1
00:00:07,236 --> 00:00:10,875
Απλωμένη κατά μήκος μιας έκτασης 
από πιπεριές στη Νότια Αφρική

2
00:00:10,875 --> 00:00:14,765
συναντάμε τα εκπληκτικά ερείπια 
της Μεγάλης Ζιμπάμπουε,

3
00:00:14,765 --> 00:00:18,516
μιας μεσαιωνικής πέτρινης πόλης 
με τρομερό πλούτο και κύρος.

4
00:00:19,186 --> 00:00:21,767
Χτισμένη στη σημερινή χώρα της Ζιμπάμπουε,

5
00:00:21,767 --> 00:00:26,475
αποτελεί αξιοθέατο των πιο γνωστών
ερειπίων οικισμών στην υποσαχάρια Αφρική,

6
00:00:26,475 --> 00:00:30,136
δεύτερο σε θέση στην ήπειρο μόνο
μετά από τις πυραμίδες της Αιγύπτου.

7
00:00:30,306 --> 00:00:33,556
Η ιστορία της πόλης είναι αμφιλεγόμενη,

8
00:00:33,556 --> 00:00:37,787
χαραγμένη από αντιπαραθέσεις δεκαετιών
για το ποιος την έχτισε και γιατί.

9
00:00:38,867 --> 00:00:42,213
Η ονομασία της προέρχεται από τη λέξη
madzimbabwe της γλώσσας Σόνα,

10
00:00:42,213 --> 00:00:44,733
που σημαίνει «ένα μεγάλο πέτρινο σπίτι»

11
00:00:44,733 --> 00:00:49,312
εξαιτίας των μη κλιμακωτών πέτρινων
τειχών που φτάνουν τα δέκα μέτρα

12
00:00:49,312 --> 00:00:52,565
με συνολικό μήκος 250 μέτρων.

13
00:00:53,355 --> 00:00:55,771
Λόγω του μεγαλείου 
και της ιστορικής της σημασίας,

14
00:00:55,771 --> 00:01:00,714
αναγνωρίστηκε το 1986 ως χώρος παγκόσμιας
πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO.

15
00:01:01,144 --> 00:01:05,233
Τον 14ο και 15ο αιώνα, 
αποτέλεσε μια ακμάζουσα πόλη.

16
00:01:05,613 --> 00:01:08,144
Με έκταση περίπου 8 τετραγωνικά χιλιόμετρα

17
00:01:08,144 --> 00:01:11,446
η πόλη της Μεγάλης Ζιμπάμπουε
χωριζόταν σε τρία κύρια μέρη:

18
00:01:11,446 --> 00:01:13,894
το Συγκρότημα του Λόφου
όπου διέμενε ο βασιλιάς,

19
00:01:13,894 --> 00:01:17,544
τον Μεγάλο Περίβολο, που προορίζονταν
για τα μέλη της βασιλικής οικογένειας,

20
00:01:17,544 --> 00:01:21,526
και το Συγκρότημα της Κοιλάδας,
όπου διέμεναν οι απλοί πολίτες.

21
00:01:21,986 --> 00:01:26,870
Οι ηγεμόνες ήταν ισχυροί οικονομικοί
και θρησκευτικοί ηγέτες στην περιοχή.

22
00:01:27,640 --> 00:01:29,055
Στην πιο ακμάζουσα εποχή της,

23
00:01:29,055 --> 00:01:32,705
η πόλη ήταν μια δραστήρια αστική περιοχή
με πληθυσμό 18.000 κατοίκων

24
00:01:32,705 --> 00:01:36,305
και αποτέλεσε ένα από τα κύρια εμπορικά
κέντρα της εποχής στην Αφρική.

25
00:01:36,905 --> 00:01:40,290
Η ανάπτυξη της Μεγάλης Ζιμπάμπουε
οφείλεται στον καθοριστικό της ρόλο

26
00:01:40,290 --> 00:01:43,177
σε ένα διηπειρωτικό εμπορικό δίκτυο.

27
00:01:43,557 --> 00:01:48,201
Συνδεδεμένη με άλλες πόλεις-κράτη κλειδιά
στην ακτή Σουαχίλι της Ανατολικής Αφρικής,

28
00:01:48,201 --> 00:01:51,791
εντάσσονταν στους ευρύτερους εμπορικούς
δρόμους του Ινδικού ωκεανού.

29
00:01:51,791 --> 00:01:55,274
Η πόλη απέκτησε πλούτο από τον έλεγχο 
των πηγών και του εμπορίου

30
00:01:55,274 --> 00:01:57,385
των πιο πολύτιμων αγαθών:

31
00:01:57,385 --> 00:01:58,406
του χρυσού,

32
00:01:58,406 --> 00:01:59,462
του ελεφαντόδοντου,

33
00:01:59,462 --> 00:02:00,657
και του χαλκού.

34
00:02:00,747 --> 00:02:04,666
Χάρη σε αυτήν την εμπορική δύναμη κατάφερε
να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της

35
00:02:04,666 --> 00:02:06,356
και σε άλλες ηπείρους,

36
00:02:06,356 --> 00:02:11,647
προάγοντας μια δυνατή εμπορική παρουσία
σε όλη τη διάρκεια της περιόδου ακμής της.

37
00:02:12,477 --> 00:02:16,200
Οι αρχαιολόγοι έχουν συναρμολογήσει
λεπτομερώς τα στοιχεία της ιστορίας της

38
00:02:16,200 --> 00:02:18,697
μέσα από εκθέματα
που ανακαλύφθηκαν επί τόπου.

39
00:02:18,957 --> 00:02:21,850
Πρόκειται για πήλινα θραύσματα
και υαλικά σκεύη από την Ασία,

40
00:02:21,850 --> 00:02:26,287
καθώς και νομίσματα από την παραθαλάσσια
εμπορική πόλη του Κίλουα Κισιουάνι

41
00:02:26,287 --> 00:02:28,327
σε απόσταση περίπου 2.400 χιλιομέτρων.

42
00:02:28,457 --> 00:02:31,007
Ανακαλύφθηκαν αγαλματίδια
πουλιών από σαπωνόλιθο,

43
00:02:31,007 --> 00:02:34,166
που θεωρείται ότι συμβολίζουν
καθέναν από τους ηγεμόνες της πόλης,

44
00:02:34,166 --> 00:02:37,908
και οστά από μικρά μοσχάρια που ήρθαν
στο φως κοντά στη βασιλική κατοικία,

45
00:02:37,908 --> 00:02:42,407
και φανερώνουν τις διατροφικές διαφορές
της αριστοκρατίας από τον λοιπό πληθυσμό.

46
00:02:43,077 --> 00:02:47,147
Τα στοιχεία αυτά έχουν επίσης οδηγήσει
σε θεωρίες περί της παρακμής της πόλης.

47
00:02:47,427 --> 00:02:49,327
Έως τα μέσα του 15ου αιώνα,

48
00:02:49,327 --> 00:02:52,997
μόνο ερείπια κτιρίων είχαν απομείνει
από τη Μεγάλη Ζιμπάμπουε.

49
00:02:53,867 --> 00:02:56,238
Αρχαιολογικά στοιχεία αποδίδουν ως αίτια

50
00:02:56,238 --> 00:02:58,908
τα προβλήματα υπερπληθυσμού και υγιεινής,

51
00:02:58,908 --> 00:03:02,268
που επιτάθηκαν από την υποβάθμιση
των εδαφών λόγω υπερεκμετάλλευσης.

52
00:03:02,578 --> 00:03:06,149
Καθώς οι σοδειές ξεράθηκαν
και οι συνθήκες στην πόλη επιδεινώθηκαν,

53
00:03:06,149 --> 00:03:09,477
θεωρείται ότι υπήρξε διασπορά
του πληθυσμού της Μεγάλης Ζιμπάμπουε

54
00:03:09,477 --> 00:03:13,348
που οδήγησε στο σχηματισμό των γειτονικών
κρατών της Μουτάπα και της Τόρουα.

55
00:03:13,938 --> 00:03:17,418
Μετά από αιώνες, ξεκίνησε μια νέα περίοδος
επιρροής της Μεγάλης Ζιμπάμπουε

56
00:03:17,418 --> 00:03:19,239
στην πολιτική αρένα,

57
00:03:19,239 --> 00:03:22,719
μέσα από τις διαφωνίες για το ποιος ίδρυσε
το περίφημο «πέτρινο σπίτι».

58
00:03:22,849 --> 00:03:25,878
Κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής
αποικιοκρατίας στην Αφρική,

59
00:03:25,878 --> 00:03:30,259
ρατσιστές αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι
τα ερείπια δεν είχαν αφρικάνικη προέλευση.

60
00:03:30,589 --> 00:03:33,300
Έτσι, χωρίς να υπάρχουν κάποια
λεπτομερή γραπτά μνημεία,

61
00:03:33,300 --> 00:03:37,864
βασίστηκαν σε μύθους για να εξηγήσουν
το μεγαλείο της Μεγάλης Ζιμπάμπουε.

62
00:03:38,414 --> 00:03:41,180
Κάποιοι υποστήριξαν ότι
επαληθευόταν η ιστορία της Βίβλου

63
00:03:41,180 --> 00:03:43,980
για τη βασίλισσα του Σαβά
που έμενε σε μια πόλη με πλούτο.

64
00:03:44,020 --> 00:03:46,880
Άλλοι ισχυρίστηκαν ότι χτίστηκε
από τους Αρχαίους Έλληνες.

65
00:03:47,550 --> 00:03:51,770
Έπειτα, στις αρχές του 20ου αιώνα
μετά από εκτεταμένες επιτόπιες ανασκαφές,

66
00:03:51,770 --> 00:03:54,581
ο αρχαιολόγος Ντέιβιντ Ράνταλ-Μακάιβερ

67
00:03:54,581 --> 00:03:57,149
παρουσίασε σαφή στοιχεία
που αποδείκνυαν ότι η πόλη

68
00:03:57,149 --> 00:03:59,740
είχε χτιστεί από αυτόχθονες πληθυσμούς.

69
00:03:59,930 --> 00:04:03,250
Παρόλα αυτά, η τότε αποικιακή
κυβέρνηση της λευκής μειονότητας

70
00:04:03,250 --> 00:04:08,172
προσπάθησε να αναιρέσει τη θεωρία, καθώς
έθετε υπό αμφισβήτηση την κυριαρχία της.

71
00:04:08,742 --> 00:04:11,589
Μάλιστα η κυβέρνηση ενθάρρυνε 
ενεργά τους ιστορικούς

72
00:04:11,589 --> 00:04:15,591
να κάνουν εκτιμήσεις που θα αμφισβητούσαν
την αφρικάνικη προέλευσή της.

73
00:04:16,861 --> 00:04:20,711
Όμως με τον καιρό συσσωρεύτηκε
συντριπτικός όγκος αποδεικτικών στοιχείων,

74
00:04:20,711 --> 00:04:25,821
που αναγνώριζε τη Μεγάλη Ζιμπάμπουε ως μια
αφρικανική πόλη χτισμένη από Αφρικανούς.

75
00:04:26,611 --> 00:04:29,112
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών
του 1960 και 1970,

76
00:04:29,112 --> 00:04:33,081
η πόλη αποτέλεσε σημαντικό σύμβολο
του αφρικανικού εθνικιστικού κινήματος

77
00:04:33,081 --> 00:04:35,781
που εξαπλωνόταν σε ολόκληρη
την αφρικανική ήπειρο.

78
00:04:35,991 --> 00:04:38,191
Σήμερα, τα ερείπια της Μεγάλης Ζιμπάμπουε,

79
00:04:38,191 --> 00:04:41,873
τα οποία αναπαρίστανται στη σημαία
της πόλης από ένα πουλί από σαπωνόλιθο,

80
00:04:41,873 --> 00:04:45,873
συνεχίζουν να αποτελούν πηγή εθνικής
υπερηφάνειας και πολιτισμικής αξίας.