0:00:06.990,0:00:09.802
Co łączy te zwierzęta?

0:00:09.802,0:00:11.942
Więcej niż można pomyśleć.

0:00:11.942,0:00:15.872
Razem z ponad 5000 innych[br]gatunków są ssakami,

0:00:15.872,0:00:18.853
należą do gromady ssaków.

0:00:18.853,0:00:21.903
Wszystkie ssaki to kręgowce,[br]co znaczy że mają kręgosłupy.

0:00:21.903,0:00:24.411
Ssaki można odróżnić od innych kręgowców

0:00:24.411,0:00:27.283
dzięki wielu wspólnym cechom.

0:00:27.283,0:00:28.953
Są stałocieplne,

0:00:28.953,0:00:31.173
owłosione lub futerkowe,

0:00:31.173,0:00:33.593
oddychają za pomocą płuc,

0:00:33.593,0:00:36.524
karmią młode mlekiem.

0:00:36.524,0:00:38.264
Pomimo tych cech wspólnych

0:00:38.264,0:00:41.552
ssaki różnią się pod kątem biologicznym,

0:00:41.552,0:00:44.823
na przykład sposobem rodzenia.

0:00:44.823,0:00:48.844
Zacznijmy od najbardziej[br]znanych - łożyskowców.

0:00:48.844,0:00:50.143
Do tej grupy należą ludzie,

0:00:50.143,0:00:50.864
koty,

0:00:50.864,0:00:51.584
psy,

0:00:51.584,0:00:52.392
żyrafy,

0:00:52.392,0:00:56.354
a nawet płetwale błękitne,[br]największe ssaki na Ziemi.

0:00:56.354,0:00:59.433
Ich łożysko, solidny dysk[br]dobrze ukrwionej tkanki,

0:00:59.433,0:01:03.984
łączy się z macicą[br]i wspomaga rozwój embrionu.

0:01:03.984,0:01:07.384
Łożysko podczas ciąży[br]podtrzymuje płód przy życiu.

0:01:07.384,0:01:09.924
Jest bezpośrednio włączone[br]do układu krążenia matki,

0:01:09.924,0:01:13.336
który dostarcza płodowi[br]składników odżywczych i tlenu

0:01:13.336,0:01:15.194
za pomocą pępowiny,

0:01:15.194,0:01:18.484
dzięki której wydalane są też toksyny.

0:01:18.484,0:01:22.945
Łożyskowce spędzają więcej czasu[br]w macicy od innych ssaków.

0:01:22.945,0:01:28.416
Płetwale błękitne rozwijają się[br]w środku przez prawie rok.

0:01:28.416,0:01:31.675
Łożysko utrzymuje płód[br]przy życiu aż do narodzin.

0:01:31.675,0:01:33.316
Po przerwaniu pępowiny

0:01:33.316,0:01:35.305
układ oddechowy,

0:01:35.305,0:01:36.606
krwionośny

0:01:36.606,0:01:40.296
i wydalniczy noworodka zaczynają działać.

0:01:40.296,0:01:45.199
Młode ma 7 metrów długości[br]i już potrafi pływać.

0:01:45.199,0:01:46.867
Najbliższych sześć miesięcy

0:01:46.867,0:01:53.477
spędzi, pijąc dziennie 225 litrów[br]tłustego mleka matki.

0:01:53.477,0:01:57.097
W Australii mamy drugi rodzaj ssaków,

0:01:57.097,0:01:59.789
torbacze.

0:01:59.789,0:02:02.968
Młode torbaczy rodzą się malutkie i wątłe,

0:02:02.968,0:02:07.543
więc kontynuują rozwój[br]w torbie lęgowej matki.

0:02:07.543,0:02:11.368
Najmniejszy na świecie torbacz, niełaz,

0:02:11.368,0:02:14.468
waży po urodzeniu zaledwie 18 miligramów,

0:02:14.468,0:02:18.207
czyli tyle, co 30 ziarenek cukru.

0:02:18.207,0:02:20.249
Kangur, inny torbacz,

0:02:20.249,0:02:24.497
rodzi jedno młode wielkości fasolki.

0:02:24.497,0:02:27.969
Młode wypełza z jednej[br]z trzech wagin matki,

0:02:27.969,0:02:29.979
następnie wspina się do torby,

0:02:29.979,0:02:33.799
gdzie spędzi od sześciu[br]do 11 miesięcy pijąc mleko.

0:02:33.799,0:02:36.509
Nawet gdy młody kangur[br]opuści ciepłe schronienie

0:02:36.509,0:02:38.898
i tak będzie wracać po mleko.

0:02:38.898,0:02:43.380
Czasem jest jednym z trzech[br]dzieci kangurzycy.

0:02:43.380,0:02:47.949
Samica kangura może jednocześnie[br]opiekować się młodym w macicy

0:02:47.949,0:02:50.360
i w torbie.

0:02:50.360,0:02:52.209
W niesprzyjających warunkach

0:02:52.209,0:02:55.699
mogą nawet zatrzymać ciążę.

0:02:55.699,0:02:59.390
Gdy tak się dzieje,[br]samica wytwarza dwa rodzaje mleka.

0:02:59.390,0:03:00.782
Jeden dla nowo narodzonego,

0:03:00.782,0:03:03.691
inny dla starszego kangura.

0:03:03.691,0:03:06.840
Słowo ssak znaczy[br]żywiący się mlekiem z piersi,

0:03:06.840,0:03:08.451
co jest tu niewłaściwym terminem,

0:03:08.451,0:03:11.611
bo wprawdzie kangury wytwarzają mleko[br]przez sutki w torbie lęgowej,

0:03:11.611,0:03:14.351
ale nie mają piersi.

0:03:14.351,0:03:21.391
Dotyczy to też stekowców, ssaków,[br]które się rodzą w najdziwniejszy sposób.

0:03:21.391,0:03:24.301
Kiedyś było ich setki gatunków,

0:03:24.301,0:03:26.892
teraz zostało tylko pięć:

0:03:26.892,0:03:31.571
cztery gatunki kolczatkowatych[br]i jeden dziobakowaty.

0:03:31.571,0:03:34.412
Łacińskie słowo "monotremata",[br]czyli jednootworowce,

0:03:34.412,0:03:37.242
nawiązuje do faktu, że mają[br]jedno ujście układu rozrodczego,

0:03:37.242,0:03:38.242
pokarmowego

0:03:38.242,0:03:40.152
i do składania jaj.

0:03:40.152,0:03:40.952
Tak jak ptaki,

0:03:40.952,0:03:41.812
gady,

0:03:41.812,0:03:42.663
ryby,

0:03:42.663,0:03:43.613
dinozaury

0:03:43.613,0:03:44.613
i inne,

0:03:44.613,0:03:49.053
te gatunki są jajorodne, nie żyworodne.

0:03:49.053,0:03:51.492
Ich jaja mają gładkie skorupy.

0:03:51.492,0:03:56.005
Gdy młode się wyklują,[br]ssą mleko z gruczołów matki

0:03:56.005,0:03:59.694
do momentu gdy urosną na tyle,[br]żeby samodzielnie się odżywiać.

0:03:59.694,0:04:03.994
Mimo że składają jaja i mają cechy,[br]których nie kojarzymy z ssakami,

0:04:03.994,0:04:06.507
jak płetwiaste łapy dziobaka,

0:04:06.507,0:04:07.364
dziób,

0:04:07.364,0:04:10.174
ostrogi wydzielające jad[br]na tylnych łapach samców,

0:04:10.174,0:04:13.103
to jednak są ssakami.

0:04:13.103,0:04:16.794
Są nimi dlatego, że mają[br]wspólne cechy ssaków

0:04:16.794,0:04:20.504
i są ewolucyjnie powiązane z resztą klasy.

0:04:20.504,0:04:21.575
Łożyskowce,

0:04:21.575,0:04:22.544
torbacze,

0:04:22.544,0:04:23.695
czy stekowce,

0:04:23.695,0:04:27.380
mają wyjątkowe sposoby[br]przychodzenia na świat.

0:04:27.380,0:04:32.007
Przetrwały tysiące lat ewolucji[br]wnosząc życie i różnorodność

0:04:32.007,0:04:34.032
do królestwa zwierząt.