0:00:00.000,0:00:02.000
Unë jam një dijetar,

0:00:02.000,0:00:04.000
ose më saktësisht,

0:00:04.000,0:00:06.000
një dijetar me

0:00:06.000,0:00:08.000
autizëm të lartë funksionimi.

0:00:08.000,0:00:10.000
Është gjendje e rrallë.

0:00:10.000,0:00:13.000
E edhe më e rrallë kur,

0:00:13.000,0:00:15.000
si në rastin tim,

0:00:15.000,0:00:17.000
shoqërohet me vetëdije

0:00:17.000,0:00:20.000
dhe zotërim të gjuhës.

0:00:20.000,0:00:23.000
Shumë shpesh kur njihem mej dikë

0:00:23.000,0:00:25.000
dhe e kuptojnë këtë gjë për mua

0:00:25.000,0:00:28.000
ekziston një lloj pakëndshmërie.

0:00:28.000,0:00:31.000
E shoh në sytë e tyre.

0:00:31.000,0:00:34.000
Ata duan të më pyesin diçka.

0:00:34.000,0:00:36.000
Dhe në fund, mjaft shpesh,

0:00:36.000,0:00:39.000
dëshira është më e madhe se ata

0:00:39.000,0:00:41.000
dhe ata e nxjerrin atë jashtë:

0:00:41.000,0:00:43.000
"Unë t'a tregoj datën time të lindjes,

0:00:43.000,0:00:45.000
a mund të më thuash se në cilën ditë të javës kam lindur?"

0:00:45.000,0:00:48.000
(Të qeshura)

0:00:48.000,0:00:51.000
Ose përmendin rrënjët kubike

0:00:51.000,0:00:55.000
apo më pyesin ta recitoj një numër apo tekst të gjatë.

0:00:55.000,0:00:57.000
Shpresoj se do më falni

0:00:57.000,0:01:00.000
nëse nuk performoj

0:01:00.000,0:01:04.000
një shfaqje të dijës për ju sot.

0:01:04.000,0:01:07.000
Në vend të kësaj do të flas

0:01:07.000,0:01:09.000
për diçka

0:01:09.000,0:01:11.000
shumë më interesante

0:01:11.000,0:01:14.000
se datat e lindjes dhe rrënjët kubike --

0:01:14.000,0:01:16.000
diçka më të thellë

0:01:16.000,0:01:19.000
dhe më të afërt, me mendjen time, sesa puna.

0:01:19.000,0:01:21.000
Dua të flas shkurt

0:01:21.000,0:01:24.000
në lidhje me perceptimin.

0:01:24.000,0:01:27.000
Kur ai i shkruante shfaqjet dhe storiet e shkurta

0:01:27.000,0:01:29.000
që do ta bënin të famshëm,

0:01:29.000,0:01:32.000
Anton Chekhov mbante një bllok shënimesh

0:01:32.000,0:01:34.000
ku shënonte

0:01:34.000,0:01:36.000
observimet e tij

0:01:36.000,0:01:38.000
të botës që e rrethonte --

0:01:38.000,0:01:40.000
detaje të vogla

0:01:40.000,0:01:43.000
që të tjerëve siç duket ju iknin.

0:01:43.000,0:01:46.000
Sa herë që e lexoj Chekhov

0:01:46.000,0:01:50.000
dhe vizionin e tij unik mbi jetën njerëzore,

0:01:50.000,0:01:52.000
ma përkujton pse unë gjithashtu

0:01:52.000,0:01:54.000
u bëra shkrimtar.

0:01:54.000,0:01:56.000
Në librat e mi,

0:01:56.000,0:01:58.000
eksploroj natyrën e perceptimit

0:01:58.000,0:02:01.000
dhe si mënyra të ndryshme të përceptimit

0:02:01.000,0:02:03.000
krijojnë mënyra të ndryshme të dijes

0:02:03.000,0:02:06.000
dhe kuptimit.

0:02:08.000,0:02:10.000
Ja ku janë tri pyetje

0:02:10.000,0:02:12.000
të nxjerra nga puna ima.

0:02:12.000,0:02:14.000
Para se të mundoheni t'i zgjithni ato,

0:02:14.000,0:02:17.000
ju kisha lutur të konsideroni për një çast

0:02:17.000,0:02:19.000
intuitën

0:02:19.000,0:02:21.000
dhe instiktet tuaja

0:02:21.000,0:02:23.000
që ju sillen në kokë dhe në zemër

0:02:23.000,0:02:26.000
deri sa jeni duke i shikuar ato.

0:02:26.000,0:02:29.000
Për shembull, kalkulimi:

0:02:29.000,0:02:31.000
a mund ta ndjeni se në cilën linjë të numrave

0:02:31.000,0:02:34.000
do të gjendet zgjidhja?

0:02:34.000,0:02:37.000
Ose shikoni fjalën e huaj dhe tingujt:

0:02:37.000,0:02:39.000
a mund ta keni një ide të gamës së kuptimeve

0:02:39.000,0:02:42.000
nga e cila ju drejton kjo fjalë?

0:02:42.000,0:02:45.000
Dhe në aspektin e poezisë,

0:02:45.000,0:02:47.000
pse poeti e përdor fjalën "hare" (hace)

0:02:47.000,0:02:50.000
në vend të "rabbit" (lepur)?

0:02:51.000,0:02:53.000
Po ju lus ta bëni këtë

0:02:53.000,0:02:57.000
sepse besoj se perceptimet tona personale,

0:02:57.000,0:02:59.000
janë në zemër të asaj

0:02:59.000,0:03:01.000
se si ne fitojmë njohuri.

0:03:01.000,0:03:03.000
Gjykimet estetike,

0:03:03.000,0:03:06.000
në vend të arsyetimit abstrakt,

0:03:06.000,0:03:08.000
drejtojnë dhe i japin formë procesit

0:03:08.000,0:03:11.000
përmes të cilit arrijmë ta dijmë

0:03:11.000,0:03:13.000
atë që dijmë.

0:03:13.000,0:03:16.000
Unë jam shembull ekstrem i kësaj.

0:03:16.000,0:03:19.000
Botat e mia të fjalëve dhe numrave

0:03:19.000,0:03:21.000
të turbulluara me ngjyra, emocione

0:03:21.000,0:03:23.000
dhe personalitete.

0:03:23.000,0:03:25.000
Siç tha Juan,

0:03:25.000,0:03:28.000
është gjendja që shkencëtarët e njohin si sinestezi,

0:03:28.000,0:03:30.000
një ndër-bisedim i çuditshëm

0:03:30.000,0:03:33.000
në mes shqisave.

0:03:36.000,0:03:38.000
Ja ku janë numrat nga 1 deri 12

0:03:38.000,0:03:40.000
si unë i shoh --

0:03:40.000,0:03:44.000
secili numër me formën dhe karakterin e vet.

0:03:44.000,0:03:46.000
1 është blic i dritës së bardhë.

0:03:46.000,0:03:51.000
6 është një vrimë e vogël dhe shumë e dhimbshme.

0:03:51.000,0:03:54.000
Skicat janë në bardhë e zi këtu,

0:03:54.000,0:03:56.000
por në mendjen time ato kanë ngjyra.

0:03:56.000,0:03:58.000
3 është i gjelbër.

0:03:58.000,0:04:00.000
4 është i kaltër.

0:04:00.000,0:04:03.000
5 është i verdhë.

0:04:05.000,0:04:07.000
Unë gjithashtu vizatoj.

0:04:07.000,0:04:10.000
Dhe ja ku është një prej pikturave të mia.

0:04:10.000,0:04:14.000
Eshtë shumëzim i dy numrave të thjeshtë.

0:04:14.000,0:04:16.000
Format 3-dimensionale

0:04:16.000,0:04:19.000
dhe hapësira që ato krijojnë në mes

0:04:19.000,0:04:21.000
krijon një formë të re,

0:04:21.000,0:04:24.000
përgjigjen në shumën.

0:04:24.000,0:04:26.000
Cka për numrat më të mëdhenjë?

0:04:26.000,0:04:30.000
Nuk mund ta gjeni një më të madh se Pi,

0:04:30.000,0:04:32.000
konstanta matematikore.

0:04:32.000,0:04:34.000
Eshtë numër i pafund --

0:04:34.000,0:04:36.000
nuk përfundon kurrë.

0:04:36.000,0:04:38.000
Në këtë pikturë që unë e kam bërë

0:04:38.000,0:04:42.000
nga 20 decimalet e para të Pi,

0:04:42.000,0:04:44.000
unë kam marrë ngjyrat

0:04:44.000,0:04:47.000
emocionet dhe përbërjet

0:04:47.000,0:04:49.000
dhe i bëj të gjitha bashkë

0:04:49.000,0:04:54.000
në një peisazh rrotullues numerik.

0:04:54.000,0:04:57.000
Por nuk janë vetëm numrat që i shoh në ngjyra.

0:04:57.000,0:04:59.000
Fjalët gjithashtu, për mua,

0:04:59.000,0:05:01.000
kanë ngjyra dhe emocione

0:05:01.000,0:05:03.000
dhe përbërje.

0:05:03.000,0:05:05.000
Dhe kjo është një frazë hapëse

0:05:05.000,0:05:07.000
nga novela "Lolita."

0:05:07.000,0:05:11.000
Dhe Nabakov vet ishte sinestetik.

0:05:11.000,0:05:13.000
Dhe mund ta shihni këtu

0:05:13.000,0:05:16.000
se si perceptimi im i tingullit L

0:05:16.000,0:05:18.000
ndihmon aliteracionin

0:05:18.000,0:05:21.000
të shfaqet menjëherë.

0:05:21.000,0:05:23.000
Një tjetër shembull:

0:05:23.000,0:05:25.000
pak më shumë matematikor.

0:05:25.000,0:05:27.000
Dhe pyes veten se a do ta vëreni disa nga ju

0:05:27.000,0:05:29.000
konstruktimin e fjalisë

0:05:29.000,0:05:32.000
nga "The Great Gatsby."

0:05:33.000,0:05:36.000
Ka një procesion të rrokjeve --

0:05:36.000,0:05:38.000
grurë. një;

0:05:38.000,0:05:40.000
stepat, dy;

0:05:40.000,0:05:43.000
qytezat e humbura suedeze, tre --

0:05:43.000,0:05:45.000
një, dy, tre.

0:05:45.000,0:05:49.000
Dhe ky efekt është shumë i këndshëm në mendje,

0:05:49.000,0:05:51.000
dhe ndihmon që fjalia

0:05:51.000,0:05:54.000
të duket si duhet.

0:05:54.000,0:05:56.000
T'i kthehemi pyetjeve

0:05:56.000,0:05:59.000
që ua bëra pak më parë.

0:05:59.000,0:06:02.000
64 shumëzuar me 75

0:06:02.000,0:06:05.000
Nëse dikush nga ju luan shah,

0:06:05.000,0:06:07.000
e dini se 64

0:06:07.000,0:06:10.000
është numër katror,

0:06:10.000,0:06:12.000
dhe për këtë tabelat e shahut,

0:06:12.000,0:06:14.000
8 me 8,

0:06:14.000,0:06:17.000
kanë 64 katrorë.

0:06:17.000,0:06:19.000
Pra kjo na jep neve një formë

0:06:19.000,0:06:22.000
që mund ta paramendojmë, që mund ta perceptojmë.

0:06:22.000,0:06:25.000
Cka për numrin 75?

0:06:25.000,0:06:27.000
Nëse 100,

0:06:27.000,0:06:30.000
nëse e mendojmë numrin 100 si numër katror,

0:06:30.000,0:06:33.000
75 do të dukej kështu.

0:06:33.000,0:06:35.000
Pra çka ne duhet të bëjmë tash

0:06:35.000,0:06:37.000
është t'i vendosim këto dy piktura

0:06:37.000,0:06:39.000
së bashku në mendjen tonë --

0:06:39.000,0:06:42.000
kështu disi.

0:06:42.000,0:06:46.000
64 bëhet 6,400.

0:06:46.000,0:06:50.000
Dhe në këndin e djathtë,

0:06:50.000,0:06:52.000
nuk keni për të kalkuluar asgjë.

0:06:52.000,0:06:54.000
Katër përreth, katër lart dhe poshtë --

0:06:54.000,0:06:57.000
janë 16.

0:06:57.000,0:06:59.000
Pra çfarë shuma është duke kërkuar nga ju të bëni

0:06:59.000,0:07:01.000
është 16,

0:07:01.000,0:07:04.000
16, 16.

0:07:04.000,0:07:06.000
Kjo është shumë më e lehtë

0:07:06.000,0:07:09.000
se sa mënyra si shkolla u ka mësuar të llogarisni, jam i sigurtë.

0:07:09.000,0:07:11.000
Eshtë 16, 16, 16, 48.

0:07:11.000,0:07:13.000
4,800 --

0:07:13.000,0:07:15.000
4,800,

0:07:15.000,0:07:18.000
përgjigja në shumën.

0:07:18.000,0:07:20.000
Tani e lehtë kur e din se si.

0:07:20.000,0:07:23.000
(Të qeshura)

0:07:23.000,0:07:26.000
Pyetja e dytë ishte një fjalë islandeze.

0:07:26.000,0:07:29.000
Po supozoj se nuk ka shumë njerëz këtu

0:07:29.000,0:07:31.000
që flasin islandisht.

0:07:31.000,0:07:34.000
Prandaj po ua kufizoj zgjedhjen në dy.

0:07:36.000,0:07:38.000
Hnugginn:

0:07:38.000,0:07:40.000
a është fjalë e lumtur,

0:07:40.000,0:07:42.000
apo trishtuese?

0:07:42.000,0:07:44.000
Cka thoni ju?

0:07:45.000,0:07:47.000
Në rregull.

0:07:47.000,0:07:49.000
Disa njerëz thonë se është e lumtur.

0:07:49.000,0:07:51.000
Plot njerëz, shumica e njerëzve,

0:07:51.000,0:07:53.000
thonë trishtuese.

0:07:53.000,0:07:57.000
Dhe në fakt do të thotë trishtuese.

0:07:57.000,0:08:00.000
(Të qeshura)

0:08:00.000,0:08:03.000
Pse, statistikisht,

0:08:03.000,0:08:05.000
shumica e njerëzve

0:08:05.000,0:08:07.000
thonë se një fjalë është trishtuese, në këtë rast,

0:08:07.000,0:08:10.000
e rëndë në raste tjera?

0:08:10.000,0:08:13.000
Në teorinë time, gjuha zhvillohet në atë mënyrë

0:08:13.000,0:08:15.000
ku tingujt përshtaten,

0:08:15.000,0:08:18.000
korrespondojnë me, subjektivën,

0:08:18.000,0:08:20.000
me eksperiencen,

0:08:20.000,0:08:22.000
personale intuitive

0:08:22.000,0:08:24.000
të dëgjuesit.

0:08:25.000,0:08:28.000
Ta shikojmë pyetjen e tretë.

0:08:29.000,0:08:32.000
Eshtë një rresht nga poema e John Keats.

0:08:32.000,0:08:35.000
Fjalët, sikur numrat,

0:08:35.000,0:08:38.000
shprehin marrëdhënie thelbësore

0:08:38.000,0:08:40.000
në mes të objekteve

0:08:40.000,0:08:42.000
dhe ndodhive dhe forcave

0:08:42.000,0:08:44.000
që përbëjnë botën tonë.

0:08:44.000,0:08:47.000
Eshtë e logjikshme që ne, duke ekzistuar në këtë botë,

0:08:47.000,0:08:49.000
do duhej që gjatë jetës sonë

0:08:49.000,0:08:52.000
intuitivisht t'i absorbojmë këto marrëdhënie.

0:08:52.000,0:08:55.000
Dhe poetët, sikur artistët e tjerë,

0:08:55.000,0:08:58.000
luajnë me këto kuptime intuitive.

0:08:58.000,0:09:01.000
Në rastin e "hare" (hace),

0:09:01.000,0:09:03.000
është tingull i dykuptimtë në gjuhën angleze.

0:09:03.000,0:09:06.000
Mund ta ketë kuptimin edhe të fibrave që dalin nga koka.

0:09:06.000,0:09:08.000
Dhe nëse e mendojmë këtë --

0:09:08.000,0:09:10.000
le ta vendosi pikturën --

0:09:10.000,0:09:13.000
fibrat paraqesin ndjeshmëri.

0:09:14.000,0:09:17.000
Ato reagojnë ndaj lëvizjes më të vogël

0:09:17.000,0:09:20.000
mocionit, apo emocionit.

0:09:20.000,0:09:24.000
Pra çka keni është një atmosferë

0:09:24.000,0:09:26.000
e ndjeshmërisë dhe tensionit.

0:09:26.000,0:09:28.000
Lepuri vetvetiu, kafsha --

0:09:28.000,0:09:31.000
jo maca, jo qeni, lepuri --

0:09:31.000,0:09:33.000
pse lepuri?

0:09:33.000,0:09:35.000
Sepse mendoni për pikturën --

0:09:35.000,0:09:37.000
jo fjalën, pikturën.

0:09:37.000,0:09:39.000
Veshët e zgjatur,

0:09:39.000,0:09:41.000
këmbët e mëdha,

0:09:41.000,0:09:44.000
na ndihmojnë ta shohim, ta ndjejmë intuitivisht,

0:09:44.000,0:09:47.000
se çka do të thotë të çalosh,

0:09:47.000,0:09:50.000
dhe të dridhesh.

0:09:50.000,0:09:52.000
Prandaj në këto pak minuta,

0:09:52.000,0:09:54.000
shpresoj se kam mundur të ndaj

0:09:54.000,0:09:57.000
sado pak nga vizioni im për gjërat

0:09:57.000,0:10:00.000
dhe t'u tregoj

0:10:00.000,0:10:03.000
se fjalët mund të kenë ngjyra dhe emocione,

0:10:03.000,0:10:06.000
numra, forma dhe personalitete.

0:10:06.000,0:10:08.000
Bota është më e pasur,

0:10:08.000,0:10:10.000
më e gjerë

0:10:10.000,0:10:13.000
se sa duket se është.

0:10:13.000,0:10:16.000
Shpresoj se ua kam ngjallur dëshirën

0:10:16.000,0:10:19.000
të mësoni ta shihni botën me sy të rinjë.

0:10:19.000,0:10:21.000
Faleminderit.

0:10:21.000,0:10:32.000
(Duartrokitje)