Evet, size görsel keskinliğinizle ilgili
bir test yapmak istiyorum.
Çizgi uzunluklarındaki farklara yönelik hassasiyetiniz
Size önce bir ölçüt
ve daha sonra
üç karşılaştırma çizgisi göstereceğim
Biri ölçütten daha uzun,
biri daha kısa,
biri de ölçütle aynı uzunlukta olacak.
Göreviniz,
hangi çizginin, A, B veya C
ölçütle aynı uzunlukta olduğunu
bana söylemek.
Basit bir karar gibi görünüyor.
Her seferinde doğruyu yapıyorsunuz.
Fakat şimdi, cevabınızı vermeden önce,
odada sizin gibi
yarım düzine veya on kişi
daha olacak
ve ilk önce onlar cevap verecek.
İlginç bir şey olur.
Sırayla hepsi,
sizin daha kısa gördüğünüz çizginin
ölçütle eşit olduğunu söylerler.
Daha kısa, daha kısa, daha kısa,
daha kısa demezler, sadece şunu söylerler: B, B, B, B
vesaire
Şimdi sıra sizde.
B'nin yanlış yanıt olduğunu biliyorsunuz.
Ama ne söyleyeceksiniz?
Solomon Asch'in gruba uyma ile ilgili
bu klasik çalışmasında
insanların çoğu teslim oldular.
Kritik denemelerin çoğunda teslim oldular.
Çoğunlukla aynı fikirde olduklarını
açıkça gösterdiler.
Yani bu çalışma grup gücüyle ilgili
ilk klasik çalışmalardan birisidir.
Aralarında anlaşmış üç veya daha fazla
insan olduğu sürece,
gerçeklik, sizin gördüğünüz gibi değildir.
Çoğu zaman dünyayı onların gördüğü gibi
görmek için teslim olursunuz.
Hadi bu çalışmaya bakalım.
Bugün katıldığınız deney
çizgi uzunlukları algısıyla ilgilidir.
Burada görebileceğiniz gibi
farklı kartlarım var
ve her bir kartta birkaç çizgi var
Göreviniz çok basit:
Soldaki çizgiye bakıp
sağdaki üç çizgiden hangisinin
soldakine eşit olduğunu belirlemek.
Pekiala
şu sırayı takip ediyoruz:
Cevabınızı veriyorsunuz
Gruptaki kişilerin sadece bir tanesi
gerçek denekti
Beyaz tişörtlü olan 5. kişi.
Diğerleri deneycinin suç ortağıydı
ve onlara denemelerin bazılarında
cevapları yanlış vermeleri söylenmişti
Deney sorunsuz bir şekilde başlar
ve denekler değerlendirmelerini söyler
İki
İki
İki
İki
İki
Üç
Üç
Üç
Üç
Üç
Fakat üçüncü denemede
bir şey olur.
İki
İki
İki
İki
Ih, iki
Denek kendi gözleriyle gördüğü kanıtı reddeder
ve grup etkisine teslim olur.
Asch kritik denemelerin yüzde otuz yedisinde
deneklerin grupla aynı fikirde olduklarını buldu.
Fakat görüşmeler sonrasında
deneklerin farklı sebeplerle
gruba uyduklarını öğrendi.
Bir
Bir
Haklı olmalılardı
Onlar dört kişi ben bir kişiyim.
Bir
Bu deneğin teslim olması
değerlendirmesindeki bozulmadan kaynaklanıyor
Grubun haklı olduğuna gerçekten inanıyor.
Bir
Bir
Bir
İki
Bir
İki
İki
İki
Hatalı olduklarını biliyorum
Ama neden sorun yaratayım ki?
İki
Bu durumda,
denek haklı olduğunu biliyor,
fakat uyuşmamanın rahatsızlığından kaçınmak için
teslim oluyor
İşte tepkisi:
İki
İki
İki
İki
Bir önceki deneyde
saf denek gruba karşı durdu
Bu varyasyonda Asch, saf deneğe bir partner verdi
İşte, üçüncü sırada oturuyor
ve o da doğru cevabı veriyor.
Bir
Bir
İki
Bir
Ih, iki
Partnerle birlikte
kritik denemelerde teslim olma
sadece yüzde beşe düşüyor.
Denekler partnere karşı
sıcak ve iyi duygular hissettiklerini belirtseler de,
kendi bağımsızlıklarında bir rolü olduğunu reddediyorlar.
Partnerli varyasyon gösteriyor ki
grubun gücünün büyük bir kısmı
sadece sayısından değil
fikir birliğinden kaynaklanıyor.
Bu fikir birliği delindiğinde,
grubun gücü büyük oranda azalıyor.
Bazen gruba uyarız çünkü
söylediklerinin doğru olduğuna ikna oluruz.
Buna bilgisel uyma denir.
Fakat bazen uyarız çünkü
olağandışı olmamızı
grubun onaylamayacağından endişe ederiz.
Buna ise normatif uyma denir.
Asch başka bir varyasyonda
bu normatif etkenin gücünü gösterdi.
Bu varyasyonda deneğe,
geç geldiği için
cevaplarını yazması gerektiği söylendi.
Bu gizli cevap deneyindeki denekler,
diğer deneklerle aynı sayıda
yanıltıcı bilgiye maruz kaldılar.
Fakat bu denekler gruptan gelecek
olası bütün eleştirilerden muaftı.
Bir
Bir
Bir
Ve bu durum uyma baskısını
son derece azalttı
Uyma üçte iki oranında düştü.
Asch'in deneyi bir klasiktir.
İnsanların gördüklerini nasıl reddedeceklerini
ve grup baskısını kabul edeceklerini açıklar.
Bize uymayı sadece gözleme imkanı vermez
ayrıca uymanın varlığını artıran veya azaltan
şartları inceleme olanağı sunar.