0:00:01.060,0:00:05.088
Vào ngày 4/8, một vụ nổ lớn đã xảy ra[br]tại một cảng ở Beirut, Lebanon.

0:00:05.088,0:00:07.630
(tiếng nổ)

0:00:07.630,0:00:10.950
Vụ nổ được quay bằng điện thoại[br]đủ mọi góc cạnh.

0:00:11.060,0:00:15.250
Các video gần như lập tức được lan truyền[br]trên mạng xã hội và các nền tảng nhắn tin.

0:00:15.790,0:00:18.430
Một vài video là thật, [br]một số khác là dàn dựng.

0:00:18.525,0:00:23.010
Một vài video cho thấy hình ảnh[br]một tên lửa đã đâm xuống trước vụ nổ.

0:00:23.010,0:00:25.345
(tiếng nổ)

0:00:26.020,0:00:28.010
Những video này đã bị chỉnh sửa.

0:00:28.010,0:00:30.120
Khi phóng viên điều tra Emmanuelle Saliba

0:00:30.120,0:00:32.600
nhận được một video này[br]từ một nguồn tin ở Beirut,

0:00:32.600,0:00:34.990
cô biết rằng cô phải bắt tay vào việc.

0:00:34.990,0:00:36.370
Là một phóng viên điều tra,

0:00:36.370,0:00:40.070
vai trò của tôi là cố gắng và tìm hiểu[br]nguyên nhân của vụ nổ này là gì.

0:00:40.070,0:00:44.860
Vậy nên tôi đã liên lạc với một người[br]là chủ của một doanh nghiệp ở cảng Beirut.

0:00:44.860,0:00:47.180
Gia đình của anh đã làm [br]việc ở đó trong 40 năm.

0:00:47.180,0:00:50.537
Trong cuộc trao đổi, anh nói:[br]"Để tôi gửi cho bạn một video."

0:00:50.537,0:00:53.520
"Tôi nghĩ rằng tên lửa [br]đã gây ra vụ nổ này."

0:00:53.520,0:00:55.300
Tôi đã khá hoài nghi

0:00:55.300,0:01:00.430
bởi vì tôi đã xem các video mà [br]khá dễ để vạch trần.

0:01:00.430,0:01:05.310
Những gì chúng ta đang thấy là video[br]đầu tiên được đăng lên nhưng bị dàn dựng.

0:01:06.130,0:01:07.890
Điều thú vị trong chuyện này là

0:01:07.890,0:01:10.220
đây là một video gốc ghi lại sự việc,

0:01:10.220,0:01:11.910
ta đang nhìn thấy cảnh tượng thật,

0:01:11.910,0:01:15.280
nhung cái người đó làm [br]là thêm vào một tên lửa.

0:01:15.280,0:01:18.823
Tôi sẽ cho anh xem video gốc

0:01:19.451,0:01:22.384
(Tiếng còi xe)

0:01:23.004,0:01:26.004
(Tiếng nổ)

0:01:27.440,0:01:32.330
Trên mạng có một cái hay đó là

0:01:32.330,0:01:35.060
ngay khi một video bị chỉnh sửa[br]được đăng lên

0:01:35.060,0:01:37.800
rất nhiều nhà báo có nghiệp vụ[br]bắt tay hành động

0:01:37.800,0:01:41.180
và các video nhanh chóng bị vạch trần.

0:01:41.180,0:01:46.370
Một đồng nghiệp của tôi ở BBC chuyên về [br]tin giả đã vạch trần video này.

0:01:46.540,0:01:50.130
Và tất cả chúng tôi, bạn biết đấy,[br]mặc dù làm việc cho các hãng khác nhau,

0:01:50.130,0:01:52.970
đều giúp đỡ nhau trong các [br]công việc của của mình.

0:01:52.970,0:01:55.850
Và tôi đã nghĩ về nó khi nói chuyện[br]với nguồn tin của mình,

0:01:55.850,0:01:59.047
tôi nghĩ, "Bạn biết đấy, chúng tôi đã [br]từng vạch trần một video rồi.

0:01:59.167,0:02:00.987
Tôi khá hoài nghi về video này."

0:02:00.987,0:02:01.990
"Gửi nó cho tôi đi."

0:02:01.990,0:02:05.890
Anh ấy gửi cho tôi qua WhatsApp và [br]nói mình có được nó từ bạn bè và gia đình.

0:02:05.890,0:02:09.200
Công ty của anh ta bị phá huỷ,[br]họ muốn có câu trả lời

0:02:09.200,0:02:11.540
Họ muốn biết điều gì đã gây ra vụ nổ.

0:02:11.540,0:02:14.620
Tôi xem video và đó là [br]một video hồng ngoại.

0:02:14.620,0:02:18.040
Tôi sẽ cho anh xem một bản video[br]vẫn còn trên Twitter.

0:02:18.040,0:02:19.773
Tôi sẽ bật cho anh xem.

0:02:23.441,0:02:26.561
(Tiếng nổ)

0:02:30.880,0:02:34.630
Anh có thể thấy rằng hai video này[br]đã cùng bị chỉnh sửa

0:02:34.630,0:02:38.110
để nhìn giống một lần quay liên tục.

0:02:38.110,0:02:40.900
Nhưng chỉ cần nhìn qua, ai cũng biết rằng

0:02:40.900,0:02:42.810
nó được quay từ hai góc khác nhau.

0:02:42.810,0:02:46.820
Ngoài ra còn có lớp ảnh nhiệt này[br]trông khá lạ,

0:02:46.820,0:02:50.130
giả sử camera bị rơi xuống đất

0:02:50.130,0:02:53.860
và bạn có thể thấy nó được quay [br]bởi một người.

0:02:53.860,0:02:56.990
Nhưng người nào lại có một [br]camera hồng ngoại chứ?

0:02:56.990,0:02:58.847
Đây là một dụng cụ chuyên nghiệp.

0:02:58.847,0:03:00.595
Đúng vậy. Video khá rung lắc.

0:03:00.595,0:03:03.480
Không một video an ninh nào lại[br]được đăng lên nhanh như vậy

0:03:03.480,0:03:05.220
dưới sự tác động của vụ nổ.

0:03:05.220,0:03:07.840
Vậy nên tôi bắt đầu ghép những[br]thông tin này với nhau.

0:03:07.840,0:03:10.060
Tôi nhận ra góc quay đầu tiên này

0:03:10.060,0:03:14.820
và tôi biết nó được quay bởi một[br]biên tập viên mạng xã hội

0:03:14.820,0:03:17.400
đã có mặt tại hiện trường,[br]đang làm cho CNN.

0:03:17.400,0:03:19.180
Và đây là video gốc.

0:03:19.180,0:03:21.140
Bạn thấy đó, nó không có bộ lọc đó.

0:03:22.010,0:03:23.659
Và khi bạn bật lên,

0:03:23.659,0:03:25.950
(Tiếng nổ)

0:03:26.650,0:03:31.350
bạn có thể thấy rằng không có [br]tên lửa nào từ trên trời đâm xuống.

0:03:31.350,0:03:32.600
Nó đã được thêm vào.

0:03:32.600,0:03:33.887
Tôi bảo anh ta và anh nói,

0:03:33.887,0:03:36.350
"Đúng, video của tôi đã bị cắt ghép.

0:03:36.350,0:03:41.600
Tôi liên tục nhận được những email về [br]tên lửa trong video của tôi ",

0:03:41.910,0:03:43.640
như bạn thấy là không có thật.

0:03:43.640,0:03:48.430
Twitter sau đó đã nhanh chóng[br]đã tổ chức một sự kiện

0:03:48.645,0:03:51.030
cho biết bên kiểm chứng thông tin[br]đã kêt luận rằng

0:03:51.030,0:03:55.740
video vụ nổ Beirut đã bị chỉnh sửa[br]và tên lửa trong đó là giả.

0:03:55.740,0:04:00.120
Họ giới thiệu tweet của tôi[br]và chủ đề tôi làm về video đó,

0:04:00.120,0:04:03.300
và họ cũng giới thiệu[br]vài phóng viên khác

0:04:03.300,0:04:08.030
cũng làm các công việc vạch trần tương tự.

0:04:08.030,0:04:12.567
Việc quan trọng với chúng tôi là[br]nhanh chóng bác bỏ tin giả

0:04:12.567,0:04:14.930
và nhanh chóng vạch trần chúng

0:04:14.930,0:04:17.780
và thực sự cho mọi người thấy [br]cách chúng tôi làm việc đó.

0:04:17.780,0:04:19.800
Để nói rằng đó không phải sự thật rất dễ,

0:04:19.800,0:04:23.460
nhưng chúng tôi cần mọi người hiểu [br]tại sao nó không phải thật.

0:04:23.460,0:04:26.510
Nên tôi đã nhắn tin cho anh ấy và [br]giải thích rằng,

0:04:26.510,0:04:29.360
"Đây là cách tôi biết nó [br]không phải là thật."

0:04:29.360,0:04:31.557
Anh ấy bảo, [br]"Rất vui khi được biết điều này.

0:04:31.557,0:04:33.520
Tôi sẽ báo với bạn bè [br]và gia đình của mình."

0:04:33.620,0:04:37.159
Tôi nghĩ nó rất hữu dụng [br]nếu cá nhân bạn lập một danh sách

0:04:37.159,0:04:41.280
về các nhà báo khác nhau,

0:04:41.440,0:04:43.780
bạn có thể theo dõi họ [br]trong các tin nóng.

0:04:43.780,0:04:47.837
Tạo cho bản thân một hệ thống nhỏ [br]các chuyên gia uy tín mà bạn tin tưởng

0:04:47.837,0:04:50.930
và bằng cách đó bạn có thể thấy rằng[br]những gì bạn sắp chia sẻ

0:04:50.930,0:04:53.560
thực chất lại là một thứ bạn [br]không nên làm vậy.

0:04:53.560,0:04:54.720
Đúng thế.

0:04:54.720,0:04:57.870
Vụ nổ ngày 4/8 ở Beirut có sức [br]tàn phá rất lớn.

0:04:57.870,0:05:00.220
Có những người đã thiệt mạng.[br]Hàng ngàn người bị thương.

0:05:00.220,0:05:02.730
Với thiệt hại hàng tỉ đô.

0:05:02.730,0:05:05.770
Chúng ta đều muốn biết bằng cách nào[br]vụ nổ xảy ra.

0:05:05.770,0:05:08.020
Chúng ta lập tức nhận được lời giải thích.

0:05:08.020,0:05:11.000
Nhưng những nguồn tin đáng tin cậy[br]cần nhiều thời gian hơn.

0:05:11.090,0:05:15.110
Vậy chúng ta làm gì khi thông tin [br]lan truyền nhanh hơn sự thật?

0:05:15.290,0:05:17.760
Hãy tạo một danh sách như [br]Emmanuelle đã gợi ý.

0:05:17.760,0:05:20.770
Tìm những nhà báo bạn tin tưởng[br]và theo dõi họ.

0:05:20.770,0:05:22.400
Vậy khi có những tin tức nóng hổi

0:05:22.400,0:05:26.220
và nếu 2020 đã dạy chúng ta điều gì,[br]chắc chắn điều đó sẽ xảy ra

0:05:26.220,0:05:28.860
bạn sẽ biết trước cần tìm đến ai.

0:05:28.860,0:05:31.600
Vào những lần tới, hãy tỉnh táo.[br]Đừng lan truyền tin giả.

0:05:31.600,0:05:34.432
Tôi là Hari Sreenivasan và [br]đây là Take on Fake.

0:05:36.910,0:05:37.960
Cảm ơn vì đã theo dõi.

0:05:37.960,0:05:40.130
Để biết thêm về các nghiên cứu sâu như vậy

0:05:40.130,0:05:42.270
hãy theo dõi khách mời Emmanuelle Saliba[br]trên Twitter.

0:05:42.270,0:05:44.124
Bạn có thể tìm thấy đường link trong[br]phần mô tả.

0:05:44.124,0:05:47.380
Hãy cho chúng tôi biết bạn nghĩ gì [br]trong phần comment và đừng quên

0:05:47.380,0:05:50.000
theo dõi kênh để biết khi nào các tập mới[br]TakeOnFake lên sóng.