0:00:00.000,0:00:02.000
Ja sam naučnik,

0:00:02.000,0:00:04.000
ili preciznije,

0:00:04.000,0:00:06.000
visoko funkcionalan

0:00:06.000,0:00:08.000
autističan naučnik.

0:00:08.000,0:00:10.000
To je rijetka pojava.

0:00:10.000,0:00:13.000
A još rjeđa ukoliko joj slijedi,

0:00:13.000,0:00:15.000
kao u mom slučaju,

0:00:15.000,0:00:17.000
samospoznaja

0:00:17.000,0:00:20.000
i svladavanje jezika.

0:00:20.000,0:00:23.000
Vrlo često kada upoznam nekoga

0:00:23.000,0:00:25.000
a oni saznaju te stvari o meni,

0:00:25.000,0:00:28.000
postoji određena doza nelagode.

0:00:28.000,0:00:31.000
Mogu im to vidjeti u očima.

0:00:31.000,0:00:34.000
Žele me pitati nešto.

0:00:34.000,0:00:36.000
I na kraju, prilično često,

0:00:36.000,0:00:39.000
nagon je snažniji od njih samih

0:00:39.000,0:00:41.000
i izbrbljaju se:

0:00:41.000,0:00:43.000
"Ukoliko vam dam svoj datum rođenja,

0:00:43.000,0:00:45.000
možete li mi reći koji dan u tjednu sam se rodio?"

0:00:45.000,0:00:48.000
(Smijeh)

0:00:48.000,0:00:51.000
Ili spomenu korijene

0:00:51.000,0:00:55.000
ili me zamole da im izrecitiram vrlo dugačak broj ili dugačak tekst.

0:00:55.000,0:00:57.000
Nadam se kako ćete mi oprostiti

0:00:57.000,0:01:00.000
ukoliko ne izvodim

0:01:00.000,0:01:04.000
danas neku vrstu predstave uobičajenu za naučnika.

0:01:04.000,0:01:07.000
Umjesto toga pričati ću

0:01:07.000,0:01:09.000
o nečemu

0:01:09.000,0:01:11.000
puno zanimljivijem

0:01:11.000,0:01:14.000
od datuma rođenja ili korijena --

0:01:14.000,0:01:16.000
malo dubljem

0:01:16.000,0:01:19.000
i malo bliže mom umu, nego poslu.

0:01:19.000,0:01:21.000
Želim vam ukratko pričati

0:01:21.000,0:01:24.000
o percepciji.

0:01:24.000,0:01:27.000
Kada je pisao drame i kratke priče

0:01:27.000,0:01:29.000
koje će ga učiniti poznatim,

0:01:29.000,0:01:32.000
Anton Čehov je imao bilježnicu

0:01:32.000,0:01:34.000
u koju je bilježio

0:01:34.000,0:01:36.000
svoja opažanja

0:01:36.000,0:01:38.000
o svijetu oko sebe --

0:01:38.000,0:01:40.000
male detalje

0:01:40.000,0:01:43.000
koji su drugim ljudima promakli.

0:01:43.000,0:01:46.000
Svaki put kada čitam Čehova

0:01:46.000,0:01:50.000
i njegovu jedinstvenu viziju ljudskog života,

0:01:50.000,0:01:52.000
sjetim se zašto sam i ja

0:01:52.000,0:01:54.000
postao pisac.

0:01:54.000,0:01:56.000
U svojim knjigama

0:01:56.000,0:01:58.000
istražujem prirodu percepcije

0:01:58.000,0:02:01.000
i kako različite vrste doživljavanja

0:02:01.000,0:02:03.000
stvaraju različite vrste poznavanja

0:02:03.000,0:02:06.000
i shvaćanja.

0:02:08.000,0:02:10.000
Ovdje su tri pitanja

0:02:10.000,0:02:12.000
koja mogu izvući iz mog posla.

0:02:12.000,0:02:14.000
Umjesto da ih pokušate dokučiti,

0:02:14.000,0:02:17.000
zamoliti ću vas na trenutak da uzmete u obzir

0:02:17.000,0:02:19.000
intuicije

0:02:19.000,0:02:21.000
i osnovne instinkte

0:02:21.000,0:02:23.000
koji prolaze kroz vašu glavu i vaše srce

0:02:23.000,0:02:26.000
kada ih gledate.

0:02:26.000,0:02:29.000
Na primjer, računanje.

0:02:29.000,0:02:31.000
Možete li osjetiti gdje će na brojčanoj crti

0:02:31.000,0:02:34.000
rješenje vrlo vjerojatno pasti?

0:02:34.000,0:02:37.000
Ili pogledajte stranu riječ i zvukove.

0:02:37.000,0:02:39.000
Možete li dobiti osjećaj za raspon značenja

0:02:39.000,0:02:42.000
prema kojima vas nahodi?

0:02:42.000,0:02:45.000
A u terminima stiha poezije,

0:02:45.000,0:02:47.000
zašto pjesnik upotrebljava riječ zec

0:02:47.000,0:02:50.000
umjesto riječi kunić?

0:02:51.000,0:02:53.000
Zamolio sam vas da napravite to

0:02:53.000,0:02:57.000
jer vjerujem kako su naše osobne percepcije, vidite,

0:02:57.000,0:02:59.000
u srži

0:02:59.000,0:03:01.000
onoga kako prikupljamo znanje.

0:03:01.000,0:03:03.000
Estetske procjene,

0:03:03.000,0:03:06.000
umjesto apstraktnog rasuđivanja,

0:03:06.000,0:03:08.000
vode i oblikuju proces

0:03:08.000,0:03:11.000
u kojem svi dolazimo do znanja

0:03:11.000,0:03:13.000
kojeg posjedujemo.

0:03:13.000,0:03:16.000
Ja sam ekstreman primjer toga.

0:03:16.000,0:03:19.000
Moji svjetovi riječi i brojeva

0:03:19.000,0:03:21.000
se prepleću s bojama, osjećajima

0:03:21.000,0:03:23.000
i osobnosti.

0:03:23.000,0:03:25.000
Kako je Juan rekao,

0:03:25.000,0:03:28.000
to je stanje koje znanstvenici nazivaju sinestezija,

0:03:28.000,0:03:30.000
neobična kros-poveznica

0:03:30.000,0:03:33.000
između osjetila.

0:03:36.000,0:03:38.000
Ovdje su brojevi jedan do 12

0:03:38.000,0:03:40.000
kako ih ja vidim --

0:03:40.000,0:03:44.000
svaki broj sa svojim oblikom i znakom.

0:03:44.000,0:03:46.000
Jedan je bljesak bijelog svjetla.

0:03:46.000,0:03:51.000
Šest je mala i vrlo tužna crna rupa.

0:03:51.000,0:03:54.000
Skice su ovdje crno na bijelo,

0:03:54.000,0:03:56.000
ali u mom umu one imaju boju.

0:03:56.000,0:03:58.000
Tri je zeleno.

0:03:58.000,0:04:00.000
Četiri je plavo.

0:04:00.000,0:04:03.000
Pet je žuto.

0:04:05.000,0:04:07.000
Isto tako i slikam.

0:04:07.000,0:04:10.000
A ovdje je jedna od mojih slika.

0:04:10.000,0:04:14.000
To je množenje dva prosta broja.

0:04:14.000,0:04:16.000
Trodimenzionalni oblici

0:04:16.000,0:04:19.000
i prostor koji stvaraju u sredini

0:04:19.000,0:04:21.000
stvara novi oblik,

0:04:21.000,0:04:24.000
odgovor na iznos.

0:04:24.000,0:04:26.000
A što je s većim brojevima?

0:04:26.000,0:04:30.000
Pa, ne možete ići puno više nego što je Pi,

0:04:30.000,0:04:32.000
matematička konstanta.

0:04:32.000,0:04:34.000
To je beskonačan broj --

0:04:34.000,0:04:36.000
doslovno ide u beskonačnost.

0:04:36.000,0:04:38.000
Na ovoj slici koju sam naslikao

0:04:38.000,0:04:42.000
a koja prikazuje prvih 20 decimala broja Pi,

0:04:42.000,0:04:44.000
uzmem boje

0:04:44.000,0:04:47.000
i osjećaje i teksture

0:04:47.000,0:04:49.000
i povučem ih sve zajedno

0:04:49.000,0:04:54.000
u neku vrstu koturajućeg numeričkog krajolika.

0:04:54.000,0:04:57.000
Ali ne vidim samo brojeve u bojama.

0:04:57.000,0:04:59.000
Riječi isto tako, za mene,

0:04:59.000,0:05:01.000
imaju boje i osjećaje

0:05:01.000,0:05:03.000
i teksture.

0:05:03.000,0:05:05.000
A ovo je početna fraza

0:05:05.000,0:05:07.000
iz romana "Lolita".

0:05:07.000,0:05:11.000
A Nabokov je isto bio sinestetičar.

0:05:11.000,0:05:13.000
A ovdje možete vidjeti

0:05:13.000,0:05:16.000
kako moja percepcija zvuka L

0:05:16.000,0:05:18.000
pomaže aliteraciji

0:05:18.000,0:05:21.000
da iskoči van.

0:05:21.000,0:05:23.000
Drugi primjer:

0:05:23.000,0:05:25.000
malo više matematički.

0:05:25.000,0:05:27.000
I pitam se hoće li neki od vas primjetiti

0:05:27.000,0:05:29.000
konstrukciju rečenice

0:05:29.000,0:05:32.000
iz "Velikog Gatsbya".

0:05:33.000,0:05:36.000
Tamo se nalazi povorka slogova --

0:05:36.000,0:05:38.000
pšenica, jedan;

0:05:38.000,0:05:40.000
prerije, dva;

0:05:40.000,0:05:43.000
izgubljeni švedski grad, tri --

0:05:43.000,0:05:45.000
jedan, dva, tri.

0:05:45.000,0:05:49.000
I taj učinak jako povoljno djeluje na um

0:05:49.000,0:05:51.000
i pomaže da rečenica

0:05:51.000,0:05:54.000
ispadne dobro.

0:05:54.000,0:05:56.000
Vratimo se na pitanja

0:05:56.000,0:05:59.000
koja sam vam postavio maloprije.

0:05:59.000,0:06:02.000
64 pomnoženo sa 75.

0:06:02.000,0:06:05.000
Ukoliko neki od vas igraju šah,

0:06:05.000,0:06:07.000
znati ćete kako je 64

0:06:07.000,0:06:10.000
kvadratni broj

0:06:10.000,0:06:12.000
i zato šahovske ploče,

0:06:12.000,0:06:14.000
osam puta osam,

0:06:14.000,0:06:17.000
imaju 64 kvadrata.

0:06:17.000,0:06:19.000
Dakle, to nam daje formu

0:06:19.000,0:06:22.000
koju možemo naslikati, koju možemo doživjeti.

0:06:22.000,0:06:25.000
A što je sa 75?

0:06:25.000,0:06:27.000
Pa ako 100,

0:06:27.000,0:06:30.000
ukoliko zamislimo 100 kao da je kvadrat,

0:06:30.000,0:06:33.000
75 bi izgledao ovako.

0:06:33.000,0:06:35.000
Dakle, ono što trebamo učiniti sada

0:06:35.000,0:06:37.000
je staviti te dvije slike

0:06:37.000,0:06:39.000
zajedno u našim mislima --

0:06:39.000,0:06:42.000
nešto poput ovoga.

0:06:42.000,0:06:46.000
64 postaje 6.400.

0:06:46.000,0:06:50.000
A u desnom kutu,

0:06:50.000,0:06:52.000
ne morate ništa računati.

0:06:52.000,0:06:54.000
Četiri poprijeko, četiri gore i dolje --

0:06:54.000,0:06:57.000
to je 16.

0:06:57.000,0:06:59.000
Dakle, ono što vas zbroj traži da učinite

0:06:59.000,0:07:01.000
je 16,

0:07:01.000,0:07:04.000
16, 16.

0:07:04.000,0:07:06.000
To je puno lakše

0:07:06.000,0:07:09.000
nego što vas je škola učila matematici. Siguran sam.

0:07:09.000,0:07:11.000
To je 16, 16, 16, 48,

0:07:11.000,0:07:13.000
4.800 --

0:07:13.000,0:07:15.000
4.000,

0:07:15.000,0:07:18.000
odgovor na zbroj.

0:07:18.000,0:07:20.000
Lako je kada znate kako.

0:07:20.000,0:07:23.000
(Smijeh)

0:07:23.000,0:07:26.000
Drugo pitanje je bila islandska riječ.

0:07:26.000,0:07:29.000
Pretpostavljam kako ovdje nema puno ljudi

0:07:29.000,0:07:31.000
koji pričaju islandski.

0:07:31.000,0:07:34.000
Dakle, dopustite mi da suzim izbore na dva.

0:07:36.000,0:07:38.000
Hnugginn:

0:07:38.000,0:07:40.000
je li to sretna riječ,

0:07:40.000,0:07:42.000
ili tužna riječ?

0:07:42.000,0:07:44.000
Što kažete?

0:07:45.000,0:07:47.000
U redu.

0:07:47.000,0:07:49.000
Neki ljudi kažu kako je sretna.

0:07:49.000,0:07:51.000
Većina ljudi,

0:07:51.000,0:07:53.000
kaže tužna.

0:07:53.000,0:07:57.000
A zapravo i znači tužno.

0:07:57.000,0:08:00.000
(Smijeh)

0:08:00.000,0:08:03.000
Zašto, statistički,

0:08:03.000,0:08:05.000
većina ljudi

0:08:05.000,0:08:07.000
kaže kako je riječ tužna, u ovom slučaju,

0:08:07.000,0:08:10.000
teška u drugim slučajevima?

0:08:10.000,0:08:13.000
Prema mojoj teoriji, jezik se razvija na takav način

0:08:13.000,0:08:15.000
da se zvukovi poklapaju,

0:08:15.000,0:08:18.000
korespondiraju sa subjektivnim,

0:08:18.000,0:08:20.000
s osobnim

0:08:20.000,0:08:22.000
intuitivnim iskustvom

0:08:22.000,0:08:24.000
slušatelja.

0:08:25.000,0:08:28.000
Pogledajmo treće pitanje.

0:08:29.000,0:08:32.000
To je stih iz pjesme Johna Keatsa.

0:08:32.000,0:08:35.000
Riječi, poput brojeva,

0:08:35.000,0:08:38.000
izražavaju osnovne veze

0:08:38.000,0:08:40.000
između objekata

0:08:40.000,0:08:42.000
i događaja i sila

0:08:42.000,0:08:44.000
koje sačinjavaju naš svijet.

0:08:44.000,0:08:47.000
Dolazimo do logičnog zaključka kako bi mi, postojeći u ovom svijetu,

0:08:47.000,0:08:49.000
trebali tijekom naših života

0:08:49.000,0:08:52.000
intuitivno apsorbirati te veze.

0:08:52.000,0:08:55.000
A pjesnici, poput ostalih umjetnika,

0:08:55.000,0:08:58.000
se igraju s tim intuitivnim shvaćanjima.

0:08:58.000,0:09:01.000
U slučaju zeca,

0:09:01.000,0:09:03.000
to je dvosmislen zvuk u engleskom jeziku.

0:09:03.000,0:09:06.000
On može ujedno značiti i vlakna koja rastu iz glave.

0:09:06.000,0:09:08.000
I ako pomislimo na to --

0:09:08.000,0:09:10.000
dopustite da prikažem sliku --

0:09:10.000,0:09:13.000
vlakna predstavljaju ranjivost.

0:09:14.000,0:09:17.000
Ona popuste na najmanja kretanja

0:09:17.000,0:09:20.000
ili pokret ili osjećaj.

0:09:20.000,0:09:24.000
Dakle, ono što imate je atmosfera

0:09:24.000,0:09:26.000
ranjivosti i tenzije.

0:09:26.000,0:09:28.000
Zec sam po sebi, životinja --

0:09:28.000,0:09:31.000
ne mačka, ne pas, zec --

0:09:31.000,0:09:33.000
zašto zec?

0:09:33.000,0:09:35.000
Jer razmislite o slici,

0:09:35.000,0:09:37.000
ne riječi, slici.

0:09:37.000,0:09:39.000
Predugačke uši,

0:09:39.000,0:09:41.000
predugačka stopala,

0:09:41.000,0:09:44.000
nam pomažu da zamislimo, da intuitivno osjetimo,

0:09:44.000,0:09:47.000
što to znači šepati

0:09:47.000,0:09:50.000
i drhtati.

0:09:50.000,0:09:52.000
Dakle, u tih nekoliko minuta,

0:09:52.000,0:09:54.000
nadam se kako sam uspio podijeliti

0:09:54.000,0:09:57.000
malo svoju viziju stvari

0:09:57.000,0:10:00.000
i pokazati vam

0:10:00.000,0:10:03.000
kako riječi mogu imati boje i osjećaje,

0:10:03.000,0:10:06.000
brojeve, oblike i osobnosti.

0:10:06.000,0:10:08.000
Svijet je bogatiji,

0:10:08.000,0:10:10.000
prostraniji

0:10:10.000,0:10:13.000
nego što se činio.

0:10:13.000,0:10:16.000
Nadam se kako sam vam usadio želju

0:10:16.000,0:10:19.000
da naučite gledati svijet novim očima.

0:10:19.000,0:10:21.000
Hvala vam.

0:10:21.000,0:10:32.000
(Pljesak)