1
00:00:00,833 --> 00:00:04,710
Ja sam neuronaučnik 
i izučavam proces odlučivanja.

2
00:00:04,710 --> 00:00:07,017
Vršim eksperimente da bih testirala
kako različite hemijske supstance

3
00:00:07,017 --> 00:00:10,617
u mozgu utiču na odluke koje donosimo.

4
00:00:10,617 --> 00:00:17,365
Tu sam da vam otkrijem tajnu 
uspešnog donošenja odluka:

5
00:00:17,365 --> 00:00:19,603
sendvič sa sirom.

6
00:00:19,603 --> 00:00:23,263
Tako je. Po naučnicima, sendvič sa sirom

7
00:00:23,263 --> 00:00:26,885
je rešenje za sve vaše teške odluke.

8
00:00:26,885 --> 00:00:31,942
Kako znam? Ja sam naučnik koji 
je izvršio istraživanje.

9
00:00:31,942 --> 00:00:34,242
Pre nekoliko godina, moje kolege
i ja smo bili zainteresovani

10
00:00:34,242 --> 00:00:36,535
za to kako serotonin u ljudskom mozgu

11
00:00:36,535 --> 00:00:39,805
može da utiče na odluke ljudi 
u društvenim situacijama.

12
00:00:39,805 --> 00:00:42,900
Naročito, hteli smo da znamo 
kako serotonin utiče

13
00:00:42,900 --> 00:00:46,715
na reakciju ljudi kad 
se nepravedno ophode prema njima.

14
00:00:46,715 --> 00:00:48,253
Uradili smo eksperiment.

15
00:00:48,253 --> 00:00:51,399
Manipulisali smo sa nivoom serotonina, 
tako što smo ljudima davali

16
00:00:51,399 --> 00:00:56,022
ovo izuzetno odvratno piće, 
sa veštačkim ukusom limuna

17
00:00:56,022 --> 00:00:59,654
koje deluje tako što oduzima 
sirovi sastojak serotonina

18
00:00:59,654 --> 00:01:00,832
u mozgu.

19
00:01:00,832 --> 00:01:03,809
To je aminokiselina triptofan.

20
00:01:03,809 --> 00:01:06,170
Ono što smo otkrili je,
da kad je nivo triptofana bio nizak,

21
00:01:06,170 --> 00:01:08,622
ljudi su bili mnogo skloniji osveti

22
00:01:08,622 --> 00:01:12,170
kad bi se nepravedno ophodili prema njima.

23
00:01:12,170 --> 00:01:15,993
Ovo je istraživanje koje smo uradili 
i evo nekoliko naslova

24
00:01:15,993 --> 00:01:18,722
koji su potom objavljeni.

25
00:01:18,722 --> 00:01:21,217
("Sendvič sa sirom je sve što vam 
je potrebno za čvrsto odlučivanje")

26
00:01:21,217 --> 00:01:23,312
("Sir je naš prijatelj")

27
00:01:23,312 --> 00:01:26,512
("Konzumiranje sira i mesa može 
da potpomogne samokontrolu") 
Sad se možda pitate, 
da li sam nešto izostavila?

28
00:01:26,512 --> 00:01:31,907
("Zvanično! Čokolada sprečava da budete mrzovoljni") 
Sir? Čokolada? Odakle ovo dolazi?

29
00:01:31,907 --> 00:01:34,040
I ja sam pomislila isto 
kad su se pojavili ovi naslovi,

30
00:01:34,040 --> 00:01:38,285
jer naše istraživanje nije imalo 
nikakve veze sa sirom ili čokoladom.

31
00:01:38,285 --> 00:01:40,614
Dali smo ljudima ovo piće užasnog ukusa

32
00:01:40,614 --> 00:01:43,816
koje je uticalo 
na njihove nivoe triptofana.

33
00:01:43,816 --> 00:01:47,497
Ali ispostavlja se 
da je triptofan moguće pronaći

34
00:01:47,497 --> 00:01:50,298
u siru i čokoladi.

35
00:01:50,298 --> 00:01:52,608
I naravno kad nauka kaže 
da vam sir i čokolada

36
00:01:52,608 --> 00:01:56,689
pomažu da donesete bolje odluke, pa, 
to sigurno privlači pažnju ljudi.

37
00:01:56,689 --> 00:01:58,656
Znači pred vama je:

38
00:01:58,656 --> 00:02:02,163
evolucija naslova.

39
00:02:02,163 --> 00:02:04,505
Kad se ovo dogodilo, 
jedan deo mene je pomislio, pa,

40
00:02:04,505 --> 00:02:06,509
zbog čega tolika pometnja?

41
00:02:06,509 --> 00:02:10,388
Mediji su previše pojednostavili nekoliko stvari, 
ali na kraju,

42
00:02:10,388 --> 00:02:12,464
to je samo priča za vesti.

43
00:02:12,464 --> 00:02:15,817
I mislim da mnogi naučnici imaju isti stav.

44
00:02:15,817 --> 00:02:19,714
Ali problem je što 
se ovakve stvari stalno dešavaju

45
00:02:19,714 --> 00:02:22,841
i to ne utiče samo na priče 
koje pročitate u vestima

46
00:02:22,841 --> 00:02:25,620
nego i na proizvode koje 
vidite na policama.

47
00:02:25,620 --> 00:02:28,287
Kad su se naslovi pojavili, 
ono što se desilo je da

48
00:02:28,287 --> 00:02:31,113
su marketari počeli zvati.

49
00:02:31,113 --> 00:02:34,332
Da li bih bila voljna 
da dam naučnu potvrdu

50
00:02:34,332 --> 00:02:37,593
o flaširanoj vodi koja podiže raspoloženje?

51
00:02:37,593 --> 00:02:39,737
Ili da li bih na televiziji demonstrirala,

52
00:02:39,737 --> 00:02:40,762
pred pravom publikom,

53
00:02:40,762 --> 00:02:44,361
da tradicionalna jela zaista čine 
da se osećate bolje?

54
00:02:44,361 --> 00:02:48,322
Mislim da su ovi ljudi mislili dobro, ali 
da sam tad prihvatila njihovu ponudu,

55
00:02:48,322 --> 00:02:50,696
izašla bih van granica nauke,

56
00:02:50,696 --> 00:02:53,953
a dobri naučnici su obazrivi 
da ne rade tako nešto.

57
00:02:53,953 --> 00:02:58,321
Ali ipak, nauka o nervnom sistemu 
se pojavljuje sve više i više u marketingu.

58
00:02:58,321 --> 00:03:00,881
Evo jednog primera: neuro napici,

59
00:03:00,881 --> 00:03:04,122
linija proizvoda, ukljućujući 
ovaj Neuro Bliss ovde,

60
00:03:04,122 --> 00:03:07,023
koji sudeći po etiketi pomaže 
pri savladavanju stresa,

61
00:03:07,023 --> 00:03:10,449
podiže raspoloženje, 
pruža viši nivo koncentracije

62
00:03:10,449 --> 00:03:13,137
i potpomaže pozitivno gledište.

63
00:03:13,137 --> 00:03:17,762
Moram da priznam, ovo zvuči super. 
(Smeh)

64
00:03:17,762 --> 00:03:21,638
Dobro bi mi došlo
pre 10 minuta.

65
00:03:21,638 --> 00:03:25,068
Kad se ovo pojavilo u obližnjoj prodavnici, 
naravno bila sam

66
00:03:25,068 --> 00:03:28,617
znatiželjna povodom istraživanja 
koja su stajala iza ovih tvrdnji.

67
00:03:28,617 --> 00:03:31,543
Otišla sam na veb stranicu kompanije 
da pronađem

68
00:03:31,543 --> 00:03:34,969
neka kontrolisana ispitivanja 
njihovih proizvoda.

69
00:03:34,969 --> 00:03:36,646
Ali nisam našla ništa.

70
00:03:36,646 --> 00:03:40,384
Postojala ta ispitivanja ili ne, 
ove tvrdnje čine frontalni i centralni deo

71
00:03:40,384 --> 00:03:44,346
na njihovoj etiketi tik pored slike mozga.

72
00:03:44,346 --> 00:03:50,049
I ispostavlja se da slike mozga 
imaju posebna svojstva.

73
00:03:50,049 --> 00:03:52,511
Nekolicina naučnika je zamolila 
nekoliko stotina ljudi

74
00:03:52,511 --> 00:03:55,202
da pročitaju jedan naučni članak.

75
00:03:55,202 --> 00:03:58,529
Za jednu polovinu ispitanika, 
članak je sadržao sliku mozga,

76
00:03:58,529 --> 00:04:00,392
a za drugu polovinu, 
članak je bio isti

77
00:04:00,392 --> 00:04:03,096
ali bez slike mozga.

78
00:04:03,096 --> 00:04:04,728
Na kraju - vidite kuda vodi ovo -

79
00:04:04,728 --> 00:04:06,838
upitali su ispitanike da li se slažu

80
00:04:06,838 --> 00:04:10,160
sa zaključkom članka.

81
00:04:10,160 --> 00:04:12,433
Ovo predstavlja koliko ljudi 
se složilo sa zaključkom

82
00:04:12,433 --> 00:04:14,346
bez slike.

83
00:04:14,346 --> 00:04:17,993
A ovo koliko ljudi se složilo 
sa istim člankom

84
00:04:17,993 --> 00:04:20,760
koji nije sadržao sliku mozga.

85
00:04:20,760 --> 00:04:22,709
Poruka za zapamtiti je:

86
00:04:22,709 --> 00:04:27,616
želite da prodate? 
Stavite mozak na to.

87
00:04:27,616 --> 00:04:29,729
Dozvolite mi da napravim pauzu i 
iskoritim trenutak da kažem da je

88
00:04:29,729 --> 00:04:33,427
nauka nervnog sistema zadnjih 
nekoliko decenija mnogo napredovala

89
00:04:33,427 --> 00:04:35,880
i neprestano otkrivamo zapanjujuće stvari

90
00:04:35,880 --> 00:04:37,153
o mozgu.

91
00:04:37,153 --> 00:04:40,297
Pre nekoliko nedelja, naučnici u MIT-u

92
00:04:40,297 --> 00:04:43,097
zaključili su kako 
da se promene navike kod pacova

93
00:04:43,097 --> 00:04:47,090
kontrolišući nervne aktivnosti 
u određenim delovima njihovog mozga.

94
00:04:47,090 --> 00:04:48,680
Stvarno kul stvar.

95
00:04:48,680 --> 00:04:51,973
Ali zavet nauke o nervnom sistemu 
odveo nas je do nekih zaista

96
00:04:51,973 --> 00:04:57,209
visokih očekivanja 
i prenaduvanih, nedokazanih tvrdnji.

97
00:04:57,209 --> 00:05:00,248
Ono što želim da uradim je 
da pokažem kako da uočite

98
00:05:00,248 --> 00:05:03,794
nekoliko klasičnih caka,
lažnih otkrića,

99
00:05:03,794 --> 00:05:06,590
pojave koje se nazivaju
neuro-gluposti,

100
00:05:06,590 --> 00:05:12,282
neuro-lupetanje ili moj omiljeni naziv
- neuro-zamlaćivanje.

101
00:05:12,282 --> 00:05:16,620
Prva nedokazana tvrdnja je 
da skeniranjem mozga možete

102
00:05:16,620 --> 00:05:20,532
čitati misli i osećanja ljudi.

103
00:05:20,532 --> 00:05:23,579
Ovo je studija koju je objavila
jedna istraživačka grupa

104
00:05:23,579 --> 00:05:26,412
kao uvodni članak u Njujork Tajmsu.

105
00:05:26,412 --> 00:05:30,657
Naslov? 
"Vi volite svoj iPhone. Bukvalno."

106
00:05:30,657 --> 00:05:35,107
Ubrzo je postao 
najpopularniji članak na stranici.

107
00:05:35,107 --> 00:05:37,276
Kako su ovo zaključili?

108
00:05:37,276 --> 00:05:40,304
Stavili su 16 ljudi 
u skener mozga

109
00:05:40,304 --> 00:05:43,586
i pokazali im snimke 
iPhona koji zvone.

110
00:05:43,586 --> 00:05:47,048
Skener mozga 
je utvrdio aktivnost u delu mozga

111
00:05:47,048 --> 00:05:49,700
koji se zove insula, 
u regiji koja kažu da

112
00:05:49,700 --> 00:05:53,484
je povezana 
sa osećanjima ljubavi i samilosti.

113
00:05:53,484 --> 00:05:57,144
Došli su do ovog zaključka jer 
su videli aktivnost u insuli,

114
00:05:57,144 --> 00:06:01,431
što znači da su subjekti 
voleli svoje iPhone.

115
00:06:01,431 --> 00:06:03,575
Postoji samo jedan problem 
sa ovakvim rezonovanjem,

116
00:06:03,575 --> 00:06:07,091
a to je da insula čini mnogo toga.

117
00:06:07,091 --> 00:06:09,396
Istina, povezana je 
sa pozitivnim osećanjima

118
00:06:09,396 --> 00:06:11,738
kao što su ljubav i samilost,

119
00:06:11,738 --> 00:06:14,411
ali isto tako 
i sa mnogo drugih procesa,

120
00:06:14,411 --> 00:06:17,484
kao što je pamćenje, 
jezik, pažnja,

121
00:06:17,484 --> 00:06:21,520
čak i bes, gađenje i bol.

122
00:06:21,520 --> 00:06:25,983
Bazirano na istoj logici, 
mogla bih jednako zaključiti

123
00:06:25,983 --> 00:06:28,436
da mrzite svoj iPhone.

124
00:06:28,436 --> 00:06:31,280
Poenta je, 
kad vidite aktivnost u insuli,

125
00:06:31,280 --> 00:06:34,306
ne možete samo tako izabrati 
vaše omiljeno objašnjenje

126
00:06:34,306 --> 00:06:38,972
sa liste, 
a lista je zaista dugačka.

127
00:06:38,972 --> 00:06:41,306
Moje kolege 
Tal Jarkoni i Ras Poldrak

128
00:06:41,306 --> 00:06:44,428
su dokazali da se 
insula pojavljuje u skoro trećini

129
00:06:44,428 --> 00:06:49,164
svih do sad objavljenih 
studija o oslikavanju mozga.

130
00:06:49,164 --> 00:06:50,678
Znači da su šanse zaista, 
zaista dobre

131
00:06:50,678 --> 00:06:53,804
da vaša insula deluje upravo sada,

132
00:06:53,804 --> 00:06:55,426
ali neću zavaravati sebe

133
00:06:55,426 --> 00:06:59,103
misleći da me volite.

134
00:06:59,103 --> 00:07:02,010
Pričajući o ljubavi i mozgu,

135
00:07:02,010 --> 00:07:05,875
postoji jedan istraživač, 
nekima poznat kao Dr Ljubav,

136
00:07:05,875 --> 00:07:09,360
koji tvrdi da su 
naučnici pronašli lepak

137
00:07:09,360 --> 00:07:12,007
koji društvo drži zajedno,

138
00:07:12,007 --> 00:07:15,783
izvor ljubavi i prosperiteta.

139
00:07:15,783 --> 00:07:17,972
Ovaj put nije reč 
o sendviču sa sirom.

140
00:07:17,972 --> 00:07:21,829
Ne, to je hormon 
po imenu oksitocin.

141
00:07:21,829 --> 00:07:23,696
Verovatno ste čuli za njega.

142
00:07:23,696 --> 00:07:26,588
Znači, Dr Ljubav svoj argument bazira 
na studiji pokazujući

143
00:07:26,588 --> 00:07:29,533
da kad vi podignete 
nivo oksitocina kod ljudi,

144
00:07:29,533 --> 00:07:33,706
ovo rezultuje rastom njihovog poverenja, 
empatije i sklonosti ka saradnji.

145
00:07:33,706 --> 00:07:37,786
On oksitocin naziva 
i "molekulom morala."

146
00:07:37,786 --> 00:07:40,628
E sad, ove studije 
su naučno ispravne

147
00:07:40,628 --> 00:07:44,764
i bile su ponovljene, 
ali ne predstavljaju kompletnu priču.

148
00:07:44,764 --> 00:07:47,477
Druge studije su pokazale 
da podizanje nivoa oksitocina

149
00:07:47,477 --> 00:07:52,220
povećava nivo zavisti. 
To povećeva likovanje.

150
00:07:52,220 --> 00:07:55,536
Oksitocin može nagnati ljude 
da favorizuju svoju grupu

151
00:07:55,536 --> 00:07:58,628
na račun drugih grupa.

152
00:07:58,628 --> 00:08:02,880
I u nekim slučajevima, oksitocin čak može 
da smanji sklonost ka saradnji.

153
00:08:02,880 --> 00:08:06,700
Znači, na osnovu ovih studija, 
mogu reći da je oksitocin

154
00:08:06,700 --> 00:08:11,451
jedan nemoralan molekul, 
i nazvati sebe Dr Čudnaljubav.

155
00:08:11,451 --> 00:08:14,811
(Smeh)

156
00:08:14,811 --> 00:08:18,921
Videli smo po raznim naslovima 
neuro-lupetanje.

157
00:08:18,921 --> 00:08:21,699
Vidimo ga u supermarketima, 
na koricama knjige.

158
00:08:21,699 --> 00:08:24,370
Šta je sa klinikama?

159
00:08:24,370 --> 00:08:27,785
SPECT oslikavanje je tehnika 
za skeniranje mozga

160
00:08:27,785 --> 00:08:29,854
koja koristi radioaktivni tragač

161
00:08:29,854 --> 00:08:32,894
u cilju praćenja toka krvi u mozgu.

162
00:08:32,894 --> 00:08:35,978
Po bagatelnoj ceni 
od nekoliko stotina dolara,

163
00:08:35,978 --> 00:08:40,096
imate klinike u Americi 
koje će vam uraditi

164
00:08:40,096 --> 00:08:43,549
jedan od ovih SPECT skeniranja 
i koristeći sliku

165
00:08:43,549 --> 00:08:46,186
pomoći će vam u uspostavljanju 
dijagnoze vašeg problema.

166
00:08:46,186 --> 00:08:48,715
Ovi snimci, bolnice tvrde, 
vam mogu pomoći

167
00:08:48,715 --> 00:08:51,617
u prevenciji Alchajmerove bolesti,

168
00:08:51,617 --> 00:08:54,081
pomoći da smršate 
i rešite razne probleme zavisnosti,

169
00:08:54,081 --> 00:08:56,753
da prebrodite bračne konflikte

170
00:08:56,753 --> 00:08:59,903
i lečite, naravno, 
niz mentalnih oboljenja

171
00:08:59,903 --> 00:09:03,482
koja variraju od depresije 
preko uznemirenosti do ADHD.

172
00:09:03,482 --> 00:09:06,052
Ovo zvuči super. 
Mnogi ljudi se slažu.

173
00:09:06,052 --> 00:09:08,218
Neke od ovih klinika 
izvlače po desetine miliona

174
00:09:08,218 --> 00:09:11,522
dolara godišnje kroz biznis.

175
00:09:11,522 --> 00:09:13,606
Postoji samo jedan problem.

176
00:09:13,606 --> 00:09:16,283
Jasan konsenzus u nauci 
o nervnom sistemu

177
00:09:16,283 --> 00:09:19,468
je da mi ne možemo još uspostaviti 
dijagnozu mentalnih oboljenja

178
00:09:19,468 --> 00:09:22,251
samo na osnovu 
jednog skeniranja mozga.

179
00:09:22,251 --> 00:09:24,482
Međutim ove bolnice su lečile

180
00:09:24,482 --> 00:09:26,922
nekoliko desetina hiljada pacijenata 
do danas,

181
00:09:26,922 --> 00:09:28,684
mnogi od njih su bila deca,

182
00:09:28,684 --> 00:09:32,162
a SPECT oslikavanje uključuje 
radioaktivne injekcije,

183
00:09:32,162 --> 00:09:38,159
znači izlaganje ljudi radijaciji, 
potencijalno štetnoj.

184
00:09:38,159 --> 00:09:41,273
Kao neuronaučnik, 
uzbuđenija sam od većine ljudi,

185
00:09:41,273 --> 00:09:45,554
u vezi sa mogućnošću nauke 
da leči mentalna oboljenja

186
00:09:45,554 --> 00:09:50,278
i možda čak da nas učini 
boljim i pametnijim.

187
00:09:50,278 --> 00:09:52,978
I ako bismo jednog dana mogli tvrditi 
da nam sir i čokolada

188
00:09:52,978 --> 00:09:57,282
mogu pomoći da donosimo bolje odluke, 
računajte na mene.

189
00:09:57,282 --> 00:09:59,858
Ali još nismo tamo.

190
00:09:59,858 --> 00:10:03,593
Nismo pronašli dugme 
za "kupovinu" unutar mozga,

191
00:10:03,593 --> 00:10:07,291
ne možemo reći kad 
neko laže ili je zaljubljen

192
00:10:07,291 --> 00:10:10,674
isljučivo gledajući snimak 
njihovog mozga

193
00:10:10,674 --> 00:10:14,938
i ne možemo pretvoriti grešnike 
u svece pomoću hormona.

194
00:10:14,938 --> 00:10:17,142
Možda ćemo jednog dana uspeti, 
ali do tada,

195
00:10:17,142 --> 00:10:19,985
moramo biti oprezni i ne smemo dozvoliti 
da prenaduvane tvrdnje

196
00:10:19,985 --> 00:10:23,371
skrenu resurse 
i pažnju sa prave nauke

197
00:10:23,371 --> 00:10:27,130
koja igra mnogo dužu igru.

198
00:10:27,130 --> 00:10:29,568
Tu nastupate vi.

199
00:10:29,568 --> 00:10:32,739
Ako neko pokuša da vam proda nešto 
sa slikom mozga na istom,

200
00:10:32,739 --> 00:10:35,618
ne verujte im samo na reč.

201
00:10:35,618 --> 00:10:38,864
Postavite im ozbiljna pitanja. 
Tražite da vidite dokaze.

202
00:10:38,864 --> 00:10:42,762
Pitajte ih za onaj deo priče 
koji nije ispričan.

203
00:10:42,762 --> 00:10:47,850
Odgovori ne treba da budu jednostavni, 
jer sam mozak nije jednostavan.

204
00:10:47,850 --> 00:10:52,345
Ali to nas ne sprečava 
da pokušamo da ga shvatimo.

205
00:10:52,345 --> 00:10:56,345
Hvala vam. (Aplauz)