WEBVTT

00:00:06.685 --> 00:00:10.568
Simona de Bovuar 21 yoshida Fransiyadagi
eng martabali universitetning

00:00:10.568 --> 00:00:15.038
falsafa tanlovida ishtirok etgan 
eng yosh talabaga aylanadi.

00:00:15.038 --> 00:00:17.048
Tanlovdan muvaffaqiyatli o'tadi.

00:00:17.048 --> 00:00:19.580
Ammo falsafa qoidalarini
puxta o'zlashtirishi bilanoq,

00:00:19.580 --> 00:00:21.350
ularni buzmoqchi bo'ladi.

00:00:21.350 --> 00:00:24.380
U Aflotunning fizik dunyo oliy haqiqatlar

00:00:24.380 --> 00:00:27.280
va o'zgarmas ideallarning soyasi sifatida

00:00:27.280 --> 00:00:30.220
talqin etilgan 
G'oyalar nazariyasini o'rganadi.

00:00:30.220 --> 00:00:34.070
Ammo de Bovuar uchun 
yerdagi hayot zavqli,

00:00:34.070 --> 00:00:36.020
his-tuyg'uga boy, 
o'zgaruvchan dunyo edi.

00:00:36.020 --> 00:00:40.360
Fizik dunyoni to'la-to'kis tadqiq etish
istagi uning hayot yo'lini belgilab beradi

00:00:40.360 --> 00:00:44.656
va fanda keskin burilish yasagan 
yangi falsafalarga ilhomlantiradi.

NOTE Paragraph

00:00:44.656 --> 00:00:49.045
Intellektual do'sti va sevgan kishisi Jan
Pol Sartr bilan oxiri yo'q munozaralarga

00:00:49.045 --> 00:00:53.275
kirishishgan de Bovuar iroda erkinligi, 
xohish, huquq va majburiyatlar hamda

00:00:53.275 --> 00:00:56.105
shaxsiy tajribaning ahamiyati
haqida mushohada yuritadi.

00:00:56.105 --> 00:00:58.215
Ikkinchi Jahon Urushidan keyingi yillarda

00:00:58.215 --> 00:01:00.825
bu g'oyalar ularning 
ilmiy faoliyati bilan chambarchas

00:01:00.825 --> 00:01:05.465
bog'liq bo'lgan falsafiy oqim –
ekzistensializmga aylandi. Yahudiy-

NOTE Paragraph

00:01:05.465 --> 00:01:07.626
-nasroniylik an'analari
odamlar oldindan tayin

00:01:07.626 --> 00:01:10.185
etilgan maqsad bilan dunyoga 
keladilar deb o'rgatgan

00:01:10.185 --> 00:01:14.105
bir vaqtda de Bovuar va Sartr 
inqilobiy g'oyani o'rtaga tashlaydi.

00:01:14.105 --> 00:01:16.315
Ular inson erkin bo'lib tug'iladi va

00:01:16.315 --> 00:01:19.545
hech qanday ilohiy muddaosiz yaratiladi, 
deya munozara yuritadilar.

00:01:19.545 --> 00:01:24.335
De Bovuar e'tirof etganidek, bu erkinlik 
ham baxt, ham tashvish keltiradi.

00:01:24.335 --> 00:01:28.992
"Mujmallik etikasi" asarida u bizning eng
katta axloqiy majburiyatimiz o'z hayotimiz

00:01:28.992 --> 00:01:31.412
mohiyatini o'zimiz yaratishimiz
va boshqalarning

00:01:31.412 --> 00:01:34.446
bu erkinligini himoya qilishimizdan 
iborat, deb ta'kidlaydi.

00:01:34.446 --> 00:01:36.136
De Bovuar qayd etganidek:

00:01:36.136 --> 00:01:41.524
"O'zgalar erkinligini inkor etuvchi 
erkinlikdan voz kechish lozim."

NOTE Paragraph

00:01:41.524 --> 00:01:45.754
Mazkur falsafa talabalarni xohishlarimiz 
tufayli yuzaga keluvchi muammolarni

00:01:45.754 --> 00:01:49.554
zohiriy hamda botiniy jihatdan 
o'rganishga undaydi.

00:01:49.554 --> 00:01:52.486
De Bovuar o'z hayotiy maslagini 
izlashga kirishar ekan,

00:01:52.486 --> 00:01:54.016
o'ziga savol bera boshlaydi:

00:01:54.016 --> 00:01:56.996
agar har kim hayot mohiyatini
mustaqil belgilashga haqli

00:01:56.996 --> 00:02:01.586
bo'lsa, nega jamiyat uni ayollar haqidagi 
ideallari bilan cheklab qo'ydi?

NOTE Paragraph

00:02:01.586 --> 00:02:04.837
Yozuvchi, o'qituvchi va faol jamoatchi
sifatida sermahsul ijodiga

00:02:04.837 --> 00:02:08.406
qaramay, erkak tengdoshlari uning 
qarashlarini jiddiy qabul qilmaydi.

00:02:08.406 --> 00:02:11.846
Universitetda o'qish, memuar,
badiiy va falsafiy asarlar yozishni maqsad

00:02:11.846 --> 00:02:16.160
qilgan de Bovar o'zining katolik tarbiyasi
va turmush qurish niyatidan voz kechadi.

00:02:16.160 --> 00:02:18.880
Ammo shaxs erkinligini 
qadrlamagan erkaklar

00:02:18.880 --> 00:02:21.300
bu hayot tarzi keltirgan 
tavakkalchiliklarga

00:02:21.300 --> 00:02:23.500
yetarlicha baho bermaydi.

00:02:23.500 --> 00:02:26.570
Ayollarning ichki dunyosi, qolaversa,

00:02:26.570 --> 00:02:28.780
muallifning oshkora munosabati 
va biseksualizm

00:02:28.780 --> 00:02:32.800
tadqiq etilgan asarlarga 
erkak faylasuflar qiziqish bildirmaydi.

00:02:32.800 --> 00:02:35.070
O'z qarashlarining ahamiyatini
namoyish etish

00:02:35.070 --> 00:02:38.600
maqsadida de Bovuar eng murakkab 
kitobini yozishga kirishadi.

00:02:38.600 --> 00:02:41.910
Ekzistensializm asoslarini 
yaratgani sinagri endi u

00:02:41.910 --> 00:02:45.370
gender chegaralarini 
yangidan izohlab beradi.

NOTE Paragraph

00:02:45.370 --> 00:02:50.674
1949-yilda nashr etilgan "Ikkinchi jins"da
jins ham hayot mazmunidek taqdir tomonidan

00:02:50.674 --> 00:02:52.694
belgilanmasligi fikri ilgari suriladi.

00:02:52.694 --> 00:02:54.786
De Bovuarning mashhur
iborasi bilan aytganda,

00:02:54.786 --> 00:02:58.406
"kishi ayol bo'lib tug'ilmaydi, 
balki ayolga aylanadi".

00:02:58.406 --> 00:03:02.666
Uning fikricha, ayolga aylanish uchun
odam "O'zga"ga aylanishiga to'g'ri keladi.

00:03:02.666 --> 00:03:06.389
De Bovuar ayollarni tarixan 
ideal inson deb hisoblangan

00:03:06.389 --> 00:03:10.526
erkaklar bilan teng ko'rmaslik jarayonini

00:03:10.526 --> 00:03:13.011
«O'zgaga aylantirish» deb ataydi.
"O'zga"ga aylangan

00:03:13.011 --> 00:03:17.176
kishi sifatida u ayollarga 2-darajali
inson deb munosabat bildirilgani va

00:03:17.176 --> 00:03:21.546
shuning uchun ularning erkinligi 
doim cheklanib kelinganini tanqid qiladi.

NOTE Paragraph

00:03:21.546 --> 00:03:24.944
"Ikkinchi jins" ayollarga ko'rsatilgan 
jabr-zulmni behisob

00:03:24.944 --> 00:03:27.556
tarixiy voqealar orqali yoritib bergan

00:03:27.556 --> 00:03:29.998
muhim feministik traktatga aylanadi.

00:03:29.998 --> 00:03:33.068
Shaxsiy tajriba va falsafiy qarashlar

00:03:33.068 --> 00:03:34.888
asosiga qurilgan asar tili

00:03:34.888 --> 00:03:38.368
feminizm nazariyasiga
yangicha ruh bag'ishlaydi.

00:03:38.368 --> 00:03:42.920
Bu bahslar bugun ham de Bovuarning 
tenglik uchun kurashda "falsafa va hayotni

00:03:42.920 --> 00:03:44.780
bir-biridan ajratib bo'lmaydi"

00:03:44.780 --> 00:03:48.708
degan qarashlarini aks ettiradi.

NOTE Paragraph

00:03:48.708 --> 00:03:51.518
O'z sohasida yangilik bo'lgan 
har qanday asar singari

00:03:51.518 --> 00:03:55.498
"Ikkinchi jins" dagi g'oyalar ham nashr 
etilishi bilan keng yoyila boshlaydi.

00:03:55.498 --> 00:03:58.888
Ko'plab zamonaviy mutafakkirlar
odamlar "O'zgaga aylanish"ning de Bovuar

00:03:58.888 --> 00:04:00.978
tan olmagan boshqa 
usullarini o'rganishadi.

00:04:00.978 --> 00:04:03.768
Bular sirasiga irqiy va 
iqtisodiy kelib chiqish,

00:04:03.768 --> 00:04:09.058
shuningdek, gender va 
jinsiy o'ziga xosliklar kiradi.

NOTE Paragraph

00:04:09.058 --> 00:04:11.328
De Bovuar ijodiy merosi
uning 2 talabasi qo'ygan

00:04:11.328 --> 00:04:16.002
jinsiy zo'ravonlik haqidagi ayblov tufayli
katta bahs-munozaralarga sabab bo'ladi.

00:04:16.002 --> 00:04:17.872
O'z lavozimini suiiste'mol qilganlikda

00:04:17.872 --> 00:04:21.972
ayblangach uning o'qituvchilik 
litsenziyasi bekor qilinadi.

NOTE Paragraph

00:04:21.972 --> 00:04:26.292
Bu va boshqa sabablarga ko'ra, de Bovuar 
hayoti munozarali masala bo'lib qoladi,

00:04:26.292 --> 00:04:31.342
uning faoliyati esa feminizmda
tortishuvli davrni boshlab beradi.

00:04:31.342 --> 00:04:34.862
Vafotiga qadar (1986-yil ) u butun umri
davomida badiiy, falsafiy va memuar

00:04:34.862 --> 00:04:39.788
asarlari orqali bu bahs-u 
munozaralarda ishtirok etadi.

00:04:39.788 --> 00:04:42.618
Bugun uning asarlari falsafiy tilini
qayta kashf etuvchilar

00:04:42.618 --> 00:04:46.182
ham, unga qarshi isyon 
ko'taruvchilar ham topiladi.

00:04:46.182 --> 00:04:49.833
Inqilobchi mutaffakir bunday javobni 
ochiq qarshi olsa ajab emas.