1
00:00:01,150 --> 00:00:04,285
Tresnak egitea eta jendearekin
partekatzea gustuko dut.

2
00:00:05,118 --> 00:00:06,532
Gogoratzen naiz gaztetan,

3
00:00:06,532 --> 00:00:09,559
nire lehen erreminta mikroskopio bat zela,

4
00:00:09,559 --> 00:00:13,521
nire anaiari betaurrekoetatik
lapurtutako lenteekin egina.

5
00:00:14,289 --> 00:00:15,670
Berak ez zuen gustuko.

6
00:00:15,670 --> 00:00:18,294
Baina baliteke
momentu horren ondorioz,

7
00:00:18,294 --> 00:00:19,471
30 urte geroago,

8
00:00:19,471 --> 00:00:21,359
oraindik mikroskopioak egiten ditut.

9
00:00:22,359 --> 00:00:25,658
Eta horrelako momentuak
izateko sortzen ditut.

10
00:00:27,559 --> 00:00:30,003
(Bideoa)
Neska: Gauza beltzak ditut ilean.

11
00:00:30,003 --> 00:00:32,278
Manu Prakash: Hau Bay Area-ko
eskola bat da.

12
00:00:32,840 --> 00:00:37,328
(Bideoa) MP: Bizi dugun munduak gure
irudimena ordezten du,

13
00:00:37,328 --> 00:00:39,319
gauzen funtzionamenduari dagokionez.

14
00:00:39,319 --> 00:00:41,770
(Bideoa) Mutila: Jainkoa!

15
00:00:43,363 --> 00:00:46,125
"Ados... Jainkoa!"

16
00:00:46,621 --> 00:00:49,622
Ez nintzen konturatu hau hain
esaldi unibertsala izango zenik.

17
00:00:50,893 --> 00:00:56,237
Azken bi urteetan, nire laborategian,
50 000 Foldscope egin genituen

18
00:00:56,237 --> 00:00:58,941
eta munduko 130 herrialdetara bidali

19
00:00:58,941 --> 00:01:01,757
inolako kosturik gabe bidaltzen
genien umeentzat.

20
00:01:02,238 --> 00:01:03,505
Urte honetan soilik,

21
00:01:03,505 --> 00:01:05,457
gure komunitatearen laguntzarekin,

22
00:01:05,457 --> 00:01:08,025
milioi bat mikroskopio bidaltzeko
asmotan gabiltza,

23
00:01:08,025 --> 00:01:09,527
mundu guztiko umeen artean.

24
00:01:09,804 --> 00:01:11,628
Zer egiten du honek?

25
00:01:11,628 --> 00:01:15,384
Jende motibatu eta inspiraturen
komunitatea sortzen du,

26
00:01:15,384 --> 00:01:17,104
ikasten eta irakasten
beraien artean,

27
00:01:17,104 --> 00:01:21,028
Kenya-tik hasi Kampala-ra
Kathmandu-ra edo Kansas-era.

28
00:01:21,028 --> 00:01:25,401
Eta honen ezaugarri miresgarria
komunitate sentsazioa da.

29
00:01:25,401 --> 00:01:27,287
Nikaraguan ume bat dago

30
00:01:27,287 --> 00:01:30,925
besteak irakasten nola identifika
dezaketen ea eltxo batek dengea duen

31
00:01:30,925 --> 00:01:33,947
larba mikroskopioan aztertuz.

32
00:01:33,947 --> 00:01:36,519
Farmazialari batek bide
berri bat sortu zuen

33
00:01:36,519 --> 00:01:38,762
medicamentu faltsuak detektatzeko edonon.

34
00:01:39,402 --> 00:01:41,485
Eta neska batek pentsatu zuen:

35
00:01:41,485 --> 00:01:43,207
"Nola funtzionatzen du disdirak?",

36
00:01:43,207 --> 00:01:46,926
eta aztertu zuen formazio
kristalinoak distiran.

37
00:01:47,693 --> 00:01:49,342
Badago mediku argentinar bat

38
00:01:49,342 --> 00:01:53,628
saiatzen ari dena tresna honekin
minbizia zerbikala aztertzeko.

39
00:01:53,628 --> 00:01:57,390
Eta hainbat arkakuso mota aurkitu ziren

40
00:01:57,390 --> 00:02:02,166
nire hankako orpoan zegoen
zentimetro bateko zuloan.

41
00:02:03,321 --> 00:02:07,578
Baliteke zu gauza ezohiko guzti
hauen inguruan pentsatzen egotea.

42
00:02:07,975 --> 00:02:10,105
Baina modu bat dago erotasun honetarako:

43
00:02:10,105 --> 00:02:12,375
"zientzia urria" deritzot,

44
00:02:12,871 --> 00:02:16,747
zientziaren esperientzia
partekatzearen idea

45
00:02:16,747 --> 00:02:18,462
eta ez informazioa soilik.

46
00:02:18,691 --> 00:02:20,250
Gogoratzearren:

47
00:02:20,250 --> 00:02:24,897
bilioi bat pertsona daude planeta honetan
ez dutenak inolako azpiegiturarik:

48
00:02:24,897 --> 00:02:26,535
errepiderik ez,

49
00:02:26,535 --> 00:02:27,941
elektrizitaterik ez,

50
00:02:27,941 --> 00:02:29,727
ezta zerbitzu medikurik ez.

51
00:02:30,830 --> 00:02:35,243
Gainera, planeta honetako
bilioi bat humeek pobrezian bizi dira.

52
00:02:35,243 --> 00:02:39,537
Baina nola inspiratuko ditugu
hurrengo gizaldiko irtenbide egileak?

53
00:02:40,054 --> 00:02:42,626
Osasun zerbitzuko zenbait langile
lanean jartzen ditugu

54
00:02:42,626 --> 00:02:44,978
gaixotasun infekziosoen aurka,

55
00:02:44,978 --> 00:02:49,435
gu babesteko, ia inolako tresna
edo baliabideekin.

56
00:02:50,584 --> 00:02:52,202
Laborategi langiletzat
Stanford-en,

57
00:02:52,202 --> 00:02:55,927
honi buruz pentsatu nuen
zientzia urriko testuinguru batetik

58
00:02:55,927 --> 00:02:58,022
irtenbideak aurkitzeko
komunitate horientzat.

59
00:02:58,022 --> 00:03:03,354
Maiz, diagnosiak elektrizitate gabe
egiteko gai izango garela uste dugu.

60
00:03:03,816 --> 00:03:06,979
Bi tresna berrien adibideak
azalduko dizkizuet:

61
00:03:06,979 --> 00:03:08,474
bietako bat Ugandan du hasiera.

62
00:03:08,751 --> 00:03:10,304
2013an,

63
00:03:10,304 --> 00:03:14,224
Foldscopes-en bitartez Schistosomiasis-a
detektatzeko landa azterketa batean,

64
00:03:14,224 --> 00:03:16,416
behaketa txiki bat egin nuen.

65
00:03:16,956 --> 00:03:19,920
Klinika batean, urrun,
urrutiko leku batean,

66
00:03:19,920 --> 00:03:23,508
ikusi nuen zentrifugatzaile
bat atearen topetzat erabiliz.

67
00:03:24,192 --> 00:03:26,607
Literalki, ate topea.

68
00:03:26,607 --> 00:03:28,357
Galdetu egin nien eta esan zidaten:

69
00:03:28,357 --> 00:03:30,408
"Oh, egia esan ez dugu elektrizitaterik,

70
00:03:30,408 --> 00:03:33,937
hortaz zabor zati hau
erabili dezakegu ate tope bezala".

71
00:03:34,624 --> 00:03:37,350
Zentrifugatzaileak zer diren
ez dakizuenentzat,

72
00:03:37,350 --> 00:03:40,598
tresna egokienak dira
prozesu sinpleetarako.

73
00:03:40,598 --> 00:03:43,364
Odola edo gorputz fluidoak
bere osagaietan bana dezakezu

74
00:03:43,364 --> 00:03:45,824
patogenoak dekektatu
eta identifikatu ahal izateko.

75
00:03:46,419 --> 00:03:49,277
Baina zentrifugatzaileak handiak
eta garestiak dira,

76
00:03:49,277 --> 00:03:51,471
gutxi gora behera
$1000 balio dute,

77
00:03:51,471 --> 00:03:53,501
eta oso zailak
landa eremuetan erabiltzeko.

78
00:03:53,501 --> 00:03:55,512
Eta, noski, ez dabil elektrizitate gabe.

79
00:03:55,830 --> 00:03:57,246
Ezaguna egiten zaizue?

80
00:03:57,246 --> 00:03:59,698
Hortaz, arazoaren konponbidea
pentsatzen hasi ginen,

81
00:03:59,698 --> 00:04:03,392
jostailutaz pentsatzen hasi nintzen.

82
00:04:03,818 --> 00:04:04,982
Orain...

83
00:04:06,030 --> 00:04:07,812
zenbait dauzkat nirekin hemen.

84
00:04:07,812 --> 00:04:09,943
Lehenik yo-yo-ekin hasi nintzen,

85
00:04:09,943 --> 00:04:12,574
baina oso txarra naiz yo-yo-ekin.

86
00:04:12,923 --> 00:04:14,438
Objektu hauek biratzen dutenez,

87
00:04:14,438 --> 00:04:17,495
pentsatu genuen ea erabil genezakeen
objetu hauen fisika

88
00:04:17,495 --> 00:04:19,264
zentrifugatzaileak eraikitzeko.

89
00:04:21,257 --> 00:04:23,747
Baliteke hau izatea egin
nezakeedan tiro txarrena.

90
00:04:24,256 --> 00:04:25,953
Baina baliteke konturatu izana,

91
00:04:25,953 --> 00:04:28,816
jostailuen tokia aztertzen hasten bazara,

92
00:04:28,816 --> 00:04:31,445
gauza biratzaile hauek frogatu genituen,

93
00:04:31,445 --> 00:04:35,231
eta gero laborategian
ustekabean sorpresa hau lortu genuen.

94
00:04:35,770 --> 00:04:39,280
Ziba, txirrin edo zibota bat da.

95
00:04:39,280 --> 00:04:41,721
Pare bat soka eta disko txiki bat,

96
00:04:41,721 --> 00:04:43,928
bultzatzen baduzu, bira egiten du.

97
00:04:44,350 --> 00:04:46,344
Zuetako zenbaitek jolastu
duzue honekin gaztetan?

98
00:04:46,344 --> 00:04:48,590
Hau botoi bat soka batean deitua da.

99
00:04:48,590 --> 00:04:50,226
Ados, baliteke zuetako % 50ak.

100
00:04:50,226 --> 00:04:53,789
Zuek ez zinenten ohartu objektu txiki hau

101
00:04:54,145 --> 00:04:58,508
gizadiaren historiaren jostailu
zaharrena dela...

102
00:04:59,007 --> 00:05:00,676
Duela 5 000 urte objektu honen
erlikiak aurkitu dira

103
00:05:00,676 --> 00:05:04,375
ezkutuan planeta osoan zehar.

104
00:05:05,104 --> 00:05:07,069
Orain ironia da,

105
00:05:07,069 --> 00:05:10,254
ez dugula ulertzen ea
nola lan egiten duten gauza txiki hauek.

106
00:05:10,254 --> 00:05:12,231
Orduan urduritzen naiz.

107
00:05:12,797 --> 00:05:14,878
Orduan, lanera itzuli ginen,

108
00:05:14,878 --> 00:05:16,692
pare bat ekuazio idatzi genituen.

109
00:05:17,056 --> 00:05:20,369
Hasieran jartzen duzun bira
hartzen baduzu,

110
00:05:20,369 --> 00:05:22,497
diskak duen marruskadura,

111
00:05:22,497 --> 00:05:24,426
eta bira marruskadura soketan,

112
00:05:24,426 --> 00:05:26,963
matematikoki hau ebazteko gai
izan beharko zinake.

113
00:05:26,963 --> 00:05:29,771
Hau ez da nire hitzaldiko ekuazio bakarra.

114
00:05:29,771 --> 00:05:31,651
Matematikako hamar orrialde geroago,

115
00:05:31,651 --> 00:05:35,784
erantzun analitiko osoa idazteko gai ginen
sistema dinamiko honetan.

116
00:05:36,388 --> 00:05:39,999
Orduan lortu genuen "Paperfuge"
deitzen duguna.

117
00:05:39,999 --> 00:05:42,567
Hori Saad Bhamla da nire
doktoretza ikaslea,

118
00:05:42,567 --> 00:05:44,258
eta "Paperfuge"-ren ko-asmatzaile.

119
00:05:44,258 --> 00:05:47,647
Ezkerraldean, idatzen ari garen
zentrifugatzaile horiek ikusi dezakezue.

120
00:05:47,647 --> 00:05:51,709
Eskuinean ikusten duzuen gauza txiki hori

121
00:05:52,939 --> 00:05:56,184
disko bat, bi soka eta helduleku bat dira.

122
00:05:56,184 --> 00:05:57,382
Eta biratzen dudanean,

123
00:05:57,940 --> 00:05:59,809
eta bultzatu, biraka hasten da.

124
00:05:59,809 --> 00:06:02,378
Orain, konturatzen zarenean,

125
00:06:02,950 --> 00:06:04,345
Matematikak egitean,

126
00:06:05,579 --> 00:06:08,069
objektuaren abiadura kalkulatzean,

127
00:06:08,069 --> 00:06:12,645
matematikoki, milioi bat bira minutuko
mugitzeko gai izango ginen.

128
00:06:12,645 --> 00:06:15,042
Orain, nahaste bat dago giza anatomian,

129
00:06:15,042 --> 00:06:18,141
objetu honen resonantzia frekuentzia
10 Hz-koa delako,

130
00:06:18,141 --> 00:06:19,969
eta noizbait pianoa jo baldin baduzu,

131
00:06:19,969 --> 00:06:22,087
ezin dezakezu
2 edo 3 Hz baino gehiago lortu.

132
00:06:22,087 --> 00:06:25,375
Objektu honekin lortu dugun
abiadura handiena

133
00:06:25,375 --> 00:06:27,328
ez dira 10 000 bira minutuko,

134
00:06:27,328 --> 00:06:28,586
ezta 50 000 bira minutuko:

135
00:06:28,586 --> 00:06:30,905
120 000 bira minutuko esaterako,

136
00:06:30,905 --> 00:06:33,373
30 000 g-indarren berdina dena.

137
00:06:33,373 --> 00:06:36,964
Zu bertan itsatsiko bazina eta birak eman,

138
00:06:36,964 --> 00:06:39,977
biziko zenituen indar motei
buruz pentsako zenuen.

139
00:06:40,417 --> 00:06:42,679
Horrelako tresna baten faktoreetako bat

140
00:06:42,679 --> 00:06:45,215
berarekin diagnosiak egiteko
gai izatea da.

141
00:06:45,697 --> 00:06:50,001
Hemen, erakustaldi azkar bat
egingo dizuet.

142
00:06:50,442 --> 00:06:54,037
Orain hatzan ziztada bat egingo dut,

143
00:06:54,037 --> 00:06:56,336
eta odol tanta bat irtengo da.

144
00:06:56,336 --> 00:06:58,981
Ez baduzue odola gustuko,
ez duzue zertan begiratu.

145
00:06:58,981 --> 00:07:00,344
Hemen dago lantzeta bat.

146
00:07:00,344 --> 00:07:03,348
Lantzeta hauek edonon
lor daitezke, guztiz pasibo.

147
00:07:03,785 --> 00:07:07,371
Eta gaur gosaldu izan banu...

148
00:07:10,047 --> 00:07:12,124
ez zuen inolako minik egingo.

149
00:07:12,124 --> 00:07:15,542
Kapilar txiki bat hartzen dut
odol erorketarekin.

150
00:07:15,542 --> 00:07:19,225
Orain odol tanta honek erantzunak ditu,
eta horrek interesatzen nau.

151
00:07:19,720 --> 00:07:22,867
Orain malaria dudan edo ez esan lekidake.

152
00:07:23,377 --> 00:07:25,233
Kapilar txiki bat hartzen dut,

153
00:07:25,233 --> 00:07:27,052
eta ikusiko duzue:

154
00:07:27,888 --> 00:07:30,156
odol pixka bat gehiago jarriko dut.

155
00:07:32,782 --> 00:07:35,025
Eta nahikoa odol izango da oraingoz.

156
00:07:35,519 --> 00:07:39,649
Orain, kapilar hau isten dut.

157
00:07:43,492 --> 00:07:45,772
Eta hau da itxitako lagina.

158
00:07:45,772 --> 00:07:47,925
Lagina hartuko dugu,

159
00:07:47,925 --> 00:07:49,913
eta Paperfuge-an jarriko dugu,

160
00:07:57,092 --> 00:08:00,480
zinta zati bat hutsune itxi bat egiteko.

161
00:08:00,975 --> 00:08:03,870
Orduan, orain lagina guztiz itxita dago.

162
00:08:07,107 --> 00:08:09,400
Eta birak emateko prest dago.

163
00:08:11,019 --> 00:08:13,060
Bultza eta tiraka ari naiz
objektu honekin.

164
00:08:13,060 --> 00:08:14,783
Hau beteko dut...

165
00:08:16,277 --> 00:08:18,560
eta ikusiko duzue objektua
biraka hasten dela.

166
00:08:18,560 --> 00:08:24,401
Ohiko zentrifugatzaile bat ez bezala,
alderantzizko zentrifugatzaile bat.

167
00:08:24,401 --> 00:08:26,761
Aurrera eta atzera doa,
aurrera eta atzera...

168
00:08:27,221 --> 00:08:29,349
Orain kargatzen ari naiz,

169
00:08:29,349 --> 00:08:31,201
ikusten duzue momentua handitzen dela.

170
00:08:32,185 --> 00:08:34,797
Eta orain, ez dakit hau entzun 
dezakezuen,

171
00:08:34,797 --> 00:08:36,360
horrelako 30 segundu,

172
00:08:36,989 --> 00:08:41,314
eta odol zelulak eta plasma
banatzeko gai izan beharko nintzateke,

173
00:08:41,938 --> 00:08:44,751
eta odol zelulen
eta plasmaren arteko ratioa.

174
00:08:44,751 --> 00:08:46,789
(Txaloak)

175
00:08:48,439 --> 00:08:50,774
Dagoeneko, hona begiratzen baduzue,

176
00:08:52,206 --> 00:08:53,830
eta arreta jartzen baduzue,

177
00:08:53,830 --> 00:08:56,870
banandutako odol eta plasma bolumenak

178
00:08:56,870 --> 00:08:58,800
ikus zenitzakete,

179
00:08:58,800 --> 00:09:02,387
eta ratio honek esaten dit
baliteke anemiko egotea.

180
00:09:02,387 --> 00:09:06,868
Honen aspektuetako bat da, Paperfuge mota
desberdin asko sortu genituen.

181
00:09:06,868 --> 00:09:11,368
Honek malariaren parasituak
identifika ditzake

182
00:09:11,368 --> 00:09:13,469
pixkat gehiagoz biratuz,

183
00:09:13,469 --> 00:09:17,059
eta odolean dauden malariaren
parasituak identifika ditzazkegu

184
00:09:17,059 --> 00:09:20,027
banatu ditzazkegunak zentrifugatzaile
antzeko batekin.

185
00:09:20,657 --> 00:09:25,161
Honen beste bertsio batek azido
nukleikoak banatzea uzten dit,

186
00:09:25,161 --> 00:09:28,382
azido nukleikoen testak egin ahal
izateko kanpoan bertan.

187
00:09:29,573 --> 00:09:33,917
Hemen da beste bertsio bat,
zuntz laginak banatzen uzten nauena,

188
00:09:33,917 --> 00:09:37,535
eta azkenik, lan egiten
egon garen zerbait berria

189
00:09:37,535 --> 00:09:42,354
test guzti hauek horrelako objektu batean
elkartu ahal izateko.

190
00:09:42,354 --> 00:09:46,715
Hortaz, lagin prestaketa eta kimika
objektu berean egin daitekeenean.

191
00:09:47,540 --> 00:09:49,740
Hau guztia zoragarria da,

192
00:09:49,740 --> 00:09:52,051
baina honetaz pentsatzen hasi ginenean,

193
00:09:52,051 --> 00:09:54,164
tresnak jendearekin partekatu
behar dituzu.

194
00:09:54,164 --> 00:09:57,570
Eta egin genuen gauzetako bat zen
-- Madagaskar-tik itzuli berri geuden;

195
00:09:57,570 --> 00:10:00,172
horrelakoak dira malariaren
saio klinikoak --

196
00:10:00,172 --> 00:10:01,199
(Barreak)

197
00:10:01,199 --> 00:10:03,860
Kafea hartzen zauden bitartean
egin dezakezu.

198
00:10:03,860 --> 00:10:05,477
Baina garrantzitsuena dena,

199
00:10:05,477 --> 00:10:09,563
herri hau edozein errepidetatik
bost ordutara dago.

200
00:10:10,036 --> 00:10:14,599
Gela batean gaude
komunitateko nagusi batekin

201
00:10:14,599 --> 00:10:15,916
eta osasun langile batekin.

202
00:10:15,916 --> 00:10:19,657
Benetan hau da lanaren
gehien gustatzen zaidan zatia:

203
00:10:19,657 --> 00:10:20,839
irri egiten dutela,

204
00:10:20,839 --> 00:10:24,737
gauza sinple baina indartsuak partekatzeko
mundu osoko jendearen artean.

205
00:10:25,189 --> 00:10:27,781
Orain, ahaztu egin zait hau zuei esatea,

206
00:10:27,781 --> 00:10:30,208
guzti horrek 20 zentimo kostatu zait.

207
00:10:31,270 --> 00:10:34,392
Ados, utzi geratzen zaidan denboran,

208
00:10:34,392 --> 00:10:36,482
Berriki gertatutakoaz hitz egingo dizuet,

209
00:10:36,482 --> 00:10:37,626
(Barreak)

210
00:10:37,626 --> 00:10:39,520
gure laborategian egindako asmakizuna.

211
00:10:39,520 --> 00:10:40,897
Abuzz du izena.

212
00:10:41,298 --> 00:10:45,752
Ideia honekin zuek guztiek lagun
diezagukezue eltxoei aurre egiten;

213
00:10:45,752 --> 00:10:48,043
gure arerioak kontrolatzen
lagun diezagukezue.

214
00:10:48,043 --> 00:10:51,725
Hauek etsaiak dira malaria, zika,
chikungunya eta dengea sortzen dutelako.

215
00:10:51,725 --> 00:10:56,383
Baina benetako erronka da ez dakigula
non dauden gure etsaiak.

216
00:10:56,863 --> 00:10:59,766
Eltxoen lokalekua adierazten duen
mundu mapa ez dago.

217
00:10:59,766 --> 00:11:02,046
Hortaz pentsatzen hasi ginen.

218
00:11:02,046 --> 00:11:05,295
3 500 eltxo klase desberdin daude,
eta oso antzekoak dira.

219
00:11:05,532 --> 00:11:06,995
Batzuk hain antzekoak dira

220
00:11:06,995 --> 00:11:09,306
entomologo batek
ez dela identifikatzeko gai

221
00:11:09,306 --> 00:11:10,576
mikroskopioaren laguntzaz.

222
00:11:10,576 --> 00:11:12,881
Baina ahulgune bat dute.

223
00:11:12,881 --> 00:11:16,105
Eltxoak larrukeritan daudenean
hau dirudite.

224
00:11:16,105 --> 00:11:18,358
Hemen arra emearen atzetik dabil.

225
00:11:18,358 --> 00:11:22,203
Izatez, hitz egiten ari dira hegoen
mugimenduaren frekuentziarekin,

226
00:11:22,203 --> 00:11:23,267
(Burrunba)

227
00:11:23,267 --> 00:11:25,648
eta horrela markak uzten dituzte.

228
00:11:26,512 --> 00:11:30,016
Konturatu ginen
ohiko mugikor bat erabiliz,

229
00:11:30,016 --> 00:11:32,161
5 - 10 dolarreko telefonoa...

230
00:11:32,161 --> 00:11:34,707
zenbatek gogoratzen duzue zer den hau?

231
00:11:34,707 --> 00:11:35,791
(Barreak)

232
00:11:35,791 --> 00:11:39,952
Eltxoen marka akustikoak
grabatu ditzazkegu.

233
00:11:39,952 --> 00:11:41,936
Azalduko dizuet nola egin zehatz mehatz.

234
00:11:41,936 --> 00:11:43,431
Zenbait eltxo harrapatu ditut.

235
00:11:43,431 --> 00:11:46,063
Bill [Gates] ez bezala, ez ditut askatuko.

236
00:11:46,063 --> 00:11:47,127
(Barreak)

237
00:11:47,127 --> 00:11:49,726
Baina nola grabatu azalduko dizuet.

238
00:11:49,726 --> 00:11:52,192
Egin behar den guztia grabatu
eta gero askatzea da.

239
00:11:52,192 --> 00:11:53,557
Lehenik saiatu zaitezke...

240
00:11:53,557 --> 00:11:55,333
esaterako entzun dezaket.

241
00:11:55,333 --> 00:11:57,811
Eta zure telefonoa ekar dezakezu,
mikrofonoa duena.

242
00:11:57,811 --> 00:12:01,465
Argi uzten du mikrofonoak oso onak direla,
baita mugikor arruntetan,

243
00:12:01,465 --> 00:12:03,922
eta graba dezakezu gertuko markaren bat.

244
00:12:03,922 --> 00:12:06,084
Eta denboraz kanpo nagoenetik,

245
00:12:06,084 --> 00:12:09,800
atzo egindako grabaketa jarriko dut.

246
00:12:09,800 --> 00:12:12,364
(Eltxoen burrunba)

247
00:12:12,364 --> 00:12:16,646
Lehen entzun duzuen zarata erakargarri
hori da guztiok maite duzuena.

248
00:12:18,786 --> 00:12:20,207
Kontextu honetan,

249
00:12:20,207 --> 00:12:23,445
adierazgarria da hau mugikor
arrunt batekin egin daitekeela,

250
00:12:23,445 --> 00:12:26,629
eltxoen klaseen mapa bat egitea
ahalbidetzen duena.

251
00:12:27,517 --> 00:12:29,349
Ireki daitekeen mugikor bat erabiliz

252
00:12:29,349 --> 00:12:32,351
datu-base akustiko handiena
egitea lortu dugu,

253
00:12:32,351 --> 00:12:37,153
giza patogenoak garraiatzen dituzten
20 - 25 eltxo motekin.

254
00:12:37,153 --> 00:12:39,306
Honekin eta makineria ulertuz,

255
00:12:39,306 --> 00:12:41,114
informazioa edonork igo dezake,

256
00:12:41,114 --> 00:12:44,186
eta guk identifika ditzakegu
erabili dituzuen eltxoak,

257
00:12:44,186 --> 00:12:45,484
probabilitatea zehaztuz.

258
00:12:45,484 --> 00:12:48,823
Hau Abuzz deitzen dugu,
eta norbaitek izena eman nahi badu,

259
00:12:48,823 --> 00:12:50,065
soilik sartu web-orrian.

260
00:12:50,523 --> 00:12:52,165
Utz nazazue zerbaitekin amaitzen,

261
00:12:52,165 --> 00:12:54,490
oso garrantzitsua dena
eta oso maitea niretzat.

262
00:12:55,504 --> 00:12:59,451
Ditugun arazoak gaur egungo
erronketako bat da.

263
00:12:59,451 --> 00:13:02,373
Bilioi pertsona daude munduan
osasun zerbitzurik gabe,

264
00:13:02,373 --> 00:13:05,522
klima-aldaketa,
biodibertsitate galera, eta abar.

265
00:13:06,226 --> 00:13:08,866
Eta espero dugu zientziak
erantzuna izatea.

266
00:13:09,590 --> 00:13:11,738
Baina antzerki hau uzten duzuen aurretik,

267
00:13:11,738 --> 00:13:13,516
zerbait prometatu behar duzue.

268
00:13:13,925 --> 00:13:16,303
Zientzia eskugai egingo dugu,

269
00:13:17,066 --> 00:13:18,775
ez soilik ordaidu dezaketenentzat,

270
00:13:18,775 --> 00:13:21,111
ezin dutenen bilioi horrentzat.

271
00:13:21,641 --> 00:13:25,777
Egin dezagun zientzia
eta zientziar jakinduria giza eskubide.

272
00:13:27,564 --> 00:13:31,782
Igarotzen duzun kili-kilia
aurkikuntza bat egitean

273
00:13:31,782 --> 00:13:33,774
beste haur bati pasatzen diozunean,

274
00:13:34,443 --> 00:13:35,935
ahalbidetzen ari zara

275
00:13:35,935 --> 00:13:40,367
hurrengo jende taldeak
dituen arazoak konpontzea.

276
00:13:40,367 --> 00:13:41,566
Eskerrik asko.

277
00:13:41,566 --> 00:13:44,968
(Txaloak)