Miluji hmyz --
ne od dětství, mimochodem,
ale od poněkud vyššího věku.
Když jsem psal bakalářku,
při studiu zoologie na Univerzitě v Tel Avivu,
nějak jsem se do hmyzu zamiloval.
A pak, při studiu zoologie,
zapsal jsem si kurz nebo předmět entomologie,
vědy o hmyzu.
A pak jsem přemýšlel, jak bych mohl být k užitku
nebo pomoci entomologii?
A pak jsem se dostal do světa ochrany rostlin --
ochrany proti hmyzu,
proti zlému hmyzu.
A při studiu ochrany rostlin
jsem narazil na disciplínu
biologického hubení škůdců,
kterou definujeme jako
použití živých organismů
k redukci populací
škůdců rostlin.
Je to tedy disciplína ochrany rostlin,
která směřuje k redukci užívání chemikálií.
A biologická ochrana rostlin, mimochodem,
nebo tento dobrý hmyz, o kterém mluvíme,
existuje na světě už tisíce a tisíce let,
velmi dlouhou dobu.
Ale teprve posledních 120 let
lidé začali,
nebo lidé vědí více a více jak využít nebo použít
tento fenomén biologické ochrany,
nebo vlastně fenomén přírodní ochrany,
ke svým potřebám.
Protože fenomén biologické ochrany
můžete sledovat na vaší zahradě.
Stačí si vzít lupu. Vidíte tohle?
To zvětšuje 10x.
Ano, 10x.
Stačí to otevřít.
Ohněte pár listů a uvidíte celý nový svět
drobného hmyzu,
nebo drobných pavouků, velkých 1-1,5 mm,
2 milimetry,
a můžete rozeznávat ty hodné a ty zlé.
Tento fenomén přírodní regulace
existuje doslova všude.
Určitě i tady, před touto budovou.
Jen se podívejte na ty rostliny.
Takže je to všude
a my se jen musíme naučit to využívat.
Pojďme si tedy společně
projít pár příkladů.
Co je to škůdce?
Jak vlastně poškozuje rostliny?
A co je přirozený nepřítel,
biologicky ovládaný činitel,
nebo ten hodný hmyz, o kterém tu mluvíme?
Obecně budu hovořit
o hmyzu a o pavoucích
nebo roztočích, říkejme jim tak.
Hmyz, tedy šestinohé organismy,
a pavouci nebo roztoči,
osminohé organismy.
Podívejme se na ně.
Toto je škůdce, ničivý škůdce, sviluška snovací,
protože vytváří hodně pavučin, jako pavouk.
Uprostřed vidíte matku,
nalevo a napravo nejspíše dvě dcery
a jedno vajíčko po pravé straně.
A tady vidíte, jakou škodu může způsobit.
Napravo vidíte list okurky,
uprostřed list bavlníku
a vlevo list rajčete s drobnými tečkami.
Dokáží doslova změnit zelenou v bílou
díky bodavě-savému
ústnímu ústrojí
těchto pavoučků.
Tady ale přichází příroda,
která nám poskytuje dobré pavouky.
Toto je dravý roztoč -- mimochodem stejně malý jako sviluška,
1-2 milimetry dlouhý, ne více,
dobrý běžec a lovec,
lovící svilušky snovací.
A zde vidíte tuto dámu v akci.
Na levé straně --
právě bodá a saje
tělní tekutiny škodlivé svilušky.
Po pěti minutách vidíte tohle:
typické mrtvé tělo,
svraštělé, vysáté,
mrtvé tělo svilušky snovací,
a vedle něho nasycení jedinci
dravých roztočů,
matka na levé straně
a mladá nymfa na pravé straně.
Mimochodem, jejich potrava na 24 hodin
je kolem 5 jedinců
svilušek, těch zlých roztočů,
nebo 15 až 20 vajíček
těchto škůdců.
Mimochodem, jsou pořád hladoví.
(Smích)
A toto je další příklad: mšice.
Mimochodem, v Izraeli je právě jaro.
Když teploty prudce stoupnou,
můžete tyto zlé tvory, mšice, vidět všude po rostlinách,
na vašich ibišcích, lantánách,
v mladých, čerstvých listech
v takzvaném jarním rozpuku.
Mimochodem, mšice jsou jenom samice,
jako Amazonky.
Samice plodící samice, které plodí další samice.
Vůbec žádní samci.
Říká se tomu partenogeneze.
A zřejmě jsou s tím velmi spokojené.
Tady vidíme škody.
Onen výměšek mšic,
taková lepkavá, sladká tekutina,
se jmenuje medovice.
A tou jsou přímo potaženy
vrchní části rostliny.
Zde vidíte typický list okurky,
který se přímo změnil ze zelené do černé
kvůli houbám, tzv. černím,
které ho pokrývají.
A zde přichází záchrana
v podobě parazitické vosičky.
Zde se nebavíme o predátorovi,
ale o parazitovi.
Ne o dvounohém parazitovi,
ale o osminohém, samozřejmě.
Je to parazitická vosička,
opět 2 milimetry dlouhá, štíhlá,
je to velmi rychlý
a hbitý letec.
Zde vidíte tohoto parazita v akci,
jako při akrobatickém manévru.
Stojí tváří v tvář
své oběti na pravé straně,
ohýbá svůj zadeček
a vkládá jediné vajíčko,
jediné vajíčko do tělních tekutin
této mšice.
Mimochodem, mšice se snaží uniknout,
kope a kouše
a vylučuje různé tekutiny,
ale nic se vlastně nestane.
Jen vajíčko tohoto parazita
se vloží do tělních tekutin této mšice.
A za několik dní, což záleží na teplotě,
se vajíčko vylíhne
a larva parazita
sežere mšici zevnitř.
To je všechno přirozené.
Vůbec to není žádný výmysl.
Znovu, na vaší zahradě,
na vaší zahradě.
A toto je konečný výsledek.
Toto je konečný výsledek:
mumie --
M-U-M-I-E.
To je viditelný následek - mrtvé mšice
obsahující uvnitř
přímo se vyvíjejícího parazita,
který je za pár minut vidět napůl venku.
Porod je téměř u konce.
Možná to znáte z různých filmů,
trvá to jen pár minut.
A pokud je to samice, okamžitě se spojí se samcem
a dá se do práce, protože času je málo.
Samice žije pouze 3-4 dny
a potřebuje naklást
kolem 400 vajíček.
To znamená, že 400 zlých mšic
dostane její vajíčka
do svých tělních tekutin.
A tím to samozřejmě nekončí.
Existuje hojnost přirozených nepřátel
a toto je jen poslední příklad.
Znovu začneme nejprve škůdcem:
třásněnka.
Mimochodem, všechna tato divná jména --
nechci vás obtěžovat latinskými jmény těchto tvorů,
jsou jen všeobecná jména.
Ale toto je krásný, štíhlý,
velmi zlý škůdce.
Tady vidíte papriky.
Nejsou to exotické, okrasné papriky.
Tyto papriky nejsou poživatelné,
protože trpí virovým onemocněním
přenášeným dospělci třásněnky.
A tady je přirozený nepřítel,
hladěnka,
anglicky "minute pirate bug", protože je opravdu malá.
Tady vidíte černého dospělce a dva mladé jedince.
A znovu v akci.
Dospělec nabodne třásněnku,
vysává ji po několik minut
a jde k další kořisti,
dokud všechny nevysaje.
A když rozšíříme tyto hladěnky, tento dobrý hmyz,
například do záhonu paprik,
dostanou se do květů.
Podívejte, tento květ je plný
dravého hmyzu, toho dobrého,
poté co odstranil ten zlý, třásněnky.
Takže toto je tedy velmi pozitivní situace.
Neuškodí rostoucím plodům. Žádná škoda na násadbě plodů.
V takových podmínkách je všechno v pořádku.
Ale znovu, otázka je,
viděli jste jak to vypadá na nejnižším stupni --
škůdce a jeho přirozený nepřítel.
To, co my děláme, vypadá takto.
V severovýchodním Izraeli,
v kibucu Sde Eliyahu,
existuje zařízení,
které masově produkuje tyto přirozené nepřítele.
Jinými slovy, to, co tam děláme, je,
že umocňujeme,
umocňujeme přirozenou regulaci,
neboli onen fenomén biologické ochrany.
A na 30 000 metrech čtverečních
nejmodernějších skleníků
produkujeme ve velkém tyto dravé roztoče,
hladěnky,
parazitické vosičky a mnohé další.
Je tam mnoho oddělení.
Mimochodem, mají tam velmi hezkou krajinu --
na jedné straně vidíte Jordánské hory
a na druhé Jordánské údolí,
a dobrou, mírnou zimu
a hezké, horké léto,
což jsou perfektní podmínky
pro masovou produkci těchto tvorů.
Mimochodem, masová produkce --
to není genetická manipulace.
Nejsou tam vůbec žádné GMO --
Geneticky Modifikované Organismy.
Bereme je z přírody
a děláme jedině to,
že jim dáváme optimální podmínky,
ve sklenících nebo v kultivačních boxech,
aby se rozmnožili,
zmnohonásobili a reprodukovali.
A přesně toho docilujeme.
Tady vidíte pohled do mikroskopu.
V levém horním rohu je dravý roztoč.
A toto je celá skupina dravých roztočů.
Vidíte tuto ampuli.
Mám v ní jeden gram těchto dravých roztočů.
Jeden gram znamená 80 000 jedinců,
80 000 jedinců
je dost na to,
aby chránili 4 000 metrů čtverečních
jahodových záhonů
proti sviluškám po celou sezónu,
téměř celý rok.
A těchto můžeme vyprodukovat, věřte mi,
několik desítek kilo,
každoročně.
Tomuhle tedy říkám
zesilování tohoto fenoménu.
A opravdu tím nenarušujeme rovnováhu.
Naopak,
protože je dáváme do každé kultury,
kde rovnováha byla již narušena
kvůli chemikáliím.
Tam vstupujeme s těmito přirozenými nepřáteli,
abychom vyrovnali závaží
a docílili tak přirozené rovnováhy
v zemědělských kulturách, pomocí redukce chemikálií.
To je celá ta myšlenka.
A jaký to má úspěch?
Tato tabulka ukazuje výsledky
úspěšné biologické ochrany
pomocí dobrého hmyzu.
Npříklad v Izraeli,
kde pěstujeme
více jak 1 000 hektarů --
10 000 dunamů v izraelské míře --
papriky chráněné proti škůdcům
biologickými prostředky,
došlo k redukci pesticidů
o 75 procent.
A u izraelských jahod dokonce o víc --
80 procent pesticidů,
především těch proti roztočům v jahodách.
Účinnost je tedy velmi vysoká.
A teď vyvstává otázka,
hlavně když se ptáte pěstitelů, zemědělců:
Proč biologická ochrana?
Proč dobrý hmyz?
Mimochodem, počet odpovědí
se rovná počtu otázaných.
Ale pokud půjdeme například sem,
do jihovýchodního Izraele,
do oblasti Arava, nad Velkou příkopovou propadlinou,
kde se nachází
perla izraelského zemědělství,
opravdu prvotřídní,
především ve sklenících a foliovnících,
když pojedete až do Eilatu, uvidíte toto,
přímo uprostřed pouště.
A když se přiblížíte,
určitě zpozorujete toto,
prarodiče se svými vnoučaty,
jak roznášejí přirozené nepřátele, dobrý hmyz,
namísto aby oblékli ochranné oděvy
a masky pro aplikaci chemikálií.
Tedy bezpečnost, se zřetelem na aplikaci,
je první odpověď, kterou dostaneme od pěstitelů
na otázku: proč biologická ochrana?
Za druhé, mnoho pěstitelů
ve skutečnosti uvázlo
na myšlence rezistence,
že škůdci se stanou odolní
vůči chemikáliím,
jako u nás bakterie
získaly rezistenci k antibiotikům.
To je to samé a stane se to velmi rychle.
Naštěstí jak v biologické,
tak v přirozené ochraně
je rezistence velmi ojedinělá.
Stává se to velmi zřídka.
Protože to je evoluce,
je to přirozený vztah,
ne jako rezistance,
ke které dochází v případě chemikálií.
A za třetí, společenská potřeba.
Společenská potřeba -- čím více veřejnost
vyžaduje redukci chemikálií,
tím více pěstitelů dospěje k názoru,
že by měli, jakkoli mohou a jakkoli je to možné,
nahradit chemickou ochranu
ochranou biologickou.
Dokonce tady, to je jiná pěstitelka,
vidíte, velmi se zajímá o tento hmyz,
o dobrý a o zlý hmyz,
nosí lupu rovnou na čele
a bezpečně prochází
mezi svou úrodou.
Nakonec bych se chtěl zmínit o své vizi,
vlastně o svém snu.
Protože toto je realita.
Podívejte se na ten rozdíl.
Pokud kompletně přejdeme
k biologické ochraně na celém světě,
bude nás stát 250 milionů dolarů
A podívejte se na celkové užití pesticidů
na plodiny po celém světě.
Myslím, že je to tak stonásobek.
25 miliard.
Je to tedy ohromný rozdíl, který je třeba vyrovnat.
Jak to ale můžeme provést?
Jak můžeme přemostit, nebo řekněme srovnat ten rozdíl
v průběhu budoucích let?
Především musíme nalézt silnější,
lepší a výhodnější biologická řešení,
více dobrého hmyzu,
který budeme moci produkovat ve velkém
nebo dokonce udržovat na poli.
Za druhé, musíme vytvořit
intenzivnější a ráznější veřejný zájem
na redukci chemikálií
v zemědělské produkci.
A za třetí, musíme zvýšit povědomí pěstitelů
o možnostech tohoto odvětví.
A tím se ten rozdíl vyrovná.
Krok za krokem dojde k vyrovnání.
Takže můj poslední snímek je tento:
Vše, co říkáme -- můžeme to dokonce i zazpívat:
Dejte šanci přírodě.
Říkám to za všechny, kdo za bioochranu
píší petice a zavádějí ji,
v Izraeli i ve světě.
Opravdu, dejte šanci přírodě.
Děkuji.
(Potlesk)