0:00:00.315,0:00:02.572
Khi tôi khoảng 10 tuổi

0:00:02.572,0:00:04.271
tôi và bố đi cắm trại cùng nhau

0:00:04.271,0:00:07.031
ở dãy núi Adirondack, [br]nó là một vùng đất hoang dã

0:00:07.031,0:00:10.026
ở phía bắc New York

0:00:10.026,0:00:11.467
Đó là một ngày thật đẹp.

0:00:11.467,0:00:13.469
Cánh rừng sáng lấp lánh.

0:00:13.469,0:00:16.993
Mặt trời chiếu vào [br]làm cho những chiếc lá trông như kính màu,

0:00:16.993,0:00:20.198
và nếu chúng tôi không đi trên con đường ấy,

0:00:20.198,0:00:21.602
chúng tôi gần như sẽ nghĩ rằng mình là

0:00:21.602,0:00:25.164
những người đầu tiên đi trên mảnh đất đó.

0:00:25.164,0:00:26.815
Chúng tôi đi đến khu vực cắm trại.

0:00:26.815,0:00:28.782
Có một cái nhà chòi ở trên sườn dốc

0:00:28.782,0:00:31.478
nhìn ra một hồ nước óng ánh tuyệt đẹp,

0:00:31.478,0:00:34.174
lúc đó, tôi đã khám phá ra [br]một điều khủng khiếp.

0:00:34.174,0:00:37.272
Đằng sau cái nhà chòi đó là một đống rác

0:00:37.272,0:00:38.730
có lẽ là 40 bộ vuông (khoảng 12 mét vuông)

0:00:38.730,0:00:41.043
với những hạch trái táo bị hư

0:00:41.043,0:00:42.790
và lá nhôm (dùng để gói thức ăn) được cuộn tròn,

0:00:42.790,0:00:44.539
và một chiếc giày sneaker bị hư

0:00:44.539,0:00:47.110
Tôi đã ngạc nhiên,

0:00:47.110,0:00:50.542
vô cùng tức giận, và cực kỳ bối rối.

0:00:50.542,0:00:52.124
Những người cắm trại đã rất lười biếng

0:00:52.124,0:00:54.082
để đem đi những thứ mà họ mang đến,

0:00:54.082,0:00:57.927
Họ cho rằng ai sẽ dọn dẹp cho họ chứ?

0:00:57.927,0:00:59.836
Tôi luôn băn khoăn về câu hỏi đó,

0:00:59.836,0:01:01.803
và nó đã đơn giản hoá đi chút ít

0:01:01.803,0:01:04.179
Ai dọn những rác thải đó [br]sau khi chúng ta sử dụng chúng?

0:01:04.179,0:01:05.601
Bạn định hình lại

0:01:05.601,0:01:07.308
hoặc bất cứ nơi đâu bạn nói đến "chúng ta"

0:01:07.308,0:01:09.898
Ai dọn dẹp rác thải cho cho chúng ta ở Istanbul?

0:01:09.898,0:01:12.154
Ai dọn dẹp rác thải cho chúng ta ở Rio

0:01:12.154,0:01:14.683
hay ở Paris, ở London?

0:01:14.683,0:01:16.255
Ở New York,

0:01:16.255,0:01:18.847
Phòng Vệ Sinh Môi Trường [br]dọn dẹp rác thải do chúng ta thải ra,

0:01:18.847,0:01:21.517
một con số lên đến 11.000 tấn rác thải

0:01:21.517,0:01:25.879
và 2.000 tấn rác tái chế mỗi ngày.

0:01:25.879,0:01:28.512
Tôi đã muốn tìm hiểu rõ hơn.

0:01:28.512,0:01:31.358
Tôi muốn biết ai là người làm công việc này,

0:01:31.358,0:01:33.877
những người mặc đồng phục

0:01:33.877,0:01:35.531
và chịu đựng gánh nặng rác thải này[br]sẽ trông như thế nào?

0:01:35.531,0:01:38.184
Tôi đã bắt đầu một dự án nghiên cứu về họ.

0:01:38.184,0:01:40.723
Tôi ngồi trong những chiếc xe tải, [br]đi bộ trên các con đường nhỏ

0:01:40.723,0:01:43.132
và phỏng vấn những người làm tại các cơ quan đó

0:01:43.132,0:01:44.639
trên khắp cả nước,

0:01:44.639,0:01:46.378
tôi đã học được rất nhiều điều,

0:01:46.378,0:01:48.727
nhưng tôi vẫn chỉ là 1 người ngoài cuộc.

0:01:48.727,0:01:50.605
Tôi cần phải đi sâu vào công việc ấy.

0:01:50.605,0:01:53.721
Vì thế tôi nhận công việc lao công.

0:01:53.721,0:01:56.368
Và thế là giờ đây, tôi không chỉ ngồi trong các chiếc xe tải.[br]Tôi đã lái những chiếc xe tải đó.

0:01:56.368,0:01:59.513
Tôi đã sử dụng những chiếc chổi cơ học[br]và cũng đã cào tuyết.

0:01:59.513,0:02:01.412
Đó là một đặc ân đáng ghi nhận

0:02:01.412,0:02:04.019
và là một bài học tuyệt vời.

0:02:04.019,0:02:06.171
Mọi người hỏi về mùi của rác thải.

0:02:06.171,0:02:09.231
Tất nhiên là có mùi, [br]nhưng mùi đó không đến nỗi như bạn nghĩ,

0:02:09.231,0:02:10.745
vào những ngày khi mà mùi đó thực sự hôi,

0:02:10.745,0:02:13.421
bạn sẽ làm quen với nó rất nhanh.

0:02:13.421,0:02:16.618
Nhưng bạn phải mất một thời gian dài [br]để làm quen với việc mang vác

0:02:16.618,0:02:18.905
Tôi biết những người [br]đã làm công việc này trong nhiều năm

0:02:18.905,0:02:21.490
cơ thể của họ điều chỉnh để chịu được

0:02:21.490,0:02:23.571
sức nặng trên cơ thể mình

0:02:23.571,0:02:26.550
hàng tấn rác thải mỗi tuần.

0:02:26.550,0:02:28.734
Có những nguy hiểm luôn rình rập.

0:02:28.734,0:02:31.206
Theo Cục Thống kê Lao động,

0:02:31.206,0:02:33.408
lao công là [br]một trong mười công việc nguy hiểm nhất

0:02:33.408,0:02:35.300
ở nước Mỹ,

0:02:35.300,0:02:37.051
và tôi hiểu được lý do tại sao.

0:02:37.051,0:02:38.472
Bạn di chuyển trên đường hàng ngày,

0:02:38.472,0:02:39.433
và xe cộ chạy rất nhanh xung quanh bạn.

0:02:39.433,0:02:41.317
Chỉ muốn vượt qua bạn, vì thế thường thì

0:02:41.317,0:02:43.367
người lái xe ô tô không tập trung.

0:02:43.367,0:02:45.193
Điều này thực sự rất tệ cho những người lao công.

0:02:45.193,0:02:47.353
Lúc đó chính rác thải [br]mang đầy những mối nguy hiểm

0:02:47.353,0:02:49.372
rác thải thường bay ra khỏi xe tải

0:02:49.372,0:02:51.453
và gây ra những mối nguy hiểm khủng khiếp

0:02:51.453,0:02:54.268
Tôi cũng đã hiểu được[br]sự tàn nhẫn của rác thải.

0:02:54.268,0:02:55.579
Khi bạn bước xuống đường

0:02:55.579,0:02:58.428
và nhìn thành phố từ đằng sau xe tải,

0:02:58.428,0:03:00.214
bạn bắt đầu hiểu

0:03:00.214,0:03:02.831
rác thải là điều tồn tại tự nhiên.

0:03:02.831,0:03:05.287
Nó không ngừng được tạo ra.

0:03:05.287,0:03:08.766
Cũng giống như [br]một hình thức của sự hô hấp hay tuần hoàn.

0:03:08.766,0:03:11.811
Rác thải luôn luôn trong quá trình vận động.

0:03:11.811,0:03:13.859
Có những sự kỳ thị tồn tại.

0:03:13.859,0:03:16.775
Bạn mặc bộ đồng phục lao công, [br]và bạn trở thành người vô hình

0:03:16.775,0:03:19.079
cho đến khi một ai đó [br]cảm thấy khó chịu với bạn vì bất cứ lý do gì

0:03:19.079,0:03:21.394
ví dụ như chiếc xe tải của bạn [br]làm cản trở giao thông,

0:03:21.394,0:03:24.045
hay bạn nghỉ giải lao quá gần nhà của họ,

0:03:24.045,0:03:27.159
hay việc bạn uống cà phê[br]ở nơi mà họ dùng bữa,

0:03:27.159,0:03:29.569
bọn họ sẽ đến và chỉ trích bạn,

0:03:29.569,0:03:32.831
và nói với bạn rằng [br]họ không muốn bạn ở gần họ.

0:03:32.831,0:03:35.263
Tôi thấy sự kỳ thị này thật phi lý,

0:03:35.263,0:03:38.574
bởi vì tôi hoàn toàn tin rằng những người lao công

0:03:38.574,0:03:40.254
là lực lượng lao động quan trọng nhất

0:03:40.254,0:03:43.278
trên các con đường của thành phố, với 3 lý do.

0:03:43.278,0:03:46.060
Họ là những người đầu tiên [br]bảo vệ sức khoẻ của cộng đồng.

0:03:46.060,0:03:48.466
Nếu họ không đem những rác thải này đi

0:03:48.466,0:03:50.740
một cách hiệu quả và nhanh chóng mỗi ngày,

0:03:50.740,0:03:53.451
rác thải sẽ bắt đầu rơi vãi [br]mà không có gì bất cứ sự ngăn chặn nào,

0:03:53.451,0:03:57.177
và những mối nguy hiểm [br]đi kèm theo nó đe doạ đến chúng ta

0:03:57.177,0:03:58.351
theo nhiều cách.

0:03:58.351,0:04:01.322
Những căn bệnh mà chúng ta đã kiếm soát được [br]ở một giới hạn nào đó trong nhiều thập kỷ, thế ký

0:04:01.322,0:04:04.228
sẽ bùng phát trở lại và bắt đầu làm hại chúng ta.

0:04:04.228,0:04:05.900
Nền kinh tế cần những người lao công.

0:04:05.900,0:04:08.826
Nếu chúng ta không vứt đi những thứ cũ kỹ

0:04:08.826,0:04:10.716
thì sẽ không có chỗ cho những thứ mới,

0:04:10.716,0:04:12.785
và rồi cỗ máy nền kinh tế

0:04:12.785,0:04:15.714
sẽ bắt đầu có những dấu hiệu hoạt động không tốt [br]khi mà sự tiêu dùng vẫn được diễn ra không ngừng.

0:04:15.714,0:04:19.778
Tôi không bào chữa cho chủ nghĩa tư bản, [br]tôi chỉ đang chỉ ra mối quan hệ giữa chúng.

0:04:19.778,0:04:21.766
Và đó là cái mà tôi gọi

0:04:21.766,0:04:25.978
tốc độ trung bình cần thiết hằng năm

0:04:25.978,0:04:27.027
Ý tôi là

0:04:27.027,0:04:29.279
chúng ta đã thích nghi nhanh chóng với việc vận động

0:04:29.279,0:04:31.411
trong thời hiện đại này.

0:04:31.411,0:04:36.755
Chúng ta thường không quan tâm, [br]sửa chữa, dọn dẹp, thu gom

0:04:36.755,0:04:39.392
ly cà phê mà chúng ta uống, chiếc túi đựng đồ,

0:04:39.392,0:04:40.877
chai nước.

0:04:40.877,0:04:43.556
Chúng ta sử dụng chúng, vứt chúng đi, [br]chúng ta chẳng nhớ gì về chúng,

0:04:43.556,0:04:45.336
bởi vì chúng ta biết rằng sẽ có những người

0:04:45.336,0:04:48.356
dọn dẹp chúng.

0:04:48.356,0:04:50.803
Vì thế hôm nay tôi muốn đề nghị một vài cách

0:04:50.803,0:04:55.317
suy nghĩ về việc dọn dẹp vệ sinh

0:04:55.317,0:04:57.791
để cải thiện sự kỳ thị này

0:04:57.791,0:05:00.022
và đưa họ vào cuộc trò chuyện này

0:05:00.022,0:05:05.612
về cách để làm cho một thành phố [br]trở nên bền vững và nhân văn

0:05:05.612,0:05:09.773
Công việc của họ, theo tôi, là một nghi thức

0:05:09.773,0:05:12.234
Họ ở trên đường tất cả các ngày, đều đặn.

0:05:12.234,0:05:14.295
Ở nhiều thành phố, họ mặc đồng phục.

0:05:14.295,0:05:16.164
Bạn biết rằng khi nào bạn cần đến họ.

0:05:16.164,0:05:20.087
Và công việc của họ [br]giúp chúng ta làm công việc của mình.

0:05:20.087,0:05:22.878
Họ gần như là một hình thức của sự bảo đảm.

0:05:22.878,0:05:24.615
Công việc hằng ngày mà họ vẫn duy trì

0:05:24.615,0:05:26.605
giữ cho chúng ta an toàn khỏi chính chúng ta,

0:05:26.605,0:05:29.242
khỏi những thứ rác rưởi, [br]những bộ đồ cũ nát vứt đi,

0:05:29.242,0:05:32.500
và công việc hằng ngày của họ[br]sẽ luôn được diễn ra

0:05:32.500,0:05:34.133
dù cho có bất cứ chuyện gì.

0:05:34.133,0:05:37.857
Vào một ngày sau ngày 11 tháng 09 năm 2001,

0:05:37.857,0:05:41.144
tôi nghe thấy tiếng gầm [br]của chiếc xe tải chở rác trên đường,

0:05:41.144,0:05:43.456
tôi đã ôm đứa con trai nuôi của mình [br]chạy xuống cầu thang

0:05:43.456,0:05:46.298
và ở đó có một người đàn ông [br]đang tái chế lại giấy

0:05:46.298,0:05:48.480
như công việc [br]anh ta vẫn làm vào mỗi ngày thứ 4.

0:05:48.480,0:05:50.900
Tôi đã cảm ơn anh ta [br]vì vẫn tiếp tục công việc của mình

0:05:50.900,0:05:53.025
vào ngày hôm đó[br]và những ngày khác,

0:05:53.025,0:05:55.626
rồi tôi bắt đầu khóc.

0:05:55.626,0:05:57.310
Anh ta nhìn tôi,

0:05:57.310,0:06:00.734
và ông chỉ gật đầu rồi nói,

0:06:00.734,0:06:03.612
"Chúng ta sẽ ổn

0:06:03.612,0:06:06.253
Chúng ta sẽ ổn cả thôi."

0:06:06.253,0:06:07.606
Một thời gian ngắn sau đó, tôi bắt đầu

0:06:07.606,0:06:08.986
nghiên cứu của mình về việc dọn dẹp vệ sinh,

0:06:08.986,0:06:10.400
và tôi đã gặp lại người đàn ông ấy.

0:06:10.400,0:06:13.317
Anh ta lên là Paulie, [br]và chúng tôi đã làm việc cùng nhau nhiều lần,

0:06:13.317,0:06:15.140
chúng tôi đã trở thành những người bạn tốt.

0:06:15.140,0:06:17.967
Tôi muốn tin rằng Paulie đã nói đúng.

0:06:17.967,0:06:20.169
Chúng ta rồi sẽ ổn thôi.

0:06:20.169,0:06:22.146
Nhưng trong việc nỗ lực để định hình lại

0:06:22.146,0:06:25.187
cách mà chúng ta tồn tại trên hành tinh này

0:06:25.187,0:06:28.482
Chúng ta phải tính đến

0:06:28.482,0:06:32.275
tất cả những chi phí, [br]gồm có chi phí nhân lực

0:06:32.275,0:06:33.779
lao động thực tế

0:06:33.779,0:06:36.580
Và chúng ta cũng được thông tin đầy đủ

0:06:36.580,0:06:38.798
để tiếp cận với những người làm công việc đó

0:06:38.798,0:06:40.643
và nắm bắt công việc của họ

0:06:40.643,0:06:42.396
theo cách mà chúng ta suy nghĩ

0:06:42.396,0:06:45.646
cách chúng ta tạo nên các hệ thống bền vững

0:06:45.646,0:06:49.125
những hệ thống có thể giải thoát chúng ta [br]khỏi việc tái chế rác thải

0:06:49.125,0:06:51.710
đó là một thành công đáng kể trong 40 năm qua,

0:06:51.710,0:06:54.948
ở nước Mỹ và các nước trên khắp thế giới,

0:06:54.948,0:06:57.750
và nâng chúng ta[br]lên một chân trời rộng lớn hơn

0:06:57.750,0:07:00.636
nơi mà chúng ta[br]nhìn vào các hình thức khác của sự lãng phí

0:07:00.636,0:07:02.121
có thể được giảm bớt đi

0:07:02.121,0:07:04.854
từ hoạt động sản xuất [br]và các nguồn lực công nghiệp.

0:07:04.854,0:07:08.859
Rác thải của thành phố, [br]cái mà chúng ta nghĩ tới khi chúng ta nói về rác

0:07:08.859,0:07:12.857
chiếm 3% lượng rác của cả nước.

0:07:12.857,0:07:15.244
Đó là một thống kê đáng chú ý.

0:07:15.244,0:07:17.722
Mỗi ngày bạn trải qua

0:07:17.722,0:07:19.248
theo dòng đời của mình,

0:07:19.248,0:07:22.276
lần tới, khi bạn nhìn thấy một người

0:07:22.276,0:07:25.419
đang dọn dẹp vệ sinh,

0:07:25.419,0:07:27.908
hãy dành ra một khoảnh khắc [br]để công nhận họ.

0:07:27.908,0:07:32.500
Dành ra một khoảnh khắc [br]để nói cảm ơn.

0:07:32.500,0:07:35.854
(tiếng vỗ tay)