1
00:00:01,150 --> 00:00:04,705
Evet, ben aletler yapıp bunları
insanlarla paylaşmayı seviyorum.

2
00:00:05,118 --> 00:00:07,628
Hatırlarım da çocukken
ilk yaptığım alet

3
00:00:07,628 --> 00:00:09,825
gerçek bir mikroskoptu;

4
00:00:09,849 --> 00:00:13,521
lenslerini, ağabeyimin gözlük
camlarını çalarak yapmıştım.

5
00:00:14,289 --> 00:00:16,076
Ama bu onu pek heyecanlandırmadı.

6
00:00:16,100 --> 00:00:18,270
Ama belki de sırf o an sayesinde,

7
00:00:18,294 --> 00:00:19,447
30 yıl sonra da,

8
00:00:19,471 --> 00:00:21,359
hâlâ mikroskop yapıyorum.

9
00:00:22,359 --> 00:00:25,658
Bugün böyle aletleri yapıyor
olmamın sebebi de, işte böyle anlardır.

10
00:00:27,559 --> 00:00:29,979
(Video) Kız: Saçımda siyah bir şeyler var.

11
00:00:30,003 --> 00:00:32,748
Manu Prakash: Bu, körfez bölgesindeki
okullardan biri.

12
00:00:32,840 --> 00:00:36,328
(Video) MP: Gerçek hayat, işlerin nasıl
yürüdüğü konusunda

13
00:00:36,328 --> 00:00:39,295
hayal gücümüzün çok ötesine geçer.

14
00:00:39,319 --> 00:00:41,770
(Video) Oğlan: Aman Tanrım!

15
00:00:43,773 --> 00:00:46,125
MP: Haklı, aman Tanrım!

16
00:00:46,621 --> 00:00:49,622
Bunun, bu kadar evrensel bir deyiş
olacağını fark etmemiştim.

17
00:00:51,123 --> 00:00:52,848
Son iki yılda,

18
00:00:52,848 --> 00:00:56,683
laboratuvarımda 50.000 Foldskop
(kağıt mikroskop) yaptık

19
00:00:56,683 --> 00:00:59,867
ve bunları dünyanın
130 ülkesindeki çocuklara

20
00:00:59,867 --> 00:01:01,757
ücretsiz olarak gönderdik.

21
00:01:02,238 --> 00:01:03,481
Yalnızca bu yıl,

22
00:01:03,505 --> 00:01:05,411
topluluğumuzun desteğiyle,

23
00:01:05,411 --> 00:01:07,975
dünyanın çeşitli yerlerindeki çocuklara,

24
00:01:07,975 --> 00:01:10,017
1 milyon mikroskop yollamayı planlıyoruz.

25
00:01:10,034 --> 00:01:11,604
Peki bunların hepsi ne için?

26
00:01:11,628 --> 00:01:15,188
Bu, dünyanın her yanında, ilham verici
insan toplulukları yaratacak;

27
00:01:15,188 --> 00:01:17,170
birbirine öğreten
ve birbirinden öğrenen.

28
00:01:17,170 --> 00:01:21,194
Kenya'dan Kampala'ya, Katmandu'dan
Kansas'a kadar pek çok yerde.

29
00:01:21,218 --> 00:01:24,043
Bu konuda en hoşuma giden
harikulade şeylerden birisi,

30
00:01:24,043 --> 00:01:25,533
topluluk hissiyatı.

31
00:01:25,681 --> 00:01:28,163
Nikaragua'da bir çocuk diğerlerine,

32
00:01:28,163 --> 00:01:30,385
mikroskopla larvalara bakarak,

33
00:01:30,385 --> 00:01:33,923
dang mikrobu taşıyan sivrisineklerin
tespit edilmesini öğretiyor.

34
00:01:33,947 --> 00:01:36,755
Bir eczacı, sahte ilaçları
herhangi bir yerde

35
00:01:36,755 --> 00:01:39,222
tespit etmek için yeni bir yöntem buluyor.

36
00:01:39,402 --> 00:01:41,461
Şunu merak eden bir kız vardı:

37
00:01:41,485 --> 00:01:43,743
"Bir parıldama gerçekte nasıl oluşur?"

38
00:01:43,743 --> 00:01:47,486
Sonrasında, parıltıdaki kristal
oluşumunun fiziğini keşfetti.

39
00:01:47,713 --> 00:01:51,378
Bu aletle rahim ağzı kanseri
taraması yapmaya çalışan

40
00:01:51,378 --> 00:01:53,604
Arjantinli bir doktor vardı.

41
00:01:53,628 --> 00:01:57,366
Bendeniz de bir pire türü keşfettim;

42
00:01:57,390 --> 00:02:02,166
topuğumdan 1 cm içeriye girmişti.

43
00:02:02,911 --> 00:02:07,578
Şimdi, bunların normal dışı
olduklarını düşünebilirsiniz.

44
00:02:07,975 --> 00:02:10,375
Ama bu çılgınlığın da bir metodu var.

45
00:02:10,617 --> 00:02:12,847
Ben buna "basit bilim" diyorum;

46
00:02:12,871 --> 00:02:18,373
yalnızca bilgiyi değil,
bilimsel deneyimleri de paylaşma fikri.

47
00:02:19,011 --> 00:02:20,276
Hatırlatmak isterim ki,

48
00:02:20,276 --> 00:02:22,834
gezegenimizde 1 milyar insan

49
00:02:22,834 --> 00:02:24,913
hiçbir altyapı olmadan yaşıyor;

50
00:02:24,913 --> 00:02:26,511
yol yok,

51
00:02:26,535 --> 00:02:27,917
elektrik yok

52
00:02:27,941 --> 00:02:30,057
ve tabii, sağlık hizmeti de yok.

53
00:02:30,967 --> 00:02:35,203
Ayrıca, gezegenimizde yoksulluk içinde
yaşayan 1 milyar çocuk var.

54
00:02:35,700 --> 00:02:37,978
Çözüm üreten
yeni nesil olabilmeleri için

55
00:02:37,978 --> 00:02:40,244
onlara nasıl ilham verebiliriz?

56
00:02:40,274 --> 00:02:43,112
Bulaşıcı hastalıklarla savaşırken
kendilerini tehlikeye atan

57
00:02:43,112 --> 00:02:44,954
sağlık çalışanlarımız var;

58
00:02:44,978 --> 00:02:49,435
çok az araç ve kaynakla
bizi korumaya çalışıyorlar.

59
00:02:50,224 --> 00:02:52,538
Bu yüzden Stanford'da laboratuvarda,

60
00:02:52,538 --> 00:02:56,139
bunu "basit bilim" bağlamında düşünüyorum

61
00:02:56,163 --> 00:02:58,748
ve bu toplumlara çözüm üretmek bağlamında.

62
00:02:58,772 --> 00:03:03,354
Çoğu zaman, bir ağaç altında tanı
koyabilmeyi hayal ederiz, bağımsız olarak.

63
00:03:03,816 --> 00:03:06,545
Bugün sizlere yeni aletlerden
iki örnek vereceğim.

64
00:03:06,569 --> 00:03:08,374
Biri Uganda'da başladı.

65
00:03:08,751 --> 00:03:10,280
2013'te,

66
00:03:10,304 --> 00:03:14,600
Foldskoplarımızla şistozomiyaz
parazitlerini tespit için arazideydik;

67
00:03:14,600 --> 00:03:16,932
ufak bir gözlemim oldu.

68
00:03:16,956 --> 00:03:18,533
Bir klinikte,

69
00:03:18,557 --> 00:03:19,896
uzak, ayrı bir bölgede,

70
00:03:19,920 --> 00:03:23,508
kapı tamponu olarak kullanılan
bir santrifüj görmüştüm.

71
00:03:23,912 --> 00:03:26,583
Yani basbayağı kapıyı tutmak için konmuş.

72
00:03:26,607 --> 00:03:28,333
Sorduğumda dediler ki,

73
00:03:28,357 --> 00:03:30,384
"Bizim normalde elektriğimiz yok,

74
00:03:30,408 --> 00:03:33,937
bu yüzden bu işe yaramaz parça,
kapı tamponu olarak iyi iş görüyor."

75
00:03:34,544 --> 00:03:37,656
Bilmeyenler için söyleyeyim:
Santrifüjler, numuneler üzerinde

76
00:03:37,656 --> 00:03:40,574
çalışılmasını sağlayan
son model aletlerdir.

77
00:03:40,598 --> 00:03:43,340
Kan veya vücut sıvılarını
bileşenlerine ayırır;

78
00:03:43,364 --> 00:03:46,044
böylece patojenik bakterileri
tespit edebilirsiniz.

79
00:03:46,419 --> 00:03:49,253
Ama santrifüjler, büyük ve pahalıdırlar;

80
00:03:49,277 --> 00:03:51,471
fiyatı 1.000 dolar civarındadır

81
00:03:51,495 --> 00:03:53,501
ve arazide kullanması gerçekten zordur.

82
00:03:53,525 --> 00:03:54,386
Tabii ki,

83
00:03:54,386 --> 00:03:56,140
güç kaynağı olmadan da çalışamazlar.

84
00:03:56,164 --> 00:03:57,556
Bu size tanıdık geliyor mu?

85
00:03:57,580 --> 00:04:00,128
Böylece, bu sorunu çözmek için
düşünmeye başladık

86
00:04:00,152 --> 00:04:01,702
ve sonunda

87
00:04:01,726 --> 00:04:03,752
oyuncaklar üzerine düşünmeden edemedim.

88
00:04:03,818 --> 00:04:04,982
Şu anda,

89
00:04:06,030 --> 00:04:07,788
burada yanımda birkaç tane var.

90
00:04:07,812 --> 00:04:09,919
Önce yo-yo'larla başladım;

91
00:04:09,943 --> 00:04:12,574
yo-yo çevirmede çok kötüyümdür.

92
00:04:12,843 --> 00:04:14,654
Bu nesneler çok hızlı döndükleri için,

93
00:04:14,654 --> 00:04:15,790
düşündük ki acaba,

94
00:04:15,814 --> 00:04:18,171
bu nesnelerin fiziğinden
faydalanarak

95
00:04:18,195 --> 00:04:19,904
santrifüj yapabilir miyiz?

96
00:04:21,257 --> 00:04:23,747
Bu belki de yaptığım
en kötü döndürmeydi.

97
00:04:24,106 --> 00:04:26,939
Yine de, oyuncakların güvenli
alanında keşfe başladığınızda,

98
00:04:26,939 --> 00:04:29,162
bir şeyler fark etmeye başlarsınız.

99
00:04:29,162 --> 00:04:31,421
Bu dönen oyuncakları denedik;

100
00:04:31,445 --> 00:04:33,327
sonra laboratuvarda,

101
00:04:33,351 --> 00:04:35,433
bu mucizeye rastladık.

102
00:04:35,770 --> 00:04:39,256
Işıklı, sesli bir topaç
veya fırıldak, ne derseniz.

103
00:04:39,280 --> 00:04:41,697
Bir çift sağlam iplik ve küçük bir disk

104
00:04:41,721 --> 00:04:43,928
ve çektiğimde dönüveriyor.

105
00:04:44,350 --> 00:04:46,694
Kaçınız çocukluğunda bununla oynadı?

106
00:04:46,718 --> 00:04:48,566
İpte düğme oyuncağı.

107
00:04:48,590 --> 00:04:50,226
Tamam, sanırım %50'niz.

108
00:04:50,250 --> 00:04:51,808
Farkına varmadığınız şey ise şu:

109
00:04:51,832 --> 00:04:54,145
Bu minik nesne,

110
00:04:54,169 --> 00:04:58,532
insanlık tarihinin en eski oyuncağıdır,

111
00:04:59,007 --> 00:05:00,652
5.000 yıl öncesine dayanıyor.

112
00:05:00,676 --> 00:05:04,375
Gezegenimizin çeşitli yerlerinde
bu nesnenin kalıntılarını bulduk.

113
00:05:05,104 --> 00:05:07,045
İroniye bakın ki,

114
00:05:07,069 --> 00:05:10,804
normalde bu küçük şeyin
nasıl çalıştığını anlamıyoruz.

115
00:05:10,828 --> 00:05:12,571
Beni heyecanlandıran da buydu.

116
00:05:12,797 --> 00:05:14,878
Böylece işe koyulduk;

117
00:05:14,902 --> 00:05:16,692
birkaç denklem yazdık.

118
00:05:17,056 --> 00:05:20,369
Başta verdiğiniz torku,
diskteki sürtünmeyi

119
00:05:20,393 --> 00:05:22,677
ve ipliklerdeki eğilme direncini

120
00:05:22,677 --> 00:05:24,426
hesaba kattığınızda,

121
00:05:24,450 --> 00:05:26,939
bunu matematiksel olarak çözebilirsiniz.

122
00:05:26,963 --> 00:05:29,771
Tabii ki konuşmamdaki
tek denklem bu değil.

123
00:05:29,795 --> 00:05:32,177
On sayfa daha matematikten sonra,

124
00:05:32,177 --> 00:05:33,784
bu dinamik sistem için

125
00:05:33,784 --> 00:05:36,178
tam bir analitik çözüm yazabildik.

126
00:05:36,388 --> 00:05:39,999
Sonuç ise "Kağıtfüj" dediğimiz şey.

127
00:05:40,023 --> 00:05:42,491
Bu doktora sonrası öğrencim Saad Bhamla.

128
00:05:42,491 --> 00:05:44,328
Kağıtfüj'ü onunla birlikte icat ettik.

129
00:05:44,328 --> 00:05:46,907
Solda, "Kağıtfüj" ile
değiştirmeye çalıştığımız

130
00:05:46,907 --> 00:05:48,398
santrifüjleri görebilirsiniz.

131
00:05:48,398 --> 00:05:51,709
Tam burada gördüğünüz minik nesne

132
00:05:52,939 --> 00:05:56,184
bir disk, bir çift iplik
ve tutma kolları.

133
00:05:56,208 --> 00:05:57,382
Gerdirip

134
00:05:57,730 --> 00:05:59,093
bıraktığımda

135
00:05:59,117 --> 00:06:00,269
dönmeye başlıyor.

136
00:06:00,293 --> 00:06:02,378
Şimdi düşünün:

137
00:06:02,950 --> 00:06:04,585
Matematiğe girip,

138
00:06:05,579 --> 00:06:08,069
bu nesnenin devrini hesapladığımızda,

139
00:06:08,093 --> 00:06:12,509
dakikada 1 milyon devire
ulaşabileceğimizi görürüz.

140
00:06:12,509 --> 00:06:15,042
Şimdi, insan anatomisinde
çok az titreşim vardır.

141
00:06:15,066 --> 00:06:18,141
Bu nesneninse, çınlama anında
frekansı 10 hertz civarındadır.

142
00:06:18,165 --> 00:06:19,969
Oysa siz piyano çalarken dahi,

143
00:06:19,993 --> 00:06:22,087
iki ya da üç hertz'i aşamazsınız.

144
00:06:22,111 --> 00:06:25,375
Bu nesneyle çıkabileceğimiz
dakikadaki maksimum devir

145
00:06:25,399 --> 00:06:27,328
10.000 değil,

146
00:06:27,352 --> 00:06:28,956
50.000 değil,

147
00:06:28,980 --> 00:06:30,905
120.000 devir/dakika.

148
00:06:30,929 --> 00:06:33,733
Bu da 30.000 gram-kuvvet'e eşit.

149
00:06:33,757 --> 00:06:36,964
Sizi buraya tutturup,
bunu döndürseydim,

150
00:06:36,988 --> 00:06:40,417
deneyimleyeceğiniz kuvvet türlerini
düşünsenize...

151
00:06:40,441 --> 00:06:42,679
Böyle bir aletin faktörlerinden birisi,

152
00:06:42,703 --> 00:06:45,697
bununla teşhis yapabilmenizdir.

153
00:06:45,721 --> 00:06:50,001
Bunun için,
burada küçük bir gösteri yapacağım:

154
00:06:50,442 --> 00:06:54,037
Parmağımı birazcık kesip,

155
00:06:54,061 --> 00:06:56,336
minik bir damla kan alacağım.

156
00:06:56,360 --> 00:06:58,981
Kandan hoşlanmıyorsanız
bakmayabilirsiniz.

157
00:06:59,005 --> 00:07:00,344
Minik bir neşter.

158
00:07:00,368 --> 00:07:02,238
Bunları her yerde bulabilrsiniz;

159
00:07:02,262 --> 00:07:03,785
tamamen zararsız.

160
00:07:03,809 --> 00:07:07,395
Keşke sabah kahvaltı yapsaydım...

161
00:07:10,047 --> 00:07:11,534
Hiç acıtmadı.

162
00:07:11,558 --> 00:07:15,542
Tamam, bu çubuğa
bir damla kan alayım.

163
00:07:15,566 --> 00:07:17,825
Bu bir damla kanda
sorularımın cevapları var;

164
00:07:17,849 --> 00:07:19,528
bu yüzden, bu kadar ilgileniyorum.

165
00:07:19,910 --> 00:07:23,377
Hemen şu anda,
bana sıtma olup olmadığımı söyleyebilir.

166
00:07:23,401 --> 00:07:25,233
Minik bir tüp alıyorum;

167
00:07:25,257 --> 00:07:27,382
görüyorsunuz emiyor.

168
00:07:27,888 --> 00:07:30,156
Birazcık daha kan alacağım.

169
00:07:32,782 --> 00:07:35,025
Şimdilik bu kadarı iyi.

170
00:07:35,519 --> 00:07:39,649
Şimdi tüpü kille kapatıyorum.

171
00:07:43,492 --> 00:07:45,772
Şimdi numune mühürlenmiş oldu.

172
00:07:45,796 --> 00:07:47,925
Numuneyi alıp,

173
00:07:47,949 --> 00:07:49,913
Kağıtfüj'e yerleştireceğiz.

174
00:07:57,092 --> 00:08:00,480
Sabitlemek için bir parça bant.

175
00:08:00,975 --> 00:08:03,870
Böylece numunemiz tamamen
kapanmış oldu.

176
00:08:07,107 --> 00:08:09,400
Döndürmeye hazırız.

177
00:08:11,019 --> 00:08:13,060
Bununla çekip bırakıyorum.

178
00:08:13,084 --> 00:08:14,783
Bunu yükleyeceğim

179
00:08:16,277 --> 00:08:18,560
ve dönmeye başladığını göreceksiniz.

180
00:08:18,584 --> 00:08:20,598
Normal bir santrifüjden farklı olarak,

181
00:08:20,622 --> 00:08:24,401
bu çift yönlü dönen bir santrifüj.

182
00:08:24,425 --> 00:08:26,761
İleri, geri, ileri, geri...

183
00:08:27,221 --> 00:08:29,349
Şimdi yükleniyorum

184
00:08:29,373 --> 00:08:31,201
ve momentum oluştuğunu görüyorsunuz.

185
00:08:32,185 --> 00:08:34,797
Şimdi, duyabiliyor musunuz bilmiyorum?

186
00:08:34,821 --> 00:08:36,360
30 saniye içerisinde,

187
00:08:36,989 --> 00:08:41,314
kan hücreleri plazmadan
ayırılmış oluyor.

188
00:08:41,938 --> 00:08:44,751
Bu kan hücrelerinin plazmaya oranı...

189
00:08:44,775 --> 00:08:46,789
(Alkışlar)

190
00:08:48,439 --> 00:08:50,774
Halihazırda, görüyorsanız,

191
00:08:51,976 --> 00:08:53,704
buna odaklanırsanız,

192
00:08:53,704 --> 00:08:56,729
ayrı ayrı miktarları
görebiliyor olmalısınız,

193
00:08:57,272 --> 00:08:59,130
kan ve plazma.

194
00:08:59,154 --> 00:09:03,077
Bunun oranı, anemi olup
olmadığımı söyleyebilir.

195
00:09:03,101 --> 00:09:07,138
Bunun bir diğer yönü de,
çok farklı Kağıtfüj'ler yapmış olmamız.

196
00:09:07,162 --> 00:09:11,628
Bu, sıtma parazitlerini
tespit etmemizi sağlıyor.

197
00:09:11,652 --> 00:09:13,469
Biraz daha uzun çalıştırırsak,

198
00:09:13,493 --> 00:09:17,059
kandaki sıtma parazitlerini
tespit edebiliriz.

199
00:09:17,083 --> 00:09:20,657
Bunu ancak santrifüj gibi
bir şeyle yapabilirsiniz.

200
00:09:20,681 --> 00:09:25,161
Bunun bir başka versiyonu
nükleik asitleri ayırmaya yarar.

201
00:09:25,185 --> 00:09:28,742
Bu da, arazide nükleik asit testlerini
yapabilmemizi mümkün kılar.

202
00:09:29,573 --> 00:09:33,917
Bu da, toplu numunelerle
çalışmaya yarıyor.

203
00:09:33,941 --> 00:09:35,511
Son olarak,

204
00:09:35,535 --> 00:09:37,535
üzerinde henüz çalışmakta olduğumuz,

205
00:09:37,559 --> 00:09:42,354
çoklu testin tamamını
uygulayabileceğimiz bir tanesi.

206
00:09:42,378 --> 00:09:46,715
Böylece numune hazırlama ve
test aynı nesneyle yapılabilecek.

207
00:09:47,540 --> 00:09:48,430
Şimdi,

208
00:09:48,430 --> 00:09:49,610
hepsi güzel,

209
00:09:49,610 --> 00:09:51,721
ama bunun hakkında
düşünmeye başladığınızda,

210
00:09:51,721 --> 00:09:54,164
bu aletlerin insanlarla
paylaşılması gerektiği açık.

211
00:09:54,188 --> 00:09:57,570
Yaptığımız şeylerden birisi...
Madagaskar'dan henüz döndük;

212
00:09:57,594 --> 00:10:00,172
bu da sıtmayla ilgili
klinik deneyler.

213
00:10:00,196 --> 00:10:01,199
(Gülüşmeler)

214
00:10:01,223 --> 00:10:03,580
Bunu kahve içerken yapabilirsiniz.

215
00:10:03,604 --> 00:10:05,477
Ama en önemlisi,

216
00:10:05,501 --> 00:10:09,563
bu köy, en yakın yola altı saat mesafede.

217
00:10:10,036 --> 00:10:14,003
Topluluğun yaşlı üyelerinden biri ve

218
00:10:14,003 --> 00:10:16,136
bir sağlık çalışanıyla birlikteyiz.

219
00:10:16,160 --> 00:10:19,657
İşin, beni en fazla heyecanlandıran kısmı,

220
00:10:19,681 --> 00:10:20,839
işte bu gülümseme.

221
00:10:20,863 --> 00:10:24,737
Basit ama etkili aletleri
dünyadaki insanlarla paylaşmak.

222
00:10:25,479 --> 00:10:27,781
Bu arada, söylemeyi unuttum:

223
00:10:27,805 --> 00:10:30,858
Bunu üretmenin toplam maliyeti
sadece 20 sent.

224
00:10:31,510 --> 00:10:34,392
Peki, kalan kısa sürede size

225
00:10:34,416 --> 00:10:36,482
laboratuvarımızın en son...

226
00:10:36,506 --> 00:10:37,626
(Gülüşmeler)

227
00:10:37,650 --> 00:10:39,520
icadından bahsedeceğim.

228
00:10:39,544 --> 00:10:40,897
İsmi "Avızz"...

229
00:10:41,618 --> 00:10:45,752
Fikir şu: Sivrisineklerle savaşmamıza
hepiniz yardımcı olabilirsiniz;

230
00:10:45,776 --> 00:10:48,043
düşmanlarımızı izlememize
yardım edebilirsiniz.

231
00:10:48,067 --> 00:10:52,695
Bunlar düşmanımız çünkü sıtma, zika,
chikungunya, deng hummalarının sebebi.

232
00:10:52,695 --> 00:10:56,863
Ama işin zor tarafı, düşmanlarımızın
yerlerini bilmememiz.

233
00:10:56,887 --> 00:10:59,866
Dünya sivrisinek haritası
diye bir şey yok.

234
00:11:00,303 --> 00:11:02,046
Bu yüzden bunu düşünmeye başladık.

235
00:11:02,070 --> 00:11:03,829
3.500 sivrisinek türü var

236
00:11:03,829 --> 00:11:05,532
ve hepsi birbirine çok benziyor.

237
00:11:05,556 --> 00:11:06,995
Bazıları o kadar yakın ki,

238
00:11:07,019 --> 00:11:10,407
bir böcekbilimci bile
mikroskopla ayırt edemeyebiliyor.

239
00:11:11,096 --> 00:11:12,881
Ama onların da bir Aşil tendonu var.

240
00:11:12,905 --> 00:11:16,105
Bu flört eden sivrisineklerin görüntüsü.

241
00:11:16,129 --> 00:11:18,358
Dişiyi kovalayan bir erkek.

242
00:11:18,382 --> 00:11:22,203
Kanat çırpma frekanslarıyla
birbirleriyle konuşurlar.

243
00:11:22,227 --> 00:11:23,267
(Vızıltı)

244
00:11:23,291 --> 00:11:25,648
Bu yüzden, bir imzaları vardır.

245
00:11:26,652 --> 00:11:30,016
Fark ettik ki, normal bir telefonla,

246
00:11:30,040 --> 00:11:32,581
5-10 dolarlık bir şey,

247
00:11:32,605 --> 00:11:34,707
kimler bunu hatırlar?

248
00:11:34,731 --> 00:11:35,791
(Gülüşmeler)

249
00:11:35,815 --> 00:11:39,976
Bununla, sivrisineklerin
sesli imzalarını kaydedebiliriz.

250
00:11:40,000 --> 00:11:41,936
Size bunun nasıl yapıldığını anlatayım.

251
00:11:41,960 --> 00:11:43,831
Dışardan birkaç sivrisinek yakaladım.

252
00:11:43,831 --> 00:11:46,213
Bill (Gates) gibi, onları 
serbest bırakmayacağım.

253
00:11:46,213 --> 00:11:47,127
(Gülüşmeler)

254
00:11:47,151 --> 00:11:49,726
Size nasıl kayıt yaptığımı anlatacağım.

255
00:11:49,750 --> 00:11:52,192
Yapmanız gereken, tıklamak, hemen uçarlar.

256
00:11:52,216 --> 00:11:53,557
Önce bir test edebilirsiniz.

257
00:11:53,581 --> 00:11:55,333
Duyabiliyorum.

258
00:11:55,357 --> 00:11:57,811
Sonra telefonunuzu alın,
mikrofonu var...

259
00:11:57,835 --> 00:12:00,201
mikrofon çalışır,
zaten artık mikrofonlar çok iyi,

260
00:12:00,225 --> 00:12:01,465
normal telefonlarda bile,

261
00:12:01,489 --> 00:12:03,922
bu bölgenin imzasını alabilirsiniz.

262
00:12:03,946 --> 00:12:06,084
Zamanım kalmadığı için,

263
00:12:06,108 --> 00:12:09,800
bir gün önce aldığım kaydı dinleteyim.

264
00:12:09,824 --> 00:12:12,364
(Sivrisinek vızıltıları)

265
00:12:12,388 --> 00:12:15,316
Daha önce duyduğumuz
büyüleyici ses,

266
00:12:15,340 --> 00:12:16,524
hepinizin bayıldığı ses.

267
00:12:18,586 --> 00:12:20,207
Bunun sonuçlarından birisi şu:

268
00:12:20,231 --> 00:12:23,445
Normal bir cep telefonuyla
bunu yapabilmek,

269
00:12:23,469 --> 00:12:26,629
sivrisinek türlerinin haritasını
çıkarmamıza yarar.

270
00:12:27,657 --> 00:12:29,349
Bir kapaklı telefonla,

271
00:12:29,373 --> 00:12:32,351
en büyük ses veritabanı
haritasını çıkardık;

272
00:12:32,375 --> 00:12:37,603
insan patojenleri taşıyan
20-25 sivrisinek türünü kapsıyor.

273
00:12:37,627 --> 00:12:39,306
Buna makina öğrenmesini de
eklersek,

274
00:12:39,330 --> 00:12:41,114
verileri yüklediğimizde,

275
00:12:41,138 --> 00:12:43,126
çalışmakta olduğumuz sivrisinek türünün

276
00:12:43,150 --> 00:12:45,984
olasılığını belirleyebilir
ve söyleyebiliriz.

277
00:12:46,008 --> 00:12:48,617
Buna "Avızz" diyoruz
ve kaydolmak isterseniz

278
00:12:48,617 --> 00:12:50,505
tek yapmanız gereken
bu siteye gitmek.

279
00:12:50,523 --> 00:12:52,165
Bir şey ekleyerek bitiriyorum;

280
00:12:52,189 --> 00:12:54,490
benim için çok önemli
ve değerli.

281
00:12:55,504 --> 00:12:59,451
Günümüz zorluklarından bir tanesi,
berbat sorunlarımızın olması.

282
00:12:59,475 --> 00:13:02,373
Sağlık hizmetlerinden yoksun
bir milyar insan,

283
00:13:02,397 --> 00:13:04,762
iklim değişikliği,
biyoçeşitliliğin azalması

284
00:13:04,762 --> 00:13:06,221
ve bu gibi daha niceleri.

285
00:13:06,226 --> 00:13:09,176
Ancak umarım bilim,
çözümleri bulacaktır.

286
00:13:09,590 --> 00:13:11,738
Ama bugün bu salonu terk etmeden önce,

287
00:13:11,762 --> 00:13:13,516
size bir söz vermek isterim.

288
00:13:13,925 --> 00:13:16,303
Bilimi ulaşılabilir hale getireceğiz;

289
00:13:17,066 --> 00:13:19,205
sadece maddi imkanları olanlar için değil,

290
00:13:19,229 --> 00:13:21,111
diğer bir milyar insan için de.

291
00:13:21,761 --> 00:13:25,777
Gelin bilimi ve bilimsel okuryazarlığı
insan haklarına ekleyelim.

292
00:13:27,564 --> 00:13:32,239
İcat yapma hazzını bir çocuktan diğerine

293
00:13:32,263 --> 00:13:33,774
geçirdiğiniz an,

294
00:13:34,443 --> 00:13:38,235
onların, sorunları çözecek olan

295
00:13:38,259 --> 00:13:40,607
sonraki insan topluluğu
olmalarını sağlarsınız.

296
00:13:40,607 --> 00:13:42,006
Teşekkürler.

297
00:13:42,006 --> 00:13:44,968
(Alkış)