,051 --> 00:00:26,323
Тэгвэл энэ нь бидний хооллолтод
хэрхэн нөлөөлөх вэ?

9
00:00:26,323 --> 00:00:30,375
Нүүрс ус нь чихрийн
нэг төрөл ба

10
00:00:30,375 --> 00:00:34,480
сахар гаргахын тулд таны биеийн
задалдаг молекулын нэр юм.

11
00:00:34,480 --> 00:00:38,687
Нүүрс ус нь бүтцээсээ хамаарч 
энгийн эсвэл нийлмэл байж болно.

12
00:00:38,687 --> 00:00:42,611
Энэ бол энгийн сахар буюу
моносахарид.

13
00:00:42,611 --> 00:00:46,889
Глюкоз, фруктоз, 
галактоз нь энгийн сахар.

14
00:00:46,889 --> 00:00:50,505
Хоёрыг нь холбовол
дисахарид болох

15
00:00:50,505 --> 00:00:55,254
лактоз, малтоз, сахарозыг
гаргана.

16
00:00:55,254 --> 00:00:57,517
Нийлмэл нүүрс ус нь

17
00:00:57,517 --> 00:01:00,990
гурав эсвэл түүнээс олон сахар
хоорондоо нийлснийг хэлнэ.

18
00:01:00,990 --> 00:01:04,330
Гурваас арав хүртэл холбоотой сахарыг

19
00:01:04,330 --> 00:01:06,257
олигосахарид гэнэ.

20
00:01:06,257 --> 00:01:09,367
Арваас олон бол полисахарид.

21
00:01:09,367 --> 00:01:10,975
Хоол боловсруулах үед

22
00:01:10,975 --> 00:01:14,052
таны бие эдгээр нийлмэл нүүрс усыг задалж

23
00:01:14,052 --> 00:01:16,906
моносахарид блокуудад хуваан

24
00:01:16,906 --> 00:01:19,469
үүнийг нь эс
энерги болгон ашигладаг.

25
00:01:19,469 --> 00:01:22,331
Иймд нүүрс усаар арвин хоол идэхэд

26
00:01:22,331 --> 00:01:27,238
цусан дах сахар цайны халбага 
орчим хэмжээгээр нэмэгдэнэ.

27
00:01:27,238 --> 00:01:31,965
Гэвч хоол боловсруулах систем
бүх нүүрс усанд адил хариу үзүүлдэггүй.

28
00:01:31,965 --> 00:01:33,673
Цардуул, эслэгийг бодоод үзье.

29
00:01:33,673 --> 00:01:35,230
Хоёулаа полисахарид ба

30
00:01:35,230 --> 00:01:36,892
ургамлын гаралтай.

31
00:01:36,892 --> 00:01:42,120
Хоёул зуугаас мянга хүртэл
моносахаридаас бүтдэг ч

32
00:01:42,120 --> 00:01:44,272
тэдний ондоо холбоос нь

33
00:01:44,272 --> 00:01:47,205
бидний биед өөрөөр нөлөөлдөг.

34
00:01:47,205 --> 00:01:51,884
Ургамал нь энергиэ үндэс болон
үрэндээ цардуул хэлбэрээр хадгалж

35
00:01:51,884 --> 00:01:55,708
глюкозын молекулууд 
альфа холбоосоор нийлснийг

36
00:01:55,708 --> 00:02:00,488
хоол боловсруулахад оролцдог фермент
хялбархан задалж чадна.

37
00:02:00,488 --> 00:02:05,658
Харин эслэгийн моносахаридууд
бета холбоостой учир

38
00:02:05,658 --> 00:02:07,876
таны бие задалж чадахгүй.

39
00:02:07,876 --> 00:02:12,560
Эслэг нь мөн зарим цардуулыг 
саатуулж, задруулдаггүй ба

40
00:02:12,560 --> 00:02:15,931
үүнийг тэсвэртэй цардуул гэнэ.

41
00:02:15,931 --> 00:02:19,852
Иймд жигнэмэг, цагаан талх зэрэг
цардуул ихтэй бүтээгдэхүүн

42
00:02:19,852 --> 00:02:21,328
амархан боловсорч

43
00:02:21,328 --> 00:02:24,774
глюкозыг их хэмжээгээр цусанд
ялгаруулдаг нь

44
00:02:24,774 --> 00:02:28,972
их глюкозтой ундаа уухтай
яг адил юм.

45
00:02:28,972 --> 00:02:31,958
Эдгээр хүнс нь өндөр гликемик индекстэй ба

46
00:02:31,958 --> 00:02:36,398
энэ нь цусан дах сахарын хэмжээг
хэр их нэмэгдүүлж байгааг харуулдаг.

47
00:02:36,398 --> 00:02:39,705
Газтай ундаа, цагаан талх нь
ойролцоо үзүүлэлттэй байгаа нь

48
00:02:39,705 --> 00:02:42,923
цусан дах сахарыг ижил хэмжээгээр 
нэмэгдүүлдэг гэсэн үг.

49
00:02:42,923 --> 00:02:47,414
Эслэг ихтэй ногоо, жимс, бүхэл үр
зэргийг идэх үед

50
00:02:47,414 --> 00:02:52,544
тэдгээр задардаггүй бета холбоос нь
цусанд нийлэх глюкозыг удаашруулдаг.

51
00:02:52,544 --> 00:02:54,988
Эдгээр хүнс нь бага
гликемик индекстэй ба

52
00:02:54,988 --> 00:03:00,759
өндөг, бяслаг, мах зэрэг нь
хамгийн бага индекстэй байдаг.

53
00:03:00,759 --> 00:03:04,164
Сахар нь хоол боловсруулах системээс 
цусны эргэлтэнд нийлэхэд

54
00:03:04,164 --> 00:03:07,241
бие нь эдгээрийг
эдүүд рүү зөөвөрлөж

55
00:03:07,241 --> 00:03:10,942
улмаар боловсруулж, энерги
болгон ашиглах боломжтой болдог.

56
00:03:10,942 --> 00:03:14,723
Нойр булчирхайн ялгаруулдаг
инсулин гэх гормон нь

57
00:03:14,723 --> 00:03:17,826
биеийн сахарыг зохицуулдаг
гол багаж юм.

58
00:03:17,826 --> 00:03:20,719
Хоол идсэний дараа цусан дах
сахар нэмэгдэхэд

59
00:03:20,719 --> 00:03:23,173
инсулин ялгагдаж цусанд нэмэгддэг.

60
00:03:23,173 --> 00:03:26,992
Энэ нь булчин болон өөхний эсүүдэд
глюкозыг нэвтрүүлж

61
00:03:26,992 --> 00:03:30,777
сахарыг энерги болгох
урвалыг эхлүүлдэг.

62
00:03:30,777 --> 00:03:33,672
Нэгж инсулины цусан дах сахарыг
багасгах хэмжээ нь

63
00:03:33,672 --> 00:03:37,335
инсулины мэдрэг байдлыг
ойлгоход бидэнд тусална.

64
00:03:37,335 --> 00:03:40,992
Нэгж инсулины цусан дах сахарыг
багасгах хэмжээ их байх тусам

65
00:03:40,992 --> 00:03:43,115
та инсулинд илүү мэдрэг байна
гэсэн үг.

66
00:03:43,115 --> 00:03:47,549
Мэдрэгшил нь буурахыг 
инсулинд тэсвэртэй байдал гэнэ.

67
00:03:47,549 --> 00:03:49,763
Нойр булчирхай инсулин ялгаруулсан ч

68
00:03:49,763 --> 00:03:54,864
эсүүд ялангуяа булчингын эсүүд
хариу үзүүлэх нь багасна.

69
00:03:54,864 --> 00:03:57,139
Ингээд цусан дах сахар багасахгүй,

70
00:03:57,139 --> 00:04:00,546
харин цусан дах инсулин ихэссээр байна.

71
00:04:00,546 --> 00:04:03,951
Урт хугацаанд нүүрс усыг их хэмжээгээр
хэрэглэх нь

72
00:04:03,951 --> 00:04:06,255
инсулинд тэсвэртэй болгож магадгүй ба

73
00:04:06,255 --> 00:04:08,534
эрдэмтэд энэ нь улмаар

74
00:04:08,534 --> 00:04:13,465
бодисын солилцооны хам шинжийн
үүсвэр болдог гэж үздэг.

75
00:04:13,465 --> 00:04:15,060
Энэ хам шинж нь

76
00:04:15,060 --> 00:04:17,205
цусан дах сахрын хэмжээ ихсэх,

77
00:04:17,205 --> 00:04:19,033
бэлхүүсний тойрог нэмэгдэх,

78
00:04:19,033 --> 00:04:21,156
даралт ихсэх шинж тэмдгээр илэрнэ.

79
00:04:21,156 --> 00:04:23,465
Мөн бусад өвчнүүд болох

80
00:04:23,465 --> 00:04:25,261
зүрх судасны эмгэг,

81
00:04:25,261 --> 00:04:27,384
чихрийн шижингийн эрсдэлийг нэмдэг.

82
00:04:27,384 --> 00:04:31,935
Үүний тархалт нь дэлхий даяар
нэмэгдсээр байна.

83
00:04:31,935 --> 00:04:37,261
АНУ-ын хүн амын 32% нь
бодисын солилцооны хам шинжтэй.

84
00:04:38,141 --> 00:04:40,088
Таны хооллолтод эргээд оръё.

85
00:04:40,088 --> 00:04:44,319
Хоол амттай эсэхээс үл хамааран
сахар нь сахар хэвээр байх ба

86
00:04:44,319 --> 00:04:47,338
хэт их нүүрс ус нь асуудал үүсгэнэ.

87
00:04:47,338 --> 00:04:49,656
Иймд та идэх гэж буй

88
00:04:49,656 --> 00:04:54,437
паста, суши, пита, буррито
бургерийн хачиртай талхаа азнаарай.