Iam, la lasta stelo mortos,
kaj la universo fariĝos kaj restos malklara eterne.
Ĝi probable estos ruĝa nano, ia eta stelo,
tio ankaŭ estas unu el niaj plej bonaj rimedoj
por trovi ekstertera vivo,
kaj povus esti la lasta hejmo de la homaro,
antaŭ ke la universo fariĝos malloĝebla,
do kion oni scias pri ili,
kaj kial ili estas nia lasta espero.
Almenaŭ 70% de steloj en nia universo estas ruĝaj nanoj.
Ili estas la plej etaj steloj tie,
ilia maso nur estas proksimume 7% ĝis 50% de nia suno,
ne tro pli granda ol nia planedo Jupitero,
kiu tamen grandegas.
Ili ankaŭ estas malfortegaj.
Estas neebla vidi ilin
per la nuda okulo.
Vi neniam vidis iun en la nokta ĉielo.
Eĉ uzante nian teknologion,
ni povas klare spektas ruĝajn nanojn
sed nur en nia najbaraĵo.
Proksimume 20 ol la 30 steloj proksime al
la Tero estas ruĝaj nanoj.
Kiel ĉiuj steloj,
ruĝaj nanoj kunfandas hidrogenon al helium,
sed kiam pli amasaj steloj
amasigas ĉiun la fanditan heliumon en siajn kernojn,
ruĝaj nanoj restas konvektaj, tio signifas ke
la heliumo kaj la hidrogeno konstante miksiĝas,
do ili foruzas ilian brulaĵon nekredeble
malrapide antaŭ, ke ili estas estingita.
Ruĝaj nanoj brulas tiel malrapide
ke ilia averaĝa vivodaŭro estas inter
unu kaj dek trilionoj jaroj;
kompare, la Suno vivos
ankoraŭ dum kvin bilionoj jaroj.
Pro la universo havas nur
13,75 bilionoj jarojn
Neniu solsola ruĝa nano atingis
stadion de posta disvolviĝo.
Ĉiu unuopa el la trilionoj kiuj ekzistas
ankoraŭ estas bebo.
Parolante de beboj,
la pli eta stelo en la tuta universo
estas ruĝa nano, ĉar la ruĝaj nanoj
estas precize sur la limo de esti stelo ĉiuokaze.
Apenaŭ malpli da hidrogeno,
kaj ili estus nur brunaj nanoj,
kiuj estas malsukcesintaj steloj, kiuj ne
povas subteni reago de fandado longtempe,
do kio pri eksterteruloj
aŭ nova hejmo por la homaro?
Ekde la morto de nia suno,
ni eventuale bezonos serĉi novan hejmon,
kaj kie estas loĝeblaj planedoj,
tie povas esti eksterteruloj.
La kosma teleskopo Kepler trovis tion
almenaŭ duone de ĉiuj ruĝaj nanoj