WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:03.000 Widzimy za pomocą oczu. 00:00:03.000 --> 00:00:06.000 Widzimy jednak także za pomocą mózgu. 00:00:06.000 --> 00:00:10.000 Widzenie za pomocą mózgu często nazywamy "wyobraźnią". 00:00:10.000 --> 00:00:15.000 Znamy przestwory naszej wyobraźni, 00:00:15.000 --> 00:00:19.000 wewnętrzne krajobrazy, z którymi żyjemy od urodzenia. 00:00:19.000 --> 00:00:23.000 Jednak istnieją też halucynacje. 00:00:23.000 --> 00:00:26.000 A halucynacje to coś zupełnie innego. 00:00:26.000 --> 00:00:28.000 Wydaje się, że nie pochodzą od nas, 00:00:28.000 --> 00:00:30.000 że nie mamy nad nimi kontroli. 00:00:30.000 --> 00:00:32.000 Wydaje się, że płyną z zewnątrz, 00:00:32.000 --> 00:00:35.000 w czym przypominają percepcję. NOTE Paragraph 00:00:35.000 --> 00:00:39.000 Dziś będę mówił o halucynacjach. 00:00:39.000 --> 00:00:43.000 Opowiem o pewnym typie omamów wzrokowych, 00:00:43.000 --> 00:00:48.000 z którymi spotykam się u swoich pacjentów. 00:00:48.000 --> 00:00:52.000 Kilka miesięcy temu zadzwoniono do mnie z domu spokojnej starości, 00:00:52.000 --> 00:00:54.000 gdzie jestem zatrudniony. 00:00:54.000 --> 00:00:59.000 Powiedziano mi, że mieszkająca w nim pani po dziewięćdziesiątce 00:00:59.000 --> 00:01:01.000 miała halucynacje. 00:01:01.000 --> 00:01:04.000 Myśleli, że jej odbiło. 00:01:04.000 --> 00:01:06.000 Albo, ponieważ była staruszką, 00:01:06.000 --> 00:01:09.000 sądzili, że to wylew, albo choroba Alzheimera. NOTE Paragraph 00:01:09.000 --> 00:01:14.000 Dlatego poproszono mnie, żebym przebadał Rosalie. 00:01:14.000 --> 00:01:16.000 Tak nazywała się staruszka. 00:01:16.000 --> 00:01:18.000 Kiedy się z nią zobaczyłem, 00:01:18.000 --> 00:01:20.000 od razu było oczywiste, że jest całkowicie poczytalna, 00:01:20.000 --> 00:01:23.000 od razu było oczywiste, że jest całkowicie poczytalna, 00:01:23.000 --> 00:01:26.000 przytomna i inteligentna. 00:01:26.000 --> 00:01:30.000 Ale była bardzo zaskoczona i zaniepokojona faktem, 00:01:30.000 --> 00:01:33.000 że doświadcza halucynacji. 00:01:33.000 --> 00:01:36.000 Poinformowała mnie o czymś, 00:01:36.000 --> 00:01:38.000 o czym nie wspomniały pielęgniarki. 00:01:38.000 --> 00:01:40.000 Była ociemniała. 00:01:40.000 --> 00:01:45.000 Straciła wzrok kilka lat wcześniej, w wyniku zwyrodnienia plamki żółtej, 00:01:45.000 --> 00:01:48.000 jednak od kilku dni widywała różne rzeczy. NOTE Paragraph 00:01:48.000 --> 00:01:51.000 Zapytałem, co widziała. 00:01:51.000 --> 00:01:54.000 Odparła: "Osoby w strojach orientalnych, 00:01:54.000 --> 00:01:58.000 owinięte w tkaninę, chodzące po schodach. 00:01:58.000 --> 00:02:01.000 Mężczyznę, który odwraca się do mnie z uśmiechem, 00:02:01.000 --> 00:02:05.000 ale po jednej stronie ust ma ogromne zęby. 00:02:05.000 --> 00:02:07.000 I zwierzęta. 00:02:07.000 --> 00:02:10.000 Widzę biały budynek. Pada miękki śnieg. 00:02:10.000 --> 00:02:15.000 Widzę konia w uprzęży, który odciąga śnieg. 00:02:15.000 --> 00:02:19.000 Któregoś dnia scena się zmieniła. 00:02:19.000 --> 00:02:21.000 Koty i psy zbliżały się do mnie 00:02:21.000 --> 00:02:24.000 i zatrzymywały w pewnej odległości. 00:02:24.000 --> 00:02:26.000 Potem zmieniła się znowu. 00:02:26.000 --> 00:02:29.000 Wiele dzieci, chodzą po schodach. 00:02:29.000 --> 00:02:32.000 Mają kolorowe, różane, niebieskie ubrania, 00:02:32.000 --> 00:02:35.000 przypominające stroje orientalne". NOTE Paragraph 00:02:35.000 --> 00:02:38.000 Powiedziała, że czasami, zanim pojawią się ludzie, 00:02:38.000 --> 00:02:42.000 widzi na podłodze różowe i niebieskie kwadraty, 00:02:42.000 --> 00:02:45.000 które ciągną się aż do sufitu. 00:02:45.000 --> 00:02:49.000 Spytałem: "Czy to przypomina sen?" 00:02:49.000 --> 00:02:52.000 Odpowiedziała: "Nie, raczej film. 00:02:52.000 --> 00:02:55.000 Jest tam kolor, ruch. 00:02:55.000 --> 00:02:59.000 Ale nie ma dźwięku, jak w niemym kinie". 00:02:59.000 --> 00:03:01.000 Stwierdziła, że to bardzo nudny film. 00:03:01.000 --> 00:03:04.000 "Ci wszyscy ludzie w strojach orientalnych 00:03:04.000 --> 00:03:09.000 tylko chodzą i chodzą, to takie monotonne i ograniczone". 00:03:09.000 --> 00:03:11.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:03:11.000 --> 00:03:13.000 Rosie ma dobre poczucie humoru. 00:03:13.000 --> 00:03:15.000 Wiedziała, że to halucynacje. 00:03:15.000 --> 00:03:17.000 Ale bała się, bo przez 95 lat swojego życia nigdy nie miała halucynacji. 00:03:17.000 --> 00:03:20.000 Ale bała się, bo przez 95 lat swojego życia nigdy nie miała halucynacji. 00:03:20.000 --> 00:03:23.000 Powiedziała, że omamy nie miały związku z niczym, 00:03:23.000 --> 00:03:27.000 o czym akurat myślała, co czuła i co robiła. 00:03:27.000 --> 00:03:31.000 Pojawiały się i znikały bez wyraźnego powodu. 00:03:31.000 --> 00:03:33.000 Nie miała nad nimi kontroli. 00:03:33.000 --> 00:03:35.000 Nie znała osób i miejsc, 00:03:35.000 --> 00:03:37.000 które pojawiały się w halucynacjach. 00:03:37.000 --> 00:03:39.000 które pojawiały się w halucynacjach. 00:03:39.000 --> 00:03:41.000 I wydawało się, 00:03:41.000 --> 00:03:45.000 że ludzie i zwierzęta w omamach nie są świadomi jej istnienia. 00:03:45.000 --> 00:03:47.000 Nie miała pojęcia, co się dzieje. 00:03:47.000 --> 00:03:49.000 Martwiła się, że oszaleje, że postrada rozum. 00:03:49.000 --> 00:03:51.000 Martwiła się, że oszaleje, że postrada rozum. NOTE Paragraph 00:03:51.000 --> 00:03:53.000 Przebadałem ją dokładnie. 00:03:53.000 --> 00:03:55.000 To bardzo inteligentna staruszka. 00:03:55.000 --> 00:03:59.000 Całkowicie poczytalna, bez problemów zdrowotnych. 00:03:59.000 --> 00:04:03.000 Nie zażywała żadnych leków, które mogłyby wywołać omamy. 00:04:03.000 --> 00:04:05.000 Ale była ociemniała. 00:04:05.000 --> 00:04:07.000 Powiedziałem: "Chyba wiem, co pani dolega. 00:04:07.000 --> 00:04:09.000 Powiedziałem: "Chyba wiem, co pani dolega. 00:04:09.000 --> 00:04:13.000 Istnieje szczególna postać omamów wzrokowych, 00:04:13.000 --> 00:04:17.000 które idą w parze z utratą wzroku i ślepotą". 00:04:17.000 --> 00:04:20.000 Dodałem: "Po raz pierwszy opisał je Charles Bonnet, 00:04:20.000 --> 00:04:22.000 Dodałem: "Po raz pierwszy opisał je Charles Bonnet, 00:04:22.000 --> 00:04:25.000 już w osiemnastym wieku. 00:04:25.000 --> 00:04:28.000 Ma pani zespół Charlesa Bonneta. 00:04:28.000 --> 00:04:30.000 Pani mózg i umysł są w porządku. 00:04:30.000 --> 00:04:33.000 To zespół Charlesa Bonneta". NOTE Paragraph 00:04:33.000 --> 00:04:36.000 Rosie poczuła wielką ulgę, 00:04:36.000 --> 00:04:40.000 dowiedziawszy się, że nie dzieje się nic poważnego, 00:04:40.000 --> 00:04:43.000 ale była też ciekawa. 00:04:43.000 --> 00:04:45.000 Zapytała "A kim był Charles Bonnet? 00:04:45.000 --> 00:04:48.000 Sam też na to cierpiał?" 00:04:48.000 --> 00:04:51.000 I dodała jeszcze: "Proszę poinformować wszystkie pielęgniarki, 00:04:51.000 --> 00:04:54.000 że mam zespół Charlesa Bonneta". 00:04:54.000 --> 00:04:56.000 (Śmiech) 00:04:56.000 --> 00:05:00.000 "Nie zwariowałam, nie mam demencji. To zespół Charlesa Bonneta". 00:05:00.000 --> 00:05:02.000 Powiedziałem o tym pielęgniarkom. NOTE Paragraph 00:05:02.000 --> 00:05:05.000 Często spotykam się z taką sytuacją. 00:05:05.000 --> 00:05:07.000 Pracuję często w domach spokojnej starości. 00:05:07.000 --> 00:05:09.000 Mam pacjentów w podeszłym wieku, 00:05:09.000 --> 00:05:13.000 niedosłyszących i niedowidzących. 00:05:13.000 --> 00:05:15.000 Około 10% osób niedosłyszących 00:05:15.000 --> 00:05:18.000 doświadcza halucynacji dźwiękowych, 00:05:18.000 --> 00:05:21.000 natomiast około 10% osób niedowidzących 00:05:21.000 --> 00:05:23.000 cierpi na omamy wzrokowe. 00:05:23.000 --> 00:05:25.000 Nie tylko ci całkowicie ociemniali, 00:05:25.000 --> 00:05:27.000 także niedowidzący. NOTE Paragraph 00:05:27.000 --> 00:05:31.000 Z tego, co mówi raport Charlesa Bonneta z XVIII wieku, 00:05:31.000 --> 00:05:33.000 on sam na to nie cierpiał. 00:05:33.000 --> 00:05:36.000 Halucynacji doświadczał jego dziadek. 00:05:36.000 --> 00:05:39.000 Dziadek był sędzią pokoju, człowiekiem starszym. 00:05:39.000 --> 00:05:42.000 Cierpiał na zaćmę, przeszedł operację. 00:05:42.000 --> 00:05:44.000 Miał bardzo słaby wzrok. 00:05:44.000 --> 00:05:49.000 W roku 1759 opisał wnukowi, 00:05:49.000 --> 00:05:51.000 co czasami widywał. NOTE Paragraph 00:05:51.000 --> 00:05:53.000 Za pierwszym razem zobaczył zawieszoną w powietrzu chusteczkę. 00:05:53.000 --> 00:05:55.000 Za pierwszym razem zobaczył zawieszoną w powietrzu chusteczkę. 00:05:55.000 --> 00:05:57.000 Wielką, błękitną chusteczkę z czterema pomarańczowymi okręgami. 00:05:57.000 --> 00:05:59.000 Wielką, błękitną chusteczkę z czterema pomarańczowymi okręgami. 00:05:59.000 --> 00:06:02.000 Uświadomił sobie, że to halucynacja. 00:06:02.000 --> 00:06:04.000 Chusteczki nie lewitują. 00:06:04.000 --> 00:06:08.000 Potem zobaczył wielkie, latające koło. 00:06:08.000 --> 00:06:13.000 Czasami jednak nie był pewien czy to, co widzi, to halucynacja, 00:06:13.000 --> 00:06:15.000 bo omamy włączały się w to, 00:06:15.000 --> 00:06:17.000 co widział w otoczeniu. 00:06:17.000 --> 00:06:20.000 Pewnego razu, gdy odwiedziły go wnuczki, zapytał: 00:06:20.000 --> 00:06:25.000 "A kim są ci przystojni mężczyźni, którzy wam towarzyszą?" 00:06:25.000 --> 00:06:29.000 Odpowiedziały: "Niestety, dziadku, nie ma tu żadnych przystojnych mężczyzn." 00:06:29.000 --> 00:06:33.000 I wtedy mężczyźni zniknęli. 00:06:33.000 --> 00:06:36.000 Omamy tego typu bardzo często pojawiają się nagle 00:06:36.000 --> 00:06:39.000 i nagle znikają. 00:06:39.000 --> 00:06:41.000 Zwykle nie jest to proces stopniowy. 00:06:41.000 --> 00:06:44.000 Zjawiają się nieoczekiwanie i często nagle się zmieniają. NOTE Paragraph 00:06:44.000 --> 00:06:47.000 Dziadek Bonneta, Charles Lullin, 00:06:47.000 --> 00:06:50.000 widywał setki różnych postaci, 00:06:50.000 --> 00:06:52.000 różnorakich krajobrazów. 00:06:52.000 --> 00:06:56.000 Raz ujrzał mężczyznę w szlafroku, palącego fajkę 00:06:56.000 --> 00:06:59.000 i uświadomił sobie, że widzi siebie samego. 00:06:59.000 --> 00:07:02.000 Ten jedyny raz rozpoznał postać w halucynacji. 00:07:02.000 --> 00:07:06.000 Pewnego razu, przechadzając się ulicami Paryża, 00:07:06.000 --> 00:07:09.000 zobaczył - w rzeczywistości - rusztowanie. 00:07:09.000 --> 00:07:12.000 A po powrocie do domu, na stoliku ujrzał 00:07:12.000 --> 00:07:16.000 piętnastocentymetrową miniaturę tego rusztowania. 00:07:16.000 --> 00:07:19.000 Takie powtarzanie się obrazu wzrokowego 00:07:19.000 --> 00:07:21.000 nazywamy "palinopsją". NOTE Paragraph 00:07:21.000 --> 00:07:26.000 Źródłem tego, co działo się z nim, 00:07:26.000 --> 00:07:28.000 oraz z Rosalie... 00:07:28.000 --> 00:07:30.000 Pytała się "Jak to się dzieje?" 00:07:30.000 --> 00:07:33.000 Więc dzieje się to tak, że po utracie widzenia, 00:07:33.000 --> 00:07:36.000 odpowiedzialne za nie obszary mózgu nie otrzymują stymulacji 00:07:36.000 --> 00:07:39.000 i stają się nadpobudliwe i nadwrażliwe. 00:07:39.000 --> 00:07:41.000 Uruchamiają się samorzutnie 00:07:41.000 --> 00:07:44.000 i wtedy widzi się coś, czego nie ma. 00:07:44.000 --> 00:07:47.000 Takie omamy mogą być bardzo złożone. NOTE Paragraph 00:07:47.000 --> 00:07:51.000 Jedna z moich pacjentek, która, jak Charles Lullin, 00:07:51.000 --> 00:07:53.000 nie była kompletnie ociemniała, 00:07:53.000 --> 00:07:57.000 często martwiła się treścią swych omamów. 00:07:57.000 --> 00:08:00.000 Pewnego razu ujrzała w restauracji mężczyznę w pasiastej koszuli. 00:08:00.000 --> 00:08:03.000 Pewnego razu ujrzała w restauracji mężczyznę w pasiastej koszuli. 00:08:03.000 --> 00:08:05.000 Mężczyzna odwrócił się, 00:08:05.000 --> 00:08:08.000 a potem rozdzielił na 6 identycznych postaci, 00:08:08.000 --> 00:08:11.000 które zaczęły do niej podchodzić. 00:08:11.000 --> 00:08:14.000 Następnie postacie złożyły się w jedną, jak akordeon. 00:08:14.000 --> 00:08:16.000 Pewnego razu, kiedy jechała z mężem samochodem, 00:08:16.000 --> 00:08:18.000 Pewnego razu, kiedy jechała z mężem samochodem, 00:08:18.000 --> 00:08:20.000 droga rozdzieliła się na czworo. 00:08:20.000 --> 00:08:24.000 Miała wrażenie, że jedzie jednocześnie po 4 różnych drogach. NOTE Paragraph 00:08:24.000 --> 00:08:29.000 Miewała też omamy ruchome. 00:08:29.000 --> 00:08:32.000 Wiele z nich związanych było z samochodem. 00:08:32.000 --> 00:08:34.000 Czasami ukazywał jej się nastoletni chłopiec, siedzący na masce. 00:08:34.000 --> 00:08:37.000 Czasami ukazywał jej się nastoletni chłopiec, siedzący na masce. 00:08:37.000 --> 00:08:39.000 Trzymał się wytrwale i gładko przechylał się przy skrętach. 00:08:39.000 --> 00:08:41.000 Trzymał się wytrwale i gładko przechylał się przy skrętach. 00:08:41.000 --> 00:08:44.000 A gdy samochód się zatrzymywał, 00:08:44.000 --> 00:08:47.000 chłopiec wyskakiwał na 30 metrów w górę, 00:08:47.000 --> 00:08:50.000 po czym znikał. NOTE Paragraph 00:08:50.000 --> 00:08:55.000 Inna pacjentka cierpiała na inny rodzaj omamów. 00:08:55.000 --> 00:08:58.000 Miała problem nie z oczami, ale z obszarem mózgu 00:08:58.000 --> 00:09:00.000 odpowiedzialnym za widzenie. 00:09:00.000 --> 00:09:03.000 Miała niewielki guz w korze potylicznej. 00:09:03.000 --> 00:09:08.000 Najczęściej widywała filmy rysunkowe. 00:09:08.000 --> 00:09:13.000 Były one półprzezroczyste 00:09:13.000 --> 00:09:16.000 i zakrywały połowę pola widzenia, niczym ekran. 00:09:16.000 --> 00:09:22.000 W większości tych kreskówek występował Kermit Żaba. 00:09:22.000 --> 00:09:23.000 (Śmiech) 00:09:23.000 --> 00:09:26.000 Nie oglądam Ulicy Sezamkowej, 00:09:26.000 --> 00:09:29.000 ale pamiętam, że ta pacjentka powtarzała: 00:09:29.000 --> 00:09:33.000 "Dlaczego akurat Kermit? On dla mnie nic nie znaczy". 00:09:33.000 --> 00:09:36.000 Zastanawialiśmy się nad powodami freudowskimi. 00:09:36.000 --> 00:09:38.000 "Dlaczego Kermit? 00:09:38.000 --> 00:09:40.000 Żaba Kermit nic dla mnie nie znaczy". NOTE Paragraph 00:09:40.000 --> 00:09:42.000 Kreskówki w omamach nie martwiły jej, 00:09:42.000 --> 00:09:46.000 jednak doświadczała też uciążliwych halucynacji 00:09:46.000 --> 00:09:49.000 przedstawiających twarze, 00:09:49.000 --> 00:09:52.000 i tak jak u Rosalie, twarze te były często zniekształcone. 00:09:52.000 --> 00:09:56.000 Miały wielkie zęby, ogromne oczy. 00:09:56.000 --> 00:09:59.000 Bała się ich. 00:09:59.000 --> 00:10:03.000 A więc, skąd te objawy? 00:10:03.000 --> 00:10:06.000 Jako lekarz, muszę określić, na czym polega przypadłość 00:10:06.000 --> 00:10:08.000 i dodać pacjentom otuchy. 00:10:08.000 --> 00:10:12.000 Co najważniejsze - uspokoić ich, że nie są chorzy psychicznie. NOTE Paragraph 00:10:12.000 --> 00:10:15.000 Jak mówiłem, takie omamy pojawiają się 00:10:15.000 --> 00:10:18.000 u mniej więcej 10% osób niedowidzących. 00:10:18.000 --> 00:10:22.000 Jednak zgłasza je mniej niż jeden procent. 00:10:22.000 --> 00:10:25.000 Boją się, że zostaną uznani za chorych psychicznie. 00:10:25.000 --> 00:10:27.000 A ci, którzy zgłaszają to lekarzowi, 00:10:27.000 --> 00:10:30.000 mogą otrzymać niewłaściwą diagnozę. NOTE Paragraph 00:10:30.000 --> 00:10:32.000 Istnieje przekonanie, że widzenie czegoś, czego nie ma, to szaleństwo. 00:10:32.000 --> 00:10:35.000 Istnieje przekonanie, że widzenie czegoś, czego nie ma, to szaleństwo. 00:10:35.000 --> 00:10:38.000 Jednak omamy w psychozie są zupełnie inne. 00:10:38.000 --> 00:10:41.000 Omamy psychotyczne, wizualne czy dźwiękowe, 00:10:41.000 --> 00:10:43.000 zwracają się do nas, oskarżają. 00:10:43.000 --> 00:10:45.000 Uwodzą, upokarzają, szydzą. 00:10:45.000 --> 00:10:48.000 Uwodzą, upokarzają, szydzą. 00:10:48.000 --> 00:10:50.000 Przeprowadzamy z nimi interakcje. 00:10:50.000 --> 00:10:53.000 Halucynacje w zespole Charlesa Bonneta 00:10:53.000 --> 00:10:56.000 nigdy nie porozumiewają się z osobą. 00:10:56.000 --> 00:11:00.000 Są jak film, który oglądamy, choć nie ma z nami nic wspólnego. 00:11:00.000 --> 00:11:03.000 Przynajmniej tak odbierają to chorzy. NOTE Paragraph 00:11:03.000 --> 00:11:07.000 Istnieje też rzadka przypadłość nazywana padaczką skroniową. 00:11:07.000 --> 00:11:10.000 Cierpiący na nią mogą czasami odnosić wrażenie, 00:11:10.000 --> 00:11:12.000 Cierpiący na nią mogą czasami odnosić wrażenie, 00:11:12.000 --> 00:11:15.000 że znaleźli się w jakimś zdarzeniu z przeszłości. 00:11:15.000 --> 00:11:17.000 Stoją na konkretnym skrzyżowaniu. 00:11:17.000 --> 00:11:19.000 Czują zapach pieczonych kasztanów. 00:11:19.000 --> 00:11:22.000 Słyszą samochody. Wrażenia płyną przez wszystkie zmysły. 00:11:22.000 --> 00:11:24.000 Czekają na narzeczoną. 00:11:24.000 --> 00:11:28.000 To ten wtorkowy wieczór w roku 1982. 00:11:28.000 --> 00:11:30.000 Halucynacje w padaczce skroniowej obejmują wszystkie zmysły, 00:11:30.000 --> 00:11:32.000 Halucynacje w padaczce skroniowej obejmują wszystkie zmysły, 00:11:32.000 --> 00:11:35.000 są pełne uczuć, znajomych treści, 00:11:35.000 --> 00:11:37.000 dzieją się w konkretnej chwili i miejscu, 00:11:37.000 --> 00:11:39.000 są przemożne i spójne wewnętrznie. 00:11:39.000 --> 00:11:42.000 Omamy w zespole Charlesa Bonneta są inne. NOTE Paragraph 00:11:42.000 --> 00:11:46.000 W zespole Charlesa Bonneta wyróżniamy różne poziomy omamów, 00:11:46.000 --> 00:11:48.000 W zespole Charlesa Bonneta wyróżniamy różne poziomy omamów, 00:11:48.000 --> 00:11:50.000 od halucynacji geometrycznych, 00:11:50.000 --> 00:11:53.000 jak wspomniane różowe i niebieskie kwadraty, 00:11:53.000 --> 00:11:57.000 po bogate halucynacje, zawierające postacie ludzkie, 00:11:57.000 --> 00:12:00.000 bardzo często twarze. 00:12:00.000 --> 00:12:03.000 Twarze, czasami zniekształcone, 00:12:03.000 --> 00:12:06.000 to najbardziej powszechny element takich halucynacji. 00:12:06.000 --> 00:12:08.000 to najbardziej powszechny element takich halucynacji. 00:12:08.000 --> 00:12:11.000 Często pojawiają się także filmy animowane. NOTE Paragraph 00:12:11.000 --> 00:12:14.000 Więc o co w tym chodzi? 00:12:14.000 --> 00:12:16.000 Co fascynujące, od kilku lat 00:12:16.000 --> 00:12:20.000 dzięki funkcjonalnemu rezonansowi magnetycznemu 00:12:20.000 --> 00:12:24.000 możemy badać mózg, kiedy pacjent doświadcza omamów. 00:12:24.000 --> 00:12:28.000 Dzięki temu odkryto, że uaktywniają się wtedy 00:12:28.000 --> 00:12:31.000 różne obszary mózgu odpowiedzialne za percepcję wzrokową. 00:12:31.000 --> 00:12:33.000 różne obszary mózgu odpowiedzialne za percepcję wzrokową. 00:12:33.000 --> 00:12:36.000 W przypadku prostych halucynacji geometrycznych 00:12:36.000 --> 00:12:40.000 uaktywnia się pierwszorzędowa kora wzrokowa. 00:12:40.000 --> 00:12:43.000 Ten obszar odpowiada za percepcję wzorów i krawędzi. 00:12:43.000 --> 00:12:47.000 Nie służy do percepcji złożonych obrazów. NOTE Paragraph 00:12:47.000 --> 00:12:50.000 W tworzeniu takich obrazów bierze udział część kory wzrokowej 00:12:50.000 --> 00:12:52.000 znajdująca się wyżej, w płacie skroniowym, 00:12:52.000 --> 00:12:54.000 znajdująca się wyżej, w płacie skroniowym, 00:12:54.000 --> 00:12:59.000 a dokładniej, w obszarze nazywanym zakrętem wrzecionowatym. 00:12:59.000 --> 00:13:01.000 a dokładniej, w obszarze nazywanym zakrętem wrzecionowatym. 00:13:01.000 --> 00:13:05.000 Wiadomo, że uszkodzenie w obszarze zakrętu wrzecionowatego 00:13:05.000 --> 00:13:09.000 może pozbawić osobę zdolności rozpoznawania twarzy, 00:13:09.000 --> 00:13:13.000 ale nadmierna aktywność w tym obszarze może wywołać omamy 00:13:13.000 --> 00:13:15.000 zawierające twarze. 00:13:15.000 --> 00:13:18.000 Właśnie z tym spotykamy się u niektórych z tych pacjentów. 00:13:18.000 --> 00:13:22.000 W tylnej części zakrętu znajduje się obszar 00:13:22.000 --> 00:13:27.000 odpowiedzialny za reprezentację zębów i oczu. 00:13:27.000 --> 00:13:30.000 Ta część zakrętu wrzecionowatego jest aktywna, 00:13:30.000 --> 00:13:34.000 gdy w halucynacjach pojawiają się zniekształcone twarze. NOTE Paragraph 00:13:34.000 --> 00:13:36.000 Inna część mózgu 00:13:36.000 --> 00:13:38.000 jest aktywna, gdy widzimy rysunki i animację. 00:13:38.000 --> 00:13:40.000 jest aktywna, gdy widzimy rysunki i animację. 00:13:40.000 --> 00:13:43.000 Zarówno kiedy je oglądamy, kiedy je rysujemy 00:13:43.000 --> 00:13:47.000 i kiedy pojawiają się one w naszych omamach. 00:13:47.000 --> 00:13:50.000 Bardzo ciekawe, że te obszary są tak wyspecjalizowane. 00:13:50.000 --> 00:13:53.000 Inne obszary mózgu związane są konkretnie z rozpoznawaniem 00:13:53.000 --> 00:13:55.000 i widzeniem w omamach budynków i krajobrazów. 00:13:55.000 --> 00:13:58.000 i widzeniem w omamach budynków i krajobrazów. NOTE Paragraph 00:13:58.000 --> 00:14:01.000 W latach 70. odkryto, że specjalizacja nie dotyczy tylko obszarów, 00:14:01.000 --> 00:14:03.000 ale konkretnych komórek. 00:14:03.000 --> 00:14:08.000 Mniej więcej w roku 1970 odkryto "komórki twarzy". 00:14:08.000 --> 00:14:10.000 Obecnie wiemy, że istnieją setki takich typów komórek, 00:14:10.000 --> 00:14:12.000 Obecnie wiemy, że istnieją setki takich typów komórek, 00:14:12.000 --> 00:14:14.000 a niektóre są bardzo wyspecjalizowane. 00:14:14.000 --> 00:14:16.000 Tak, że mogą istnieć nie tylko "komórki samochodu", 00:14:16.000 --> 00:14:18.000 Tak, że mogą istnieć nie tylko "komórki samochodu", 00:14:18.000 --> 00:14:21.000 ale wręcz "komórki Astona Martina". 00:14:21.000 --> 00:14:23.000 (Śmiech) 00:14:23.000 --> 00:14:25.000 Rano zobaczyłem Astona Martina. 00:14:25.000 --> 00:14:27.000 Musiałem jakoś o nim wspomnieć. 00:14:27.000 --> 00:14:30.000 A teraz już gdzieś tu siedzi. 00:14:30.000 --> 00:14:33.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:14:33.000 --> 00:14:37.000 Na tym poziomie, w obrębie tzw. kory dolnoskroniowej, 00:14:37.000 --> 00:14:40.000 pojawiają się jedynie obrazy wizualne, 00:14:40.000 --> 00:14:43.000 ulotne wizerunki, wytwory wyobraźni. 00:14:43.000 --> 00:14:46.000 Dopiero na wyższych poziomach dochodzą pozostałe zmysły 00:14:46.000 --> 00:14:48.000 Dopiero na wyższych poziomach dochodzą pozostałe zmysły 00:14:48.000 --> 00:14:50.000 i włączają się wspomnienia i emocje. 00:14:50.000 --> 00:14:53.000 W zespole Charlesa Bonneta nie ma przejścia na te poziomy. 00:14:53.000 --> 00:14:55.000 W zespole Charlesa Bonneta nie ma przejścia na te poziomy. 00:14:55.000 --> 00:14:58.000 Zatrzymujemy się w korze dolnoskroniowej, 00:14:58.000 --> 00:15:00.000 gdzie są dziesiątki tysięcy, 00:15:00.000 --> 00:15:03.000 miliony obrazów, fragmentów obrazów, 00:15:03.000 --> 00:15:05.000 niepełnych wyobrażeń, 00:15:05.000 --> 00:15:07.000 zakodowanych w neuronach, 00:15:07.000 --> 00:15:11.000 konkretnych komórkach lub grupach komórek. NOTE Paragraph 00:15:11.000 --> 00:15:14.000 W normalnej sytuacji to wszystko wchodzi w skład 00:15:14.000 --> 00:15:18.000 zintegrowanego strumienia percepcji czy wyobraźni. 00:15:18.000 --> 00:15:21.000 I nie jesteśmy świadomi tych obrazów. 00:15:21.000 --> 00:15:25.000 Proces ten jest zaburzony jedynie u osób niedowidzących lub niewidomych. 00:15:25.000 --> 00:15:27.000 Proces ten jest zaburzony jedynie u osób niedowidzących lub niewidomych. 00:15:27.000 --> 00:15:30.000 W miejsce normalnej percepcji 00:15:30.000 --> 00:15:32.000 pojawia się anarchistyczna, niepohamowana stymulacja czy wyzwolenie 00:15:32.000 --> 00:15:35.000 pojawia się anarchistyczna, niepohamowana stymulacja czy wyzwolenie 00:15:35.000 --> 00:15:37.000 komórek kory wzrokowej w korze dolnoskroniowej. 00:15:37.000 --> 00:15:39.000 komórek kory wzrokowej w korze dolnoskroniowej. 00:15:39.000 --> 00:15:42.000 Dlatego nagle widzimy twarz, samochód. 00:15:42.000 --> 00:15:45.000 Ni stąd, ni zowąd coś się pojawia. 00:15:45.000 --> 00:15:47.000 Umysł robi, co może, by to zorganizować, 00:15:47.000 --> 00:15:50.000 nadać wszystkiemu jakąś wewnętrzną spójność, 00:15:50.000 --> 00:15:52.000 ale nie radzi sobie zbyt dobrze. NOTE Paragraph 00:15:52.000 --> 00:15:54.000 Gdy odkryto istnienie tych omamów, 00:15:54.000 --> 00:15:58.000 sądzono, że można poddać je interpretacji, jak sny. 00:15:58.000 --> 00:16:00.000 Ale osoby, które ich doświadczają, 00:16:00.000 --> 00:16:03.000 mówią: "Nie znam tych ludzi. Z niczym mi się to nie kojarzy". 00:16:03.000 --> 00:16:06.000 "Kermit niczego dla mnie nie symbolizuje". 00:16:06.000 --> 00:16:11.000 Nigdzie nie dojdziemy, traktując je jak marzenia senne. NOTE Paragraph 00:16:11.000 --> 00:16:16.000 Cóż, przekazałem mniej więcej to, co chciałem przekazać. 00:16:16.000 --> 00:16:19.000 Podsumowując, chciałbym podkreślić, 00:16:19.000 --> 00:16:21.000 że to powszechna przypadłość. 00:16:21.000 --> 00:16:23.000 Ile jest osób niewidomych? 00:16:23.000 --> 00:16:25.000 Z pewnością setki tysięcy doświadczają tych omamów, 00:16:25.000 --> 00:16:27.000 Z pewnością setki tysięcy doświadczają tych omamów, 00:16:27.000 --> 00:16:29.000 ale nie przyznają się ze strachu. 00:16:29.000 --> 00:16:32.000 To coś, co należy uświadomić powszechnie, 00:16:32.000 --> 00:16:38.000 wśród pacjentów, lekarzy, ogółu populacji. 00:16:38.000 --> 00:16:40.000 Uważam, że takie omamy 00:16:40.000 --> 00:16:43.000 są niezmiernie ciekawe i stanowią cenne źródło informacji 00:16:43.000 --> 00:16:47.000 na temat działania ludzkiego mózgu. NOTE Paragraph 00:16:47.000 --> 00:16:50.000 250 lat temu, Charles Bonnet zastanawiał się, 00:16:50.000 --> 00:16:54.000 jak omawiane przez niego halucynacje, 00:16:54.000 --> 00:16:57.000 które nazywał "teatrem umysłu", 00:16:57.000 --> 00:17:00.000 generowane są przez mózgową maszynerię. 00:17:00.000 --> 00:17:03.000 Sądzę, że obecnie, 250 lat później, 00:17:03.000 --> 00:17:06.000 jesteśmy bliżsi zrozumienia tego, jak powstają. 00:17:06.000 --> 00:17:08.000 Dziękuję bardzo. NOTE Paragraph 00:17:08.000 --> 00:17:11.000 (Brawa) NOTE Paragraph 00:17:11.000 --> 00:17:14.000 Chris Anderson: Dziękuję za tę wyśmienitą prelekcję. 00:17:14.000 --> 00:17:16.000 Masz wielki wgląd w ten temat, 00:17:16.000 --> 00:17:19.000 masz tyle empatii dla swoich pacjentów. 00:17:19.000 --> 00:17:24.000 Czy doświadczyłeś osobiście którychś z objawów, które opisujesz? NOTE Paragraph 00:17:24.000 --> 00:17:26.000 Oliver Sacks: Bałem się, że o to zapytasz. 00:17:26.000 --> 00:17:27.000 (Śmiech) 00:17:27.000 --> 00:17:30.000 Cóż, doświadczyłem wielu z nich. 00:17:30.000 --> 00:17:33.000 Ja sam jestem niedowidzący. 00:17:33.000 --> 00:17:36.000 Jestem ślepy na jedno oko, nie za dobrze widzę drugim. 00:17:36.000 --> 00:17:40.000 I doświadczam halucynacji geometrycznych. 00:17:40.000 --> 00:17:42.000 Ale tylko takich. NOTE Paragraph 00:17:42.000 --> 00:17:44.000 C.A.: Ale pewnie nie martwisz się nimi? 00:17:44.000 --> 00:17:46.000 Bo rozumiesz, co je powoduje. Czy to pomaga? NOTE Paragraph 00:17:46.000 --> 00:17:50.000 O.S.: Nie przejmuję się nimi bardziej, niż szumami usznymi. 00:17:50.000 --> 00:17:53.000 Które po prostu ignoruję. 00:17:53.000 --> 00:17:55.000 Niektóre omamy mnie zaciekawiają. 00:17:55.000 --> 00:17:58.000 W swoich notatkach mam wiele ich szkiców. 00:17:58.000 --> 00:18:01.000 Zrobiłem sobie funkcjonalny rezonans magnetyczny, 00:18:01.000 --> 00:18:04.000 żeby zobaczyć, jak zaczyna dominować kora wzrokowa. 00:18:04.000 --> 00:18:08.000 Kiedy widzę te sześciokąty, oraz bardziej złożone rzeczy, 00:18:08.000 --> 00:18:10.000 które widuję w wyniku migreny ocznej, 00:18:10.000 --> 00:18:12.000 które widuję w wyniku migreny ocznej, 00:18:12.000 --> 00:18:14.000 zastanawiam się, czy wszyscy je widują 00:18:14.000 --> 00:18:17.000 i czy na przykład malarstwo jaskiniowe, czy ozdobne 00:18:17.000 --> 00:18:20.000 mogły rozwinąć się po części w wyniku tych objawów. NOTE Paragraph 00:18:20.000 --> 00:18:22.000 C.A.: Fascynująca prelekcja. 00:18:22.000 --> 00:18:24.000 Dziękuję za podzielenie się doświadczeniami. NOTE Paragraph 00:18:24.000 --> 00:18:26.000 O.S.: Dziękuję. 00:18:26.000 --> 00:18:28.000 (Brawa)