WEBVTT

00:00:00.263 --> 00:00:01.932
Eğer hiç bir romana aşık olduysanız

00:00:01.932 --> 00:00:03.131
o anı çok iyi bilirsiniz:

00:00:03.131 --> 00:00:03.940
saate bakarsınız,

00:00:03.940 --> 00:00:04.720
gece 1 olmuştur,

00:00:04.720 --> 00:00:06.291
yine de kitabı bırakamazsınız.

00:00:06.291 --> 00:00:07.982
Öyle bir dünyaya çekilmişsiniz ki,

00:00:07.982 --> 00:00:09.802
başka bir insanın 
hayal gücünden çıkan

00:00:09.802 --> 00:00:11.160
sayfalardaki karakterlerin

00:00:11.160 --> 00:00:12.032
düşünce ve hisleri

00:00:12.032 --> 00:00:13.442
kendinizinmiş gibi gerçektir.

00:00:13.722 --> 00:00:15.192
Bildiğimiz şekliyle romanların

00:00:15.192 --> 00:00:17.393
henüz var olmadığı bir dönemi
hayal etmek zor,

00:00:17.393 --> 00:00:19.161
ama gerçekten de, bir ilk roman var.

00:00:19.161 --> 00:00:20.892
Ve bu romanın nasıl ortaya çıktığını

00:00:20.892 --> 00:00:21.607
anlamak için

00:00:21.607 --> 00:00:22.337
geçmişe,

00:00:22.337 --> 00:00:23.362
Bin yıldan da eskiye,

00:00:23.362 --> 00:00:25.443
bir kadının yazı masasına
bakmamız gerekir.

00:00:25.933 --> 00:00:27.523
Bu kadının ismi Murasaki Shikibu,

00:00:27.523 --> 00:00:28.679
ya da en azından

00:00:28.679 --> 00:00:30.324
şu an bildiğimiz tek ismi bu.

00:00:30.324 --> 00:00:32.082
970li yıllarda Japonya'da,

00:00:32.082 --> 00:00:34.162
aristokrat bir ailenin çocuğu olarak doğdu

00:00:34.162 --> 00:00:36.512
ve kadınların isimlerinin 
çok nadir kaydedildiği

00:00:36.512 --> 00:00:37.480
bir dönemde yaşadı.

00:00:37.480 --> 00:00:39.223
Onun yerine Murasaki gibi

00:00:39.223 --> 00:00:40.612
üst sınıfta doğan kadınlara,

00:00:40.612 --> 00:00:42.633
yakın erkek akrabalarının pozisyonuna göre

00:00:42.633 --> 00:00:43.743
bir lakap veriliyordu.

00:00:43.743 --> 00:00:45.303
Son derece kapalı,

00:00:45.303 --> 00:00:46.991
kadınların pano ve perdelerle

00:00:46.991 --> 00:00:49.583
dışarıdan gizlendiği bir dünyada yaşadı.

00:00:49.583 --> 00:00:51.893
Hatta bazen aristokrat kadınları

00:00:51.893 --> 00:00:54.304
yüzüyle değil de,
kıyafetinin kolundaki işlemeyle

00:00:54.304 --> 00:00:56.063
ayırt etmek daha kolaydı.

00:00:56.063 --> 00:00:58.853
Yaşamının boğucu kısıtlamalarına rağmen,

00:00:58.853 --> 00:01:00.323
Murasaki gibi kadınlar

00:01:00.323 --> 00:01:01.312
eğitim alıyor,

00:01:01.312 --> 00:01:03.413
ve iyi okur-yazar olmaları bekleniyordu.

00:01:03.413 --> 00:01:04.663
Meşhur bir şairin torunu

00:01:04.663 --> 00:01:06.101
ve bir alimin kızı olarak,

00:01:06.101 --> 00:01:07.884
Murasaki hızlıca hem Japon

00:01:07.884 --> 00:01:10.283
hem de Çin edebiyatının erbabı oldu,

00:01:10.283 --> 00:01:12.843
öyle ki, edebiyat dahisi sayılıyordu.

00:01:12.843 --> 00:01:14.624
Murasaki günlüğünde

00:01:14.624 --> 00:01:16.694
babasının onun ne kadar
yetenekli olduğunu

00:01:16.694 --> 00:01:18.701
fark ettiğinde verdiği tepkiyi anlattı.

00:01:18.701 --> 00:01:19.461
Babası,

00:01:19.461 --> 00:01:20.168
"Şansıma bak.

00:01:20.168 --> 00:01:22.174
Erkek doğmamış olması çok acı." demişti.

00:01:22.174 --> 00:01:23.394
20lerinin başında,

00:01:23.394 --> 00:01:25.424
babası yaşında bir adamla evlendi,

00:01:25.424 --> 00:01:27.067
adam 2 yıl sonra öldü

00:01:27.067 --> 00:01:28.805
ama bir kızları olmuştu.

00:01:28.805 --> 00:01:29.954
Tekrar evlenmek yerine,

00:01:29.954 --> 00:01:31.245
yetenekli genç dul anne,

00:01:31.245 --> 00:01:33.015
bir prensin hayatının konu alındığı

00:01:33.015 --> 00:01:35.295
detaylı bir romantizm 
ve entrika destanı olan

00:01:35.295 --> 00:01:37.454
Genji'nin Hikayesi 
üstünde çalışmaya başladı.

00:01:37.454 --> 00:01:38.634
Bu kitap,

00:01:38.634 --> 00:01:40.213
ilk modern roman kabul ediliyor,

00:01:40.213 --> 00:01:41.763
çünkü Murasaki okuyucularına

00:01:41.763 --> 00:01:43.334
yalnız bir olay örgüsü değil,

00:01:43.334 --> 00:01:45.896
karakterlere ve onların iç yaşamlarına

00:01:45.896 --> 00:01:47.943
derin, psikolojik bir anlayış sunuyor.

00:01:47.943 --> 00:01:49.964
Hikayesi yalnızca 
bir hikaye olmadığı için

00:01:49.964 --> 00:01:50.834
tarihe geçti:

00:01:50.834 --> 00:01:52.926
insan olmanın ne demek olduğuna dair

00:01:52.926 --> 00:01:54.777
kompleks bir edebi portreydi.

00:01:55.007 --> 00:01:56.753
Genji'nin Hikayesi'nin ana kahramanı

00:01:56.753 --> 00:01:58.552
Prens Genji isimli bir erkek olsa da,

00:01:58.552 --> 00:01:59.992
Shikibu romanını

00:01:59.992 --> 00:02:02.686
o dönem kadın olmanın
nasıl olduğunu gösteren

00:02:02.686 --> 00:02:05.525
çok yönlü kadın karakterlerle doldurdu.

00:02:05.525 --> 00:02:07.504
Virginia Woolf'un çok sonra yazdığı gibi,

00:02:07.504 --> 00:02:09.135
Murasaki prensin komplike yaşamını

00:02:09.135 --> 00:02:10.614
aydınlatmak için yola çıksa da,

00:02:10.614 --> 00:02:12.454
doğal olarak, 
kadınların düşüncelerini

00:02:12.454 --> 00:02:13.497
araç olarak kullandı.

00:02:13.847 --> 00:02:15.555
Genji'nin Hikayesi sayesinde

00:02:15.555 --> 00:02:17.756
Murasaki edebiyat tarihinde
daimi yerini aldı.

00:02:17.756 --> 00:02:19.565
Yine kitabı sayesinde,

00:02:19.565 --> 00:02:21.206
imparatorluk sarayında yer buldu,

00:02:21.206 --> 00:02:22.553
belli etkinliklere katılıp

00:02:22.553 --> 00:02:24.536
İmparatoriçe Shoshi'ye öğretmenlik yaptı.

00:02:24.536 --> 00:02:26.725
Murasaki İmparatoriçe ile 
yakın arkadaş oldu,

00:02:26.725 --> 00:02:29.423
hatta o dönem yalnızca erkeklerin
öğrenmesine izin varken

00:02:29.423 --> 00:02:30.856
ona gizlice Çince öğretti.

00:02:30.856 --> 00:02:31.940
Hayatı rahat olsa da,

00:02:31.940 --> 00:02:33.295
Murasaki çoğunlukla yalnızdı

00:02:33.295 --> 00:02:35.535
ve edebiyattaki ünü onu 
saray dedikodularının

00:02:35.535 --> 00:02:36.755
hedefi haline getirdi.

00:02:36.755 --> 00:02:38.695
Bugün bile her başarılı kadına söylenen

00:02:38.695 --> 00:02:40.517
kendini beğenmiş, küstah ve soğuk

00:02:40.517 --> 00:02:42.334
gibi sözler onun için de söylendi.

00:02:42.334 --> 00:02:44.236
Kimse ne zaman öldüğünü bilmiyor,

00:02:44.236 --> 00:02:45.816
ama arkasında bıraktığı miras

00:02:45.816 --> 00:02:47.740
Japon edebiyatını sonsuza dek değiştirdi

00:02:47.740 --> 00:02:49.785
ve dünya edebiyatında da 
asla silinemeyecek

00:02:49.785 --> 00:02:51.166
izini bıraktı.

00:02:51.166 --> 00:02:52.486
Tarih boyunca,

00:02:52.486 --> 00:02:54.246
muhteşem romanlar erkek yazarların

00:02:54.246 --> 00:02:55.747
alanı olarak görülürken,

00:02:55.747 --> 00:02:56.856
romantik hikayeler,

00:02:56.856 --> 00:02:58.407
özellikle de bir kadın yazdıysa,

00:02:58.407 --> 00:03:00.753
çoğunlukla daha önemsiz 
ve kalitesiz görülmüştür.

00:03:00.753 --> 00:03:03.465
Ama tarihin kendisi
başka bir hikaye anlatır.

00:03:03.465 --> 00:03:05.237
İlk roman hem bir aşk hikayesidir

00:03:05.237 --> 00:03:07.046
hem de insan tarihindeki

00:03:07.046 --> 00:03:09.146
en önemli edebiyat 
başyapıtlarından biridir

00:03:09.146 --> 00:03:10.926
ve bir kadın tarafından yazılmıştır.

00:03:10.926 --> 00:03:12.495
Daha önce kimsenin yapmadığı gibi

00:03:12.495 --> 00:03:14.526
bir dünya hayal etmeye cesaret ettiği için

00:03:14.526 --> 00:03:17.245
hala onun sesinin 
tarihte yankılanışını duyabiliyoruz.

00:03:17.245 --> 00:03:18.976
Bin yıldan uzun zaman
sonra bile bizi

00:03:18.976 --> 00:03:21.165
kendi dünyamızı hayal etmeye
cesaretlendiriyor.