1
00:00:06,688 --> 00:00:09,358
لە تەمەنی ٢١ ساڵیدا، سیمۆن دی بیڤوا 
بوو گەنجترین کەس

2
00:00:09,358 --> 00:00:15,038
کە تاقیکردنەوەی فەلسەفەی لە بەناوبانگترین
زانکۆی فەڕەنسا ئەنجام دا.

3
00:00:15,038 --> 00:00:17,048
بە پلەی نایاب دەرچوو.

4
00:00:17,048 --> 00:00:19,580
بەڵام هەر کە شارەزای یاساکانی فەلسەفە بوو،

5
00:00:19,580 --> 00:00:21,350
ویستی یاساکان بشکێنێت.

6
00:00:21,350 --> 00:00:24,380
وانەی تیۆری فۆڕمی ئەفلاتونی خوێندووە،

7
00:00:24,380 --> 00:00:27,280
کە ئەم جیهانە بە وێنە دانەوەیەکی تێکچووی

8
00:00:27,280 --> 00:00:30,220
ڕاستییە ڕەهاکان و
نموونە تەواوەکان دادەنێت.

9
00:00:30,220 --> 00:00:34,070
بەڵام بۆ دی بیڤوا، ئەم ژیانە ژیانێکی
دڵبەندە، هەست بزوێنە،

10
00:00:34,070 --> 00:00:36,020
و هەموو شتێکە تەنها ئارام نییە.

11
00:00:36,020 --> 00:00:40,360
ئارەزووی ئەوەی کە بە تەواوی بەدوای جیهانی 
ماددیدا بگەڕێت، کاریگەری لە ژیانی دەکات،

12
00:00:40,360 --> 00:00:44,656
و لە کۆتایشدا، دەبێتە ئیلهامێك
بۆ فەلسەفەیەکی ڕادیکاڵی تازە

13
00:00:44,656 --> 00:00:49,045
گفتوگۆی بەردەوامی لەگەڵ هاوڕێ زرنگ و 
ڕۆمانتیکییەکەی؛ ژان پۆڵ سارتەر، وایکرد

14
00:00:49,045 --> 00:00:53,275
دی بیڤوا لە ویستی سەربەست،
ئارەزوو، ماف و بەرپرسیاریەتییەکان

15
00:00:53,275 --> 00:00:56,105
و بەهای ئەزموونی کەسییەتی تێ بگات.

16
00:00:56,105 --> 00:00:58,215
لە ساڵەکانی دوای جەنگی جیهانی دووەم،

17
00:00:58,215 --> 00:01:00,825
ئەم هزرانە بوون بە قوتابخانەیەکی فکری

18
00:01:00,825 --> 00:01:05,465
کە پەیوەندییەکی پتەوی هەبوو
بە کارەکەیانەوە کە بوونگەرایی بوو.

19
00:01:05,465 --> 00:01:07,626
لە ئاینی جولەکە و مەسیحیدا

20
00:01:07,626 --> 00:01:10,185
مرۆڤەکان بۆ ئامانجێکی تایبەت دروستکراون،

21
00:01:10,185 --> 00:01:14,105
دی بیڤوا و سارتەر جێگرەوەیکی
تەواو جیاوازیان پێشەکەش بە خەڵک کرد.

22
00:01:14,105 --> 00:01:16,315
گوتیان مرۆڤەکان بە ئازادی لە دایک دەبن و

23
00:01:16,315 --> 00:01:19,545
دێنە بوون بە بێ هێچ ئامانجێک لە خوداوە.

24
00:01:19,545 --> 00:01:24,335
دی بیڤوا تێگەیشت کە ئەم ئازادییە
هەم بەختەوەری و هەمیش بەرپرسیاریەتییە.

25
00:01:24,335 --> 00:01:28,992
لە پەرتوکی "The Ethics of Ambiguity" دەڵێت
گرنگترین و مەزنترین ئاکار بریتییە لە

26
00:01:28,992 --> 00:01:31,412
دروستکردنی مانا بۆ ژیانی خۆمان،

27
00:01:31,412 --> 00:01:34,446
لە کاتێکدا مافی ئەوانی تریش بپارێزین
کە هەمان شت بکەن.

28
00:01:34,446 --> 00:01:36,136
دی بیڤوا نووسیویەتی،

29
00:01:36,136 --> 00:01:41,524
"ئازادییەک کە ڕێگە لە ئازادی دەگرێت،
پێویستە قەدەغە بکرێت."

30
00:01:41,524 --> 00:01:45,754
ئەم فەلسەفەیە وای لە خوێندکارانی کرد
کە ناڕوونی و دژیەک بوونەکانی

31
00:01:45,754 --> 00:01:49,554
حەز و ئارەزووەکانمان بدۆزنەوە،
هەم ناوەکی و هەمیش دەرەکی.

32
00:01:49,554 --> 00:01:52,486
کە دی بیڤوا لە هەوڵی دۆزینەوە
خۆیدا بوو،

33
00:01:52,486 --> 00:01:54,016
پرسیاری کرد:

34
00:01:54,016 --> 00:01:56,996
ئەگەر هەموو کەسێک شایەنی ئەوە بێت ئازادانە
شوێن باوەڕی بکەوێت.

35
00:01:56,996 --> 00:02:01,586
کەواتە بۆچی کۆمەڵگە لەبەر ژن بوونی
ڕێگری لێ کرد؟

36
00:02:01,586 --> 00:02:04,837
سەرەڕای هەبوونی بەرهەمێکی زۆر لە نووسین،
لە فێرکردن و چالاکوانیدا،

37
00:02:04,837 --> 00:02:08,406
بەڵام هاوشانە پیاوەکانی بە ڕژدی
دەیانویست لەناوی ببەن.

38
00:02:08,406 --> 00:02:11,846
لە دژی یاسا و ڕێسا ئاینییەکان و 
هاوسەرگیری وەستایەوە

39
00:02:11,846 --> 00:02:15,950
بۆ ئەوەی لە زانکۆ بخوێنێت و ببێت بە نوسەری
یادەوەری و ڕۆمان و فەلسەفە.

40
00:02:15,950 --> 00:02:18,880
بەڵام ئەو مەترسییانەی کە توشی ئەو
بوون بە ژینکردنی بەم شێوەیە

41
00:02:18,880 --> 00:02:21,300
لە سەر هیچ کام لە هاوپیشە پیاوەکانی نەبوو،

42
00:02:21,300 --> 00:02:23,500
کە ئەم ئازادییانەیان بە خۆیان بەخشی بوو.

43
00:02:23,500 --> 00:02:26,570
ئەوان هیچ ئارەزوویەکیان نەبوو بۆ
تێگەیشتن لە کارەکانی دی بیڤوا،

44
00:02:26,570 --> 00:02:28,780
کە باسی لە ناخی ژنان و

45
00:02:28,780 --> 00:02:32,800
پەیوەندییە کراوەکەی نووسەر و نێرەمووکی
دەکرد.

46
00:02:32,800 --> 00:02:35,070
بۆ گەیاندنی گرنگی دید و بۆچونەکەی،

47
00:02:35,070 --> 00:02:38,600
دی بیڤوا دەستی کرد بە نووسینی
پەرتوکێک کە قورسترین ئاڵەنگاری ژیانی بوو.

48
00:02:38,600 --> 00:02:41,910
هەر وەک ئەوەی کە بنچینەکانی بوونگەرایی
دروست کرد،

49
00:02:41,910 --> 00:02:45,370
دوبارە پێناسەی سنووری ڕەگەزەکانی کردەوە.

50
00:02:45,370 --> 00:02:50,674
لە پەرتوکی "The Second Sex"دا کە ساڵی ١٩٤٨
بڵاو کرایەوە، دەڵێت، هەر وەک ئامانجی ژیان،

51
00:02:50,674 --> 00:02:52,694
ڕەگەزیش پێشتر دیاری نەکراوە.

52
00:02:52,694 --> 00:02:54,786
دی بیڤوا زۆر بە بەرزی گوتی،

53
00:02:54,786 --> 00:02:58,406
"کەس وەکو ژن لە دایک نابێت، بەڵکو دەبێتە
ژن."

54
00:02:58,406 --> 00:03:02,496
دەڵێت بۆ ئەوەی "ببیت" بە ژن، دەبێت ببیت
بە کەسێکی تر.

55
00:03:02,496 --> 00:03:06,389
دی بیڤوا پێناسەی "کەسێکی تر"ی بە پڕۆسەی
هەژمارکردنی ئافرەت بە کەمتر لە پیاو کردووە

56
00:03:06,389 --> 00:03:10,526
کە پێناسەیەکی کۆنە و پیاو وەکو

57
00:03:10,526 --> 00:03:13,011
ماددەیەکی تەواو و بێ خەوش دەبینێت.

58
00:03:13,011 --> 00:03:17,176
دی بیڤوا دەڵێت، ئافرەتان وەکو
چینی دووەمی کۆمەڵگە هەژمار کراون،

59
00:03:17,176 --> 00:03:21,546
لەبەر ئەمەشە کە بێ بەش کراون لە ئازادی.

60
00:03:21,546 --> 00:03:24,944
پەرتوکی "The Second Sex" بوو بە پەرتوکێکی
سەرەکی و گرنگی فێمینستی،

61
00:03:24,944 --> 00:03:27,556
کە بە وردی باسی مێژووی جەور و ستەمی
ئافرەتان و

62
00:03:27,556 --> 00:03:29,998
و سامانێک لە بەڵگەی چیڕۆکی.

63
00:03:29,998 --> 00:03:33,068
پێکهێنانی "The Second Sex" لە
ئەزموونی کەسی

64
00:03:33,068 --> 00:03:34,888
و بەیەکداچوونی فەلسەفی

65
00:03:34,888 --> 00:03:38,368
وایکرد زمانێکی نوێ بێتە ئاراوە بۆ
باسکردنی بیردۆزی فێمینست.

66
00:03:38,368 --> 00:03:42,840
تا ئەمڕۆش، هەموو ئەو بابەتانە بە هۆی
پێداگری دی بیڤوا

67
00:03:42,840 --> 00:03:44,780
کە بۆ بەدەست هێنانی یەکسانی دەگوترێنەوە،

68
00:03:44,780 --> 00:03:48,708
"هیچ جیابوونەوەیەک لە نێوان ژیان و
فەلسەفدا نییە."

69
00:03:48,708 --> 00:03:51,518
بە دڵنیاییەوە وەکو هەموو
کارە بنچینەییەکانی تر،

70
00:03:51,518 --> 00:03:55,498
لەگەڵ بڵاو بوونەوەی "The Second Sex"
بیرۆکەکانیشی بڵاو بوونەتەوە.

71
00:03:55,498 --> 00:03:58,888
زۆرێک لە بیرمەندی مۆدێرن، بە چەندین
شێوەی تر خەڵکیان وەکو "کەسانی تر"

72
00:03:58,888 --> 00:04:00,978
دیاری کردووە
کە دی بیڤوا درکی پێ نە کردووە.

73
00:04:00,978 --> 00:04:03,768
ئەمە نەژاد و ئاکارە ئابوورییەکانیش
دەگرێتەوە،

74
00:04:03,768 --> 00:04:09,058
هەروەها جیاوازی فراوانی ڕەگەزی و
ئاکارە ڕەگەزییەکان کە ئەمڕۆ تێیان دەگەین.

75
00:04:09,058 --> 00:04:11,328
ڕووداوەکانی دوای دی بیڤوا ئاڵۆزترن

76
00:04:11,328 --> 00:04:16,002
ئەمەش بەهۆی ڕەفتاری نەشیاوی ڕەگەزی
دوو لە خوێندکارەکانی زانکۆی.

77
00:04:16,002 --> 00:04:17,872
لە دەرئەنجامی کارە نەشیاوەکان،

78
00:04:17,872 --> 00:04:21,972
مۆڵەتی مامۆستاییەکەی لەدەستدا
بە هۆکاری خراپ بەکارهێنانی پێگەکەی.

79
00:04:21,972 --> 00:04:26,292
ژیانی دی بیڤوا وەکو بابەتێک کە شایانی
مشت و مڕە دەمێنێتەوە -

80
00:04:26,292 --> 00:04:31,342
کارەکەشی بووە هۆی پەیدابوونی مشت و مڕێکی
زۆر لە سەرەتای پەیدابوونی فێمینستی.

81
00:04:31,342 --> 00:04:34,862
هەموو ژیانی تەرخان کرد بۆ بەشداری کردن
لەم گفتوگۆیانەدا؛

82
00:04:34,862 --> 00:04:39,788
بۆ نووسینی ڕۆمان و فەلسەفە و
یادەوری هەتا مرد لە ساڵی ١٩٨٦.

83
00:04:39,788 --> 00:04:42,558
ئەمڕۆ، بەرهەمەکەی زمانێکی
فەلسەفیمان پێشکەش دەکات

84
00:04:42,558 --> 00:04:46,182
بۆ ئەوەی دوبارە بیری لێ بکەینەوە، دوبارە
سەیری بکەینەوە، دوبارە یاخی بینەوە -

85
00:04:46,182 --> 00:04:49,833
وەڵامێک کە ئەم بیرمەندە شۆڕشگێڕە 
پێشوازی لێ کردبا.