WEBVTT

00:00:00.190 --> 00:00:02.098
Evet, size görsel keskinliğinizle ilgili

00:00:02.098 --> 00:00:03.788
bir test yapmak istiyorum.

00:00:03.808 --> 00:00:06.858
Çizgi uzunluklarındaki farklara yönelik hassasiyetiniz

00:00:07.540 --> 00:00:09.270
Size önce bir ölçüt

00:00:09.715 --> 00:00:10.815
ve daha sonra

00:00:10.829 --> 00:00:12.139
üç karşılaştırma çizgisi göstereceğim

00:00:12.512 --> 00:00:13.987
Biri ölçütten daha uzun,

00:00:13.987 --> 00:00:14.971
biri daha kısa,

00:00:14.971 --> 00:00:17.021
biri de ölçütle aynı uzunlukta olacak.

00:00:17.185 --> 00:00:17.922
Göreviniz,

00:00:17.922 --> 00:00:19.763
hangi çizginin, A, B veya C

00:00:19.763 --> 00:00:21.783
ölçütle aynı uzunlukta olduğunu

00:00:21.783 --> 00:00:22.943
bana söylemek.

00:00:24.641 --> 00:00:26.385
Basit bir karar gibi görünüyor.

00:00:26.385 --> 00:00:27.425
Her seferinde doğruyu yapıyorsunuz.

00:00:27.747 --> 00:00:30.247
Fakat şimdi, cevabınızı vermeden önce,

00:00:31.008 --> 00:00:32.688
odada sizin gibi

00:00:32.688 --> 00:00:34.648
yarım düzine veya on kişi

00:00:34.658 --> 00:00:36.188
daha olacak

00:00:36.306 --> 00:00:38.216
ve ilk önce onlar cevap verecek.

00:00:38.247 --> 00:00:39.737
İlginç bir şey olur.

00:00:39.848 --> 00:00:41.028
Sırayla hepsi,

00:00:41.159 --> 00:00:43.329
sizin daha kısa gördüğünüz çizginin

00:00:43.423 --> 00:00:45.013
ölçütle eşit olduğunu söylerler.

00:00:45.109 --> 00:00:46.910
Daha kısa, daha kısa, daha kısa,

00:00:46.910 --> 00:00:49.351
daha kısa demezler, sadece şunu söylerler: B, B, B, B

00:00:49.351 --> 00:00:50.001
vesaire

00:00:50.395 --> 00:00:51.415
Şimdi sıra sizde.

00:00:52.033 --> 00:00:55.373
B'nin yanlış yanıt olduğunu biliyorsunuz.

00:00:56.661 --> 00:00:58.671
Ama ne söyleyeceksiniz?

00:00:58.949 --> 00:01:00.956
Solomon Asch'in gruba uyma ile ilgili

00:01:00.956 --> 00:01:03.246
bu klasik çalışmasında

00:01:04.129 --> 00:01:07.019
insanların çoğu teslim oldular.

00:01:07.248 --> 00:01:10.334
Kritik denemelerin çoğunda teslim oldular.

00:01:10.334 --> 00:01:13.004
Çoğunlukla aynı fikirde olduklarını

00:01:13.004 --> 00:01:15.454
açıkça gösterdiler.

00:01:15.504 --> 00:01:18.214
Yani bu çalışma grup gücüyle ilgili

00:01:18.214 --> 00:01:21.391
ilk klasik çalışmalardan birisidir.

00:01:21.391 --> 00:01:24.031
Aralarında anlaşmış üç veya daha fazla

00:01:24.031 --> 00:01:26.176
insan olduğu sürece,

00:01:26.176 --> 00:01:29.506
gerçeklik, sizin gördüğünüz gibi değildir.

00:01:29.512 --> 00:01:32.602
Çoğu zaman dünyayı onların gördüğü gibi

00:01:32.602 --> 00:01:34.752
görmek için teslim olursunuz.

00:01:34.752 --> 00:01:37.012
Hadi bu çalışmaya bakalım.

00:01:37.566 --> 00:01:39.381
Bugün katıldığınız deney

00:01:39.381 --> 00:01:42.031
çizgi uzunlukları algısıyla ilgilidir.


00:01:42.031 --> 00:01:43.721
Burada görebileceğiniz gibi 


00:01:43.721 --> 00:01:45.601
farklı kartlarım var

00:01:45.601 --> 00:01:47.741
ve her bir kartta birkaç çizgi var

00:01:47.741 --> 00:01:49.691
Göreviniz çok basit:

00:01:49.691 --> 00:01:51.631
Soldaki çizgiye bakıp


00:01:51.631 --> 00:01:53.451
sağdaki üç çizgiden hangisinin

00:01:53.451 --> 00:01:55.281
soldakine eşit olduğunu belirlemek.

00:01:55.281 --> 00:01:55.841
Pekiala

00:01:55.847 --> 00:01:57.377
şu sırayı takip ediyoruz:

00:01:57.377 --> 00:01:58.597
Cevabınızı veriyorsunuz

00:01:58.597 --> 00:01:59.907
Gruptaki kişilerin sadece bir tanesi

00:01:59.907 --> 00:02:00.967
gerçek denekti


00:02:00.967 --> 00:02:02.627
Beyaz tişörtlü olan 5. kişi.

00:02:02.627 --> 00:02:04.867
Diğerleri deneycinin suç ortağıydı

00:02:04.867 --> 00:02:06.907
ve onlara denemelerin bazılarında


00:02:06.907 --> 00:02:08.997
cevapları yanlış vermeleri söylenmişti

00:02:08.997 --> 00:02:10.967
Deney sorunsuz bir şekilde başlar

00:02:10.986 --> 00:02:13.106
ve denekler değerlendirmelerini söyler

00:02:13.106 --> 00:02:13.786
İki

00:02:13.896 --> 00:02:14.546
İki

00:02:14.699 --> 00:02:15.299
İki

00:02:15.763 --> 00:02:16.673
İki

00:02:16.759 --> 00:02:17.399
İki

00:02:19.042 --> 00:02:20.042
Üç

00:02:20.866 --> 00:02:21.686
Üç

00:02:21.835 --> 00:02:22.915
Üç

00:02:23.412 --> 00:02:24.242
Üç

00:02:24.276 --> 00:02:24.666
Üç

00:02:24.666 --> 00:02:26.026
Fakat üçüncü denemede

00:02:26.026 --> 00:02:26.866
bir şey olur.

00:02:26.874 --> 00:02:27.314
İki

00:02:29.152 --> 00:02:29.622
İki

00:02:31.049 --> 00:02:31.679
İki

00:02:33.377 --> 00:02:34.057
İki

00:02:36.877 --> 00:02:37.997
Ih, iki

00:02:38.327 --> 00:02:41.027
Denek kendi gözleriyle gördüğü kanıtı reddeder

00:02:41.038 --> 00:02:42.978
ve grup etkisine teslim olur.

00:02:44.218 --> 00:02:47.108
Asch kritik denemelerin yüzde otuz yedisinde

00:02:47.108 --> 00:02:49.568
deneklerin grupla aynı fikirde olduklarını buldu.

00:02:49.568 --> 00:02:51.468
Fakat görüşmeler sonrasında

00:02:51.468 --> 00:02:53.168
deneklerin farklı sebeplerle

00:02:53.168 --> 00:02:54.818
gruba uyduklarını öğrendi.

00:02:55.057 --> 00:02:55.557
Bir

00:02:56.417 --> 00:02:57.238
Bir

00:02:57.428 --> 00:02:58.768
Haklı olmalılardı

00:02:58.768 --> 00:03:00.348
Onlar dört kişi ben bir kişiyim.

00:03:00.348 --> 00:03:00.838
Bir

00:03:01.535 --> 00:03:03.295
Bu deneğin teslim olması

00:03:03.295 --> 00:03:05.645
değerlendirmesindeki bozulmadan kaynaklanıyor

00:03:05.645 --> 00:03:08.245
Grubun haklı olduğuna gerçekten inanıyor.

00:03:09.658 --> 00:03:10.248
Bir

00:03:11.453 --> 00:03:12.203
Bir

00:03:13.471 --> 00:03:14.241
Bir

00:03:14.831 --> 00:03:15.471
İki

00:03:17.223 --> 00:03:17.783
Bir

00:03:19.992 --> 00:03:20.562
İki

00:03:22.421 --> 00:03:22.951
İki

00:03:24.562 --> 00:03:25.072
İki

00:03:25.171 --> 00:03:26.821
Hatalı olduklarını biliyorum

00:03:26.821 --> 00:03:28.251
Ama neden sorun yaratayım ki?

00:03:28.251 --> 00:03:28.711
İki

00:03:29.580 --> 00:03:30.350
Bu durumda,

00:03:30.350 --> 00:03:31.930
denek haklı olduğunu biliyor,

00:03:31.930 --> 00:03:34.020
fakat uyuşmamanın rahatsızlığından kaçınmak için

00:03:34.020 --> 00:03:34.960
teslim oluyor

00:03:35.276 --> 00:03:36.956
İşte tepkisi:

00:03:38.337 --> 00:03:39.157
İki

00:03:40.519 --> 00:03:41.049
İki

00:03:41.990 --> 00:03:42.550
İki

00:03:43.498 --> 00:03:43.958
İki

00:03:45.031 --> 00:03:46.301
Bir önceki deneyde

00:03:46.301 --> 00:03:48.601
saf denek gruba karşı durdu

00:03:49.456 --> 00:03:52.506
Bu varyasyonda Asch, saf deneğe bir partner verdi

00:03:52.881 --> 00:03:54.811
İşte, üçüncü sırada oturuyor

00:03:55.142 --> 00:03:56.862
ve o da doğru cevabı veriyor.

00:03:58.156 --> 00:03:58.976
Bir

00:04:00.612 --> 00:04:01.452
Bir

00:04:02.392 --> 00:04:03.042
İki

00:04:04.925 --> 00:04:05.665
Bir

00:04:07.292 --> 00:04:08.562
Ih, iki

00:04:09.051 --> 00:04:10.241
Partnerle birlikte

00:04:10.241 --> 00:04:12.231
kritik denemelerde teslim olma

00:04:12.231 --> 00:04:14.921
sadece yüzde beşe düşüyor.

00:04:15.756 --> 00:04:17.316
Denekler partnere karşı

00:04:17.316 --> 00:04:19.856
sıcak ve iyi duygular hissettiklerini belirtseler de,

00:04:19.856 --> 00:04:23.076
kendi bağımsızlıklarında bir rolü olduğunu reddediyorlar.

00:04:23.947 --> 00:04:25.857
Partnerli varyasyon gösteriyor ki

00:04:25.857 --> 00:04:27.917
grubun gücünün büyük bir kısmı

00:04:27.917 --> 00:04:29.387
sadece sayısından değil

00:04:29.387 --> 00:04:31.567
fikir birliğinden kaynaklanıyor.

00:04:31.980 --> 00:04:33.590
Bu fikir birliği delindiğinde,

00:04:33.590 --> 00:04:36.100
grubun gücü büyük oranda azalıyor.


00:04:37.410 --> 00:04:39.600
Bazen gruba uyarız çünkü

00:04:39.600 --> 00:04:42.330
söylediklerinin doğru olduğuna ikna oluruz.


00:04:42.330 --> 00:04:44.840
Buna bilgisel uyma denir.

00:04:45.225 --> 00:04:46.865
Fakat bazen uyarız çünkü

00:04:46.865 --> 00:04:48.255
olağandışı olmamızı

00:04:48.255 --> 00:04:50.835
grubun onaylamayacağından endişe ederiz.

00:04:50.835 --> 00:04:52.845
Buna ise normatif uyma denir.

00:04:53.286 --> 00:04:55.006
Asch başka bir varyasyonda

00:04:55.006 --> 00:04:57.346
bu normatif etkenin gücünü gösterdi.


00:04:58.826 --> 00:05:00.446
Bu varyasyonda deneğe,

00:05:00.446 --> 00:05:01.716
geç geldiği için

00:05:01.716 --> 00:05:04.166
cevaplarını yazması gerektiği söylendi.

00:05:05.053 --> 00:05:06.583
Bu gizli cevap deneyindeki denekler,

00:05:06.583 --> 00:05:08.143
diğer deneklerle aynı sayıda

00:05:08.143 --> 00:05:09.883
yanıltıcı bilgiye maruz kaldılar.


00:05:10.523 --> 00:05:12.433
Fakat bu denekler gruptan gelecek

00:05:12.433 --> 00:05:13.963
olası bütün eleştirilerden muaftı.

00:05:14.158 --> 00:05:14.598
Bir

00:05:15.085 --> 00:05:15.615
Bir

00:05:16.404 --> 00:05:16.924
Bir

00:05:17.478 --> 00:05:19.188
Ve bu durum uyma baskısını

00:05:19.188 --> 00:05:20.668
son derece azalttı

00:05:20.795 --> 00:05:22.825
Uyma üçte iki oranında düştü.

00:05:24.530 --> 00:05:26.310
Asch'in deneyi bir klasiktir.

00:05:26.663 --> 00:05:29.233
İnsanların gördüklerini nasıl reddedeceklerini

00:05:29.233 --> 00:05:31.613
ve grup baskısını kabul edeceklerini açıklar.

00:05:31.613 --> 00:05:34.033
Bize uymayı sadece gözleme imkanı vermez


00:05:34.033 --> 00:05:36.513
ayrıca uymanın varlığını artıran veya azaltan

00:05:36.513 --> 00:05:38.703
şartları inceleme olanağı sunar.