1
00:00:00,763 --> 00:00:04,314
Patrzycie na kobietę, 
która milczała publicznie

2
00:00:04,314 --> 00:00:06,515
przez dziesięć lat.

3
00:00:06,515 --> 00:00:08,517
To się zmieniło,

4
00:00:08,517 --> 00:00:10,381
ale dopiero niedawno.

5
00:00:11,051 --> 00:00:12,629
Kilka miesięcy temu

6
00:00:12,629 --> 00:00:15,602
pierwszy raz wystąpiłam publicznie

7
00:00:15,602 --> 00:00:18,217
podczas szczytu Forbes 30 Under 30.

8
00:00:18,217 --> 00:00:22,431
1500 błyskotliwych osób 
poniżej trzydziestki.

9
00:00:23,101 --> 00:00:25,865
To znaczy, że w roku 1998

10
00:00:25,865 --> 00:00:29,452
najstarsi mieli 14 lat,

11
00:00:29,452 --> 00:00:32,299
a najmłodsi - cztery.

12
00:00:33,039 --> 00:00:36,628
Zażartowałam, że mogą znać mnie

13
00:00:36,628 --> 00:00:38,580
z hip hopowych kawałków.

14
00:00:38,580 --> 00:00:41,727
Tak, jestem w tekstach rapowych.

15
00:00:41,727 --> 00:00:45,171
W ponad 40 utworach.

16
00:00:45,171 --> 00:00:46,825
(Śmiech)

17
00:00:46,825 --> 00:00:50,109
Tamtego wieczoru stało się 
coś zaskakującego.

18
00:00:50,109 --> 00:00:53,183
Mnie, kobietę po czterdziestce,

19
00:00:53,183 --> 00:00:56,237
próbował poderwać 27-latek.

20
00:00:56,817 --> 00:00:59,331
Kto by pomyślał.

21
00:01:00,301 --> 00:01:02,914
Był czarujący i zrobiło mi się przyjemnie,

22
00:01:02,914 --> 00:01:04,687
ale odmówiłam.

23
00:01:05,387 --> 00:01:08,331
Wiecie, jakie zdanie go spaliło?

24
00:01:09,141 --> 00:01:12,881
Że sprawi, że znów 
poczuję się jak 22-latka.

25
00:01:12,881 --> 00:01:16,947
(Śmiech) (Brawa)

26
00:01:18,637 --> 00:01:23,908
Zrozumiałam wtedy, że pewnie jestem 
jedyną osobą po czterdziestce,

27
00:01:23,908 --> 00:01:26,849
która nie chce mieć znów 22 lat.

28
00:01:26,849 --> 00:01:29,109
(Śmiech)

29
00:01:29,109 --> 00:01:32,969
(Brawa)

30
00:01:35,269 --> 00:01:40,294
W wieku 22 lat 
zakochałam się w swoim szefie,

31
00:01:40,294 --> 00:01:43,115
a w wieku 24 lat

32
00:01:43,115 --> 00:01:46,547
poniosłam druzgocące konsekwencje.

33
00:01:47,667 --> 00:01:51,978
Podnieście ręce, jeśli nigdy 
nie popełniliście błędu

34
00:01:51,978 --> 00:01:55,361
lub czegoś godnego pożałowania 
w wieku 22 lat.

35
00:01:57,151 --> 00:01:59,718
Tak sądziłam.

36
00:02:00,648 --> 00:02:06,428
Podobnie jak ja, niektórzy z was zbłądzili

37
00:02:06,428 --> 00:02:09,466
i zakochali się w niewłaściwej osobie,

38
00:02:09,466 --> 00:02:11,428
może nawet własnym szefie.

39
00:02:12,378 --> 00:02:14,973
Tylko że wasz szef

40
00:02:14,973 --> 00:02:19,052
nie był pewnie prezydentem USA.

41
00:02:19,802 --> 00:02:23,248
Życie jest pełne niespodzianek.

42
00:02:24,098 --> 00:02:29,021
Każdy dzień przypomina mi o mojej pomyłce

43
00:02:29,021 --> 00:02:31,504
i głęboko jej żałuję.

44
00:02:33,404 --> 00:02:40,026
W 1998 roku, porwana wirem 
nieprawdopodobnego romansu,

45
00:02:40,026 --> 00:02:45,958
trafiłam w środek politycznej, 
prawnej i medialnej burzy,

46
00:02:45,958 --> 00:02:49,535
jakiej nigdy dotąd nie było.

47
00:02:49,535 --> 00:02:51,877
Pamiętajcie, że ledwie kilka lat wcześniej

48
00:02:51,877 --> 00:02:54,879
wiadomości pochodziły 
tylko z trzech źródeł:

49
00:02:54,879 --> 00:02:57,551
gazet i czasopism,

50
00:02:57,551 --> 00:02:59,386
radia

51
00:02:59,386 --> 00:03:00,654
lub telewizji.

52
00:03:00,654 --> 00:03:02,304
Na tym koniec.

53
00:03:02,304 --> 00:03:06,259
Ale nie było mi to pisane.

54
00:03:06,259 --> 00:03:09,881
Zamiast tego ten skandal trafił do was

55
00:03:09,881 --> 00:03:12,281
przez rewolucję cyfrową.

56
00:03:12,281 --> 00:03:15,988
Teraz można było dotrzeć 
do wszelkich informacji

57
00:03:15,988 --> 00:03:20,283
w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca,

58
00:03:20,283 --> 00:03:24,973
a kiedy historia rozniosła się 
w styczniu 1998 roku,

59
00:03:24,973 --> 00:03:27,759
stało się to online.

60
00:03:27,759 --> 00:03:30,760
Po raz pierwszy tradycyjne wiadomości

61
00:03:30,760 --> 00:03:35,283
zostały zawłaszczone przez Internet,

62
00:03:35,283 --> 00:03:39,504
kliknięcie, które rozniosło się 
echem po świecie.

63
00:03:40,484 --> 00:03:42,922
Dla mnie osobiście znaczyło to,

64
00:03:42,922 --> 00:03:48,040
że w jednej chwili 
z osoby zupełnie prywatnej

65
00:03:48,040 --> 00:03:53,487
stałam się osobą publicznie poniżoną 
wobec całego świata.

66
00:03:53,487 --> 00:03:57,782
Byłam pierwszą ofiarą 
utraty osobistej reputacji

67
00:03:57,782 --> 00:04:02,338
na skalę światową, niemal błyskawicznie.

68
00:04:03,588 --> 00:04:06,387
Pośpieszny osąd, 
umożliwiony przez technikę

69
00:04:06,387 --> 00:04:10,042
zaowocował powszechnym 
wirtualnym kamienowaniem.

70
00:04:10,042 --> 00:04:13,101
Owszem, nie było jeszcze 
mediów społecznych,

71
00:04:13,101 --> 00:04:16,653
ale już można było komentować online,

72
00:04:16,653 --> 00:04:22,881
przesyłać mailem anegdoty 
i okrutne żarty.

73
00:04:22,881 --> 00:04:25,970
Wiadomości wypełniły się moimi zdjęciami,

74
00:04:25,970 --> 00:04:29,754
żeby lepiej sprzedawać gazety 
i banery ogłoszeń w internecie

75
00:04:29,754 --> 00:04:32,293
oraz trzymać widzów przy telewizorach.

76
00:04:33,913 --> 00:04:37,462
Pamiętacie to zdjęcie,

77
00:04:37,462 --> 00:04:39,924
na którym mam beret?

78
00:04:41,224 --> 00:04:44,219
Przyznaję, popełniałam błędy,

79
00:04:44,219 --> 00:04:47,087
zwłaszcza wkładając ten beret.

80
00:04:48,267 --> 00:04:52,266
Uwaga i osąd, 
które spotkały nie moją historię,

81
00:04:52,266 --> 00:04:56,920
ale mnie osobiście, nie miały precedensu.

82
00:04:56,920 --> 00:05:00,079
Nazwano mnie lafiryndą,

83
00:05:00,079 --> 00:05:06,627
zdzirą, dziwką, kurwą, słodką idiotką,

84
00:05:06,627 --> 00:05:09,735
i, oczywiście, "tą kobietą".

85
00:05:10,455 --> 00:05:13,220
Wielu mnie widziało,

86
00:05:13,220 --> 00:05:16,608
ale mało kto znał.

87
00:05:16,608 --> 00:05:20,186
Rozumiem to - łatwo było zapomnieć,

88
00:05:20,186 --> 00:05:22,787
że ta kobieta jest z krwi i kości,

89
00:05:22,787 --> 00:05:26,755
że ma duszę, kiedyś nienaruszoną.

90
00:05:29,505 --> 00:05:34,404
To, co spotkało mnie 17 lat temu, 
nie miało jeszcze nazwy.

91
00:05:34,404 --> 00:05:38,801
Teraz mówimy na to "cyberprzemoc"
i nękanie internetowe.

92
00:05:40,421 --> 00:05:43,917
Dziś chcę się z wami 
podzielić tym doświadczeniem,

93
00:05:43,917 --> 00:05:48,351
powiedzieć, jak pomogło mi 
ukształtować wnioski kulturowe

94
00:05:48,351 --> 00:05:53,203
i jak, mam nadzieję, 
pozwoli doprowadzić do zmian,

95
00:05:53,203 --> 00:05:55,641
które zmniejszą cierpienia innych.

96
00:05:58,221 --> 00:06:03,494
W 1998 roku straciłam reputację i godność.

97
00:06:03,494 --> 00:06:06,994
Straciłam niemal wszystko

98
00:06:06,994 --> 00:06:10,105
i prawie straciłam życie.

99
00:06:12,905 --> 00:06:15,299
Pozwólcie, że nakreślę wam obraz.

100
00:06:17,319 --> 00:06:20,866
Mamy wrzesień 1998 roku.

101
00:06:20,866 --> 00:06:23,552
Siedzę w pomieszczeniu bez okien

102
00:06:23,552 --> 00:06:26,986
w urzędzie Rady Niezależnej

103
00:06:26,986 --> 00:06:31,051
pod brzęczącą jarzeniówką.

104
00:06:31,051 --> 00:06:34,882
Słucham swojego głosu,

105
00:06:34,882 --> 00:06:38,620
nagranego ukradkiem
podczas rozmowy telefonicznej

106
00:06:38,620 --> 00:06:41,756
z rzekomą przyjaciółką rok wcześniej.

107
00:06:41,756 --> 00:06:45,331
Jestem tam, bo prawo nakazuje mi

108
00:06:45,331 --> 00:06:51,194
osobiście poświadczyć 
20 godzin nagranych rozmów.

109
00:06:53,194 --> 00:06:57,181
Od 8 miesięcy 
tajemnicza treść tych nagrań

110
00:06:57,181 --> 00:07:01,129
wisi nade mną jak miecz Damoklesa.

111
00:07:01,129 --> 00:07:05,215
Kto pamięta, co mówił przed rokiem?

112
00:07:05,215 --> 00:07:09,303
Przerażona i zażenowana słucham

113
00:07:11,013 --> 00:07:15,555
własnej paplaniny 
o codziennych drobiazgach,

114
00:07:15,555 --> 00:07:19,426
o miłości do prezydenta

115
00:07:19,426 --> 00:07:22,805
i, rzecz jasna, o złamanym sercu.

116
00:07:22,805 --> 00:07:28,163
Słucham siebie, czasem zjadliwej, 
prostackiej i głupiej,

117
00:07:28,163 --> 00:07:33,262
nieraz okrutnej, bezlitosnej 
i nieokrzesanej,

118
00:07:33,262 --> 00:07:36,121
słucham z głębokim wstydem

119
00:07:36,121 --> 00:07:39,415
najgorszej wersji samej siebie,

120
00:07:39,415 --> 00:07:42,317
którą z trudem rozpoznaję.

121
00:07:44,537 --> 00:07:48,659
Kilka dni później raport Starra 
trafia do Kongresu,

122
00:07:48,659 --> 00:07:53,770
zawiera wszystkie te taśmy 
i transkrypty, skradzione słowa.

123
00:07:54,790 --> 00:07:58,961
Już samo upublicznienie transkryptów 
jest wystarczająco okropne,

124
00:07:58,961 --> 00:08:01,708
ale kilka tygodni później

125
00:08:01,708 --> 00:08:05,005
nagrania są puszczane w telewizji

126
00:08:05,005 --> 00:08:08,591
a znaczna część udostępniona w internecie.

127
00:08:10,661 --> 00:08:15,245
Publiczne napiętnowanie było potworne.

128
00:08:15,245 --> 00:08:18,708
Życie stało się nie do zniesienia.

129
00:08:20,938 --> 00:08:26,054
W 1998 roku takie rzeczy 
nie zdarzały się nagminnie,

130
00:08:26,054 --> 00:08:31,836
mam na myśli wykradanie 
prywatnych słów, czynów,

131
00:08:31,836 --> 00:08:34,459
rozmów i fotografii,

132
00:08:34,459 --> 00:08:37,038
żeby udostępnić je publicznie,

133
00:08:37,038 --> 00:08:39,475
udostępnić bez zgody,

134
00:08:39,475 --> 00:08:41,937
udostępnić bez kontekstu,

135
00:08:41,937 --> 00:08:44,531
udostępnić bez współczucia.

136
00:08:46,091 --> 00:08:49,181
W roku 2010

137
00:08:49,181 --> 00:08:52,338
narodziły się media społeczne.

138
00:08:53,158 --> 00:08:58,190
Nagle zaroiło się od podobnych przypadków,

139
00:08:58,190 --> 00:09:01,208
choć czasem chodziło tylko o pomówienia,

140
00:09:01,208 --> 00:09:06,920
zarówno wobec osób publicznych 
jak i prywatnych.

141
00:09:06,920 --> 00:09:10,062
Niektórzy ponieśli poważne konsekwencje.

142
00:09:10,062 --> 00:09:14,404
Bardzo poważne.

143
00:09:14,404 --> 00:09:16,577
W rozmowie telefonicznej z mamą

144
00:09:16,577 --> 00:09:19,064
we wrześniu 2010 roku

145
00:09:19,064 --> 00:09:20,921
omawiałyśmy wiadomości

146
00:09:20,921 --> 00:09:23,713
o młodym studencie z uniwersytetu Rutgers,

147
00:09:23,713 --> 00:09:25,866
Tylerze Clementim.

148
00:09:26,656 --> 00:09:29,804
Słodki, wrażliwy, twórczy Tyler

149
00:09:29,804 --> 00:09:32,183
został ukradkiem sfilmowany 
przez współlokatora

150
00:09:32,183 --> 00:09:34,956
podczas pieszczot z mężczyzną.

151
00:09:36,826 --> 00:09:39,264
Kiedy incydent trafił do sieci,

152
00:09:39,264 --> 00:09:42,399
rozpętała się nagonka i drwiny.

153
00:09:44,079 --> 00:09:45,998
Kilka dni później

154
00:09:45,998 --> 00:09:49,714
Tyler skoczył z mostu Jerzego Waszyngtona

155
00:09:49,714 --> 00:09:51,247
i zabił się.

156
00:09:51,247 --> 00:09:53,194
Miał 18 lat.

157
00:09:55,644 --> 00:10:00,347
Moja mama była wstrząśnięta tym,
co spotkało Tylera i jego rodzinę,

158
00:10:00,347 --> 00:10:02,902
odczuwała rozdzierający ból.

159
00:10:02,902 --> 00:10:06,570
W końcu zrozumiałam, co czuła,

160
00:10:06,570 --> 00:10:08,940
kiedy uświadomiłam sobie,

161
00:10:08,940 --> 00:10:11,921
że przeżywa ponownie rok 1998,

162
00:10:11,921 --> 00:10:15,954
kiedy siadała co noc przy moim łóżku,

163
00:10:18,824 --> 00:10:26,557
kiedy nie pozwalała mi 
zamykać się w łazience,

164
00:10:26,557 --> 00:10:28,907
kiedy wraz ojcem bała się,

165
00:10:28,907 --> 00:10:31,857
że umrę ze wstydu,

166
00:10:31,857 --> 00:10:34,169
całkiem dosłownie.

167
00:10:36,339 --> 00:10:39,286
Dziś już zbyt wielu rodziców

168
00:10:39,286 --> 00:10:42,628
nie miało szans wmieszać się 
i uratować swoich dzieci.

169
00:10:42,628 --> 00:10:46,809
Zbyt wielu odkryło 
ich cierpienia i upokorzenia,

170
00:10:46,809 --> 00:10:49,374
kiedy było już za późno.

171
00:10:49,944 --> 00:10:52,823
Tragiczna i bezsensowna śmierć Tylera

172
00:10:52,823 --> 00:10:55,342
stała się dla mnie momentem zwrotnym.

173
00:10:55,342 --> 00:10:58,582
Posłużyła jako nowy kontekst 
dla moich doświadczeń.

174
00:10:58,582 --> 00:11:02,877
Zaczęłam przyglądać się światu 
upokorzeń i prześladowań

175
00:11:02,877 --> 00:11:04,910
i zobaczyłam go w innym świetle.

176
00:11:06,360 --> 00:11:11,584
W 1998 roku nikt nie wiedział,

177
00:11:11,584 --> 00:11:14,254
dokąd zawiedzie nas 
nowa technika zwana internetem.

178
00:11:14,254 --> 00:11:18,462
Zdołała połączyć ludzi 
w niewyobrażalny sposób.

179
00:11:18,462 --> 00:11:20,379
Łączyła rozdzielone rodzeństwa,

180
00:11:20,379 --> 00:11:24,450
ratowała życie, rozpalała rewolucje,

181
00:11:24,450 --> 00:11:29,300
ale ciemność, prześladowania 
i piętnowanie, którego doświadczyłam,

182
00:11:29,300 --> 00:11:31,805
rozprzestrzeniły się.

183
00:11:33,145 --> 00:11:37,845
Codziennie w sieci wiele osób, 
zwłaszcza młodych,

184
00:11:37,845 --> 00:11:40,772
nie dość dojrzałych, 
by dać sobie z tym radę,

185
00:11:40,772 --> 00:11:43,304
dotyka takie prześladowanie i upokorzenia,

186
00:11:43,304 --> 00:11:45,996
że nie wyobrażają sobie 
przeżycia kolejnego dnia.

187
00:11:45,996 --> 00:11:49,145
Tragedia polega na tym,
że niektórzy go nie dożyją,

188
00:11:49,145 --> 00:11:51,901
i nie ma w tym nic wirtualnego.

189
00:11:53,551 --> 00:11:59,628
ChildLine, angielski non-profit,
niosący młodym różnoraką pomoc,

190
00:11:59,628 --> 00:12:03,309
opublikował w zeszłym roku 
szokujące statystyki:

191
00:12:03,309 --> 00:12:06,930
od 2012 do 2013 roku

192
00:12:06,930 --> 00:12:10,204
miał miejsce 87% wzrost

193
00:12:10,204 --> 00:12:15,080
telefonów i maili 
w związku z cyberprzemocą.

194
00:12:15,080 --> 00:12:17,262
Meta-analiza z Holandii pokazuje,

195
00:12:17,262 --> 00:12:20,837
że po raz pierwszy cyberprzemoc

196
00:12:20,837 --> 00:12:24,299
była wiodącą przyczyną 
myśli samobójczych,

197
00:12:24,299 --> 00:12:28,199
bardziej niż realna przemoc.

198
00:12:28,199 --> 00:12:31,960
Choć może nie powinny, 
najbardziej zszokowały mnie

199
00:12:31,960 --> 00:12:35,897
wyniki zeszłorocznych badań, 
które wykazały, że poniżenie

200
00:12:35,897 --> 00:12:38,895
to bardziej intensywne uczucie

201
00:12:38,895 --> 00:12:42,955
niż szczęście czy nawet złość.

202
00:12:44,305 --> 00:12:47,490
Okrucieństwo wobec innych to nic nowego,

203
00:12:47,490 --> 00:12:53,580
ale wspomagane techniką
piętnowanie online ma większą moc,

204
00:12:53,580 --> 00:12:59,187
jest nie do opanowania i nie do zatarcia.

205
00:12:59,187 --> 00:13:04,877
Echo wstydu rozciągało się dawniej 
na rodzinę, na wioskę,

206
00:13:04,877 --> 00:13:07,221
na szkołę, na społeczność,

207
00:13:07,221 --> 00:13:11,099
ale teraz mamy też społeczność online.

208
00:13:11,099 --> 00:13:13,941
Miliony ludzi, często anonimowo,

209
00:13:13,941 --> 00:13:17,934
mogą boleśnie ugodzić cię słowami.

210
00:13:17,934 --> 00:13:21,070
Nie ma ograniczeń, co do liczby osób,

211
00:13:21,070 --> 00:13:23,158
które mogą cię publicznie obserwować

212
00:13:23,158 --> 00:13:26,577
i postawić pod pręgierz.

213
00:13:27,717 --> 00:13:30,186
Jednostki ponoszą cenę

214
00:13:30,186 --> 00:13:32,300
publicznego upokorzenia,

215
00:13:33,130 --> 00:13:37,991
a rozwój internetu podbił tę cenę.

216
00:13:39,841 --> 00:13:42,268
Już prawie od dwudziestu lat

217
00:13:42,268 --> 00:13:46,846
powoli zbieramy plony 
wstydu i publicznego poniżenia

218
00:13:46,846 --> 00:13:52,207
z naszej kulturowej gleby,
w internecie i poza nim.

219
00:13:52,207 --> 00:13:57,105
Strony z plotkami, paparazzi, 
programy typu reality, polityka,

220
00:13:57,105 --> 00:14:02,941
wiadomości, a czasem i hakerzy 
- wszyscy handlują wstydem.

221
00:14:02,941 --> 00:14:07,159
Doprowadziło to do znieczulicy 
i atmosfery przyzwolenia w internecie,

222
00:14:07,159 --> 00:14:13,521
co pozwala na trollowanie, 
naruszanie prywatności i cyberprzemoc.

223
00:14:13,521 --> 00:14:17,306
Ta zmiana stworzyła coś, 
co profesor Nicolaus Mills nazywa

224
00:14:17,306 --> 00:14:21,090
kulturą poniżenia.

225
00:14:21,090 --> 00:14:26,269
Rozważmy kilka jaskrawych przykładów 
z ostatnich 6 miesięcy.

226
00:14:26,269 --> 00:14:31,353
Snapchat to usługa, z której 
korzysta głównie młodsze pokolenie,

227
00:14:31,353 --> 00:14:34,048
gdzie wiadomości istnieją

228
00:14:34,048 --> 00:14:35,751
tylko przez kilka sekund.

229
00:14:35,751 --> 00:14:39,161
Możecie sobie wyobrazić, 
jaki materiał tam trafia.

230
00:14:39,161 --> 00:14:41,514
Ktoś włamał się do niezależnej aplikacji,

231
00:14:41,514 --> 00:14:45,988
używanej przez Snapchaterów 
do przedłużania życia wiadomości

232
00:14:45,988 --> 00:14:52,838
i 100 000 prywatnych rozmów, 
zdjęć i filmów trafiło online,

233
00:14:52,838 --> 00:14:57,095
gdzie będą trwać wiecznie.

234
00:14:57,095 --> 00:15:01,251
Zaatakowano konta Jennifer Lawrence 
i kilku innych aktorek

235
00:15:01,251 --> 00:15:05,198
a internet zaroił się od prywatnych, 
intymnych, nagich zdjęć

236
00:15:05,198 --> 00:15:07,080
bez ich zgody.

237
00:15:07,080 --> 00:15:11,212
Pewna strona z plotkami 
miała ponad 5 milionów odsłon

238
00:15:11,212 --> 00:15:13,787
tylko dla tej jednej historii.

239
00:15:15,027 --> 00:15:18,526
Albo włamanie do Sony Pictures.

240
00:15:18,526 --> 00:15:21,523
Dokumentami, które zwróciły 
najwięcej uwagi,

241
00:15:21,523 --> 00:15:27,559
były prywatne maile 
o maksymalnej sile kompromitacji.

242
00:15:27,559 --> 00:15:30,809
Jednak w tej kulturze poniżania

243
00:15:30,809 --> 00:15:34,899
istnieje inna cena publicznego piętna.

244
00:15:35,639 --> 00:15:38,797
Tej ceny nie mierzy się kosztami ofiary,

245
00:15:38,797 --> 00:15:41,050
które poniósł Tyler i tylu innych,

246
00:15:41,050 --> 00:15:43,024
zwłaszcza kobiety, mniejszości rasowe

247
00:15:43,024 --> 00:15:47,202
i mniejszości seksualne.

248
00:15:47,202 --> 00:15:51,758
Tę cenę mierzy się dochodami tych,
którzy na nich żerują.

249
00:15:52,868 --> 00:15:56,931
Inwazja prywatności to surowiec,

250
00:15:56,931 --> 00:16:02,921
wydobywany wydajnie i bez skrupułów,
pakowany i sprzedawany z zyskiem.

251
00:16:02,921 --> 00:16:08,703
Powstał rynek, na którym 
poniżenie to waluta,

252
00:16:08,703 --> 00:16:12,047
a wstyd to przemysł.

253
00:16:12,937 --> 00:16:15,739
Jak się na tym zarabia?

254
00:16:15,739 --> 00:16:17,573
Dzięki klikaniu.

255
00:16:17,573 --> 00:16:20,104
Im więcej wstydu, tym więcej kliknięć.

256
00:16:20,104 --> 00:16:23,958
Im więcej kliknięć, tym więcej 
pieniędzy od reklamodawców.

257
00:16:25,428 --> 00:16:27,633
Jesteśmy w niebezpiecznym wirze.

258
00:16:27,633 --> 00:16:30,558
Im częściej klikamy na takie plotki,

259
00:16:30,558 --> 00:16:34,279
tym bardziej tracimy wrażliwość 
na ludzkie życie, które za tym stoi.

260
00:16:34,279 --> 00:16:39,735
a im mniejsza wrażliwość, 
tym częściej klikamy.

261
00:16:39,735 --> 00:16:42,658
Cały ten czas ktoś zarabia

262
00:16:42,658 --> 00:16:45,541
na cudzym cierpieniu.

263
00:16:46,871 --> 00:16:49,674
Z każdym kliknięciem dokonujemy wyboru.

264
00:16:49,674 --> 00:16:53,086
Im większe nasycenie kultury 
publicznym poniżaniem,

265
00:16:53,086 --> 00:16:54,945
tym większa jego akceptacja

266
00:16:54,945 --> 00:16:58,148
i tym więcej cyberprzemocy,

267
00:16:58,148 --> 00:17:00,795
trollowania, różnych włamań do sieci,

268
00:17:00,795 --> 00:17:03,721
i znęcania się w internecie.

269
00:17:03,721 --> 00:17:10,029
Dlaczego? Bo u ich źródła tkwi poniżenie.

270
00:17:11,429 --> 00:17:15,725
To zachowanie jest symptomem 
kultury, jaką stworzyliśmy.

271
00:17:15,725 --> 00:17:18,032
Pomyślcie tylko.

272
00:17:19,232 --> 00:17:22,644
Zmiana zachowań zaczyna się 
od zmiany poglądów.

273
00:17:22,644 --> 00:17:26,150
Przekonaliśmy się o tym 
na przykładzie rasizmu, homofobii

274
00:17:26,150 --> 00:17:30,100
i wielu innych uprzedzeń, 
dziś i w przeszłości.

275
00:17:30,910 --> 00:17:34,068
Gdy zmieniliśmy poglądy 
na temat jednopłciowych małżeństw,

276
00:17:34,068 --> 00:17:38,550
więcej osób zyskało równe prawa.

277
00:17:38,550 --> 00:17:40,733
Gdy doceniliśmy równowagę środowiska,

278
00:17:40,733 --> 00:17:43,681
zwiększył się recykling.

279
00:17:43,681 --> 00:17:46,956
W kulturze poniżania

280
00:17:46,956 --> 00:17:50,601
potrzebujemy rewolucji kulturalnej.

281
00:17:50,601 --> 00:17:54,524
Publiczne piętnowanie 
jako krwawe igrzyska musi się skończyć.

282
00:17:54,524 --> 00:17:59,401
Nadszedł czas na interwencję 
w internecie i kulturze.

283
00:17:59,401 --> 00:18:03,077
Początek zmian jest prosty, choć niełatwy.

284
00:18:04,137 --> 00:18:10,772
Trzeba wrócić do dawnych wartości 
współczucia i empatii.

285
00:18:10,772 --> 00:18:13,959
W internecie mamy deficyt współczucia

286
00:18:13,959 --> 00:18:16,021
i kryzys empatii.

287
00:18:17,091 --> 00:18:20,995
Badacz Brené Brown powiedział:

288
00:18:20,995 --> 00:18:24,571
"Wstyd nie przeżyje empatii".

289
00:18:24,571 --> 00:18:29,015
Wstyd nie potrafi przeżyć empatii.

290
00:18:30,515 --> 00:18:34,136
Doświadczyłam wielu czarnych dni

291
00:18:34,136 --> 00:18:39,057
i to właśnie współczucie i empatia 
ze strony rodziny, przyjaciół,

292
00:18:39,057 --> 00:18:43,174
specjalistów, a czasem obcych ludzi,

293
00:18:43,174 --> 00:18:45,941
uratowała mnie.

294
00:18:45,941 --> 00:18:49,128
Empatia nawet jednej osoby 
już sprawia różnicę.

295
00:18:50,318 --> 00:18:52,991
Teoria wpływu mniejszości,

296
00:18:52,991 --> 00:18:56,195
którą wysunął psycholog społeczny 
Serge Moscovici,

297
00:18:56,195 --> 00:18:58,981
mówi, że nawet w kilka osób,

298
00:18:58,981 --> 00:19:01,233
jeśli tylko trzymamy się 
czegoś konsekwentnie,

299
00:19:01,233 --> 00:19:03,834
można osiągnąć zmiany.

300
00:19:03,834 --> 00:19:07,061
W wirtualnym świecie da się 
wspomóc wpływ mniejszości

301
00:19:07,061 --> 00:19:09,488
zostając czynnym obserwatorem.

302
00:19:09,488 --> 00:19:13,214
Zamiast biernie patrzeć,

303
00:19:13,214 --> 00:19:18,452
można pisać pozytywne komentarze
albo zgłosić przypadek nękania.

304
00:19:18,452 --> 00:19:22,605
Wierzcie mi, pozytywne komentarze 
osłabiają negatywność.

305
00:19:23,385 --> 00:19:27,193
Możemy przeciwstawić się tej kulturze,
wspierając organizacje,

306
00:19:27,193 --> 00:19:29,469
które zajmują się takimi sprawami,

307
00:19:29,469 --> 00:19:32,277
jak fundacja Tylera Clementiego w USA.

308
00:19:32,277 --> 00:19:35,088
W Anglii mamy Anti-Bullying Pro,

309
00:19:35,088 --> 00:19:38,680
a w Australii Project Rockit.

310
00:19:40,350 --> 00:19:46,157
Dużo się mówi o prawie do wolności słowa,

311
00:19:46,157 --> 00:19:48,182
ale trzeba mówić więcej

312
00:19:48,182 --> 00:19:51,736
o odpowiedzialności za wolność słowa.

313
00:19:51,736 --> 00:19:54,475
Każdy chce zostać wysłuchany,

314
00:19:54,475 --> 00:19:59,258
ale przyznajmy, że istnieje różnica 
między uważną wypowiedzią,

315
00:19:59,258 --> 00:20:02,374
a wypowiedzią, która ma przyciągać uwagę.

316
00:20:03,684 --> 00:20:07,222
Internet to autostrada dla id,

317
00:20:07,222 --> 00:20:10,380
ale okazywanie empatii innym

318
00:20:10,380 --> 00:20:15,930
przynosi korzyści wszystkim 
i pomaga tworzyć lepszy świat.

319
00:20:15,930 --> 00:20:19,134
Musimy porozumiewać się ze współczuciem,

320
00:20:19,134 --> 00:20:21,595
oglądać wiadomości ze współczuciem

321
00:20:21,595 --> 00:20:24,289
i klikać ze współczuciem.

322
00:20:24,289 --> 00:20:28,923
Pomyśleć, jak byśmy się czuli,
gdyby te nagłówki były o nas.

323
00:20:31,476 --> 00:20:34,461
Na zakończenie osobista uwaga.

324
00:20:35,561 --> 00:20:37,651
Przez ostatnie 9 miesięcy

325
00:20:37,651 --> 00:20:41,175
często pytano mnie: "Dlaczego?".

326
00:20:41,175 --> 00:20:45,193
Dlaczego teraz? Dlaczego się wychylam?

327
00:20:45,193 --> 00:20:47,710
Można czytać między wierszami tych pytań,

328
00:20:47,710 --> 00:20:51,559
a odpowiedź nie ma 
nic wspólnego z polityką.

329
00:20:51,559 --> 00:20:56,986
Odpowiedź brzmi: bo nadszedł czas,

330
00:20:56,986 --> 00:20:59,753
by przestać chodzić na paluszkach 
wokół mojej przeszłości;

331
00:20:59,753 --> 00:21:03,115
czas, by przestać żyć w hańbie,

332
00:21:03,115 --> 00:21:06,349
czas, by przejąć kontrolę 
nad swoją historią.

333
00:21:06,349 --> 00:21:11,194
Nie chodzi mi tylko o uratowanie siebie.

334
00:21:11,194 --> 00:21:14,607
Każdy, kto cierpi ze wstydu 
i publicznego poniżenia

335
00:21:14,607 --> 00:21:17,394
musi wiedzieć jedno:

336
00:21:17,394 --> 00:21:20,111
przeżyjesz to.

337
00:21:20,111 --> 00:21:22,874
Wiem, że ci ciężko.

338
00:21:22,874 --> 00:21:26,505
Nie będzie bezboleśnie, szybko ani łatwo,

339
00:21:26,505 --> 00:21:31,181
ale możesz nalegać na inne 
zakończenie swojej historii.

340
00:21:31,181 --> 00:21:34,548
Miejcie współczucie dla samych siebie.

341
00:21:34,548 --> 00:21:37,636
Każdy zasługuje na współczucie

342
00:21:37,636 --> 00:21:43,835
i na wirtualne i prawdziwe życie 
w bardziej miłosiernym świecie.

343
00:21:43,835 --> 00:21:46,435
Dziękuję za wysłuchanie.

344
00:21:46,435 --> 00:21:56,815
(Brawa)