1
00:00:00,910 --> 00:00:02,183
Pre nekoliko godina

2
00:00:02,207 --> 00:00:07,119
bila sam u avionu sa svojim sinom
koji je tada imao pet godina.

3
00:00:08,245 --> 00:00:13,340
Moj je sin bio tako uzbuđen
što je u avionu sa mamom.

4
00:00:13,364 --> 00:00:16,304
Gledao je okolo,
proučavao stvari oko sebe

5
00:00:16,328 --> 00:00:18,164
i proučavao je ljude.

6
00:00:18,188 --> 00:00:19,818
Ugledao je jednog čoveka i rekao:

7
00:00:19,842 --> 00:00:22,703
"Hej! Onaj čovek liči na tatu!"

8
00:00:23,882 --> 00:00:25,802
Pogledala sam u tog čoveka

9
00:00:25,826 --> 00:00:29,556
i on uopšte nije ličio na mog muža,

10
00:00:29,580 --> 00:00:30,949
ali baš ni u čemu.

11
00:00:31,461 --> 00:00:33,797
A onda sam počela da gledam po avionu

12
00:00:33,821 --> 00:00:39,706
i primetila sam da je ovaj čovek
bio jedini crnac u avionu.

13
00:00:40,874 --> 00:00:42,286
Pomislila sam:

14
00:00:42,310 --> 00:00:43,504
"U redu.

15
00:00:44,369 --> 00:00:46,894
Moraću malo da popričam sa svojim sinom

16
00:00:46,918 --> 00:00:49,847
o tome kako ne liče
svi crnci jedni na druge."

17
00:00:49,871 --> 00:00:54,248
Moj je sin podigao glavu i rekao:

18
00:00:56,246 --> 00:00:58,617
"Nadam se da neće opljačkati avion."

19
00:00:59,359 --> 00:01:01,874
"Šta? Šta si to rekao?", upitala sam.

20
00:01:01,898 --> 00:01:05,326
A on će: "Pa, nadam se da taj čovek
neće opljačkati avion."

21
00:01:07,200 --> 00:01:09,952
"Ali, zašto bi ti pomislio
tako nešto?", pitala sam.

22
00:01:10,486 --> 00:01:13,149
"Znaš da tata ne bi opljačkao avion."

23
00:01:13,173 --> 00:01:15,485
"Da, da, da, pa znam", odgovorio je.

24
00:01:16,179 --> 00:01:18,306
"Pa, zašto bi onda to rekao?", upitah.

25
00:01:20,346 --> 00:01:23,493
A on me je pogledao
sa zaista tužnim izrazom lica

26
00:01:24,168 --> 00:01:25,422
i rekao:

27
00:01:26,890 --> 00:01:28,996
"Ne znam zašto sam to rekao.

28
00:01:30,600 --> 00:01:32,958
Ne znam zašto sam to pomislio."

29
00:01:33,724 --> 00:01:37,242
Živimo u vreme tako
snažne rasne stratifikacije

30
00:01:37,266 --> 00:01:42,326
da nam čak i petogodišnjak može reći
šta bi trebalo da usledi,

31
00:01:43,990 --> 00:01:46,097
čak i bez prestupnika,

32
00:01:46,121 --> 00:01:48,700
čak i bez eksplicitne mržnje.

33
00:01:50,184 --> 00:01:54,097
Ova veza između crne boje kože i zločina

34
00:01:54,121 --> 00:01:58,455
uvukla se u um mog petogodišnjaka.

35
00:01:59,787 --> 00:02:03,050
Ona se uvlači u svu našu decu,

36
00:02:04,201 --> 00:02:05,592
u sve nas.

37
00:02:06,793 --> 00:02:10,317
Naši umovi se oblikuju
po rasnim disparitetima

38
00:02:10,341 --> 00:02:11,933
koje vidimo u svetu

39
00:02:12,752 --> 00:02:18,093
i po narativima koji nam pomažu
da shvatimo razlike koje vidimo:

40
00:02:19,637 --> 00:02:22,163
"Oni ljudi su skloni kriminalu."

41
00:02:22,187 --> 00:02:24,112
"Oni ljudi su nasilni."

42
00:02:24,136 --> 00:02:27,101
"Onih se ljudi treba bojati."

43
00:02:27,814 --> 00:02:31,005
Kada je moj istraživački tim
doveo ljude u našu laboratoriju

44
00:02:31,029 --> 00:02:33,312
i pokazivao im lica,

45
00:02:33,336 --> 00:02:40,336
utvrdili smo da ih pogled na lica crnaca
navodi da mutne slike oružja

46
00:02:40,360 --> 00:02:43,616
vide jasnije i uočavaju brže.

47
00:02:43,640 --> 00:02:46,994
Predrasuda ne kontroliše
samo ono što vidimo,

48
00:02:47,018 --> 00:02:48,666
nego i gde gledamo.

49
00:02:48,690 --> 00:02:52,134
Utvrdili smo da podsticanje ljudi
da pomisle na nasilni zločin

50
00:02:52,158 --> 00:02:56,454
može da ih navede da usmere
pogled na lice crnca,

51
00:02:56,478 --> 00:02:58,608
a skrenu ga sa lica belca.

52
00:02:58,632 --> 00:03:02,474
Podsticanje policajaca da pomisle
na hvatanje i pucanje

53
00:03:02,498 --> 00:03:03,727
i hapšenje

54
00:03:03,751 --> 00:03:07,610
takođe ih navodi da pogled
usmere na lica crnaca.

55
00:03:07,634 --> 00:03:12,700
Predrasuda može zaraziti sve aspekte
našeg krivično-pravnog sistema.

56
00:03:13,100 --> 00:03:16,055
U velikom skupu podataka
vezanih za osuđenike na smrt,

57
00:03:16,055 --> 00:03:20,436
utvrdili smo da što je osoba tamnija,
više nego duplo se uvećavaju šanse

58
00:03:20,436 --> 00:03:22,493
da dobije smrtnu kaznu -

59
00:03:23,494 --> 00:03:25,921
barem kada su njihove žrtve bile belci.

60
00:03:25,945 --> 00:03:27,383
Ovaj ishod je bitan,

61
00:03:27,407 --> 00:03:30,708
čak imajući u vidu da smo
uzeli u obzir težinu zločina

62
00:03:30,732 --> 00:03:33,013
i privlačnost okrivljenog.

63
00:03:33,037 --> 00:03:35,686
I, bez obzira šta smo kontrolisali,

64
00:03:35,712 --> 00:03:39,079
otkrili smo da se crnci kažnjavaju

65
00:03:39,079 --> 00:03:43,404
srazmerno crnoj boji i njihovim
fizičkim karakteristikama:

66
00:03:43,428 --> 00:03:45,309
što su crnji,

67
00:03:45,309 --> 00:03:47,310
to je veća šansa
da će dobiti smrtnu kaznu.

68
00:03:47,310 --> 00:03:51,319
Predrasude takođe mogu uticati na to
kako se nastavnici ophode prema učenicima.

69
00:03:51,781 --> 00:03:56,188
Moje kolege i ja smo utvrdili
da su nastavnici skloni

70
00:03:56,212 --> 00:03:59,778
da disciplinuju crnce srednjoškolce
na mnogo strožiji način

71
00:03:59,802 --> 00:04:00,970
nego belce

72
00:04:00,994 --> 00:04:03,570
za iste prekršaje.

73
00:04:03,594 --> 00:04:04,888
U skorašnjoj studiji

74
00:04:04,912 --> 00:04:09,270
utvrdili smo da nastavnici tretiraju
crne učenike kao grupu,

75
00:04:09,294 --> 00:04:11,725
a bele kao pojedince.

76
00:04:12,126 --> 00:04:15,725
Ako se, na primer,
crni učenik nedolično ponaša

77
00:04:15,749 --> 00:04:20,534
i onda drugi crni učenik to isto uradi
nekoliko dana posle,

78
00:04:20,558 --> 00:04:23,786
reakcija nastavnika na ponašanje
tog drugog crnog učenika je

79
00:04:23,810 --> 00:04:26,435
kao da se on nedolično ponašao dvaput.

80
00:04:26,952 --> 00:04:29,763
To je kao da se gresi jednog deteta

81
00:04:29,787 --> 00:04:31,963
nagomilavaju na drugo dete.

82
00:04:31,987 --> 00:04:35,281
Stvaramo kategorije da bismo
svetu dali smisao,

83
00:04:35,305 --> 00:04:39,788
da bismo uspostavili
neku kontrolu i koherentnost

84
00:04:39,812 --> 00:04:43,902
sa podražajima
kojima nas stalno bombarduju.

85
00:04:43,926 --> 00:04:47,894
Kategorizacija i predrasude koje ona seje

86
00:04:47,918 --> 00:04:52,964
omogućava našem mozgu
da brže i efikasnije pravi procene,

87
00:04:52,964 --> 00:04:56,366
a to radimo instinktivno
se oslanjajući na obrasce

88
00:04:56,390 --> 00:04:58,059
koji se čine predvidivim.

89
00:04:58,083 --> 00:05:04,026
Ipak, kao što nam kategorije koje stvaramo
dozvoljavaju da donosimo brze odluke,

90
00:05:04,050 --> 00:05:06,576
one takođe pojačavaju predrasude.

91
00:05:06,576 --> 00:05:09,968
Tako da upravo stvari
koje nam pomažu da vidimo svet,

92
00:05:11,104 --> 00:05:13,084
isto tako nas mogu zaslepeti.

93
00:05:13,509 --> 00:05:16,287
One čine naše odluke lakim,

94
00:05:16,311 --> 00:05:17,680
bez napora.

95
00:05:18,956 --> 00:05:21,401
Ali, to dolazi uz veliku cenu.

96
00:05:22,158 --> 00:05:23,809
Pa, šta možemo da uradimo?

97
00:05:24,507 --> 00:05:26,998
Svi smo podložni predrasudama,

98
00:05:27,022 --> 00:05:29,702
ali im ipak ne podležemo stalno.

99
00:05:29,726 --> 00:05:33,370
Postoje određeni uslovi
pod kojima predrasude ožive

100
00:05:33,394 --> 00:05:35,927
i oni pod kojima se one priguše.

101
00:05:35,951 --> 00:05:37,798
Da vam dam primer.

102
00:05:38,663 --> 00:05:43,223
Mnogi znaju za tehnološku
kompaniju Nextdoor.

103
00:05:44,073 --> 00:05:50,526
Dakle, njihova svrha je stvoriti
jače, zdravije i bezbednije susedstvo.

104
00:05:51,468 --> 00:05:54,389
I tako oni nude ovaj onlajn prostor

105
00:05:54,413 --> 00:05:57,562
gde susedi mogu dobiti
i podeliti informacije.

106
00:05:57,586 --> 00:06:01,712
Ipak, Nextdoor je ubrzo shvatio
da imaju problem

107
00:06:01,736 --> 00:06:03,404
sa rasnim profilisanjem.

108
00:06:04,012 --> 00:06:05,979
Kao uobičajen slučaj,

109
00:06:06,003 --> 00:06:08,399
ljudi bi pogledali kroz prozor

110
00:06:08,423 --> 00:06:12,472
i ugledali crnca u svom inače belom kvartu

111
00:06:12,496 --> 00:06:17,211
i naprečac bi zaključili
da on ne smera ništa dobro,

112
00:06:17,235 --> 00:06:20,586
čak i ako ne postoji dokaz 
o kriminalnim aktivnostima.

113
00:06:20,610 --> 00:06:23,544
Na mnoge načine, kako se ponašamo onlajn

114
00:06:23,568 --> 00:06:26,682
je odraz onoga kako se ponašamo
u stvarnom svetu.

115
00:06:27,117 --> 00:06:31,062
Ali ono što ne želimo je da stvorimo
jedan jednostavan sistem

116
00:06:31,086 --> 00:06:35,249
koji može pojačati predrasude
i produbiti rasne različitosti,

117
00:06:36,129 --> 00:06:38,395
umesto da ih ukloni.

118
00:06:38,863 --> 00:06:42,292
Tako je saosnivač Nextdoora
kontaktirao mene i ostale

119
00:06:42,316 --> 00:06:44,471
da bismo pokušali da pronađemo rešenje.

120
00:06:44,471 --> 00:06:48,437
Shvatili su da će, u cilju suzbijanja
rasnog profilisanja na platformi,

121
00:06:48,437 --> 00:06:50,387
morati dodati otpor,

122
00:06:50,387 --> 00:06:53,069
drugim rečima, moraće
da nateraju korisnike da uspore.

123
00:06:53,069 --> 00:06:55,288
Prema tome, Nextdoor je morao
da donese odluku

124
00:06:55,288 --> 00:06:57,766
i protivno svakom,
onom unutrašnjem impulsu,

125
00:06:57,790 --> 00:06:59,906
odlučili su da ga dodaju.

126
00:07:00,397 --> 00:07:03,837
Uradili su to tako što su dodali
jednostavnu čeklistu.

127
00:07:03,861 --> 00:07:05,531
Na njoj su bile tri stavke.

128
00:07:06,111 --> 00:07:09,052
Prvo, zamolili su korisnike da zastanu

129
00:07:09,076 --> 00:07:14,193
i razmisle, "Šta je ova osoba radila
da se čini sumnjivom?"

130
00:07:14,876 --> 00:07:19,409
Kategorija "crnac" nije osnova za sumnju.

131
00:07:19,433 --> 00:07:24,572
Drugo, tražili su od korisnika da opišu
fizičke osobine osobe,

132
00:07:24,596 --> 00:07:27,031
a ne samo njihovu rasu i pol.

133
00:07:27,642 --> 00:07:31,025
Treće, shvatili su da dosta ljudi

134
00:07:31,049 --> 00:07:33,977
ne zna šta je to rasno profilisanje

135
00:07:34,001 --> 00:07:35,960
niti da se njime bave.

136
00:07:36,462 --> 00:07:39,656
Zato im je Nextdoor dao definiciju

137
00:07:39,680 --> 00:07:42,582
i rekao im da je to strogo zabranjeno.

138
00:07:43,071 --> 00:07:45,683
Mnogi od vas su videli
znakove na aerodromima

139
00:07:45,707 --> 00:07:49,409
i na metro stanicama koji kažu:
"Ako vidite nešto, skrenite pažnju na to."

140
00:07:49,928 --> 00:07:52,742
Nextdoor je pokušao ovo modifikovati.

141
00:07:53,584 --> 00:07:56,156
"Ako uočite nešto sumnjivo,

142
00:07:56,180 --> 00:07:58,253
recite nešto konkretno."

143
00:07:59,491 --> 00:08:03,937
Koristeći ovu strategiju,
jednostavnim usporavanjem korisnika,

144
00:08:03,961 --> 00:08:09,652
Nextdoor je uspeo da suzbije
rasno profilisanje za 75 posto.

145
00:08:10,496 --> 00:08:12,586
Sada, često mi ljudi kažu,

146
00:08:12,610 --> 00:08:17,323
"Ne možete dodati tu kočnicu
u svakoj situaciji, u svakom kontekstu,

147
00:08:17,347 --> 00:08:21,993
a posebno ne za one koji stalno
donose odluke u deliću sekunde."

148
00:08:22,730 --> 00:08:25,293
Ali, ispostavilo se da možemo to uraditi

149
00:08:25,317 --> 00:08:27,593
u više situacija nego što mislimo.

150
00:08:28,031 --> 00:08:30,105
Radeći sa Policijskom upravom Ouklanda

151
00:08:30,129 --> 00:08:31,546
u Kaliforniji,

152
00:08:31,570 --> 00:08:35,426
ja i mnoge moje kolege smo uspeli
da pomognemo policiji

153
00:08:35,450 --> 00:08:38,121
da smanji broj onih koje su zaustavljali,

154
00:08:38,145 --> 00:08:41,745
a koji nisu počinili nikakvo
ozbiljno krivično delo.

155
00:08:41,769 --> 00:08:44,134
A to smo uradili
tako što smo naveli policajce

156
00:08:44,158 --> 00:08:48,601
da se zapitaju pre nego što
nekog zaustave radi provere:

157
00:08:49,451 --> 00:08:52,466
"Da li vršim ovu proveru
na osnovu razumne odluke,

158
00:08:52,490 --> 00:08:53,941
da ili ne?"

159
00:08:55,353 --> 00:08:56,749
Drugim rečima,

160
00:08:57,621 --> 00:09:02,105
da li imam prethodne informacije
koje povezuju dotičnu osobu

161
00:09:02,129 --> 00:09:03,730
sa određenim krivičnim delom?

162
00:09:04,587 --> 00:09:06,045
Dodavanjem ovog pitanja

163
00:09:06,069 --> 00:09:09,148
na formular koji policajci
popunjavaju tokom provere

164
00:09:09,172 --> 00:09:10,981
postižemo da oni uspore, zastanu,

165
00:09:11,005 --> 00:09:15,225
razmisle, "Zašto želim
da zaustavim ovu osobu?"

166
00:09:16,721 --> 00:09:22,282
U 2017, pre nego što smo formularu dodali
ovo pitanje koje potiče na razmišljanje,

167
00:09:23,655 --> 00:09:27,601
policajci su izvršili
oko 32 000 provera po gradu.

168
00:09:27,625 --> 00:09:31,740
Sledeće godine, sa dodatkom ovog pitanja,

169
00:09:31,764 --> 00:09:34,208
ovo je palo na 19 000 provera.

170
00:09:34,232 --> 00:09:39,193
Samo provera Afroamerikanaca
je pala za 43 posto.

171
00:09:39,905 --> 00:09:44,343
A zaustavljanje manjeg broja crnaca
nije učinilo grad ništa opasnijim.

172
00:09:44,367 --> 00:09:47,101
U stvari, stopa kriminala
je nastavila da pada

173
00:09:47,125 --> 00:09:50,462
i grad je postao bezbedniji za sve.

174
00:09:50,486 --> 00:09:55,841
Tako da je jedno rešenje u smanjenju
broja nepotrebnih provera.

175
00:09:56,285 --> 00:10:01,908
Drugo bi bilo bolji kvalitet
provera koje policija napravi.

176
00:10:02,512 --> 00:10:05,108
I tehnologija nam može ovde pomoći.

177
00:10:05,132 --> 00:10:07,547
Svi znamo za smrt Džordža Flojda,

178
00:10:08,499 --> 00:10:13,271
jer oni koji su mu pokušali pomoći
su držali mobilne telefone

179
00:10:13,295 --> 00:10:18,726
da bi snimili taj strašni,
tragični susret sa policijom.

180
00:10:18,750 --> 00:10:23,781
Ali, mi imamo razne vrste tehnologije
koje ne koristimo u službi dobrog.

181
00:10:23,805 --> 00:10:26,308
Od policijskih stanica širom zemlje

182
00:10:26,332 --> 00:10:29,885
sada se traži da nose kamere na sebi

183
00:10:29,909 --> 00:10:35,839
tako da imamo snimke ne samo
najekstremnijih i užasnih susreta,

184
00:10:35,863 --> 00:10:38,617
nego i svakodnevnih interakcija.

185
00:10:38,641 --> 00:10:41,418
Sa interdisciplinarnim timom sa Stanforda,

186
00:10:41,442 --> 00:10:44,129
počeli smo da koristimo
tehnike mašinskog učenja

187
00:10:44,153 --> 00:10:47,520
da bismo analizirali veliki broj susreta.

188
00:10:47,544 --> 00:10:52,155
Ovo smo uradili da bismo bolje razumeli
šta se dešava tokom rutinskih provera.

189
00:10:52,179 --> 00:10:54,334
Došli smo do saznanja da,

190
00:10:54,358 --> 00:10:58,020
čak i onda kada se policajci
ponašaju profesionalno,

191
00:10:58,860 --> 00:11:03,322
ipak razgovaraju sa vozačima crncima
sa manje uvažavanja nego sa belcima.

192
00:11:04,052 --> 00:11:08,127
U stvari, po rečima
koje policajci koriste u govoru,

193
00:11:08,151 --> 00:11:13,313
mogli smo pretpostaviti da li su
razgovarali sa crncem ili belcem.

194
00:11:13,337 --> 00:11:19,099
Problem je što veliku većinu
snimaka sa ovih kamera

195
00:11:19,123 --> 00:11:21,210
ne koriste u policijskim stanicama

196
00:11:21,234 --> 00:11:23,510
da bi razumeli šta se događa na ulici

197
00:11:23,534 --> 00:11:25,777
ili za obuku policajaca.

198
00:11:26,554 --> 00:11:28,012
A to je šteta.

199
00:11:28,796 --> 00:11:33,585
Kako se rutinska provera pretvori
u susret sa smrtnim ishodom?

200
00:11:33,609 --> 00:11:36,279
Kako se to dogodilo
u slučaju Džordža Flojda?

201
00:11:37,588 --> 00:11:39,670
Kako se to dogodilo u drugim slučajevima?

202
00:11:39,694 --> 00:11:43,090
Kada je moj stariji sin imao 16 godina,

203
00:11:43,114 --> 00:11:46,253
shvatio je da kada belci pogledaju u njega

204
00:11:46,277 --> 00:11:47,838
osećaju strah.

205
00:11:49,123 --> 00:11:51,784
Liftovi su najgori, kaže.

206
00:11:52,313 --> 00:11:54,644
Kada se vrata zatvore,

207
00:11:54,668 --> 00:11:57,751
ljudi se zateknu u ovom malom prostoru

208
00:11:57,775 --> 00:12:02,242
sa nekim za koga su naučeni
da ima veze sa opasnošću.

209
00:12:02,744 --> 00:12:05,964
Moj sin oseća taj nemir

210
00:12:05,988 --> 00:12:09,145
i nasmeši se da ih umiri,

211
00:12:09,169 --> 00:12:10,938
da umiri njihov strah.

212
00:12:11,351 --> 00:12:13,296
Kada progovori,

213
00:12:13,320 --> 00:12:15,003
njihova se tela opuste.

214
00:12:15,442 --> 00:12:17,345
Lakše dišu.

215
00:12:17,369 --> 00:12:19,900
Prija im modulacija njegovog glasa,

216
00:12:19,924 --> 00:12:22,241
njegova dikcija, izbor reči.

217
00:12:22,986 --> 00:12:24,829
Zvuči kao jedan od njih.

218
00:12:24,853 --> 00:12:29,583
Nekada sam mislila da je moj sin
prirodno ekstrovertan, kao i njegov otac.

219
00:12:29,607 --> 00:12:33,157
Ali, tada sam shvatila, u tom razgovoru,

220
00:12:34,143 --> 00:12:39,221
da njegov osmeh nije znak
da on želi da stupi u kontakt

221
00:12:39,245 --> 00:12:41,209
sa potencijalnim neznancima.

222
00:12:41,920 --> 00:12:45,572
To je bio talisman kojeg je
koristio da bi se zaštitio,

223
00:12:45,596 --> 00:12:51,815
veština preživljavanja koju je izgradio
tokom hiljada vožnji liftom.

224
00:12:52,387 --> 00:12:57,558
Učio je kako da ublaži tenziju
koju je stvarala njegova boja kože

225
00:12:59,026 --> 00:13:01,693
i to je ugrozilo i njegov vlastiti život.

226
00:13:02,619 --> 00:13:06,402
Znamo da je mozak
predodređen za predrasude,

227
00:13:06,426 --> 00:13:10,891
a jedan od načina da se one nadvladaju
je da se zastane i razmisli

228
00:13:10,915 --> 00:13:13,220
o dokazima za naše pretpostavke.

229
00:13:13,244 --> 00:13:14,999
Zato se moramo zapitati:

230
00:13:15,023 --> 00:13:19,688
kakve pretpostavke unosimo
kad kročimo u lift?

231
00:13:21,776 --> 00:13:23,087
Ili u avion?

232
00:13:23,532 --> 00:13:28,131
Kako da postanemo svesni
svojih nesvesnih predrasuda?

233
00:13:28,155 --> 00:13:30,506
Koga te pretpostavke štite?

234
00:13:32,615 --> 00:13:34,547
Koga one ugrožavaju?

235
00:13:35,649 --> 00:13:38,003
Dok se ovo ne zapitamo

236
00:13:38,978 --> 00:13:43,602
i ne budemo insistirali da naše škole
i sudovi i policijske stanice

237
00:13:43,626 --> 00:13:46,168
i sve institucije ne urade isto,

238
00:13:47,835 --> 00:13:51,664
nastavićemo da dozvoljavamo predrasudama

239
00:13:51,688 --> 00:13:52,966
da nas zaslepljuju.

240
00:13:53,348 --> 00:13:54,757
Ako to učinimo,

241
00:13:56,066 --> 00:13:59,274
niko od nas neće biti zaista bezbedan.

242
00:14:02,103 --> 00:14:03,411
Hvala.