[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.99,0:00:09.80,Default,,0000,0000,0000,,Co łączy te zwierzęta?
Dialogue: 0,0:00:09.80,0:00:11.94,Default,,0000,0000,0000,,Więcej niż można pomyśleć.
Dialogue: 0,0:00:11.94,0:00:15.87,Default,,0000,0000,0000,,Razem z ponad 5000 innych\Ngatunków są ssakami,
Dialogue: 0,0:00:15.87,0:00:18.85,Default,,0000,0000,0000,,należą do gromady ssaków.
Dialogue: 0,0:00:18.85,0:00:21.90,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie ssaki to kręgowce,\Nco znaczy że mają kręgosłupy.
Dialogue: 0,0:00:21.90,0:00:24.41,Default,,0000,0000,0000,,Ssaki można odróżnić od innych kręgowców
Dialogue: 0,0:00:24.41,0:00:27.28,Default,,0000,0000,0000,,dzięki wielu wspólnym cechom.
Dialogue: 0,0:00:27.28,0:00:28.95,Default,,0000,0000,0000,,Są stałocieplne,
Dialogue: 0,0:00:28.95,0:00:31.17,Default,,0000,0000,0000,,owłosione lub futerkowe,
Dialogue: 0,0:00:31.17,0:00:33.59,Default,,0000,0000,0000,,oddychają za pomocą płuc,
Dialogue: 0,0:00:33.59,0:00:36.52,Default,,0000,0000,0000,,karmią młode mlekiem.
Dialogue: 0,0:00:36.52,0:00:38.26,Default,,0000,0000,0000,,Pomimo tych cech wspólnych
Dialogue: 0,0:00:38.26,0:00:41.55,Default,,0000,0000,0000,,ssaki różnią się pod kątem biologicznym,
Dialogue: 0,0:00:41.55,0:00:44.82,Default,,0000,0000,0000,,na przykład sposobem rodzenia.
Dialogue: 0,0:00:44.82,0:00:48.84,Default,,0000,0000,0000,,Zacznijmy od najbardziej\Nznanych - łożyskowców.
Dialogue: 0,0:00:48.84,0:00:50.14,Default,,0000,0000,0000,,Do tej grupy należą ludzie,
Dialogue: 0,0:00:50.14,0:00:50.86,Default,,0000,0000,0000,,koty,
Dialogue: 0,0:00:50.86,0:00:51.58,Default,,0000,0000,0000,,psy,
Dialogue: 0,0:00:51.58,0:00:52.39,Default,,0000,0000,0000,,żyrafy,
Dialogue: 0,0:00:52.39,0:00:56.35,Default,,0000,0000,0000,,a nawet płetwale błękitne,\Nnajwiększe ssaki na Ziemi.
Dialogue: 0,0:00:56.35,0:00:59.43,Default,,0000,0000,0000,,Ich łożysko, solidny dysk\Ndobrze ukrwionej tkanki,
Dialogue: 0,0:00:59.43,0:01:03.98,Default,,0000,0000,0000,,łączy się z macicą\Ni wspomaga rozwój embrionu.
Dialogue: 0,0:01:03.98,0:01:07.38,Default,,0000,0000,0000,,Łożysko podczas ciąży\Npodtrzymuje płód przy życiu.
Dialogue: 0,0:01:07.38,0:01:09.92,Default,,0000,0000,0000,,Jest bezpośrednio włączone\Ndo układu krążenia matki,
Dialogue: 0,0:01:09.92,0:01:13.34,Default,,0000,0000,0000,,który dostarcza płodowi\Nskładników odżywczych i tlenu
Dialogue: 0,0:01:13.34,0:01:15.19,Default,,0000,0000,0000,,za pomocą pępowiny,
Dialogue: 0,0:01:15.19,0:01:18.48,Default,,0000,0000,0000,,dzięki której wydalane są też toksyny.
Dialogue: 0,0:01:18.48,0:01:22.94,Default,,0000,0000,0000,,Łożyskowce spędzają więcej czasu\Nw macicy od innych ssaków.
Dialogue: 0,0:01:22.94,0:01:28.42,Default,,0000,0000,0000,,Płetwale błękitne rozwijają się\Nw środku przez prawie rok.
Dialogue: 0,0:01:28.42,0:01:31.68,Default,,0000,0000,0000,,Łożysko utrzymuje płód\Nprzy życiu aż do narodzin.
Dialogue: 0,0:01:31.68,0:01:33.32,Default,,0000,0000,0000,,Po przerwaniu pępowiny
Dialogue: 0,0:01:33.32,0:01:35.30,Default,,0000,0000,0000,,układ oddechowy,
Dialogue: 0,0:01:35.30,0:01:36.61,Default,,0000,0000,0000,,krwionośny
Dialogue: 0,0:01:36.61,0:01:40.30,Default,,0000,0000,0000,,i wydalniczy noworodka zaczynają działać.
Dialogue: 0,0:01:40.30,0:01:45.20,Default,,0000,0000,0000,,Młode ma 7 metrów długości\Ni już potrafi pływać.
Dialogue: 0,0:01:45.20,0:01:46.87,Default,,0000,0000,0000,,Najbliższych sześć miesięcy
Dialogue: 0,0:01:46.87,0:01:53.48,Default,,0000,0000,0000,,spędzi, pijąc dziennie 225 litrów\Ntłustego mleka matki.
Dialogue: 0,0:01:53.48,0:01:57.10,Default,,0000,0000,0000,,W Australii mamy drugi rodzaj ssaków,
Dialogue: 0,0:01:57.10,0:01:59.79,Default,,0000,0000,0000,,torbacze.
Dialogue: 0,0:01:59.79,0:02:02.97,Default,,0000,0000,0000,,Młode torbaczy rodzą się malutkie i wątłe,
Dialogue: 0,0:02:02.97,0:02:07.54,Default,,0000,0000,0000,,więc kontynuują rozwój\Nw torbie lęgowej matki.
Dialogue: 0,0:02:07.54,0:02:11.37,Default,,0000,0000,0000,,Najmniejszy na świecie torbacz, niełaz,
Dialogue: 0,0:02:11.37,0:02:14.47,Default,,0000,0000,0000,,waży po urodzeniu zaledwie 18 miligramów,
Dialogue: 0,0:02:14.47,0:02:18.21,Default,,0000,0000,0000,,czyli tyle, co 30 ziarenek cukru.
Dialogue: 0,0:02:18.21,0:02:20.25,Default,,0000,0000,0000,,Kangur, inny torbacz,
Dialogue: 0,0:02:20.25,0:02:24.50,Default,,0000,0000,0000,,rodzi jedno młode wielkości fasolki.
Dialogue: 0,0:02:24.50,0:02:27.97,Default,,0000,0000,0000,,Młode wypełza z jednej\Nz trzech wagin matki,
Dialogue: 0,0:02:27.97,0:02:29.98,Default,,0000,0000,0000,,następnie wspina się do torby,
Dialogue: 0,0:02:29.98,0:02:33.80,Default,,0000,0000,0000,,gdzie spędzi od sześciu\Ndo 11 miesięcy pijąc mleko.
Dialogue: 0,0:02:33.80,0:02:36.51,Default,,0000,0000,0000,,Nawet gdy młody kangur\Nopuści ciepłe schronienie
Dialogue: 0,0:02:36.51,0:02:38.90,Default,,0000,0000,0000,,i tak będzie wracać po mleko.
Dialogue: 0,0:02:38.90,0:02:43.38,Default,,0000,0000,0000,,Czasem jest jednym z trzech\Ndzieci kangurzycy.
Dialogue: 0,0:02:43.38,0:02:47.95,Default,,0000,0000,0000,,Samica kangura może jednocześnie\Nopiekować się młodym w macicy
Dialogue: 0,0:02:47.95,0:02:50.36,Default,,0000,0000,0000,,i w torbie.
Dialogue: 0,0:02:50.36,0:02:52.21,Default,,0000,0000,0000,,W niesprzyjających warunkach
Dialogue: 0,0:02:52.21,0:02:55.70,Default,,0000,0000,0000,,mogą nawet zatrzymać ciążę.
Dialogue: 0,0:02:55.70,0:02:59.39,Default,,0000,0000,0000,,Gdy tak się dzieje,\Nsamica wytwarza dwa rodzaje mleka.
Dialogue: 0,0:02:59.39,0:03:00.78,Default,,0000,0000,0000,,Jeden dla nowo narodzonego,
Dialogue: 0,0:03:00.78,0:03:03.69,Default,,0000,0000,0000,,inny dla starszego kangura.
Dialogue: 0,0:03:03.69,0:03:06.84,Default,,0000,0000,0000,,Słowo ssak znaczy\Nżywiący się mlekiem z piersi,
Dialogue: 0,0:03:06.84,0:03:08.45,Default,,0000,0000,0000,,co jest tu niewłaściwym terminem,
Dialogue: 0,0:03:08.45,0:03:11.61,Default,,0000,0000,0000,,bo wprawdzie kangury wytwarzają mleko\Nprzez sutki w torbie lęgowej,
Dialogue: 0,0:03:11.61,0:03:14.35,Default,,0000,0000,0000,,ale nie mają piersi.
Dialogue: 0,0:03:14.35,0:03:21.39,Default,,0000,0000,0000,,Dotyczy to też stekowców, ssaków,\Nktóre się rodzą w najdziwniejszy sposób.
Dialogue: 0,0:03:21.39,0:03:24.30,Default,,0000,0000,0000,,Kiedyś było ich setki gatunków,
Dialogue: 0,0:03:24.30,0:03:26.89,Default,,0000,0000,0000,,teraz zostało tylko pięć:
Dialogue: 0,0:03:26.89,0:03:31.57,Default,,0000,0000,0000,,cztery gatunki kolczatkowatych\Ni jeden dziobakowaty.
Dialogue: 0,0:03:31.57,0:03:34.41,Default,,0000,0000,0000,,Łacińskie słowo "monotremata",\Nczyli jednootworowce,
Dialogue: 0,0:03:34.41,0:03:37.24,Default,,0000,0000,0000,,nawiązuje do faktu, że mają\Njedno ujście układu rozrodczego,
Dialogue: 0,0:03:37.24,0:03:38.24,Default,,0000,0000,0000,,pokarmowego
Dialogue: 0,0:03:38.24,0:03:40.15,Default,,0000,0000,0000,,i do składania jaj.
Dialogue: 0,0:03:40.15,0:03:40.95,Default,,0000,0000,0000,,Tak jak ptaki,
Dialogue: 0,0:03:40.95,0:03:41.81,Default,,0000,0000,0000,,gady,
Dialogue: 0,0:03:41.81,0:03:42.66,Default,,0000,0000,0000,,ryby,
Dialogue: 0,0:03:42.66,0:03:43.61,Default,,0000,0000,0000,,dinozaury
Dialogue: 0,0:03:43.61,0:03:44.61,Default,,0000,0000,0000,,i inne,
Dialogue: 0,0:03:44.61,0:03:49.05,Default,,0000,0000,0000,,te gatunki są jajorodne, nie żyworodne.
Dialogue: 0,0:03:49.05,0:03:51.49,Default,,0000,0000,0000,,Ich jaja mają gładkie skorupy.
Dialogue: 0,0:03:51.49,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Gdy młode się wyklują,\Nssą mleko z gruczołów matki
Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:59.69,Default,,0000,0000,0000,,do momentu gdy urosną na tyle,\Nżeby samodzielnie się odżywiać.
Dialogue: 0,0:03:59.69,0:04:03.99,Default,,0000,0000,0000,,Mimo że składają jaja i mają cechy,\Nktórych nie kojarzymy z ssakami,
Dialogue: 0,0:04:03.99,0:04:06.51,Default,,0000,0000,0000,,jak płetwiaste łapy dziobaka,
Dialogue: 0,0:04:06.51,0:04:07.36,Default,,0000,0000,0000,,dziób,
Dialogue: 0,0:04:07.36,0:04:10.17,Default,,0000,0000,0000,,ostrogi wydzielające jad\Nna tylnych łapach samców,
Dialogue: 0,0:04:10.17,0:04:13.10,Default,,0000,0000,0000,,to jednak są ssakami.
Dialogue: 0,0:04:13.10,0:04:16.79,Default,,0000,0000,0000,,Są nimi dlatego, że mają\Nwspólne cechy ssaków
Dialogue: 0,0:04:16.79,0:04:20.50,Default,,0000,0000,0000,,i są ewolucyjnie powiązane z resztą klasy.
Dialogue: 0,0:04:20.50,0:04:21.58,Default,,0000,0000,0000,,Łożyskowce,
Dialogue: 0,0:04:21.58,0:04:22.54,Default,,0000,0000,0000,,torbacze,
Dialogue: 0,0:04:22.54,0:04:23.70,Default,,0000,0000,0000,,czy stekowce,
Dialogue: 0,0:04:23.70,0:04:27.38,Default,,0000,0000,0000,,mają wyjątkowe sposoby\Nprzychodzenia na świat.
Dialogue: 0,0:04:27.38,0:04:32.01,Default,,0000,0000,0000,,Przetrwały tysiące lat ewolucji\Nwnosząc życie i różnorodność
Dialogue: 0,0:04:32.01,0:04:34.03,Default,,0000,0000,0000,,do królestwa zwierząt.