0:00:00.000,0:00:02.000
Ik ben een savant,

0:00:02.000,0:00:04.000
of eigenlijk beter,

0:00:04.000,0:00:06.000
een hoogfunctionerende

0:00:06.000,0:00:08.000
autistische savant.

0:00:08.000,0:00:10.000
Het is een zeldzame eigenschap.

0:00:10.000,0:00:13.000
Nog zeldzamer wanneer het gepaard gaat,

0:00:13.000,0:00:15.000
zoals in mijn geval,

0:00:15.000,0:00:17.000
met zelfbewustzijn

0:00:17.000,0:00:20.000
en een meesterschap van taal.

0:00:20.000,0:00:23.000
Heel vaak wanneer ik iemand ontmoet

0:00:23.000,0:00:25.000
en zij dit over mij te weten komen,

0:00:25.000,0:00:28.000
is er een soort van ongemak.

0:00:28.000,0:00:31.000
Ik kan dat aan hun ogen zien.

0:00:31.000,0:00:34.000
Ze willen mij iets vragen.

0:00:34.000,0:00:36.000
Uiteindelijk

0:00:36.000,0:00:39.000
is de behoefte vaak sterker dan henzelf

0:00:39.000,0:00:41.000
en gooien ze het eruit:

0:00:41.000,0:00:43.000
"Als ik je mijn geboortedatum geef,

0:00:43.000,0:00:45.000
kun je mij dan vertellen welke dag van de week ik geboren ben?

0:00:45.000,0:00:48.000
(Gelach)

0:00:48.000,0:00:51.000
Of ze noemen derdemachtswortels

0:00:51.000,0:00:55.000
of ze vragen mij een lang getal of lange tekst op te zeggen.

0:00:55.000,0:00:57.000
Ik hoop dat jullie mij vergeven

0:00:57.000,0:01:00.000
als ik dat vandaag niet doe,

0:01:00.000,0:01:04.000
zo'n one-man savant show.

0:01:04.000,0:01:07.000
Ik ga in plaats daarvan praten

0:01:07.000,0:01:09.000
over iets

0:01:09.000,0:01:11.000
veel interessanter

0:01:11.000,0:01:14.000
dan geboortedata en derdemachtswortels --

0:01:14.000,0:01:16.000
ietsje dieper

0:01:16.000,0:01:19.000
en volgens mij veel dichterbij dan werk.

0:01:19.000,0:01:21.000
Ik wil heel in het kort met jullie

0:01:21.000,0:01:24.000
over waarneming praten.

0:01:24.000,0:01:27.000
Toen hij toneelstukken en korte verhalen schreef

0:01:27.000,0:01:29.000
die hem beroemd zouden maken,

0:01:29.000,0:01:32.000
hield Anton Tsjechov een aantekeningenboek bij

0:01:32.000,0:01:34.000
waarin hij zijn

0:01:34.000,0:01:36.000
observaties schreef

0:01:36.000,0:01:38.000
over de wereld om hem heen --

0:01:38.000,0:01:40.000
kleine details

0:01:40.000,0:01:43.000
die andere mensen schenen te missen.

0:01:43.000,0:01:46.000
Elke keer wanneer ik Tsjechov lees

0:01:46.000,0:01:50.000
en zijn bijzondere visie over het menselijk leven,

0:01:50.000,0:01:52.000
herinnert het mij aan waarom ook ik

0:01:52.000,0:01:54.000
schrijver werd.

0:01:54.000,0:01:56.000
In mijn boeken,

0:01:56.000,0:01:58.000
onderzoek ik de aard van de waarneming

0:01:58.000,0:02:01.000
en hoe verschillende soorten waarneming

0:02:01.000,0:02:03.000
verschillende soorten van weten

0:02:03.000,0:02:06.000
en begrip creëren.

0:02:08.000,0:02:10.000
Hier zijn drie vragen

0:02:10.000,0:02:12.000
uit mijn werk.

0:02:12.000,0:02:14.000
In plaats van ze op te lossen,

0:02:14.000,0:02:17.000
ga ik jullie vragen even een moment

0:02:17.000,0:02:19.000
de intuïties

0:02:19.000,0:02:21.000
en het onderbuikgevoel te overwegen

0:02:21.000,0:02:23.000
die door jullie hoofd en hart gaan

0:02:23.000,0:02:26.000
wanneer jullie ernaar kijken.

0:02:26.000,0:02:29.000
Bijvoorbeeld, de berekening.

0:02:29.000,0:02:31.000
Kunnen jullie voelen waar op de getallenlijn

0:02:31.000,0:02:34.000
de oplossing waarschijnlijk ligt?

0:02:34.000,0:02:37.000
Of kijk naar het buitenlandse woord en het geluid.

0:02:37.000,0:02:39.000
Kunnen jullie een voorgevoel van mogelijke betekenissen

0:02:39.000,0:02:42.000
waarnaar ze jullie verwijzen, te pakken krijgen?

0:02:42.000,0:02:45.000
Als we het hebben over de regels van de poëzie,

0:02:45.000,0:02:47.000
waarom gebruikt de poëet het woord haas

0:02:47.000,0:02:50.000
in plaats van konijn?

0:02:51.000,0:02:53.000
Ik vraag je om dit te doen

0:02:53.000,0:02:57.000
omdat ik geloof dat onze persoonlijke waarnemingen

0:02:57.000,0:02:59.000
het hart zijn

0:02:59.000,0:03:01.000
van hoe wij kennis vergaren.

0:03:01.000,0:03:03.000
Eerder esthetische beoordelingen

0:03:03.000,0:03:06.000
dan abstracte redenering

0:03:06.000,0:03:08.000
begeleiden en vormen het proces

0:03:08.000,0:03:11.000
waarbij we allemaal te weten komen

0:03:11.000,0:03:13.000
wat we weten.

0:03:13.000,0:03:16.000
Ik ben een extreem voorbeeld hiervan.

0:03:16.000,0:03:19.000
Mijn wereld van woorden en getallen

0:03:19.000,0:03:21.000
vermengen zich met kleuren, emoties

0:03:21.000,0:03:23.000
en persoonlijkheid.

0:03:23.000,0:03:25.000
Zoals Juan zei,

0:03:25.000,0:03:28.000
het is een aandoening die wetenschappers synesthesie noemen,

0:03:28.000,0:03:30.000
een ongewone verbinding

0:03:30.000,0:03:33.000
tussen de zintuigen.

0:03:36.000,0:03:38.000
Hier zijn de getallen een tot 12

0:03:38.000,0:03:40.000
zoals ik ze zie --

0:03:40.000,0:03:44.000
ieder getal met zijn eigen vorm en karakter.

0:03:44.000,0:03:46.000
Een is een wit flitslicht.

0:03:46.000,0:03:51.000
Zes is een klein en erg verdrietig zwart gat.

0:03:51.000,0:03:54.000
De tekeningen zijn hier in zwart en wit

0:03:54.000,0:03:56.000
maar in mijn gedachten hebben ze kleuren.

0:03:56.000,0:03:58.000
Drie is groen.

0:03:58.000,0:04:00.000
Vier is blauw.

0:04:00.000,0:04:03.000
Vijf is geel.

0:04:05.000,0:04:07.000
Ik schilder ook.

0:04:07.000,0:04:10.000
Hier is een van mijn schilderijen.

0:04:10.000,0:04:14.000
Het is een optelsom van twee priemgetallen.

0:04:14.000,0:04:16.000
Driedimensionale vormen

0:04:16.000,0:04:19.000
en de ruimte die zij in het midden maken

0:04:19.000,0:04:21.000
creëert een nieuwe vorm,

0:04:21.000,0:04:24.000
het antwoord op de som.

0:04:24.000,0:04:26.000
Hoe zit het met grotere getallen?

0:04:26.000,0:04:30.000
Je kunt het niet veel groter dan Pi krijgen,

0:04:30.000,0:04:32.000
de mathematische constante.

0:04:32.000,0:04:34.000
Het is een oneindig getal --

0:04:34.000,0:04:36.000
letterlijk tot in het oneindige.

0:04:36.000,0:04:38.000
Op dit schilderij dat ik maakte

0:04:38.000,0:04:42.000
van de eerste 20 decimalen van Pi,

0:04:42.000,0:04:44.000
neem ik de kleuren

0:04:44.000,0:04:47.000
en de emoties en de texturen

0:04:47.000,0:04:49.000
en breng ze allemaal bij elkaar

0:04:49.000,0:04:54.000
in een soort van rollend numeriek landschap.

0:04:54.000,0:04:57.000
Het zijn niet alleen de getallen die ik in kleuren zie.

0:04:57.000,0:04:59.000
Woorden hebben voor mij ook

0:04:59.000,0:05:01.000
kleuren en emoties

0:05:01.000,0:05:03.000
en texturen.

0:05:03.000,0:05:05.000
Dit is een openingszin

0:05:05.000,0:05:07.000
van de roman "Lolita."

0:05:07.000,0:05:11.000
Nabokov was zelf een synestheet.

0:05:11.000,0:05:13.000
Hier kunnen jullie zien

0:05:13.000,0:05:16.000
hoe mijn waarneming van het geluid L

0:05:16.000,0:05:18.000
de alliteratie helpt

0:05:18.000,0:05:21.000
om eruit te springen.

0:05:21.000,0:05:23.000
Een ander voorbeeld:

0:05:23.000,0:05:25.000
een klein beetje meer wiskundig.

0:05:25.000,0:05:27.000
Ik vraag mij af of sommige van jullie

0:05:27.000,0:05:29.000
de constructie van de zin

0:05:29.000,0:05:32.000
uit de "The Great Gatsby" opmerken.

0:05:33.000,0:05:36.000
Er is een opeenvolging van lettergrepen--

0:05:36.000,0:05:38.000
wheat [tarwe], een;

0:05:38.000,0:05:40.000
prairies; twee;

0:05:40.000,0:05:43.000
lost Swede towns [verloren Zweedse steden], drie --

0:05:43.000,0:05:45.000
een, twee, drie.

0:05:45.000,0:05:49.000
Dit effect is zeer aangenaam voor de geest,

0:05:49.000,0:05:51.000
en het helpt om de zin

0:05:51.000,0:05:54.000
te waarderen.

0:05:54.000,0:05:56.000
Laten we teruggaan naar de vragen

0:05:56.000,0:05:59.000
die ik jullie even tevoren stelde.

0:05:59.000,0:06:02.000
64 maal 75.

0:06:02.000,0:06:05.000
Als sommige van jullie schaak spelen,

0:06:05.000,0:06:07.000
zullen jullie weten dat 64

0:06:07.000,0:06:10.000
een kwadraatsgetal is,

0:06:10.000,0:06:12.000
en dat daarom schaakborden,

0:06:12.000,0:06:14.000
acht bij acht,

0:06:14.000,0:06:17.000
64 vierkanten hebben.

0:06:17.000,0:06:19.000
Dat geeft ons een vorm

0:06:19.000,0:06:22.000
die we ons kunnen voorstellen, die we kunnen begrijpen.

0:06:22.000,0:06:25.000
Maar wat doen we met 75?

0:06:25.000,0:06:27.000
Als 100,

0:06:27.000,0:06:30.000
als we denken aan 100 als een vierkant,

0:06:30.000,0:06:33.000
zou 75 er zo uitzien.

0:06:33.000,0:06:35.000
Wat we nu moeten doen

0:06:35.000,0:06:37.000
is deze twee plaatjes

0:06:37.000,0:06:39.000
samenbrengen in onze gedachten --

0:06:39.000,0:06:42.000
zoiets als dit.

0:06:42.000,0:06:46.000
64 wordt 6.400.

0:06:46.000,0:06:50.000
En in de rechterhoek,

0:06:50.000,0:06:52.000
hoef je helemaal niets te berekenen.

0:06:52.000,0:06:54.000
Vier kruislings, vier naar boven en naar beneden --

0:06:54.000,0:06:57.000
Het is 16.

0:06:57.000,0:06:59.000
Wat de som jullie eigenlijk vraagt om te doen

0:06:59.000,0:07:01.000
is 16,

0:07:01.000,0:07:04.000
16, 16.

0:07:04.000,0:07:06.000
Dat is een stuk eenvoudiger

0:07:06.000,0:07:09.000
dan hoe de school jullie wiskunde leerde, dat weet ik zeker.

0:07:09.000,0:07:11.000
Het is 16, 16, 16, 48,

0:07:11.000,0:07:13.000
4.800,--

0:07:13.000,0:07:15.000
4.800,

0:07:15.000,0:07:18.000
het antwoord op de som.

0:07:18.000,0:07:20.000
Eenvoudig als je maar weet hoe.

0:07:20.000,0:07:23.000
(gelach)

0:07:23.000,0:07:26.000
De tweede vraag was een IJslands woord.

0:07:26.000,0:07:29.000
Ik neem aan dat er weinig mensen hier zijn

0:07:29.000,0:07:31.000
die IJslands spreken.

0:07:31.000,0:07:34.000
Laat me de keuzes beperken tot twee.

0:07:36.000,0:07:38.000
Hnugginn:

0:07:38.000,0:07:40.000
is het een vrolijk woord,

0:07:40.000,0:07:42.000
of een droevig woord?

0:07:42.000,0:07:44.000
Wat zeggen jullie?

0:07:45.000,0:07:47.000
Okay.

0:07:47.000,0:07:49.000
Sommige mensen zeggen dat het vrolijk is.

0:07:49.000,0:07:51.000
De meeste mensen, de meerderheid van de mensen,

0:07:51.000,0:07:53.000
zeggen droevig.

0:07:53.000,0:07:57.000
En het betekent eigenlijk droevig.

0:07:57.000,0:08:00.000
(gelach)

0:08:00.000,0:08:03.000
Waarom zeggen, statistisch gezien,

0:08:03.000,0:08:05.000
de meerderheid van de mensen

0:08:05.000,0:08:07.000
dat een woord droevig is, in dit geval,

0:08:07.000,0:08:10.000
of zwaar in andere gevallen?

0:08:10.000,0:08:13.000
In mijn theorie, ontwikkelen talen zich op zo'n manier

0:08:13.000,0:08:15.000
dat de klank matcht,

0:08:15.000,0:08:18.000
correspondeert met de subjectieve,

0:08:18.000,0:08:20.000
met de persoonlijke

0:08:20.000,0:08:22.000
intuïtieve ervaring

0:08:22.000,0:08:24.000
van de luisteraar.

0:08:25.000,0:08:28.000
Laten we naar de derde vraag kijken.

0:08:29.000,0:08:32.000
Het is een zin van het gedicht door John Keats.

0:08:32.000,0:08:35.000
Woorden, zoals getallen,

0:08:35.000,0:08:38.000
drukken fundamentele relaties uit

0:08:38.000,0:08:40.000
tussen objecten

0:08:40.000,0:08:42.000
en gebeurtenissen en krachten

0:08:42.000,0:08:44.000
die onze wereld vormen.

0:08:44.000,0:08:47.000
Het is plausibel dat we, omdat we in deze wereld leven,

0:08:47.000,0:08:49.000
in de loop van ons leven

0:08:49.000,0:08:52.000
intuïtief deze relaties absorberen.

0:08:52.000,0:08:55.000
Poëten, zoals andere artiesten,

0:08:55.000,0:08:58.000
spelen met deze intuïtieve begrippen.

0:08:58.000,0:09:01.000
In het geval van de haas,

0:09:01.000,0:09:03.000
het is een tweeslachtig woord in het Engels.

0:09:03.000,0:09:06.000
Het kan ook de vezels die op ons hoofd groeien, betekenen.

0:09:06.000,0:09:08.000
Als we denken dat --

0:09:08.000,0:09:10.000
ik toon de tekening even --

0:09:10.000,0:09:13.000
De vezels staan voor kwetsbaarheid,

0:09:14.000,0:09:17.000
zij geven toe aan de lichtste beweging

0:09:17.000,0:09:20.000
of aan emotie.

0:09:20.000,0:09:24.000
Er ontstaat een atmosfeer

0:09:24.000,0:09:26.000
van kwetsbaarheid en spanning.

0:09:26.000,0:09:28.000
De haas zelf, het dier --

0:09:28.000,0:09:31.000
niet een kat, geen hond, een haas --

0:09:31.000,0:09:33.000
waarom een haas?

0:09:33.000,0:09:35.000
Omdat, denk aan de tekening,

0:09:35.000,0:09:37.000
niet het woord, de tekening.

0:09:37.000,0:09:39.000
De lange oren,

0:09:39.000,0:09:41.000
de oversized voeten

0:09:41.000,0:09:44.000
helpen ons te zien, intuïtief te voelen

0:09:44.000,0:09:47.000
wat het betekent om te hopsen

0:09:47.000,0:09:50.000
en te trillen.

0:09:50.000,0:09:52.000
In deze paar minuten,

0:09:52.000,0:09:54.000
hoop ik dat ik in staat ben geweest om

0:09:54.000,0:09:57.000
een klein beetje van mijn visie over dingen te delen,

0:09:57.000,0:10:00.000
en jullie te laten zien

0:10:00.000,0:10:03.000
dat woorden, kleuren en emoties kunnen hebben,

0:10:03.000,0:10:06.000
getallen, vormen en persoonlijkheden.

0:10:06.000,0:10:08.000
De wereld is rijker,

0:10:08.000,0:10:10.000
groter

0:10:10.000,0:10:13.000
dan ze maar al te vaak lijkt.

0:10:13.000,0:10:16.000
Ik hoop dat ik jullie het verlangen heb gegeven

0:10:16.000,0:10:19.000
de wereld met nieuwe ogen te leren zien.

0:10:19.000,0:10:21.000
Dank jullie wel.

0:10:21.000,0:10:32.000
(applaus)