[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,9:59:59.99,9:59:59.99,Default,,0000,0000,0000,,Rozwój Obliczeń Dialogue: 0,9:59:59.99,9:59:59.99,Default,,0000,0000,0000,,Rozwój Ułamków Dialogue: 0,9:59:59.99,9:59:59.99,Default,,0000,0000,0000,,Tworzenie systemu numerycznego Dialogue: 0,0:00:06.12,0:00:10.93,Default,,0000,0000,0000,,Moja rzeczywistość Dialogue: 0,0:00:14.79,0:00:24.12,Default,,0000,0000,0000,,www.tromsite.com Dialogue: 0,0:00:34.52,0:00:36.10,Default,,0000,0000,0000,,Słyszysz mnie? Dialogue: 0,0:00:36.71,0:00:37.56,Default,,0000,0000,0000,,Tak, Dialogue: 0,0:00:37.64,0:00:39.14,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że mnie teraz słyszysz Dialogue: 0,0:00:39.30,0:00:40.71,Default,,0000,0000,0000,,ale mnie nie widzisz. Dialogue: 0,0:00:41.00,0:00:42.84,Default,,0000,0000,0000,,To dlatego że masz uszy. Dialogue: 0,0:00:43.18,0:00:46.38,Default,,0000,0000,0000,,jeśli zamkniesz oczy i sięgniesz ręką do ekranu Dialogue: 0,0:00:46.52,0:00:47.89,Default,,0000,0000,0000,,będziesz wiedział że tam jest Dialogue: 0,0:00:47.98,0:00:50.50,Default,,0000,0000,0000,,Poczujesz to przez swoją skórę Dialogue: 0,0:00:50.60,0:00:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli nie mógłbyś tego dotknąć Dialogue: 0,0:00:53.10,0:00:54.79,Default,,0000,0000,0000,,przynajmniej mógłbyś to powąchać Dialogue: 0,0:00:54.89,0:00:56.96,Default,,0000,0000,0000,,i po zapachu ciepłego plastiku Dialogue: 0,0:00:57.10,0:01:00.29,Default,,0000,0000,0000,,zdasz sobie sprawę że monitor musi tam być Dialogue: 0,0:01:00.50,0:01:02.93,Default,,0000,0000,0000,,Dobrze że masz nos Dialogue: 0,0:01:03.06,0:01:05.74,Default,,0000,0000,0000,,A gdybyś sprawdził jak smakuje? Dialogue: 0,0:01:06.26,0:01:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Cóż, to by mogło być trudniejsze, Dialogue: 0,0:01:08.15,0:01:09.98,Default,,0000,0000,0000,,ale ostatecznie poczujesz plastik Dialogue: 0,0:01:10.07,0:01:11.69,Default,,0000,0000,0000,,ponieważ masz język Dialogue: 0,0:01:12.93,0:01:14.80,Default,,0000,0000,0000,,Rozpoznajesz świat wokół ciebie, Dialogue: 0,0:01:14.95,0:01:17.37,Default,,0000,0000,0000,,tzn - wszystko co cię otacza Dialogue: 0,0:01:17.74,0:01:19.06,Default,,0000,0000,0000,,przez te pięć zmysłów Dialogue: 0,0:01:19.41,0:01:20.85,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli masz uszy, Dialogue: 0,0:01:20.94,0:01:21.92,Default,,0000,0000,0000,,słyszysz Dialogue: 0,0:01:22.05,0:01:23.20,Default,,0000,0000,0000,,jeśli masz oczy Dialogue: 0,0:01:23.28,0:01:24.31,Default,,0000,0000,0000,,widzisz Dialogue: 0,0:01:24.71,0:01:25.91,Default,,0000,0000,0000,,przez skórę Dialogue: 0,0:01:25.91,0:01:26.92,Default,,0000,0000,0000,,czujesz Dialogue: 0,0:01:26.92,0:01:28.50,Default,,0000,0000,0000,,Język pomaga ci smakować, Dialogue: 0,0:01:28.70,0:01:31.99,Default,,0000,0000,0000,,i jeśli masz nos możesz powąchać Dialogue: 0,0:01:32.51,0:01:37.45,Default,,0000,0000,0000,,Oczy, usze, nos, język, skóra są "narzędziami" Dialogue: 0,0:01:37.56,0:01:39.00,Default,,0000,0000,0000,,z którymi się urodziłeś Dialogue: 0,0:01:39.10,0:01:41.57,Default,,0000,0000,0000,,Narzędzia które pomagają ci zrozumieć świat wokół ciebie Dialogue: 0,0:01:42.74,0:01:44.95,Default,,0000,0000,0000,,Ale skąd o tym wszystkim wiedziałeś? Dialogue: 0,0:01:46.17,0:01:47.75,Default,,0000,0000,0000,,Tylko dlatego że zauważyłeś? Dialogue: 0,0:01:48.45,0:01:51.69,Default,,0000,0000,0000,,I jak je podzieliliśmy na pięć zmysłów? Dialogue: 0,0:02:11.90,0:02:18.07,Default,,0000,0000,0000,,NAUKA Dialogue: 0,0:02:26.00,0:02:28.05,Default,,0000,0000,0000,,Odpowiedzią jest NAUKA! Dialogue: 0,0:02:28.05,0:02:30.50,Default,,0000,0000,0000,,Ponieważ świat jest tak skomplikowany, Dialogue: 0,0:02:30.75,0:02:33.55,Default,,0000,0000,0000,,używamy nauki do okrywania i określania Dialogue: 0,0:02:33.55,0:02:35.46,Default,,0000,0000,0000,,Ale czym jest nauka? Dialogue: 0,0:02:35.60,0:02:38.15,Default,,0000,0000,0000,,Dochodzeniem i badaniem natury Dialogue: 0,0:02:38.30,0:02:40.66,Default,,0000,0000,0000,,poprzez obserwację i rozumowanie Dialogue: 0,0:02:40.76,0:02:41.85,Default,,0000,0000,0000,,albo prze sumę całej wiedzy Dialogue: 0,0:02:42.00,0:02:43.80,Default,,0000,0000,0000,,nabytej przez badania. Dialogue: 0,0:02:43.90,0:02:47.57,Default,,0000,0000,0000,,Generalnie przez sumę testów, liczby i litery Dialogue: 0,0:02:47.70,0:02:50.80,Default,,0000,0000,0000,,które w sumie mogą definiować Dialogue: 0,0:02:51.20,0:02:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Ale jak? Dialogue: 0,0:02:52.50,0:02:55.48,Default,,0000,0000,0000,,Większość ludzi rozpoznaje znaki i wartości Dialogue: 0,0:02:55.48,0:02:58.44,Default,,0000,0000,0000,,i najlepszą znaną grupą są litery i liczby. Dialogue: 0,0:02:58.44,0:03:00.70,Default,,0000,0000,0000,,Są wynalazkiem które pomaga nam Dialogue: 0,0:03:00.85,0:03:03.02,Default,,0000,0000,0000,,zrozumieć nasze otoczenia. Dialogue: 0,0:03:03.52,0:03:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Aby lepiej zrozumieć jak te znaki Dialogue: 0,0:03:05.10,0:03:06.92,Default,,0000,0000,0000,,zaczęły istnieć Dialogue: 0,0:03:06.92,0:03:10.46,Default,,0000,0000,0000,,przyjrzyjmy się krótkiej historii matematyki: Dialogue: 0,0:03:14.44,0:03:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Początki człowieka, od samego początku Dialogue: 0,0:03:16.30,0:03:18.70,Default,,0000,0000,0000,,poszukiwaliśmy rozwiązań podstawowych problemów. Dialogue: 0,0:03:19.75,0:03:21.16,Default,,0000,0000,0000,,Budowania domów, mierzenia przestrzeni Dialogue: 0,0:03:21.36,0:03:23.90,Default,,0000,0000,0000,,mierzenia pór roku i liczenia przedmiotów. Dialogue: 0,0:03:25.00,0:03:26.35,Default,,0000,0000,0000,,Ponad 30 tys. lat temu, Dialogue: 0,0:03:26.50,0:03:27.65,Default,,0000,0000,0000,,We wczesnym paleolicie ludzie Dialogue: 0,0:03:27.80,0:03:29.48,Default,,0000,0000,0000,,mierzyli mijające pory roku Dialogue: 0,0:03:29.48,0:03:31.48,Default,,0000,0000,0000,,i zmiany pogody pod uprawy rolne. Dialogue: 0,0:03:32.20,0:03:33.75,Default,,0000,0000,0000,,Aby przedstawić mijający czas Dialogue: 0,0:03:33.80,0:03:36.05,Default,,0000,0000,0000,,żłobili kreski na ścianach w jaskiniach Dialogue: 0,0:03:36.28,0:03:38.99,Default,,0000,0000,0000,,lub wycinali kreski na kościach, drewnie lub kamieniu. Dialogue: 0,0:03:38.99,0:03:41.99,Default,,0000,0000,0000,,Każda kreska oznaczała jeden Dialogue: 0,0:03:41.99,0:03:43.10,Default,,0000,0000,0000,,Ale ten sposób był niewygodny Dialogue: 0,0:03:43.25,0:03:44.56,Default,,0000,0000,0000,,gdy doszło do dużych liczb Dialogue: 0,0:03:44.56,0:03:46.40,Default,,0000,0000,0000,,tak więc ostatecznie zostały stworzone symbole Dialogue: 0,0:03:46.55,0:03:48.20,Default,,0000,0000,0000,,które oznaczały grupy obiektów. Dialogue: 0,0:03:48.20,0:03:50.55,Default,,0000,0000,0000,,Sumeryjski kamień gliniany został wynaleziony Dialogue: 0,0:03:50.70,0:03:52.70,Default,,0000,0000,0000,,do czwartego wieku p.n.e. Dialogue: 0,0:03:53.40,0:03:56.30,Default,,0000,0000,0000,,Mały gliniany słupek był używany jako 1, Dialogue: 0,0:03:56.30,0:03:58.20,Default,,0000,0000,0000,,gliniana kulka jako 10 Dialogue: 0,0:03:58.20,0:04:00.21,Default,,0000,0000,0000,,a duży stożek jako 60. Dialogue: 0,0:04:01.00,0:04:04.30,Default,,0000,0000,0000,,Zapiski z ok. 3300 p.n.e. pokazują Dialogue: 0,0:04:04.35,0:04:06.00,Default,,0000,0000,0000,,że Babilończycy rzeźbili liczby Dialogue: 0,0:04:06.15,0:04:07.45,Default,,0000,0000,0000,,na glinianych tablicach za pomocą trzciny. Dialogue: 0,0:04:07.50,0:04:09.98,Default,,0000,0000,0000,,Używali oni kształtu gwoździa dla 1 Dialogue: 0,0:04:09.98,0:04:12.55,Default,,0000,0000,0000,,i przewróconego "V" dla 10 Dialogue: 0,0:04:12.55,0:04:14.96,Default,,0000,0000,0000,,łączyli te znaki do napisania innych liczb Dialogue: 0,0:04:14.99,0:04:15.75,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład, Dialogue: 0,0:04:15.85,0:04:18.36,Default,,0000,0000,0000,,Babilończycy pisali liczbę 19 jako.. Dialogue: 0,0:04:19.83,0:04:21.80,Default,,0000,0000,0000,,Starożytni Egipcjanie używali obiektów Dialogue: 0,0:04:21.95,0:04:23.73,Default,,0000,0000,0000,,z ich codziennego życia jako symboli Dialogue: 0,0:04:23.73,0:04:26.80,Default,,0000,0000,0000,,kij oznaczał 1, podkowa 10, Dialogue: 0,0:04:26.95,0:04:28.00,Default,,0000,0000,0000,,zwinięta lina oznaczała 100, Dialogue: 0,0:04:28.15,0:04:31.00,Default,,0000,0000,0000,,kwiat lotosu 1000 itd. Dialogue: 0,0:04:31.40,0:04:34.70,Default,,0000,0000,0000,,Liczba 19 była przedstawiana jako podkowa i 9 kijów Dialogue: 0,0:04:36.15,0:04:37.85,Default,,0000,0000,0000,,Wcześni Rzymianie stworzyli system Dialogue: 0,0:04:38.00,0:04:39.68,Default,,0000,0000,0000,,który wciąż widzimy dziś Dialogue: 0,0:04:39.83,0:04:40.85,Default,,0000,0000,0000,,Wraz z innymi symbolami Dialogue: 0,0:04:41.00,0:04:43.65,Default,,0000,0000,0000,,używali oni "X" dla 10 i "I" dla 1 Dialogue: 0,0:04:44.20,0:04:45.00,Default,,0000,0000,0000,,W średniowieczu Dialogue: 0,0:04:45.10,0:04:47.10,Default,,0000,0000,0000,,rzymianie umieszczali "I" z prawej strony "X" Dialogue: 0,0:04:47.25,0:04:49.76,Default,,0000,0000,0000,,dla 11 oraz po lewej dla 9 Dialogue: 0,0:04:49.76,0:04:52.26,Default,,0000,0000,0000,,Więc zapisywali oni 19 jako XIX Dialogue: 0,0:04:52.80,0:04:54.45,Default,,0000,0000,0000,,Wszystkie te twórcze systemy Dialogue: 0,0:04:54.60,0:04:57.50,Default,,0000,0000,0000,,pokazują grupy obiektów jak i indywidualne przedmioty Dialogue: 0,0:04:58.60,0:05:00.30,Default,,0000,0000,0000,,Jeden z najstarszych ludzkich systemów liczbowych Dialogue: 0,0:05:00.45,0:05:02.70,Default,,0000,0000,0000,,oparty jest na palcach u rąk i nóg Dialogue: 0,0:05:02.85,0:05:05.71,Default,,0000,0000,0000,,Więc opierały się na liczbach 1, 5, 10 i 20 Dialogue: 0,0:05:06.10,0:05:07.95,Default,,0000,0000,0000,,Zuluskie słowo 6 oznacza Dialogue: 0,0:05:08.10,0:05:10.75,Default,,0000,0000,0000,,"wziąć kciuk prawej ręki" Dialogue: 0,0:05:10.90,0:05:12.45,Default,,0000,0000,0000,,oznacza to wszystkie palce lewej Dialogue: 0,0:05:12.60,0:05:15.50,Default,,0000,0000,0000,,zostały dodane i drugi kciuk był potrzebny. Dialogue: 0,0:05:16.15,0:05:18.25,Default,,0000,0000,0000,,Inny system wyewoluował z handlu Dialogue: 0,0:05:18.45,0:05:19.50,Default,,0000,0000,0000,,Jorubowie w Nigerii Dialogue: 0,0:05:19.65,0:05:21.89,Default,,0000,0000,0000,,używali muszli jako waluty Dialogue: 0,0:05:21.89,0:05:24.86,Default,,0000,0000,0000,,i rozwinęli zdumiewający i kompleksowy system numeryczny Dialogue: 0,0:05:24.86,0:05:25.95,Default,,0000,0000,0000,,oparty był na 20-stkach Dialogue: 0,0:05:26.10,0:05:27.88,Default,,0000,0000,0000,,i na operacjach mnożenia Dialogue: 0,0:05:28.03,0:05:29.86,Default,,0000,0000,0000,,dzielenia i dodawania Dialogue: 0,0:05:29.99,0:05:30.60,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład: Dialogue: 0,0:05:30.75,0:05:36.30,Default,,0000,0000,0000,,określali 45 jako 3x20 minus 10 minus 5 Dialogue: 0,0:05:36.70,0:05:38.72,Default,,0000,0000,0000,,Supły wiązane na sznurze były używane Dialogue: 0,0:05:38.87,0:05:41.05,Default,,0000,0000,0000,,do zapisywania liczb przez wiele kultur Dialogue: 0,0:05:41.20,0:05:42.71,Default,,0000,0000,0000,,tak jak np. Persowie Dialogue: 0,0:05:42.71,0:05:44.15,Default,,0000,0000,0000,,Inkowie używali bardziej wykwintnych wersji Dialogue: 0,0:05:44.30,0:05:45.34,Default,,0000,0000,0000,,nazywanej "quipu" Dialogue: 0,0:05:45.44,0:05:47.60,Default,,0000,0000,0000,,gruby sznur ułożony poziomo Dialogue: 0,0:05:47.70,0:05:49.42,Default,,0000,0000,0000,,z którego wisiały sznurki z supłami Dialogue: 0,0:05:49.88,0:05:51.50,Default,,0000,0000,0000,,Typ supła jakiego Inkowie używali Dialogue: 0,0:05:51.65,0:05:53.20,Default,,0000,0000,0000,,wraz z długością i kolorem sznura Dialogue: 0,0:05:53.30,0:05:55.76,Default,,0000,0000,0000,,reprezentowały jedynki, dziesiątki i setki Dialogue: 0,0:05:55.80,0:05:57.80,Default,,0000,0000,0000,,W dzisiejszym świecie niemal każda przemysłowa kultura Dialogue: 0,0:05:57.95,0:06:00.10,Default,,0000,0000,0000,,używa cyfr od 0 do 9. Dialogue: 0,0:06:00.60,0:06:01.90,Default,,0000,0000,0000,,Ale te symbole nie były wynalezione Dialogue: 0,0:06:02.05,0:06:04.30,Default,,0000,0000,0000,,aż do trzeciego wieku p.n.e w Indiach Dialogue: 0,0:06:04.66,0:06:06.30,Default,,0000,0000,0000,,i zajęło kolejne 800 lat Dialogue: 0,0:06:06.45,0:06:09.80,Default,,0000,0000,0000,,dla idei wartości cyfry "0" żeby została skonstruowana Dialogue: 0,0:06:10.15,0:06:10.80,Default,,0000,0000,0000,,Ten wielki pomysł Dialogue: 0,0:06:11.05,0:06:13.30,Default,,0000,0000,0000,,diametralnie zmienił oblicze matematyki Dialogue: 0,0:06:14.70,0:06:16.51,Default,,0000,0000,0000,,My ludzie zawsze dzieliliśmy się ze sobą Dialogue: 0,0:06:16.88,0:06:19.28,Default,,0000,0000,0000,,gdy wczesne kultury dzieliły się jedzeniem i wodą Dialogue: 0,0:06:19.28,0:06:20.55,Default,,0000,0000,0000,,albo chciały podzielić ich ziemię Dialogue: 0,0:06:20.70,0:06:22.40,Default,,0000,0000,0000,,w sposób, który byłby uczciwy i równy Dialogue: 0,0:06:22.65,0:06:24.10,Default,,0000,0000,0000,,Stopniowo pojawiły się ułamki Dialogue: 0,0:06:24.25,0:06:26.55,Default,,0000,0000,0000,,jako symbole dla tych sprawiedliwych podziałów Dialogue: 0,0:06:27.89,0:06:29.96,Default,,0000,0000,0000,,Starożytni Egipcjanie używali ułamków jednostkowych, Dialogue: 0,0:06:30.22,0:06:32.10,Default,,0000,0000,0000,,ułamki były z licznikiem 1 Dialogue: 0,0:06:32.25,0:06:34.65,Default,,0000,0000,0000,,np.: 1/2 1/3 lub 1/5 Dialogue: 0,0:06:34.66,0:06:37.06,Default,,0000,0000,0000,,i dodawali lub dzielili te ułamki. Dialogue: 0,0:06:37.06,0:06:39.80,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli chcieli podzielić 3 bochenki chleba równa Dialogue: 0,0:06:39.95,0:06:41.60,Default,,0000,0000,0000,,pomiędzy pięć rodzin Dialogue: 0,0:06:41.70,0:06:43.90,Default,,0000,0000,0000,,najpierw dzielili pierwszy a potem drugi bochenek Dialogue: 0,0:06:44.05,0:06:44.70,Default,,0000,0000,0000,,na części trzecie Dialogue: 0,0:06:46.04,0:06:48.28,Default,,0000,0000,0000,,a potem dzielili ostatni na części piąte Dialogue: 0,0:06:49.60,0:06:51.45,Default,,0000,0000,0000,,ostatecznie brali pozostałą jedną trzecią Dialogue: 0,0:06:51.60,0:06:54.65,Default,,0000,0000,0000,,z drugiego bochenka i podzielić go na 5 kawałków Dialogue: 0,0:06:56.00,0:07:00.15,Default,,0000,0000,0000,,zapisywali to jako 1/3, 1/5, 1/15 Dialogue: 0,0:07:00.65,0:07:02.15,Default,,0000,0000,0000,,Dziś moglibyśmy przedstawić ten podział Dialogue: 0,0:07:02.30,0:07:03.65,Default,,0000,0000,0000,,jako ułamek 3/5 Dialogue: 0,0:07:04.20,0:07:06.45,Default,,0000,0000,0000,,3/5 bochenka dla każdej rodziny Dialogue: 0,0:07:06.60,0:07:08.90,Default,,0000,0000,0000,,lub 3 bochenki dzielone na 5 rodzin Dialogue: 0,0:07:09.53,0:07:11.55,Default,,0000,0000,0000,,Sumeryjczycy i wcześni Babilończycy Dialogue: 0,0:07:11.70,0:07:13.25,Default,,0000,0000,0000,,wynaleźli system numeryczny ułamków Dialogue: 0,0:07:13.40,0:07:17.20,Default,,0000,0000,0000,,opartych na 60, który wciąż używamy 4000 lat później. Dialogue: 0,0:07:17.49,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Nasz dzień ma 60-cio minutowe godziny Dialogue: 0,0:07:19.15,0:07:20.40,Default,,0000,0000,0000,,i 60-cio sekundowe minuty, Dialogue: 0,0:07:20.55,0:07:23.35,Default,,0000,0000,0000,,i nasz kompas ma 360 stopni Dialogue: 0,0:07:25.21,0:07:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Chińskie społeczności używały liczydła Dialogue: 0,0:07:27.10,0:07:30.12,Default,,0000,0000,0000,,z systemem opartym na dziesiątkach, chociaż nie miały "0" Dialogue: 0,0:07:30.75,0:07:32.25,Default,,0000,0000,0000,,Wczesna forma ułamków dziesiętnych Dialogue: 0,0:07:32.40,0:07:33.40,Default,,0000,0000,0000,,przyszła właśnie z liczydeł Dialogue: 0,0:07:33.50,0:07:34.30,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład: Dialogue: 0,0:07:34.40,0:07:37.85,Default,,0000,0000,0000,,3/5 na liczydle były jako 6 z 10 Dialogue: 0,0:07:38.12,0:07:40.99,Default,,0000,0000,0000,,Chińczycy uczuciowo nazwali licznik "synem" Dialogue: 0,0:07:40.99,0:07:42.60,Default,,0000,0000,0000,,a mianownik "matką". Dialogue: 0,0:07:43.70,0:07:45.20,Default,,0000,0000,0000,,I tak aż do 12-ego wieku Dialogue: 0,0:07:45.35,0:07:46.35,Default,,0000,0000,0000,,gdy ułamki zwykłe Dialogue: 0,0:07:46.45,0:07:48.30,Default,,0000,0000,0000,,z kreską ułamkową, której używamy dziś Dialogue: 0,0:07:48.40,0:07:49.35,Default,,0000,0000,0000,,zostały wynalezione. Dialogue: 0,0:07:49.50,0:07:51.60,Default,,0000,0000,0000,,Nawet wtedy, nie były one szeroko używane Dialogue: 0,0:07:51.70,0:07:54.50,Default,,0000,0000,0000,,aż do okresu renesansu, zaledwie 500 lat temu. Dialogue: 0,0:07:55.60,0:07:57.65,Default,,0000,0000,0000,,Przez wieki wszystkie kultury na ziemi Dialogue: 0,0:07:57.80,0:08:00.20,Default,,0000,0000,0000,,tworzyły pomysłowe sposoby na obliczanie Dialogue: 0,0:08:00.85,0:08:03.45,Default,,0000,0000,0000,,Aby rozwiązać problem, np. 12x15, Dialogue: 0,0:08:03.75,0:08:05.00,Default,,0000,0000,0000,,wcześni chłopi rosyjscy Dialogue: 0,0:08:05.15,0:08:07.15,Default,,0000,0000,0000,,używali systemu podwajania i połówkowania Dialogue: 0,0:08:09.52,0:08:12.19,Default,,0000,0000,0000,,Gdy nieparzysta liczba podzielona dawała ułamek Dialogue: 0,0:08:13.09,0:08:14.46,Default,,0000,0000,0000,,zaokrąglali w dół Dialogue: 0,0:08:15.90,0:08:16.95,Default,,0000,0000,0000,,a następnie dodawali współczynnik Dialogue: 0,0:08:17.10,0:08:18.95,Default,,0000,0000,0000,,wspólny z nieparzystą wielokrotnością Dialogue: 0,0:08:24.10,0:08:26.60,Default,,0000,0000,0000,,Starożytni Egipcjanie polegali na procedurze podwajania Dialogue: 0,0:08:26.75,0:08:28.41,Default,,0000,0000,0000,,aż utworzyli wystarczającą ilość grupy Dialogue: 0,0:08:32.50,0:08:34.90,Default,,0000,0000,0000,,a następnie dodawali te grupy aby utworzyć wynik Dialogue: 0,0:08:40.80,0:08:43.05,Default,,0000,0000,0000,,W Europie i Azji w średniowieczu Dialogue: 0,0:08:43.15,0:08:46.05,Default,,0000,0000,0000,,liczydło było podręcznym odpowiednikiem dzisiejszego kalkulatora Dialogue: 0,0:08:46.15,0:08:48.25,Default,,0000,0000,0000,,Ale tylko nieliczni wiedzieli jak go używać, Dialogue: 0,0:08:48.35,0:08:50.43,Default,,0000,0000,0000,,byli to zwykle bogaci kupcy i pożyczkodawcy Dialogue: 0,0:08:51.00,0:08:53.40,Default,,0000,0000,0000,,Poprzez zwykłe przesuwanie koralików, z których każdy maił określoną wartość Dialogue: 0,0:08:53.50,0:08:55.95,Default,,0000,0000,0000,,liczydło było wysoce wydajnym sposobem obliczania Dialogue: 0,0:08:56.70,0:08:59.20,Default,,0000,0000,0000,,Później, wielki matematyk arabski al-Khwarizmi Dialogue: 0,0:08:59.34,0:09:02.00,Default,,0000,0000,0000,,wprowadził Hindusko Arabski liczebniki od 0 do 9, Dialogue: 0,0:09:02.15,0:09:03.70,Default,,0000,0000,0000,,do Północnej Ameryki i Europy Dialogue: 0,0:09:03.90,0:09:06.25,Default,,0000,0000,0000,,i stworzył nowe procedury dla obliczeń Dialogue: 0,0:09:06.70,0:09:09.35,Default,,0000,0000,0000,,Te algorytmy mogły być zapisane na papierze. Dialogue: 0,0:09:10.15,0:09:12.05,Default,,0000,0000,0000,,Przez wieki uczenie się algorytmów Dialogue: 0,0:09:12.20,0:09:13.80,Default,,0000,0000,0000,,stało się całym działem edukacji Dialogue: 0,0:09:13.95,0:09:15.15,Default,,0000,0000,0000,,w którym uczniowie byli uczeni obliczania Dialogue: 0,0:09:15.30,0:09:16.90,Default,,0000,0000,0000,,długich kolumn znaków, Dialogue: 0,0:09:17.20,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,pożyczania i przenoszenia Dialogue: 0,0:09:18.15,0:09:20.90,Default,,0000,0000,0000,,i robić długie dzielenia wydajnie i niezawodnie Dialogue: 0,0:09:21.55,0:09:23.05,Default,,0000,0000,0000,,Mogli teraz trzymać te procedury zapisane Dialogue: 0,0:09:23.20,0:09:25.20,Default,,0000,0000,0000,,wraz z wyprowadzeniami wyników Dialogue: 0,0:09:26.10,0:09:27.60,Default,,0000,0000,0000,,Dzisiejsze skomplikowane obliczenia Dialogue: 0,0:09:27.75,0:09:29.60,Default,,0000,0000,0000,,są wykonane za pomocą podręcznych kalkulatorów Dialogue: 0,0:09:29.85,0:09:31.10,Default,,0000,0000,0000,,Oznacza to że, studenci potrzebują możliwości Dialogue: 0,0:09:31.25,0:09:33.30,Default,,0000,0000,0000,,sprawdzenia poprawności wyniku Dialogue: 0,0:09:33.45,0:09:34.55,Default,,0000,0000,0000,,i mieć szeroki zakres Dialogue: 0,0:09:34.70,0:09:36.85,Default,,0000,0000,0000,,rachunku pamięciowego aby tego dokonać Dialogue: 0,0:09:37.50,0:09:40.45,Default,,0000,0000,0000,,Mówiąc prościej: obliczenia jak np 12x15 Dialogue: 0,0:09:40.60,0:09:43.40,Default,,0000,0000,0000,,można rozwiązać w pamięci używając rozmaitych strategii. Dialogue: 0,0:09:54.00,0:09:55.30,Default,,0000,0000,0000,,Podczas tej podróży przez bogatą Dialogue: 0,0:09:55.40,0:09:57.05,Default,,0000,0000,0000,,i żywą historię matematyki Dialogue: 0,0:09:57.20,0:09:59.10,Default,,0000,0000,0000,,możemy zobaczyć jak idee i twory Dialogue: 0,0:09:59.25,0:10:00.85,Default,,0000,0000,0000,,wyrastały z naszej ludzkiej potrzeby Dialogue: 0,0:10:01.00,0:10:03.55,Default,,0000,0000,0000,,rozwiązywania problemów codziennego życia. Dialogue: 0,0:10:03.70,0:10:05.80,Default,,0000,0000,0000,,Przez wieki, matematyczne eksploracje Dialogue: 0,0:10:05.95,0:10:07.95,Default,,0000,0000,0000,,mężczyzn i kobiet z całego świata Dialogue: 0,0:10:08.10,0:10:10.10,Default,,0000,0000,0000,,dały nam fascynujące perspektywy Dialogue: 0,0:10:10.25,0:10:11.65,Default,,0000,0000,0000,,które pomagają nam w matematycznym spojrzeniu Dialogue: 0,0:10:11.80,0:10:14.05,Default,,0000,0000,0000,,i na sens w tym świecie. Dialogue: 0,0:10:15.30,0:10:17.25,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest zbiorem faktów Dialogue: 0,0:10:17.40,0:10:20.50,Default,,0000,0000,0000,,dochodzeniem do (z definicji) tego co obserwujemy Dialogue: 0,0:10:20.65,0:10:23.20,Default,,0000,0000,0000,,i przeprowadzaniem testów aby odkrywać. Dialogue: 0,0:10:23.50,0:10:28.40,Default,,0000,0000,0000,,Matematyka, chemia i fizyka reprezentują stałe Dialogue: 0,0:10:28.55,0:10:31.75,Default,,0000,0000,0000,,języki, które nie są przedmiotem do interpretacji Dialogue: 0,0:10:31.90,0:10:35.45,Default,,0000,0000,0000,,Języki używane do opisu tego co obserwujemy Dialogue: 0,0:10:35.60,0:10:38.95,Default,,0000,0000,0000,,i do testowania obserwacji aby ich dowieść Dialogue: 0,0:10:39.20,0:10:41.07,Default,,0000,0000,0000,,Pomyśl o DNA Dialogue: 0,0:10:41.07,0:10:43.71,Default,,0000,0000,0000,,komórkach, galaktykach Dialogue: 0,0:10:44.38,0:10:46.15,Default,,0000,0000,0000,,owocach Dialogue: 0,0:10:46.25,0:10:48.28,Default,,0000,0000,0000,,laptopach Dialogue: 0,0:10:48.70,0:10:50.55,Default,,0000,0000,0000,,klimatyzacji Dialogue: 0,0:10:51.12,0:10:53.55,Default,,0000,0000,0000,,Pomyśl o samochodach, Dialogue: 0,0:10:54.22,0:10:56.96,Default,,0000,0000,0000,,jedzeniu, Dialogue: 0,0:10:57.30,0:10:58.89,Default,,0000,0000,0000,,domach Dialogue: 0,0:11:00.03,0:11:02.96,Default,,0000,0000,0000,,faunie, Dialogue: 0,0:11:03.10,0:11:05.60,Default,,0000,0000,0000,,florze.... Dialogue: 0,0:11:06.47,0:11:08.64,Default,,0000,0000,0000,,Pomyśl o atomach, Dialogue: 0,0:11:08.94,0:11:11.30,Default,,0000,0000,0000,,częściach ciała, Dialogue: 0,0:11:11.74,0:11:13.97,Default,,0000,0000,0000,,klimacie, Dialogue: 0,0:11:14.71,0:11:17.84,Default,,0000,0000,0000,,albo o ubraniach, które nosisz Dialogue: 0,0:11:20.20,0:11:22.70,Default,,0000,0000,0000,,I zdaj sobie sprawę, że wszystko jest określone Dialogue: 0,0:11:22.85,0:11:24.80,Default,,0000,0000,0000,,albo stworzone Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:27.20,Default,,0000,0000,0000,,przez naukę. Dialogue: 0,0:11:33.89,0:11:36.20,Default,,0000,0000,0000,,Aby zrozumieć cały koncept nauki Dialogue: 0,0:11:36.35,0:11:40.40,Default,,0000,0000,0000,,powinieneś wiedzieć czym jest teoria naukowa: Dialogue: 0,0:11:40.55,0:11:42.05,Default,,0000,0000,0000,,Teoria naukowa Dialogue: 0,0:11:42.20,0:11:44.55,Default,,0000,0000,0000,,podważa zbiór konceptów Dialogue: 0,0:11:44.70,0:11:48.00,Default,,0000,0000,0000,,włączając abstrakcje widocznych zjawisk, Dialogue: 0,0:11:48.15,0:11:50.75,Default,,0000,0000,0000,,wyrażonych jako łatwe do wyliczenia właściwości, Dialogue: 0,0:11:50.90,0:11:54.00,Default,,0000,0000,0000,,wraz z zasadami (zwanymi prawami nauki) Dialogue: 0,0:11:54.15,0:11:55.75,Default,,0000,0000,0000,,które wyrażają relację Dialogue: 0,0:11:55.90,0:11:58.70,Default,,0000,0000,0000,,pomiędzy obserwacjami tych pojęć Dialogue: 0,0:11:58.85,0:12:01.85,Default,,0000,0000,0000,,Teoria naukowa jest skonstruowana tak, aby spełniać Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:05.20,Default,,0000,0000,0000,,dostępne dane empiryczne dotyczące tych obserwacji, Dialogue: 0,0:12:05.35,0:12:08.80,Default,,0000,0000,0000,,i jest wysunięta jako zasada lub grupa zasad Dialogue: 0,0:12:08.95,0:12:11.20,Default,,0000,0000,0000,,dla wyjaśnienia i klasyfikacji zjawisk. Dialogue: 0,0:12:11.73,0:12:14.10,Default,,0000,0000,0000,,Teoria naukowa jest zupełnie inna Dialogue: 0,0:12:14.25,0:12:15.30,Default,,0000,0000,0000,,od każdej innej teorii Dialogue: 0,0:12:15.55,0:12:17.75,Default,,0000,0000,0000,,jest to najbardziej prawdopodobny wariant Dialogue: 0,0:12:17.90,0:12:21.45,Default,,0000,0000,0000,,wynikający z najnowszych odkryć Dialogue: 0,0:12:32.85,0:12:36.10,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest najlepszym narzędziem jakie kiedykolwiek opracowano Dialogue: 0,0:12:36.80,0:12:38.95,Default,,0000,0000,0000,,do zrozumienia, jak działa świat. Dialogue: 0,0:12:39.10,0:12:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest ludzką formą wiedzy. Dialogue: 0,0:12:42.20,0:12:44.80,Default,,0000,0000,0000,,Jesteśmy zawsze na granicy tego co znane. Dialogue: 0,0:12:45.30,0:12:47.45,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest wspólnym przedsiębiorstwem Dialogue: 0,0:12:47.60,0:12:49.60,Default,,0000,0000,0000,,obejmujące nowe pokolenia. Dialogue: 0,0:12:50.70,0:12:53.25,Default,,0000,0000,0000,,Wspominamy tych, którzy przygotowali drogę, Dialogue: 0,0:12:54.00,0:12:56.55,Default,,0000,0000,0000,,patrzymy również przez nich. Dialogue: 0,0:12:56.80,0:12:58.50,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli jesteś naukowo obeznany Dialogue: 0,0:12:58.65,0:13:00.30,Default,,0000,0000,0000,,świat wygląda zupełnie inaczej dla ciebie, Dialogue: 0,0:13:00.50,0:13:03.30,Default,,0000,0000,0000,,i że zrozumienie umacnia cię. Dialogue: 0,0:13:08.85,0:13:11.70,Default,,0000,0000,0000,,Istnieje prawdziwa poezja w świecie rzeczywistym. Dialogue: 0,0:13:12.10,0:13:15.25,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest poezją rzeczywistości Dialogue: 0,0:13:15.70,0:13:18.15,Default,,0000,0000,0000,,Możemy używać nauki, a wraz z nią, Dialogue: 0,0:13:18.95,0:13:20.90,Default,,0000,0000,0000,,możemy poprawić nasze życie. Dialogue: 0,0:13:21.20,0:13:23.95,Default,,0000,0000,0000,,Istnieje prawdziwa poezja w świecie rzeczywistym. Dialogue: 0,0:13:24.20,0:13:27.10,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest poezją rzeczywistości Dialogue: 0,0:13:27.35,0:13:30.10,Default,,0000,0000,0000,,Historia człowieka jest historią idei Dialogue: 0,0:13:30.35,0:13:33.55,Default,,0000,0000,0000,,która świeci w ciemnych zaułkach. Dialogue: 0,0:13:39.90,0:13:44.50,Default,,0000,0000,0000,,Naukowcy kochają tajemnice, uwielbiają nie wiedzieć. Dialogue: 0,0:13:45.50,0:13:48.35,Default,,0000,0000,0000,,Nie czuję się przerażony nie wiedząc rzeczy. Dialogue: 0,0:13:48.70,0:13:51.46,Default,,0000,0000,0000,,Myślę, że to jest znacznie bardziej interesujące. Dialogue: 0,0:13:52.05,0:13:54.60,Default,,0000,0000,0000,,Istnieje większa uniwersalna rzeczywistość Dialogue: 0,0:13:54.75,0:13:57.50,Default,,0000,0000,0000,,której wszyscy jesteśmy częścią Dialogue: 0,0:13:57.65,0:14:00.35,Default,,0000,0000,0000,,Im głębiej badamy wszechświat Dialogue: 0,0:14:00.42,0:14:03.55,Default,,0000,0000,0000,,tym bardziej niezwykłe są odkrycia, których dokonujemy Dialogue: 0,0:14:03.70,0:14:06.25,Default,,0000,0000,0000,,Dążenie do prawdy, samo w sobie, Dialogue: 0,0:14:06.35,0:14:09.35,Default,,0000,0000,0000,,jest historia, która jest wypełniona olśnieniami Dialogue: 0,0:14:15.80,0:14:18.50,Default,,0000,0000,0000,,Istnieje prawdziwa poezja w świecie rzeczywistym. Dialogue: 0,0:14:18.95,0:14:22.25,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest poezją rzeczywistości. Dialogue: 0,0:14:22.60,0:14:25.05,Default,,0000,0000,0000,,Możemy używać nauki, a wraz z nią, Dialogue: 0,0:14:25.65,0:14:27.60,Default,,0000,0000,0000,,możemy poprawić nasze życie. Dialogue: 0,0:14:27.95,0:14:30.60,Default,,0000,0000,0000,,Istnieje prawdziwa poezja w świecie rzeczywistym. Dialogue: 0,0:14:30.80,0:14:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest poezją rzeczywistości. Dialogue: 0,0:14:34.15,0:14:37.35,Default,,0000,0000,0000,,Historia człowieka jest historią idei, Dialogue: 0,0:14:37.50,0:14:39.95,Default,,0000,0000,0000,,która świeci w ciemnych zaułkach. Dialogue: 0,0:14:40.05,0:14:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Z naszego samotnego punktu w kosmosie, Dialogue: 0,0:14:43.30,0:14:45.85,Default,,0000,0000,0000,,mamy przenikającą siłę myśli Dialogue: 0,0:14:46.10,0:14:48.85,Default,,0000,0000,0000,,będąc zdolnymi do zerknięcia na chwilę Dialogue: 0,0:14:49.55,0:14:51.70,Default,,0000,0000,0000,,po początku wszechświata. Dialogue: 0,0:14:51.85,0:14:53.20,Default,,0000,0000,0000,,Myślę że nauka Dialogue: 0,0:14:53.35,0:14:55.30,Default,,0000,0000,0000,,zmienia sposób w jaki twój umysł działa. Dialogue: 0,0:14:55.45,0:14:58.15,Default,,0000,0000,0000,,Aby myśleć trochę głębiej o rzeczach. Dialogue: 0,0:14:58.50,0:15:01.55,Default,,0000,0000,0000,,Nauka zastępuje własne uprzedzenia Dialogue: 0,0:15:01.70,0:15:04.15,Default,,0000,0000,0000,,dowodami ogólnie weryfikowalnymi. Dialogue: 0,0:15:04.35,0:15:07.30,Default,,0000,0000,0000,,Istnieje prawdziwa poezja w rzeczywistym świecie Dialogue: 0,0:15:07.60,0:15:10.95,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest poezją rzeczywistości. Dialogue: 0,0:15:11.35,0:15:14.40,Default,,0000,0000,0000,,Możemy używać nauki w wraz z nią Dialogue: 0,0:15:14.55,0:15:16.30,Default,,0000,0000,0000,,możemy poprawić nasze życie. Dialogue: 0,0:15:16.50,0:15:19.35,Default,,0000,0000,0000,,Nauka jest doskonałym narzędziem dla zrozumienia Dialogue: 0,0:15:19.50,0:15:21.60,Default,,0000,0000,0000,,otaczającego świata Dialogue: 0,0:15:21.75,0:15:24.15,Default,,0000,0000,0000,,Pomyśl o tym jak o szkle powiększającym Dialogue: 0,0:15:24.30,0:15:26.25,Default,,0000,0000,0000,,przez które możesz zobaczyć Dialogue: 0,0:15:26.40,0:15:30.00,Default,,0000,0000,0000,,rzeczywistość wokół ciebie