0:00:01.235,0:00:04.714
Całe moje życie zawodowe

0:00:04.714,0:00:08.699
zostało ukształtowane,

0:00:08.699,0:00:14.523
gdy pracowałem za młodu w Afryce.

0:00:14.523,0:00:18.044
Od 1971 do 1977 roku...

0:00:18.044,0:00:21.924
Wiem, wyglądam młodo.

0:00:21.924,0:00:26.857
Pracowałem w krajach afrykańskich

0:00:26.857,0:00:31.074
nad projektami współpracy technicznej.

0:00:31.074,0:00:34.192
Pracowałem dla włoskiej organizacji [br]pozarządowej

0:00:34.192,0:00:40.342
i każdy z naszych projektów

0:00:40.342,0:00:43.786
nie wypalał.

0:00:43.786,0:00:47.930
Byłem zrozpaczony.

0:00:47.930,0:00:52.178
Mając 21 lat myślałem, że Włochy to [br]dobry naród,

0:00:52.178,0:00:55.560
że odwalamy tam dobrą robotę.

0:00:55.560,0:01:02.573
Było na odwrót.

0:01:02.573,0:01:07.676
Pierwszy projekt, który stał się inspiracją [br]dla mojej książki

0:01:07.676,0:01:10.564
"Pluski Zambezi",

0:01:10.564,0:01:13.129
polegał na tym, że my, Włosi,

0:01:13.129,0:01:19.050
chcieliśmy nauczyć Zambijczyków uprawy.

0:01:19.050,0:01:23.399
Wzięliśmy więc na południe Zambii [br]nasze nasiona,

0:01:23.399,0:01:26.879
i w pewnej cudownej dolinie

0:01:26.879,0:01:30.132
biegnącej wzdłuż rzeki Zambezi

0:01:30.132,0:01:33.760
uczyliśmy tubylców uprawy [br]włoskich pomidorów,

0:01:33.760,0:01:36.551
cukinii i...

0:01:36.551,0:01:38.746
No i tubylcy mieli to gdzieś,

0:01:38.746,0:01:41.661
więc płaciliśmy im

0:01:41.661,0:01:45.796
i czasami raczyli się zjawić.

0:01:45.796,0:01:48.523
Byliśmy zdumieni, że owi tubylcy,

0:01:48.523,0:01:51.610
niczego nie uprawiali w tak żyznej dolinie.

0:01:51.610,0:01:54.818
Lecz zamiast zapytać, [br]czemu nic nie uprawiają,

0:01:54.818,0:01:58.840
uznaliśmy, że spadliśmy im z nieba.

0:01:58.840,0:02:03.508
Że ratujemy ich od głodu.

0:02:03.508,0:02:06.968
Wszystko oczywiście pięknie rosło.

0:02:06.968,0:02:09.626
Mieliśmy cudowne pomidory. [br]U nas pomidor

0:02:09.626,0:02:13.235
sięga takich rozmiarów. [br]W Zambii - takich.

0:02:13.235,0:02:16.056
Nie mogliśmy w to uwierzyć [br]i powtarzaliśmy im,

0:02:16.056,0:02:18.528
że to takie proste.

0:02:18.528,0:02:21.539
I kiedy pomidory były już dojrzałe,

0:02:21.539,0:02:24.967
ze 200 hipopotamów [br]przyszło nocą znad rzeki

0:02:24.967,0:02:28.970
i zjadły wszystko.

0:02:28.970,0:02:33.554
Krzyczeliśmy do Zambijczyków [br]"O Boże, hipopotamy!"

0:02:33.554,0:02:39.235
Na co oni, [br]że dlatego nie uprawiają roślin.

0:02:39.235,0:02:45.487
"Czemu nie mówiliście?" [br]"Bo nie pytaliście".

0:02:45.487,0:02:50.575
Myślałem, że to tylko my robiliśmy [br]coś źle w Afryce,

0:02:50.575,0:02:53.319
ale wtedy zobaczyłem, [br]co robili Amerykanie,

0:02:53.319,0:02:56.055
Anglicy i Francuzi,

0:02:56.055,0:02:58.648
i po zobaczeniu ich pracy

0:02:58.648,0:03:02.007
doceniłem nasz projekt.

0:03:02.007,0:03:06.996
My chociaż nakarmiliśmy hipcie.

0:03:06.996,0:03:11.243
Szkoda, że nie widzieliście bzdur...

0:03:11.243,0:03:13.737
którymi obdarzyliśmy

0:03:13.737,0:03:15.537
niczego nieświadomych Afrykanów.

0:03:15.537,0:03:17.113
Jeżeli chcecie o tym poczytać,

0:03:17.113,0:03:22.044
polecam "Martwą pomoc" Dambisy Moyo,

0:03:22.044,0:03:25.051
zambijskiej ekonomistki.

0:03:25.051,0:03:27.421
Książkę wydano w 2009 roku.

0:03:27.421,0:03:31.995
My, zachodni darczyńcy, wspomogliśmy Afrykę

0:03:31.995,0:03:36.988
przez ostatnie 50 lat 200 miliardami dolarów.

0:03:36.988,0:03:40.813
Nie powiem, jakie szkody to wyrządziło.

0:03:40.813,0:03:43.001
Po prostu przeczytajcie tę książkę.

0:03:43.001,0:03:51.364
Zobaczcie, jak to postrzega Afrykanka.

0:03:51.364,0:03:57.331
My jesteśmy imperialistami, kolonialistami

0:03:57.331,0:04:00.645
i traktujemy ludzi dwojako:

0:04:00.645,0:04:05.034
protekcjonalnie lub paternalistycznie.

0:04:05.034,0:04:08.138
Te słowa wywodzą się z łacińskiego "pater",

0:04:08.138,0:04:10.368
czyli "ojciec".

0:04:10.368,0:04:14.221
Ale nie są bliskoznaczne.

0:04:14.221,0:04:17.582
Paternalistyczny, tzn. traktujący kogoś z obcej kultury

0:04:17.582,0:04:23.385
tak, jakby był jego dzieckiem. [br]"Bardzo cię kocham".

0:04:23.385,0:04:27.892
Protekcjonalny, tzn. traktujący kogoś z innej kultury

0:04:27.892,0:04:30.290
jako swego sługę.

0:04:30.290,0:04:36.361
To dlatego biali w Afryce nazywani są "bwana", [br]czyli "szef".

0:04:36.361,0:04:39.944
Doznałem olśnienia po przeczytaniu książki

0:04:39.944,0:04:44.911
"Małe jest piękne" Schumachera, który napisał,

0:04:44.911,0:04:47.869
że w rozwoju gospodarczym najważniejsze jest,

0:04:47.869,0:04:52.424
by nie pomagać, jeśli nikt o to nie prosi.

0:04:52.424,0:04:55.251
To powinno być mottem pomagania.

0:04:55.251,0:04:58.937
Główną regułą pomocy jest szacunek.

0:04:58.937,0:05:01.465
Osoba, która otworzyła tę konferencję

0:05:01.465,0:05:05.266
położyła laskę na podłodze i zapytała,

0:05:05.266,0:05:09.524
czy możemy wyobrazić sobie miasto,

0:05:09.524,0:05:13.446
które nie jest neokolonialne.

0:05:13.446,0:05:17.599
Mając 27 lat postanowiłem

0:05:17.599,0:05:21.806
jedynie odpowiadać na potrzeby

0:05:21.806,0:05:26.230
i wymyśliłem system zwany [br]Inicjatywą Ułatwienie,

0:05:26.230,0:05:29.605
gdzie niczego nie zaczynasz,

0:05:29.605,0:05:33.827
nie motywujesz, ale stajesz się służącym

0:05:33.827,0:05:37.388
miejscowych pasji, sługą ludzi,

0:05:37.388,0:05:41.786
którzy marzą o tym, by stać się lepszymi.

0:05:41.786,0:05:46.195
Więc co robisz? Milczysz.

0:05:46.195,0:05:49.907
Nie podsuwasz żadnych pomysłów,

0:05:49.907,0:05:54.346
tylko przebywasz z ludźmi.

0:05:54.346,0:05:56.538
Nie pracujemy w biurze.

0:05:56.538,0:06:00.504
Idziemy na kawę, do pubu.

0:06:00.504,0:06:03.819
Nie mamy infrastruktury.

0:06:03.819,0:06:07.146
Zaprzyjaźniamy się

0:06:07.146,0:06:11.906
i dowiadujemy się, co dana osoba chce robić.

0:06:11.906,0:06:13.764
Najważniejsza jest pasja.

0:06:13.764,0:06:16.004
Można podsunąć komuś pomysł.

0:06:16.004,0:06:17.626
Jednak jeśli ten ktoś go nie zechce,

0:06:17.626,0:06:21.307
to co zrobisz?

0:06:21.307,0:06:25.853
Pragnienie osobistego rozwoju

0:06:25.853,0:06:27.579
liczy się najbardziej.

0:06:27.579,0:06:32.136
Czyjeś pragnienie osobistego rozwoju

0:06:32.136,0:06:33.801
liczy się najbardziej.

0:06:33.801,0:06:36.888
Pomagamy ludziom zdobyć wiedzę,

0:06:36.888,0:06:42.357
bo sukcesu nie osiągnie się samemu.

0:06:42.357,0:06:45.076
Osoba z pomysłem może nie mieć wiedzy,

0:06:45.076,0:06:47.214
lecz tę można zdobyć.

0:06:47.214,0:06:51.073
Więc lata temu miałem pewną myśl:

0:06:51.073,0:06:55.239
Dlaczego zamiast przyjeżdżać do ludzi,

0:06:55.239,0:06:59.942
by mówić im co mają robić, [br]nie wysłuchamy ich?

0:06:59.942,0:07:04.767
Ale nie na zebraniach.

0:07:04.767,0:07:09.681
Zdradzę wam sekret.

0:07:09.681,0:07:14.026
Z zebraniami wiąże się problem.

0:07:14.026,0:07:17.732
Przedsiębiorcy na nie nie przychodzą,

0:07:17.732,0:07:20.904
i nigdy publicznie nie powiedzą,

0:07:20.904,0:07:24.520
co chcą zrobić ze swoimi pieniędzmi,

0:07:24.520,0:07:28.349
jaką szansę dostrzegli.

0:07:28.349,0:07:33.273
Więc planowanie ma martwy punkt.

0:07:33.273,0:07:37.564
Nie znacie geniuszy wokół siebie,

0:07:37.564,0:07:45.404
bo nie ma ich na zebraniach.

0:07:45.404,0:07:49.364
Pracujemy indywidualnie,

0:07:49.364,0:07:51.077
a do czego trzeba stworzyć

0:07:51.077,0:07:53.752
infrastrukturę społeczną, która nie istnieje.

0:07:53.752,0:07:56.324
Trzeba stworzyć nowy zawód.

0:07:56.324,0:08:01.828
Lekarza przedsiębiorczości,

0:08:01.828,0:08:05.399
lekarza biznesu, który siedzi z tobą,

0:08:05.399,0:08:08.524
pije u ciebie kawę

0:08:08.524,0:08:12.562
i pomaga znaleźć środki, [br]by zmienić twą pasję

0:08:12.562,0:08:14.955
w sposób na życie.

0:08:14.955,0:08:20.276
Zacząłem to na próbę w Esperance w Australii.

0:08:20.276,0:08:22.528
Byłem wtedy doktorantem,

0:08:22.528,0:08:26.851
uciekałem od tego protekcjonalistycznego bełkotu,

0:08:26.851,0:08:30.663
mówienia innym, co robić.

0:08:30.663,0:08:35.243
Przez pierwszy rok

0:08:35.243,0:08:39.869
chodziłem po ulicach i po trzech dniach

0:08:39.869,0:08:42.763
miałem pierwszego klienta,

0:08:42.763,0:08:47.308
Maorysa, który wędził ryby w garażu.

0:08:47.308,0:08:50.613
Pomogłem mu sprzedać je do Perth,

0:08:50.613,0:08:53.743
zorganizować się. [br]A potem przyszli do mnie rybacy,

0:08:53.743,0:08:56.729
żebym im też pomógł.

0:08:56.729,0:08:59.893
I nauczyłem ich współpracować,

0:08:59.893,0:09:04.029
by ich tuńczyki nie lądowały [br]w albańskiej fabryce konserw

0:09:04.029,0:09:07.862
za grosze. Znaleźliśmy sposób,

0:09:07.862,0:09:13.213
by sprzedawać je na sushi za 15 dolarów za kilo.

0:09:13.213,0:09:14.735
Potem farmerzy też chcieli,

0:09:14.735,0:09:17.024
bym im pomógł.

0:09:17.024,0:09:19.950
Przez rok miałem 27 projektów.

0:09:19.950,0:09:22.102
Rząd przyszedł mnie zapytać,

0:09:22.102,0:09:24.489
jak ja to robię.

0:09:24.489,0:09:27.815
A ja na to, że robię strasznie trudną rzecz.

0:09:27.815,0:09:33.468
Zamykam się i słucham.

0:09:33.468,0:09:41.690
Więc rząd mówi,

0:09:41.690,0:09:46.295
bym kontynuował.

0:09:46.295,0:09:49.453
I kontynuowaliśmy w 300 innych miejscach.

0:09:49.453,0:09:52.988
Pomogliśmy rozkręcić 40,000 biznesów.

0:09:52.988,0:09:54.660
Istnieje nowa rzesza przedsiębiorców,

0:09:54.660,0:09:57.189
którzy cierpią na samotność.

0:09:57.189,0:10:03.348
Peter Drucker, [br]genialny konsultant do spraw zarządzania,

0:10:03.348,0:10:07.900
zmarł parę lat temu.

0:10:07.900,0:10:09.680
Zanim został biznesmenem,

0:10:09.680,0:10:11.644
był profesorem filozofii

0:10:11.644,0:10:14.521
i oto, co mówił:

0:10:14.521,0:10:20.185
"Planowanie nie idzie w parze

0:10:20.185,0:10:24.434
z ekonomią i społeczeństwem przedsiębiorczym".

0:10:24.434,0:10:30.677
Planowanie zabija przedsiębiorczość.

0:10:30.677,0:10:33.372
Odbudowujecie więc Christchurch

0:10:33.372,0:10:36.853
nie wiedząc, co najmądrzejsi ludzie stamtąd

0:10:36.853,0:10:41.511
chcą zrobić z własnymi pieniędzmi i energią.

0:10:41.511,0:10:44.709
Nauczcie się nakłaniać ich,

0:10:44.709,0:10:47.706
by sami przyszli z wami rozmawiać.

0:10:47.706,0:10:52.534
Zaoferujcie im poufność, prywatność.

0:10:52.534,0:10:56.318
Musicie wiedzieć, jak im pomóc,

0:10:56.318,0:11:00.312
a oni będą walić drzwiami i oknami.

0:11:00.312,0:11:03.207
W 10,000 społeczności mamy 200 klientów.

0:11:03.207,0:11:05.779
Wyobraźcie sobie inteligencję i pasję

0:11:05.779,0:11:08.021
tkwiącą w 400,000 społeczności.

0:11:08.021,0:11:11.552
Czyja prezentacja najbardziej [br]się wam dziś podobała?

0:11:11.552,0:11:17.512
Tutejszych ludzi z pasją.

0:11:17.512,0:11:22.783
Chodzi mi o to,

0:11:22.783,0:11:25.250
że przedsiębiorczość jest wśród nas.

0:11:25.250,0:11:28.396
Jesteśmy u schyłku [br]pierwszej rewolucji przemysłowej,

0:11:28.396,0:11:31.709
nieodnawialna energia, produkcja przemysłowa,

0:11:31.709,0:11:36.166
i nagle mamy zanieczyszczenia.

0:11:36.166,0:11:38.813
Silniki spalinowe nie są ekologiczne.

0:11:38.813,0:11:42.134
Freon nie jest ekologiczny.

0:11:42.134,0:11:45.222
Skupmy się lepiej na tym,

0:11:45.222,0:11:51.240
jak karmić, leczyć, uczyć i przewozić

0:11:51.240,0:11:54.791
siedem miliardów ludzi nie powodując szkód.

0:11:54.791,0:11:58.685
Nie mamy odpowiednich technologii.

0:11:58.685,0:12:02.053
Kto odkryje technologię

0:12:02.053,0:12:08.551
dla zielonej rewolucji? [br]Uniwersytety? W życiu!

0:12:08.551,0:12:11.444
Rząd? W życiu!

0:12:11.444,0:12:16.698
Za to już robią to przedsiębiorcy.

0:12:16.698,0:12:19.593
Przeczytałem kiedyś piękny artykuł

0:12:19.593,0:12:21.266
w futurystycznym magazynie.

0:12:21.266,0:12:23.486
O grupie ekspertów, których zaproszono

0:12:23.486,0:12:28.114
w 1860 roku, [br]by omówić przyszłość Nowego Jorku.

0:12:28.114,0:12:30.604
No i zebrali się

0:12:30.604,0:12:33.551
i spekulowali, co może się stać

0:12:33.551,0:12:35.405
z Nowym Jorkiem za 100 lat.

0:12:35.405,0:12:36.881
Doszli do jednogłośnej konkluzji:

0:12:36.881,0:12:40.822
Za 100 lat nie będzie już Nowego Jorku.

0:12:40.822,0:12:43.083
Spojrzeli na wykres i orzekli,

0:12:43.083,0:12:46.049
że jeśli populacja nadal będzie tak rosnąć,

0:12:46.049,0:12:50.185
to żeby zapewnić jej transport,

0:12:50.185,0:12:53.050
potrzebne będzie sześć milionów koni

0:12:53.050,0:12:56.405
i gnój od tych koni

0:12:56.405,0:12:58.784
byłby niemożliwy do ogarnięcia.

0:12:58.784,0:13:04.414
Już wtedy tonęli w gnoju.

0:13:04.414,0:13:09.463
W 1860 widzieli tę brudną technologię,

0:13:09.463,0:13:14.281
która zabije Nowy Jork.

0:13:14.281,0:13:19.410
I co się dzieje? 40 lat później

0:13:19.410,0:13:24.013
w Stanach Zjednoczonych

0:13:24.013,0:13:30.393
istnieje 1001 fabryk samochodowych.

0:13:30.393,0:13:33.999
Idea znalezienia innej technologii

0:13:33.999,0:13:36.361
odniosła absolutne zwycięstwo

0:13:36.361,0:13:41.277
i powstało mnóstwo maleńkich firm.

0:13:41.277,0:13:46.909
Dearborn, stan Michigan. Henry Ford.

0:13:46.909,0:13:51.280
Jednak, by pracować z przedsiębiorcami,

0:13:51.280,0:13:54.674
musisz im zapewnić dyskrecję.

0:13:54.674,0:13:57.012
Inaczej do ciebie nie przyjdą.

0:13:57.012,0:14:01.322
Trzeba się też całkowicie, z oddaniem

0:14:01.322,0:14:04.774
i gorliwością oddać pracy.

0:14:04.774,0:14:08.421
A potem powiedzieć im prawdę o przedsiębiorczości.

0:14:08.421,0:14:11.192
Każda firma

0:14:11.192,0:14:14.582
musi umieć robić dobrze trzy rzeczy:

0:14:14.582,0:14:18.833
sprzedawać genialny produkt,

0:14:18.833,0:14:22.657
genialnie się reklamować

0:14:22.657,0:14:26.026
i świetnie zarządzać finansami.

0:14:26.026,0:14:28.614
I wiecie co?

0:14:28.614,0:14:31.028
Nie spotkaliśmy osoby,

0:14:31.028,0:14:36.675
która umiałaby te trzy rzeczy robić sama.

0:14:36.675,0:14:39.506
To niemożliwe.

0:14:39.506,0:14:42.256
Taka osoba się nie urodziła.

0:14:42.256,0:14:44.748
Przyjrzeliśmy się

0:14:44.748,0:14:48.699
setce prestiżowych firm na świecie:

0:14:48.699,0:14:53.280
Carnegie, Westinghouse, Edison, Ford,

0:14:53.280,0:14:55.883
i nowym, jak Google, Yahoo.

0:14:55.883,0:14:58.559
Istnieje jedna rzecz,

0:14:58.559,0:15:02.047
która je łączy:

0:15:02.047,0:15:06.582
żadnej nie założyła jedna osoba.

0:15:06.582,0:15:11.084
Obecnie uczymy przedsiębiorczości 16-latków

0:15:11.084,0:15:14.625
z Northumberland i na pierwszych zajęciach

0:15:14.625,0:15:19.049
dajemy im dwie strony [br]autobiografii Richarda Bransona,

0:15:19.049,0:15:22.886
każąc im policzyć

0:15:22.886,0:15:26.514
ile razy na tych dwóch stronach,

0:15:26.514,0:15:29.669
pojawia się słowo "ja",

0:15:29.669,0:15:32.378
a ile "my".

0:15:32.378,0:15:37.118
"Ja" nigdy, a "my" 32 razy.

0:15:37.118,0:15:40.371
Nie zaczynał sam.

0:15:40.371,0:15:45.415
Nikt nie sam nie stworzył firmy.

0:15:45.415,0:15:48.521
Możemy więc stworzyć wspólnotę

0:15:48.521,0:15:51.947
drobnych przedsiębiorców,

0:15:51.947,0:15:59.444
siedzących w kawiarniach, barach,

0:15:59.444,0:16:03.116
którzy pomogą ci, jak ktoś temu komuś,

0:16:03.116,0:16:06.357
który mówił o tym niesamowitym kimś,

0:16:06.357,0:16:08.612
który zapyta cię, czego potrzebujesz,

0:16:08.612,0:16:10.551
co potrafisz, czy dasz radę,

0:16:10.551,0:16:12.801
czy to sprzedasz i czy zadbasz o finanse.

0:16:12.801,0:16:16.555
I jeśli czegoś nie potrafisz, [br]znajdą ci kogoś do pomocy.

0:16:16.555,0:16:18.643
Ożywiamy wspólnoty.

0:16:18.643,0:16:22.687
Mamy wolontariuszy wspierających [br]Inicjatywę Ułatwienie,

0:16:22.687,0:16:25.810
by pomóc ci znaleźć środki i ludzi

0:16:25.810,0:16:28.799
i odkryliśmy, że cud inteligencji

0:16:28.799,0:16:31.303
lokalnych ludzi ma taką moc,

0:16:31.303,0:16:35.010
że możesz zmienić kulturę i ekonomię

0:16:35.010,0:16:39.191
tej społeczności poprzez wychwycenie pasji,

0:16:39.191,0:16:42.828
energii i wyobraźni ludzi wokoło.

0:16:42.828,0:16:47.521
Dziękuję.