WEBVTT

00:00:00.760 --> 00:00:03.840
1947 yılında, çok zaman önce, doğdum

00:00:05.280 --> 00:00:09.040
ve 18 aylıkken çocuk felci oldum.

00:00:09.680 --> 00:00:12.576
Üç ay boyunca yapay akciğerle yaşadım

00:00:12.600 --> 00:00:15.120
ve üç sene boyunca hastaneye 
girip çıkarak yaşadım.

00:00:15.960 --> 00:00:19.376
Brooklyn mahallesinde 
birçok komşumuz vardı

00:00:19.400 --> 00:00:22.720
ve bazıları ebeveynlerime 
çok yardımcı oldular.

00:00:23.320 --> 00:00:27.016
Bazıları bulaşıcı bir şey olmasından
çok korkuyorlardı

00:00:27.040 --> 00:00:30.256
ve evimizin önünden
yürüyemezlerdi bile.

00:00:30.280 --> 00:00:33.080
Gerçekten caddenin karşısına yürürlerdi.

00:00:33.680 --> 00:00:38.656
Bence ailem benim engelimin 
diğer insanlar için

00:00:38.680 --> 00:00:41.136
ne demek olduğunu bu zaman öğrendi:

00:00:41.160 --> 00:00:42.360
korku.

NOTE Paragraph

00:00:43.080 --> 00:00:47.376
Evde yaşayacağım da kesin değildi.

00:00:47.400 --> 00:00:50.736
Ben bunu 36 yaşıma kadar 
öğrenmemiş olsam da...

00:00:50.760 --> 00:00:53.656
Babamla bir akşam bir tartışma yaşadık

00:00:53.680 --> 00:00:56.696
ve dedi ki, "Biliyor musun?
Sen iki yaşındayken

00:00:56.720 --> 00:00:59.136
doktorların bir tanesi senin
bir enstitüde

00:00:59.160 --> 00:01:02.096
yaşamanı önerdi."

00:01:02.120 --> 00:01:04.976
Böylece onlar hayatlarına 
olduğu gibi devam edebilirdi

00:01:05.000 --> 00:01:06.256
çocuklarını büyütebilirdi

00:01:06.280 --> 00:01:11.296
ve engellilik ile ilgili onca şey ile 
ilgilenmek zorunda kalmazlardı.

00:01:11.320 --> 00:01:15.416
Babama inanmadım,
yalancı olduğundan değil

00:01:15.440 --> 00:01:17.776
ama bu hikâyeyi daha önce hiç duymamıştım.

00:01:17.800 --> 00:01:20.096
Ve annem bu hikâyeyi doğruladı.

00:01:20.120 --> 00:01:22.256
Bana hiç söylemek istememişti.

NOTE Paragraph

00:01:22.280 --> 00:01:26.816
Ama aslında bu hikâyenin beni 
neden şaşırttığını bilmiyorum.

00:01:26.840 --> 00:01:29.616
Çünkü ben beş yaşındayken

00:01:29.640 --> 00:01:33.896
ve annem, Amerika'daki 
diğer anne babalar gibi,

00:01:33.920 --> 00:01:36.696
beni okula kaydetmeye götürdü.

00:01:36.720 --> 00:01:41.056
Yürüme mesafesinde olan okula kadar
tekerlekli sandalyemi sürdü,

00:01:41.080 --> 00:01:44.176
okulun merdivenlerinden 
sandalyemi yukarı çekti

00:01:44.200 --> 00:01:46.376
ve okulun müdürü tarafından karşılandık.

00:01:46.400 --> 00:01:48.256
Aslında tam karşılanmadık.

00:01:48.280 --> 00:01:52.856
Daha doğrusu müdür o okula
gidemeyeceğimi

00:01:52.880 --> 00:01:55.576
çünkü erişilebilir olmadığını söyledi.

00:01:55.600 --> 00:01:57.976
Ama bize endişelenmememiz gerektiğini

00:01:58.000 --> 00:02:03.176
çünkü Eğitim Kurulu'nun evimize
bir öğretmen yollayacağını söyledi.

00:02:03.200 --> 00:02:05.016
Ve yolladılar da.

00:02:05.040 --> 00:02:08.735
Bir haftada toplam sadece

00:02:08.759 --> 00:02:09.976
iki buçuk saat.

NOTE Paragraph

00:02:10.000 --> 00:02:11.256
(Mırıldanmalar)

NOTE Paragraph

00:02:11.280 --> 00:02:13.336
Ama iyilik olsun diye

00:02:13.360 --> 00:02:16.376
bana çok temel bir beceri olan

00:02:16.400 --> 00:02:19.256
kanaviçeyi öğretecek bir

00:02:19.280 --> 00:02:20.720
ergoterapist yolladılar.

NOTE Paragraph

00:02:21.280 --> 00:02:22.536
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:02:22.560 --> 00:02:23.896
Bugün kanaviçe yapamıyorum.

NOTE Paragraph

00:02:23.920 --> 00:02:26.296
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:02:26.320 --> 00:02:30.016
Gerçek binalı bir okula gitme fırsatını

00:02:30.040 --> 00:02:32.176
dokuz yaşıma kadar bulamadım.

00:02:32.200 --> 00:02:35.376
Daha sonra ise çoğunlukla engelli
olmayan çocukların bulunduğu

00:02:35.400 --> 00:02:38.616
bir okulda, sadece engelli
çocukların olduğu sınıflardaydım.

00:02:38.640 --> 00:02:40.496
Ve sınıflarımda

00:02:40.520 --> 00:02:43.720
21 yaşına kadar öğrenciler vardı.

00:02:44.840 --> 00:02:46.696
Ve 21'den sonra

00:02:46.720 --> 00:02:50.056
korumalı işyerleri denilen
bir yere gittiler.

00:02:50.080 --> 00:02:51.696
Lüzumsüz işler yapmak için

00:02:51.720 --> 00:02:54.920
ve parasız çalışarak 
ya da asgari ücret altında para kazanarak.

00:02:55.480 --> 00:02:58.576
Ayrımcılığı anladım.

00:02:58.600 --> 00:03:01.376
Ebeveynlerim ayrımcılığı anladılar.

NOTE Paragraph

00:03:01.400 --> 00:03:04.016
Ebeveynlerim Almanya'dan geldiler.

00:03:04.040 --> 00:03:07.736
1930'larda Holokost yüzünden 
Almanya'yı terk eden

00:03:07.760 --> 00:03:09.240
Yahudiler arasındaydılar.

00:03:09.920 --> 00:03:13.336
Ebeveynlerim ailelerini ve
ebeveynlerini kaybettiler.

00:03:13.360 --> 00:03:17.136
İkisi de ebeveynlerini 
Holokost'ta kaybettiler.

00:03:17.160 --> 00:03:19.336
Bu yüzden

00:03:19.360 --> 00:03:21.456
benim hayatımda giden yanlış şeyler için

00:03:21.480 --> 00:03:24.160
sessiz kalmayacaklarını fark ettiler.

00:03:24.920 --> 00:03:26.296
Sadece benimkinde değil

00:03:26.320 --> 00:03:28.656
genel olarak etrafımda giden.

NOTE Paragraph

00:03:28.680 --> 00:03:31.976
Bunu öğrendiler çünkü
ben tekerlekli sandalye kullanıyordum

00:03:32.000 --> 00:03:35.816
ve New York City'deki hiçbir lise
tekerlekli sandalye kullanımına

00:03:35.840 --> 00:03:37.736
açık değildi.

00:03:37.760 --> 00:03:40.256
Böylece olması gereken

00:03:40.280 --> 00:03:43.536
diğer öğrencilerin de yaptığı gibi
ev eğitimine

00:03:43.560 --> 00:03:46.096
geri dönmekti.

00:03:46.120 --> 00:03:51.296
Ebeveynlerim diğer ebeveynlerle 
toplandılar.

00:03:51.320 --> 00:03:53.416
Eğitim Kurulu'na gittiler

00:03:53.440 --> 00:03:57.936
ve bazı okulları erişilebilir yapmaları 
konusunda talepte bulundular.

00:03:57.960 --> 00:03:59.616
Ve oldu.

00:03:59.640 --> 00:04:02.016
Ben ve diğerleri

00:04:02.040 --> 00:04:05.936
sonunda normal bir liseye gidebiliyorduk

00:04:05.960 --> 00:04:07.560
ve normal dersler görebiliyorduk.

NOTE Paragraph

00:04:08.520 --> 00:04:10.720
Sonra ne oldu?

00:04:11.440 --> 00:04:14.856
Ayrımcılığın ne olduğunu gün geçtikçe 
daha fazla öğreniyordum

00:04:14.880 --> 00:04:19.160
ve aynı derecede önemli olan, kendi 
avukatım olmam gerektiğini öğreniyordum.

00:04:19.920 --> 00:04:23.376
Üniversiteye başlıyordum,
Long Island Üniversitesi'ne

00:04:23.400 --> 00:04:25.816
ve hep öğretmen olmak istemiştim.

00:04:25.840 --> 00:04:31.056
Bu yüzden eğitim alanında yan dal yaparak
tüm gerekli dersleri aldım.

00:04:31.080 --> 00:04:34.976
Lisansımı alma zamanım geldiğinde

00:04:35.000 --> 00:04:37.656
yazılı sınava girmem gerekiyordu

00:04:37.680 --> 00:04:39.336
ve sözlü sınava

00:04:39.360 --> 00:04:41.296
ve medikal sınava.

00:04:41.320 --> 00:04:44.536
O zamanlar, bu sınavların hepsi

00:04:44.560 --> 00:04:48.216
tamamen erişilebilir olmayan binalardaydı

00:04:48.240 --> 00:04:52.496
bu yüzden arkadaşlarım beni 
bu sınavlar için merdivenlerden

00:04:52.520 --> 00:04:54.096
aşağı ve yukarı taşıdılar,

00:04:54.120 --> 00:04:55.776
akülü tekerlekli sandalyede değil.

NOTE Paragraph

00:04:55.800 --> 00:04:56.816
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:04:56.840 --> 00:04:58.320
Normal tekerlekli sandalyede.

00:04:59.440 --> 00:05:02.216
Sözlü sınavımı geçtim.

00:05:02.240 --> 00:05:04.400
Yazılı sınavımı geçtim.

NOTE Paragraph

00:05:04.960 --> 00:05:08.640
Ama medikal sınavı çok başka bir şeydi.

00:05:09.600 --> 00:05:12.736
Doktorun bana sorduğu sorulardan ilki

00:05:12.760 --> 00:05:18.040
ona nasıl tuvalete gittiğimi göstermekti.

00:05:19.720 --> 00:05:21.696
22 yaşındaydım.

00:05:21.720 --> 00:05:24.296
Herhangi bir mülakata gireceğiniz zaman

00:05:24.320 --> 00:05:27.576
size sorulacak onca çeşit soruyu 
düşünürsünüz ya...

NOTE Paragraph

00:05:27.600 --> 00:05:29.296
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:05:29.320 --> 00:05:30.560
Bu hiçbiri değildi.

00:05:31.880 --> 00:05:34.456
Ve en başta korkmuştum

00:05:34.480 --> 00:05:35.936
çünkü New York'ta

00:05:35.960 --> 00:05:39.456
öğretmen olan ve tekerlekli sandalye 
kullanan kimse olmadığını

00:05:39.480 --> 00:05:41.136
öğrenmiştim.

00:05:41.160 --> 00:05:45.336
Bu yüzden her adımda kötü bir şeyle
karşılaşmayı bekliyordum.

00:05:45.360 --> 00:05:47.256
Bu yüzden, öğretmenlerin öğrencilere

00:05:47.280 --> 00:05:49.776
nasıl tuvalete gideceklerini 
göstermesinin gerekli

00:05:49.800 --> 00:05:51.080
olup olmadığını sordum.

00:05:52.200 --> 00:05:54.200
Eğer öyleyse yapabilirdim.

NOTE Paragraph

00:05:55.400 --> 00:05:57.616
Sürpriz olmadı

00:05:57.640 --> 00:05:59.376
medikal sınavı

00:05:59.400 --> 00:06:01.816
geçemediğim için kaldım.

00:06:01.840 --> 00:06:05.136
Reddedilmemin resmi nedeni

00:06:05.160 --> 00:06:11.976
sekeli poliomyelit felci -- özür dilerim.

00:06:12.000 --> 00:06:16.536
Bacaklarımın ikisinin de felç olması,
poliomyelit sekeli.

00:06:16.560 --> 00:06:19.176
Doğrusu "sekeli" kelimesinin 
anlamını bilmiyordum

00:06:19.200 --> 00:06:22.496
o yüzden sözlüğe baktım ve
"nedeniyle" demekti.

00:06:22.520 --> 00:06:25.720
Lisansımı alamadım çünkü
yürüyemiyordum.

NOTE Paragraph

00:06:26.600 --> 00:06:29.176
Ne yapacaktım?

00:06:29.200 --> 00:06:32.256
Bu hayatımda çok önemli bir zamandı

00:06:32.280 --> 00:06:34.216
çünkü sisteme, kendime,

00:06:34.240 --> 00:06:38.736
karşı çıkacağım ilk zaman olacaktı.

00:06:38.760 --> 00:06:42.496
Beni bu konuda ilerlemem
için teşvik eden

00:06:42.520 --> 00:06:45.096
engelli birçok başka arkadaşlarımla 
çalışıyor olsam da

00:06:45.120 --> 00:06:47.696
bu gerçekten korkutucuydu.

00:06:47.720 --> 00:06:49.296
Ama çok şanslıydım.

00:06:49.320 --> 00:06:53.536
Long Island Üniversitesi'nde engelli 
bir arkadaşım vardı

00:06:53.560 --> 00:06:56.816
ve aynı zamanda "New York Times" 
gazetesinde muhabirdi.

00:06:56.840 --> 00:06:59.496
Arkadaşım, ne olduğuyla

00:06:59.520 --> 00:07:03.416
ve neden yanlış olduğunu 
düşündüğüyle ilgili

00:07:03.440 --> 00:07:05.840
yazı yazabilecek bir muhabire ulaştı.

00:07:06.600 --> 00:07:11.136
Bir sonraki gün "New York Times" 
gazetesinde

00:07:11.160 --> 00:07:14.456
"Human v. The Board of Education" 
adında bir makale yayınlandı.

00:07:14.480 --> 00:07:16.776
"New York Times" 
beni öğretmenlik lisansım için

00:07:16.800 --> 00:07:18.896
desteklemeye başladı.

NOTE Paragraph

00:07:18.920 --> 00:07:22.816
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:07:22.840 --> 00:07:24.176
Ve aynı gün içinde,

00:07:24.200 --> 00:07:29.056
medeni haklarla ilgili kitap yazan 
bir avukattan bir telefon aldım.

00:07:29.080 --> 00:07:32.376
Benimle röportaj yapmak için arıyordu.

00:07:32.400 --> 00:07:34.576
Ben de onunla röportaj yapıyordum,

00:07:34.600 --> 00:07:35.896
o bunu bilmiyordu.

00:07:35.920 --> 00:07:38.656
Konuşmamızın sonunda dedim ki,

00:07:38.680 --> 00:07:42.616
"Eğitim Kurulu'na dava açarsam 
beni temsil eder misin?"

00:07:42.640 --> 00:07:44.256
Ve evet dedi.

00:07:44.280 --> 00:07:49.816
Şimdi bazen bu mahkemede hiç olmayacak 
bir şeyin olduğunu söylüyorum

00:07:49.840 --> 00:07:53.296
çünkü inanılmaz bir yargıcımız vardı:

00:07:53.320 --> 00:07:58.536
ilk Afroamerikan kadın federal hakim --

NOTE Paragraph

00:07:58.560 --> 00:08:00.216
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:08:00.240 --> 00:08:02.736
Constance Baker Motley.

NOTE Paragraph

00:08:02.760 --> 00:08:08.696
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:08:08.720 --> 00:08:12.656
Ve ayrımcılığı gördüğü anda anlıyordu.

NOTE Paragraph

00:08:12.680 --> 00:08:15.256
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:08:15.280 --> 00:08:19.256
Eğitim Kurulu'nu bana bir tane daha 
medikal sınav

00:08:19.280 --> 00:08:22.576
vermesi konusunda teşvik etti.

00:08:22.600 --> 00:08:24.296
Ve onlar da verdiler.

00:08:24.320 --> 00:08:27.336
Ve daha sonra lisansımı aldım.

00:08:27.360 --> 00:08:29.096
Bir okul müdürünün bana iş vermesi

00:08:29.120 --> 00:08:32.176
birkaç ayımı almış olsa da,

00:08:32.200 --> 00:08:36.096
en sonunda bir iş buldum
ve o sonbaharda çalışmaya başladım:

00:08:36.120 --> 00:08:39.056
benim gittiğim aynı okulda,

00:08:39.080 --> 00:08:40.280
ikinci sınıflar için.

00:08:41.400 --> 00:08:42.616
Böylece ---

NOTE Paragraph

00:08:42.640 --> 00:08:46.176
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:08:46.200 --> 00:08:47.776
Bu bambaşka bir TED konuşması.

NOTE Paragraph

00:08:47.800 --> 00:08:49.416
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:08:49.440 --> 00:08:53.496
Ama arkadaşlarım gibi

00:08:53.520 --> 00:08:56.016
ve ülkenin her tarafında 
tanımadığım insanlar gibi

00:08:56.040 --> 00:08:59.296
kendi avukatım olmam gerektiğini 
öğreniyordum

00:08:59.320 --> 00:09:03.576
ve insanların görüşlerine karşı 
savaşmamız gerektiğini.

00:09:03.600 --> 00:09:06.936
Eğer engelliyseniz
iyileşmeniz gerekiyordu

00:09:06.960 --> 00:09:10.016
ve bu eşitlik denklemin 
bir parçası değildi.

00:09:10.040 --> 00:09:13.336
Ve Yurttaşlık Hakları Hareketi'nden,

00:09:13.360 --> 00:09:15.496
Kadın Hakları Hareketi'nden öğreniyorduk.

00:09:15.520 --> 00:09:18.696
Onların aktivizmlerinden

00:09:18.720 --> 00:09:20.736
bir araya gelme yeteneğini öğreniyorduk.

00:09:20.760 --> 00:09:23.496
Sadece problemleri tartışmak için değil

00:09:23.520 --> 00:09:25.456
çözümleri de tartışmak için.

00:09:25.480 --> 00:09:29.880
Ve bundan Engelli Hakları Hareketi doğdu.

NOTE Paragraph

00:09:30.800 --> 00:09:33.600
Bu yüzden size birkaç bilmece 
söylemek istiyorum.

00:09:34.840 --> 00:09:37.080
Sizce Madison Caddesi'ndeki

00:09:38.080 --> 00:09:41.856
iş çıkış saatindeki trafiği

00:09:41.880 --> 00:09:44.416
durdurmak için kaç kişi gerekir?

00:09:44.440 --> 00:09:46.056
Bir tahmininiz var mı? Kaç kişi?

NOTE Paragraph

00:09:46.080 --> 00:09:47.795
(Seyirciler cevaplar söylüyor)

NOTE Paragraph

00:09:49.360 --> 00:09:50.560
Elli.

00:09:51.520 --> 00:09:52.720
Bir çok küçük olurdu.

00:09:54.160 --> 00:09:55.416
Elli insan.

00:09:55.440 --> 00:09:58.176
Ve erişilebilir emniyet arabaları yoktu,

00:09:58.200 --> 00:10:00.936
bu yüzden bizimle uğraşmak zorundalardı.

NOTE Paragraph

00:10:00.960 --> 00:10:03.256
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:10:03.280 --> 00:10:05.256
(Alkış)

NOTE Paragraph

00:10:05.280 --> 00:10:07.616
Ama size başka bir bilmece sorayım.

00:10:07.640 --> 00:10:12.336
New York City'de, tekerlekli sandalyede 
olduğunuz için sizi almayı reddeden

00:10:12.360 --> 00:10:15.920
bir otobüsü durdurmak için 
kaç insan gerekir?

00:10:17.120 --> 00:10:19.496
Bir. Bu doğru cevap.

00:10:19.520 --> 00:10:22.416
Bunun için yapmanız gereken

00:10:22.440 --> 00:10:24.296
tekerlekli sandalyenizi alıp --

NOTE Paragraph

00:10:24.320 --> 00:10:27.296
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:10:27.320 --> 00:10:31.176
basamakların hemen önündeki
doğru yere yanaşmak

00:10:31.200 --> 00:10:34.536
ve aşağıdan biraz ittirmek

00:10:34.560 --> 00:10:36.336
ve böylece otobüsleri hareket edemez.

NOTE Paragraph

00:10:36.360 --> 00:10:40.016
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:10:40.040 --> 00:10:43.576
Bunu yapmayı öğrenmek
isteyen birileri olursa,

00:10:43.600 --> 00:10:44.816
sonra benimle konuşsun.

NOTE Paragraph

00:10:44.840 --> 00:10:46.656
(Gülüşme)

NOTE Paragraph

00:10:46.680 --> 00:10:52.920
1972'de başkan Nixon rehabilitasyon
kanununu veto etti.

00:10:53.720 --> 00:10:56.360
Biz protesto ettik. O imzaladı.

00:10:57.120 --> 00:11:02.096
Daha sonra bu kanunu yürürlüğe 
sokmak için gereken yasalar

00:11:02.120 --> 00:11:04.536
aslında imzalanmadı.

00:11:04.560 --> 00:11:06.920
Biz gösteri yaptık. İmzalandı.

00:11:07.680 --> 00:11:11.536
Ve Engelli Amerikalılar Kanunu (ADA),

00:11:11.560 --> 00:11:14.576
bizim Özgürlük Duyurma Kanunumuz,

00:11:14.600 --> 00:11:20.016
Meclisten veya Senatodan geçmeyecek
gibi gözüktüğünde

00:11:20.040 --> 00:11:24.296
Amerika'nın her yanındaki
engelli insanlar toplandı

00:11:24.320 --> 00:11:27.880
ve Capitol basamaklarını 
sürünerek çıktılar.

00:11:29.560 --> 00:11:32.296
O inanılmaz bir gündü

00:11:32.320 --> 00:11:35.800
ve Meclisle Senato ADA kanununu geçirdi.

00:11:36.520 --> 00:11:41.976
Sonra başkan Bush ADA kanununu imzaladı.

00:11:42.000 --> 00:11:43.576
Çok güzel bir resim.

00:11:43.600 --> 00:11:47.656
Başkan Bush ADA kanununu
Beyaz Saray'ın çimenlerinde imzaladı.

00:11:47.680 --> 00:11:49.656
İnanılmaz bir gündü

00:11:49.680 --> 00:11:52.200
ve orada 2,000 kişi vardı.

00:11:53.000 --> 00:11:56.960
26 Temmuz 1990 günüydü.

00:11:57.720 --> 00:12:01.416
Ve konuşmasındaki en ünlü
kısım şuydu:

00:12:01.440 --> 00:12:07.040
"Utanç verici dışlayan duvarların
nihayet yıkılmasına izin verin."

NOTE Paragraph

00:12:08.000 --> 00:12:10.056
Odadaki 50 yaş ya da üstü olanlar,

00:12:10.080 --> 00:12:13.616
hatta 40 yaş ya da üstü olanlar,

00:12:13.640 --> 00:12:16.816
sokaklarda rampalar olmayan
zamanları hatırlarsınız,

00:12:16.840 --> 00:12:18.896
otobüslerin erişilebilir olmadığı,

00:12:18.920 --> 00:12:20.896
trenlerin erişilebilir olmadığı,

00:12:20.920 --> 00:12:24.736
alışveriş merkezlerinde
erişilebilir tuvalet olmadığı,

00:12:24.760 --> 00:12:27.896
işaret dili tercümanının
kesinlikle olmadığı,

00:12:27.920 --> 00:12:32.096
ya da altyazının veya kabartma yazının
ya da diğer desteklerin.

00:12:32.120 --> 00:12:34.056
Bunlar değişti

00:12:34.080 --> 00:12:36.736
ve dünyaya ilham verdi.

00:12:36.760 --> 00:12:41.576
Ve dünyanın her ucundaki engelli insanlar
bizdeki gibi kanunlar istiyorlar

00:12:41.600 --> 00:12:43.840
ve bunların uygulanmalarını istiyorlar.

NOTE Paragraph

00:12:44.600 --> 00:12:47.416
Bizim burada gördüğümüz

00:12:47.440 --> 00:12:50.720
Engelli Hakları Sözleşmesi.

00:12:51.160 --> 00:12:55.016
2006'da kabul edilen bir antlaşmaydı.

00:12:55.040 --> 00:12:59.016
10. yıl dönümünü kutluyor.

00:12:59.040 --> 00:13:03.480
165'ten fazla ülke bu antlaşmaya katıldı.

00:13:04.160 --> 00:13:08.256
Bu anlaşma sadece engelli 
insanlara odaklanan ilk uluslararası

00:13:08.280 --> 00:13:10.840
insan hakları antlaşmasıdır.

00:13:11.520 --> 00:13:15.656
Ama üzgünüm ki ABD Senatomuz

00:13:15.680 --> 00:13:20.936
başkanımıza onaylaması için 
tavsiye vermekte başarısız oldu.

00:13:20.960 --> 00:13:23.896
Biz 2009'da imzaladık

00:13:23.920 --> 00:13:28.136
ama onay olmadığı için uygulamaya giremedi

00:13:28.160 --> 00:13:31.376
ve başkan, hiçbir başkan,
Senatonun izni olmadan

00:13:31.400 --> 00:13:33.960
bir antlaşmayı onaylayamaz.

00:13:34.560 --> 00:13:38.016
ABD Senatosu'nun işini gerçekten

00:13:38.040 --> 00:13:41.576
yapması gerektiğini hissediyoruz ve

00:13:41.600 --> 00:13:45.776
Senato'nun bize Amerikalılar olarak
olanak sağlaması gerektiğini hissediyoruz:

00:13:45.800 --> 00:13:50.936
sadece dünyanın etrafındaki hukûmetleri
ve engelli insanları yaptığımız

00:13:50.960 --> 00:13:54.816
iyi şeyler hakkında 
bilgilendirmek için değil,

00:13:54.840 --> 00:13:56.856
aynı zamanda

00:13:56.880 --> 00:14:00.696
engelli insanların 
ülkemizdeki diğer insanlar gibi

00:14:00.720 --> 00:14:04.376
seyahat etmek, yurt dışında 
okumak ve çalışmak için

00:14:04.400 --> 00:14:06.776
aynı fırsatlara sahip olsun diye.

00:14:06.800 --> 00:14:10.936
Çoğu ülke bizimle aynı
kanunlara sahip olmadıkça

00:14:10.960 --> 00:14:13.576
ve sahip olanlar bunları uygulamadıkça

00:14:13.600 --> 00:14:16.680
engelli insanlar için fırsatlar limitli.

NOTE Paragraph

00:14:17.840 --> 00:14:19.776
Ben yurt dışına seyahat ettiğimde,

00:14:19.800 --> 00:14:22.616
her zaman engelli kadınlarla tanışıyorum

00:14:22.640 --> 00:14:25.096
ve bu kadınlar bana

00:14:25.120 --> 00:14:29.456
şiddet ve tecavüze uğradıklarını
anlatıyorlar

00:14:29.480 --> 00:14:33.136
ve bu şiddet formlarının

00:14:33.160 --> 00:14:38.656
aile üyelerinden ya da tanıdıkları hatta
onlar için çalışan insanlardan

00:14:38.680 --> 00:14:41.256
geldiğini söylüyorlar.

00:14:41.280 --> 00:14:44.696
Genellikle bu davalara hüküm verilmiyor.

00:14:44.720 --> 00:14:46.696
İş teklifi alan

00:14:46.720 --> 00:14:51.376
engelli insanlarla tanışıyorum.

00:14:51.400 --> 00:14:54.776
Bu teklifler o ülkede bir kontenjan 
sistemi olduğu için yapılıyor.

00:14:54.800 --> 00:14:57.336
Ceza parasından kaçınmak için

00:14:57.360 --> 00:14:59.616
sizi işe alıyorlar

00:14:59.640 --> 00:15:00.896
ve sonra diyorlar ki

00:15:00.920 --> 00:15:02.776
"İşe gelmene gerek yok

00:15:02.800 --> 00:15:05.960
çünkü burada sana
aslında ihtiyacımız yok."

00:15:06.800 --> 00:15:09.376
İdrar kokusunun çok güçlü olduğu

00:15:09.400 --> 00:15:13.256
enstitüleri ziyaret ettim.

00:15:13.280 --> 00:15:16.376
Koku o kadar güçlü ki
aracının kapısını açmadan

00:15:16.400 --> 00:15:18.416
geriye çekiliyorsun.

00:15:18.440 --> 00:15:21.256
Ve insanların gerekli desteklerle 


00:15:21.280 --> 00:15:26.176
bir topluluk içinde yaşaması gereken 
enstitülülere girdim.

00:15:26.200 --> 00:15:29.256
Ve neredeyse çıplak olan insanlar gördüm,

00:15:29.280 --> 00:15:31.776
kimyasal uyuşturucu almış insanlar,

00:15:31.800 --> 00:15:34.280
umutsuz bir hayat yaşayan insanlar.

00:15:35.120 --> 00:15:40.440
Bunlar ABD'nin doğru yapması gereken
şeylerden birkaçı.

00:15:41.240 --> 00:15:44.416
Ayrımcılığı gördüğümüzde anlıyoruz

00:15:44.440 --> 00:15:46.480
ve bunun için birlikte savaşmalıyız.

NOTE Paragraph

00:15:47.120 --> 00:15:50.280
Birlikte yapabileceğimiz şey ne peki?

00:15:51.320 --> 00:15:54.096
Sizi şunun farkına varmaya 
teşvik ediyorum:

00:15:54.120 --> 00:15:59.280
engellilik hayatınızın her aşamasında
katılabileceğiniz bir aile.

00:16:00.040 --> 00:16:04.520
Hiçbir kemiğinizi kırdınız mı?
Lütfen el kaldırın.

00:16:06.800 --> 00:16:11.576
Bugün buradan ayrılınca sizden
o süreçte hayatın sizin için nasıl

00:16:11.600 --> 00:16:15.456
olduğuna dair birkaç cümle
yazmanızı istiyorum.

00:16:15.480 --> 00:16:18.016
Çünkü insanlardan çoğu zaman 
şunu duyuyorum:

00:16:18.040 --> 00:16:21.056
"Bunu yapamazdım, onu yapamazdım.

00:16:21.080 --> 00:16:25.376
İnsanlar benimle farklı konuşurlardı.
Bana karşı farklı davranırlardı."

00:16:25.400 --> 00:16:29.256
Bu benim ve diğer engelli 
insanların açıkça

00:16:29.280 --> 00:16:30.840
gördüğümüz şeyler.

NOTE Paragraph

00:16:31.520 --> 00:16:34.256
Ama biz -- bu odadaki siz,

00:16:34.280 --> 00:16:37.496
bu TED konuşmasını dinleyen
ve izleyen insanlar --

00:16:37.520 --> 00:16:40.656
biz birlikte bir fark yaratabiliriz.

00:16:40.680 --> 00:16:43.760
Birlikte adalet için 
sesimizi yükseltebiliriz.

00:16:44.280 --> 00:16:47.120
Birlikte dünyayı değiştirmek için
yardım edebiliriz.

NOTE Paragraph

00:16:47.960 --> 00:16:50.536
Teşekkürler. 
Gidip otobüsümü yakalamam lazım.

NOTE Paragraph

00:16:50.560 --> 00:16:57.000
(Alkış)