1
00:00:14,636 --> 00:00:16,835
Hiç yüzme havuzunda rahat ve sıcacık

2
00:00:16,859 --> 00:00:18,525
sürüklenirken şöyle düşündünüz mü?

3
00:00:18,549 --> 00:00:20,371
"Adamım, astronot olmak harika olurdu!

4
00:00:20,395 --> 00:00:23,900
Uzayda uçarsın, Dünya'ya bakarsın 
ve bu gibi şeyler.

5
00:00:23,924 --> 00:00:25,082
Çok harika olurdu!"

6
00:00:25,106 --> 00:00:26,689
Aslında böyle değil.

7
00:00:26,713 --> 00:00:29,252
Eğer uzaydaysanız, 
Dünya'yı dolaşıyorsunuz:

8
00:00:29,276 --> 00:00:31,210
Buna serbest düşüş denir.

9
00:00:31,234 --> 00:00:33,240
Aslında Dünya'ya doğru düşüyorsunuz.

10
00:00:33,264 --> 00:00:35,952
Bir anlığına şunu düşünün: 
Eğer bir lunapark treninde

11
00:00:35,976 --> 00:00:40,265
tepeye çıkıyorsanız,
bu hissi hissedersiniz, yani, "Vay be!"

12
00:00:40,289 --> 00:00:41,742
Yalnızca Dünya'yı dolaştığınız

13
00:00:41,742 --> 00:00:43,466
zaman boyunca bunu yapıyorsunuz,

14
00:00:43,490 --> 00:00:45,587
iki, üç, dört saat, gün.

15
00:00:45,611 --> 00:00:46,826
Ne kadarsa, değil mi?

16
00:00:46,850 --> 00:00:48,540
Turlama nasıl işler?

17
00:00:48,564 --> 00:00:50,481
Isaac Newton'dan bir sayfaya bakalm.

18
00:00:50,505 --> 00:00:52,616
Bu fikri, küçük bir akıl deneyi vardı:

19
00:00:52,640 --> 00:00:53,882
Bir top alırsınız,

20
00:00:53,886 --> 00:00:55,545
bir tepenin tepesine koyarsınız.

21
00:00:55,545 --> 00:00:56,647
Eğer topu atarsanız,

22
00:00:56,671 --> 00:00:57,956
biraz uzağa gider.

23
00:00:57,980 --> 00:00:59,275
Ama daha hızlı atarsanız,

24
00:00:59,299 --> 00:01:01,899
Dünya'nın eğimini biraz geçecek şekilde

25
00:01:01,923 --> 00:01:04,117
inecek kadar uzağa iner.

26
00:01:04,141 --> 00:01:06,889
Gerçekten çok ama çok hızlı 
attığınızı düşünün,

27
00:01:06,913 --> 00:01:08,891
Dünya'nın çevresinde dolanır

28
00:01:08,915 --> 00:01:12,326
ve geri dönerdi -- bom! -- ve sizi
arkadan vururdu veya böyle bir şey.

29
00:01:12,326 --> 00:01:14,528
Şimdi geriye doğru gidelim 
ve sizi Dünya'nın

30
00:01:14,528 --> 00:01:16,468
Kuzey Kutbu üzerinde bir uyduya koyalım

31
00:01:16,468 --> 00:01:18,352
ve kuzeyin yukarıda olduğunu düşünün.

32
00:01:18,352 --> 00:01:19,991
Düşüp Dünya'ya çarpacaksınız.

33
00:01:20,015 --> 00:01:23,923
Ama yanlarda aslında 
daha hızlı düşüyorsunuz.

34
00:01:23,947 --> 00:01:25,272
Yani düşerseniz,

35
00:01:25,296 --> 00:01:26,589
yanlış düşeceksiniz.

36
00:01:26,613 --> 00:01:29,853
Dünya'nın kenarına doğru 
kayacaksınız, düşerek

37
00:01:29,877 --> 00:01:32,600
ve orada Dünya sizi yanlardan 
geriye doğru çekiyor.

38
00:01:32,624 --> 00:01:34,781
Yani geriye çekiyor ve siz düşüyorsunuz

39
00:01:34,805 --> 00:01:38,130
ve Dünya'yı yine kaçırıyorsunuz, 
şimdi de Dünya'nın altındasınız.

40
00:01:38,154 --> 00:01:41,346
Dünya sizi kendine çekecek ama 
hâlâ yanlarda hareket ediyorsunuz.

41
00:01:41,370 --> 00:01:43,292
Yani tekrar Dünya'yı kaçıracaksınız.

42
00:01:43,316 --> 00:01:46,414
Şimdi Dünya'nın diğer tarafındasınız, 
yukarı hareket ediyorsunuz

43
00:01:46,414 --> 00:01:48,063
ve Dünya sizi kenarlara çekiyor.

44
00:01:48,063 --> 00:01:49,446
Yani kenarlara düşeceksiniz

45
00:01:49,470 --> 00:01:51,978
ama yukarı hareket edip 
hedefi kaçıracaksınız.

46
00:01:52,002 --> 00:01:54,968
Şimdi tekrar Dünya'nın tepesindesiniz, 
Kuzey Kutup üzerinde

47
00:01:54,992 --> 00:01:56,713
yandan gidiyorsunuz ve düşüyorsunuz

48
00:01:56,737 --> 00:01:58,008
ve evet -- tahmin ettiniz.

49
00:01:58,032 --> 00:02:01,255
Kaçırmaya devam edeceksiniz, 
çünkü çok hızlı hareket ediyorsunuz.

50
00:02:01,255 --> 00:02:03,459
Astronotlar bu şekilde Dünya'yı dolanıyor.

51
00:02:03,483 --> 00:02:05,894
Dünya'ya doğru düşüyorlar

52
00:02:05,918 --> 00:02:09,475
ama her zaman kaçırıyorlar 
ve bu yüzden hep düşüyorlar.

53
00:02:09,499 --> 00:02:12,534
Düşüyor gibi hissediyorlar, 
yani bunu umursamamanız lazım.

54
00:02:12,558 --> 00:02:16,729
Yani teknik olarak, yeteri kadar 
hızlı koşup tökezlerseniz,

55
00:02:16,753 --> 00:02:18,991
Dünya'yı kaçırabilirdiniz.

56
00:02:19,015 --> 00:02:20,375
Ama büyük bir sorun var.

57
00:02:20,399 --> 00:02:24,208
Önce saniyede sekiz 
kilometre ile gideceksiniz.

58
00:02:24,232 --> 00:02:26,431
Bu saatte 28.968 km,

59
00:02:26,455 --> 00:02:28,217
Mach 23'ün üzerinde!

60
00:02:28,881 --> 00:02:30,031
İkinci sorun:

61
00:02:30,055 --> 00:02:31,586
Bu kadar hızlı gidiyorsanız,

62
00:02:31,586 --> 00:02:34,733
evet, Dünya'yı dolaşıp geldiğiniz 
yere geri dönersiniz

63
00:02:34,757 --> 00:02:36,536
ama yolda çok hava var,

64
00:02:36,560 --> 00:02:37,901
çok az insan ve cisim.

65
00:02:37,925 --> 00:02:40,219
Yani atmosfer sürtünmesinden yanardınız.

66
00:02:40,243 --> 00:02:42,845
Yani bunu tavsiye etmem.