1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Begiekin ikusten dugu

2
00:00:03,000 --> 00:00:06,000
baina garunarekin ere ikusten dugu.

3
00:00:06,000 --> 00:00:10,000
Eta garunarekin ikusteari irudimena deitzen zaio.

4
00:00:10,000 --> 00:00:15,000
Ondo ezagutzen ditugu gure irudimenaren paisaiak,

5
00:00:15,000 --> 00:00:19,000
barne paisaiak. Bizitza osoa daramagu elkarrekin.

6
00:00:19,000 --> 00:00:23,000
Baina badira haluzinazioak ere,

7
00:00:23,000 --> 00:00:26,000
eta haluzinazioak guztiz desberdinak dira.

8
00:00:26,000 --> 00:00:28,000
Ez dirudite guk sortutakoak.

9
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
Ez dirudite gure kontrolpekoak.

10
00:00:30,000 --> 00:00:32,000
Kanpotik datozela ematen du,

11
00:00:32,000 --> 00:00:35,000
eta pertzepzioa imitatzen dutela.

12
00:00:35,000 --> 00:00:39,000
Beraz, haluzinazioei buruz arituko naiz

13
00:00:39,000 --> 00:00:43,000
eta baita ikusmen-haluzinazio mota berezi bati buruz ere,

14
00:00:43,000 --> 00:00:48,000
nire pazienteengan ikusten dudana.

15
00:00:48,000 --> 00:00:52,000
Orain dela hilabete batzuk dei bat jaso nuen

16
00:00:52,000 --> 00:00:54,000
lan egiten dudan zahar-etxe batetik.

17
00:00:54,000 --> 00:00:59,000
Esan zidaten bertako zahar batek, 90 urteko andrea batek,

18
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
gauzak ikusten zituela

19
00:01:01,000 --> 00:01:04,000
eta burua galdu zuela uste zutela

20
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
edo, adineko andrea zenez,

21
00:01:06,000 --> 00:01:09,000
beharbada apoplexia jasan zuela edo Alzheimerra izango zela.

22
00:01:09,000 --> 00:01:14,000
Beraz, bertara joatea eta Rosalie ikustea eskatu zidaten,

23
00:01:14,000 --> 00:01:16,000
Rosalie, adineko andrea.

24
00:01:16,000 --> 00:01:18,000
Bera ikustera joan nintzen.

25
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Berehala ikusi nuen

26
00:01:20,000 --> 00:01:23,000
osasun oneko pertsona zela,

27
00:01:23,000 --> 00:01:26,000
zuhurra eta inteligentzia finekoa,

28
00:01:26,000 --> 00:01:30,000
baina guztiz izututa eta zurtuta zegoen

29
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
gauzak ikusten zituelako.

30
00:01:33,000 --> 00:01:36,000
Eta esan zidan

31
00:01:36,000 --> 00:01:38,000
(erizainek ez zuten hori aipatu)

32
00:01:38,000 --> 00:01:40,000
itsua zela,

33
00:01:40,000 --> 00:01:45,000
azkenengo bost urteotan ikusmena guztiz galdu zuela, makula degenerazioa pairatu zuela eta.

34
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
Baina orain, azken egunotan, gauzak ikusten zituen.

35
00:01:48,000 --> 00:01:51,000
Esan nion: "Zer nolako gauzak?"

36
00:01:51,000 --> 00:01:54,000
Erantzun zidan: "Ekialdeko arropaz jantzitako jendea,

37
00:01:54,000 --> 00:01:58,000
jantzietan, eskaileretan gora eta behera.

38
00:01:58,000 --> 00:02:01,000
Gizon bat, nigana biratu eta irri egiten didana.

39
00:02:01,000 --> 00:02:05,000
Ahoaren alde batean hortz itzelak ditu.

40
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
Animaliak ere bai.

41
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Etxe zuri bat ikusten dut. Elurra ari du, elur leuna.

42
00:02:10,000 --> 00:02:15,000
Arnesdun zaldia ikusten dut, elurra arrastatzen.

43
00:02:15,000 --> 00:02:19,000
Orduan, gau batean, eszena aldatzen da.

44
00:02:19,000 --> 00:02:21,000
Nigana datozen katuak eta txakurrak ikusten ditut.

45
00:02:21,000 --> 00:02:24,000
Puntu batera heltzerakoan, gelditu egiten dira.

46
00:02:24,000 --> 00:02:26,000
Orduan, berriz ere aldatzen da.

47
00:02:26,000 --> 00:02:29,000
Ume pila ikusten dut. Eskaileretan gora eta behera doaz.

48
00:02:29,000 --> 00:02:32,000
Kolore biziez jantzita daude, arrosa eta urdina,

49
00:02:32,000 --> 00:02:35,000
ekialdeko arropen antzera".

50
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
Batzuetan, zioen, jendea heldu baino lehen

51
00:02:38,000 --> 00:02:42,000
haluzinazioetan karratu arrosa eta urdinak ikusten zituen lurrean

52
00:02:42,000 --> 00:02:45,000
sabairano heltzen zirela ziruditenak.

53
00:02:45,000 --> 00:02:49,000
Esan nion: "Amets baten modukoa da?"

54
00:02:49,000 --> 00:02:52,000
Eta andreak: "Ez, ez da ametsetan bezala. Film baten antzerakoa da"

55
00:02:52,000 --> 00:02:55,000
Esan zuen: "Kolorea eta mugimendua ditu.

56
00:02:55,000 --> 00:02:59,000
Baina guztiz isila da, film mutuen antzerakoa".

57
00:02:59,000 --> 00:03:01,000
Film oso aspergarria zela zioen.

58
00:03:01,000 --> 00:03:04,000
Esan zuen: "Ekialdeko arropa zeraman jende hau guztia

59
00:03:04,000 --> 00:03:09,000
gora eta behera zebilela, behin eta berriro errepikatzen zen, oso pobrea zen".

60
00:03:09,000 --> 00:03:11,000
(Barreak)

61
00:03:11,000 --> 00:03:13,000
Andreak umore-sena du.

62
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
Bazekien haluzinazioa zela.

63
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
Baina beldur zen. 95 urtez bizi izan zen

64
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
eta ordura arte ez zuen inoiz haluzinaziorik izan.

65
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
Esan zuen haluzinazioek ez zutela zerikusirik

66
00:03:23,000 --> 00:03:27,000
pentsatzen, sentitzen edo egiten ari zenarekin,

67
00:03:27,000 --> 00:03:31,000
berez agertu eta desagertzen zirela.

68
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
Ez zituen inolaz ere kontrolatzen.

69
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Esan zuen ez zituela ezagutzen

70
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
haluzinazioetan agerturiko

71
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
pertsonak edo lekuak.

72
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
Halaber, pertsona eta animaliak

73
00:03:41,000 --> 00:03:45,000
ez ziren beraz ohartzen.

74
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
Ez zekien zer ari zen gertatzen.

75
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
Zoratzen ari zela uste zuen

76
00:03:49,000 --> 00:03:51,000
edo burua galtzen.

77
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
Ondo aztertu nuen andrea.

78
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
Adineko andre bizkorra zen,

79
00:03:55,000 --> 00:03:59,000
bere senean. Ez zuen inolako osasun arazorik.

80
00:03:59,000 --> 00:04:03,000
Ez zuen haluzinazioak eragin ahal zituen botikarik hartzen.

81
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
Baina itsua zen.

82
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
Eta esan nion:

83
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
"Uste dut badakidala zer gertatzen zaizun".

84
00:04:09,000 --> 00:04:13,000
Bada ikusmen-haluzinazio forma berezi bat

85
00:04:13,000 --> 00:04:17,000
itsutasun edo ikusmen arazoekin etorri ahal dena.

86
00:04:17,000 --> 00:04:20,000
XVIII. mendean lehenegoz

87
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
deskribatu zena,

88
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
Charles Bonnet-en eskutik.

89
00:04:25,000 --> 00:04:28,000
Zuk Charles Bonnet sindromea daukazu.

90
00:04:28,000 --> 00:04:30,000
Ez da zure garunean edo zure buruan ezer gertatzen ari.

91
00:04:30,000 --> 00:04:33,000
Zuk Charles Bonnet sindromea daukazu".

92
00:04:33,000 --> 00:04:36,000
Asko lasaitu zen orduan,

93
00:04:36,000 --> 00:04:40,000
gertatzen ari zitzaiona larria ez zelako,

94
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
bitxia baizik.

95
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
Galdetu zuen: "Nor da Charles Bonnet hori?

96
00:04:45,000 --> 00:04:48,000
Berak ere haluzinazioak izan al zituen?"

97
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
Esan zuen: "Esaiezu erizainei

98
00:04:51,000 --> 00:04:54,000
Charles Bonnet sindromea dudala".

99
00:04:54,000 --> 00:04:56,000
(Barreak)

100
00:04:56,000 --> 00:05:00,000
"Ez nago zoratuta, ez nago demente. Charles Bonnet sindromea dut".

101
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
Tira, erizainei esan nien.

102
00:05:02,000 --> 00:05:05,000
Zera, hau, niretzako eguneroko kontua da.

103
00:05:05,000 --> 00:05:07,000
Batik bat zahar-etxeetan aritzen naiz.

104
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
Adineko jende asko ikusten dut

105
00:05:09,000 --> 00:05:13,000
entzumen edo ikusmen arazoak ditzutenak.

106
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
Entzumen urrikoen %10k

107
00:05:15,000 --> 00:05:18,000
musika-haluzinazioak izaten ditu.

108
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
Eta ikusmen urriko jendearen %10k

109
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
ikusmen-haluzinazioak izaten ditu.

110
00:05:23,000 --> 00:05:25,000
Ez gara guztiz itsu izan behar;

111
00:05:25,000 --> 00:05:27,000
ikusmen urrikoa izatea nahikoa da.

112
00:05:27,000 --> 00:05:31,000
Baina XVIII. mendeko deskribapenari dagokionez,

113
00:05:31,000 --> 00:05:33,000
Charles Bonnetek ez zuen horrelakorik izan.

114
00:05:33,000 --> 00:05:36,000
Bere aitonak izan zituen haluzinazioak.

115
00:05:36,000 --> 00:05:39,000
Aitona epailea zen, adineko gizona.

116
00:05:39,000 --> 00:05:42,000
Kataraten ebakuntza izan zuen.

117
00:05:42,000 --> 00:05:44,000
Bere ikusmena nahiko urria zen.

118
00:05:44,000 --> 00:05:49,000
Eta 1759an, bere ilobari deskribatu zizkion

119
00:05:49,000 --> 00:05:51,000
ikusten zituen hainbat gauza.

120
00:05:51,000 --> 00:05:53,000
Esan zuen lehengo gauza

121
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
airean sudur-zapi bat ikusten zuela izan zen.

122
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
Sudur-zapi handia eta urdina zen

123
00:05:57,000 --> 00:05:59,000
lau zirkulu laranja zituena.

124
00:05:59,000 --> 00:06:02,000
Bazekien haluzinazioa zela.

125
00:06:02,000 --> 00:06:04,000
Ez dago sudur-zapirik airean.

126
00:06:04,000 --> 00:06:08,000
Gero, gurpil handi bat ikusi zuen airean.

127
00:06:08,000 --> 00:06:13,000
Baina batzuetan ez zekien haluzinazioak ziren ala ez,

128
00:06:13,000 --> 00:06:15,000
haluzinazioak ondo egokitzen zirelako

129
00:06:15,000 --> 00:06:17,000
ikusten zuenaren kontestuan.

130
00:06:17,000 --> 00:06:20,000
Behin, bere ilobak bera ikustera etorri ziren

131
00:06:20,000 --> 00:06:25,000
eta esan zien:" Nortzuk dira zurekin datozen mutil goapo hauek?"

132
00:06:25,000 --> 00:06:29,000
Eta ilobek :"Tamalez, ez dago inolako mutil goaporik, aitona."

133
00:06:29,000 --> 00:06:33,000
Orduan mutil goapoak desagertu egin ziren.

134
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
Normala da haluzinazio horietan

135
00:06:36,000 --> 00:06:39,000
une batez agertuetzea eta hurrengoan desagertzea.

136
00:06:39,000 --> 00:06:41,000
Ez dira normalean pixkanaka agertzen eta desagertzen.

137
00:06:41,000 --> 00:06:44,000
Bat-batekoak dira, eta bat-batean aldatzen dira.

138
00:06:44,000 --> 00:06:47,000
Charles Lullinek, aitonak,

139
00:06:47,000 --> 00:06:50,000
ehunka irudi ezberdin ikusi zituen,

140
00:06:50,000 --> 00:06:52,000
mota guztietako paisaiak.

141
00:06:52,000 --> 00:06:56,000
Behin, gizon bat ikusi zuen bainu-batan pipa erretzen

142
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
eta bera zela konturatu zen.

143
00:06:59,000 --> 00:07:02,000
Hori izan zen ezagutu zuen irudi bakarra.

144
00:07:02,000 --> 00:07:06,000
Behin, Parisen zehar zihoala

145
00:07:06,000 --> 00:07:09,000
aldamioa ikusi zuen (egiazkoa zen).

146
00:07:09,000 --> 00:07:12,000
Baina etxera bueltatzean, aldamio-miniatura ikusi zuen

147
00:07:12,000 --> 00:07:16,000
15 zentimetroko altuerakoa, idazmahaiaren gainean.

148
00:07:16,000 --> 00:07:19,000
Pertzepzioaren errepikapen horri

149
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
palipnosia deitzen zaio batzuetan.

150
00:07:21,000 --> 00:07:26,000
Berari eta Rosalieri

151
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
gertatzen zitzaiena.

152
00:07:28,000 --> 00:07:30,000
Eta Rosaliek esan zuen: Zer gertatzen ari da?

153
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
esan nion ikusmena galtzean,

154
00:07:33,000 --> 00:07:36,000
burmuinean ikusmenaren atalakinolako input-ik jasotzen ez dutenez

155
00:07:36,000 --> 00:07:39,000
hiperaktibo eta kitzikakor egiten direla,

156
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
eta berez jartzen direla abian.

157
00:07:41,000 --> 00:07:44,000
Eta gauzak ikusten hasten zara.

158
00:07:44,000 --> 00:07:47,000
Ikusten dituzun gauzak konplikatuak izan daitezke benetan.

159
00:07:47,000 --> 00:07:51,000
Nire beste paziente baten kasuan,

160
00:07:51,000 --> 00:07:53,000
zertxobait ikusi ahal zuena ere,

161
00:07:53,000 --> 00:07:57,000
irudipenak kezkagarriak izan zitekeen.

162
00:07:57,000 --> 00:08:00,000
Behin, esan zuen

163
00:08:00,000 --> 00:08:03,000
marradun alkandora zeraman gizon bat jatetxe baten ikusi zuela.

164
00:08:03,000 --> 00:08:05,000
Buelta eman zuen. Eta orduan

165
00:08:05,000 --> 00:08:08,000
marradun alkandora zeramaten sei gizonetan bihurtu zen

166
00:08:08,000 --> 00:08:11,000
eta seiak beregana ibiltzen hasi ziren.

167
00:08:11,000 --> 00:08:14,000
Gero sei gizonak berriz elkartu ziren, akordeoiaren eran.

168
00:08:14,000 --> 00:08:16,000
Behin, autoa gidatzen ari zela,

169
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
hobeto esanda, senarra gidatzen ari zela,

170
00:08:18,000 --> 00:08:20,000
bidea lau zatitan banatu zen

171
00:08:20,000 --> 00:08:24,000
eta lau bideetan zehar aldi berean zihoala sentitu zuen.

172
00:08:24,000 --> 00:08:29,000
Haluzinazio oso mugikorrak izaten zituen ere.

173
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
Askok autoekin zerikusia zuten.

174
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
Batzuetan mutil gazte bat ikusten zuen

175
00:08:34,000 --> 00:08:37,000
autoaren kapotaren gainean eserita.

176
00:08:37,000 --> 00:08:39,000
Nekaezina zen eta sotilki mugitzen zen

177
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
autoa biratu zenean.

178
00:08:41,000 --> 00:08:44,000
Eta gelditu zirenean

179
00:08:44,000 --> 00:08:47,000
mutilak 30 metroko jauzia egin zuen bat-batean airean gora

180
00:08:47,000 --> 00:08:50,000
eta desagertu zen.

181
00:08:50,000 --> 00:08:55,000
Beste paziente batek beste haluzinazio mota bat zuen.

182
00:08:55,000 --> 00:08:58,000
Andre honek ez zuen begietan arazorik,

183
00:08:58,000 --> 00:09:00,000
baina bai garunaren ikusmenaren atalean,

184
00:09:00,000 --> 00:09:03,000
tumore txiki bat kortex okzipitalean baitzeukan.

185
00:09:03,000 --> 00:09:08,000
Marrazki bizidunak ikusten zituen batez ere.

186
00:09:08,000 --> 00:09:13,000
Marrazki hauek gardenak izan ziren

187
00:09:13,000 --> 00:09:16,000
eta ikus-eremuaren erdia hartzen zuten, pantaila baten antzera.

188
00:09:16,000 --> 00:09:22,000
Gustavo igelaren marrazkiak ikusten zituen batez ere.

189
00:09:22,000 --> 00:09:23,000
(Barreak)

190
00:09:23,000 --> 00:09:26,000
Nik ez dut "Sesamo kalea" ikusten,

191
00:09:26,000 --> 00:09:29,000
baina berak hura azpimarratu zuen:

192
00:09:29,000 --> 00:09:33,000
"Zergatik Gustavo? Bost axola dit niri Gustavo igelak".

193
00:09:33,000 --> 00:09:36,000
Ni Freudiar eragileei buruz hausnartzen hasi nintzen.

194
00:09:36,000 --> 00:09:38,000
Zer dela eta Gustavo?

195
00:09:38,000 --> 00:09:40,000
"Bost axola dit niri Gustavo igelak".

196
00:09:40,000 --> 00:09:42,000
Marrazkiek ez zuten gehiegi kezkatzen.

197
00:09:42,000 --> 00:09:46,000
Kezkatzen zuena, askotan

198
00:09:46,000 --> 00:09:49,000
irudi edo aurpegien haluzinazioak ikusten zituela izan zen

199
00:09:49,000 --> 00:09:52,000
eta Rosalien antzera, aurpegiak askotan deformatuta zeuden,

200
00:09:52,000 --> 00:09:56,000
hortz edo begi handiekin.

201
00:09:56,000 --> 00:09:59,000
Eta horrek beldurtzen zuen.

202
00:09:59,000 --> 00:10:03,000
Zer gertatzen ari zaio jende honi?

203
00:10:03,000 --> 00:10:06,000
Medikua naizenez gero, gertatzen dena frogatu eta zehaztu behar dut

204
00:10:06,000 --> 00:10:08,000
eta gaixoak lasaitu behar ditut,

205
00:10:08,000 --> 00:10:12,000
burua galtzen ez daudela azalduz batez ere.

206
00:10:12,000 --> 00:10:15,000
Ikusmen urrikoen %10k

207
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
haluzinazioak izaten ditu.

208
00:10:18,000 --> 00:10:22,000
Baina %1ek baino ez ditu aitortzen

209
00:10:22,000 --> 00:10:25,000
burutik jota daudela esango dutelaren beldur.

210
00:10:25,000 --> 00:10:27,000
Eta euren medikuei haluzinazioak aipatuz gero

211
00:10:27,000 --> 00:10:30,000
diagnostiko okerra jaso ahal dute.

212
00:10:30,000 --> 00:10:32,000
Normalean, uste dugu zoratzen ari garela

213
00:10:32,000 --> 00:10:35,000
gauzak ikusten edo entzuten baditugu.

214
00:10:35,000 --> 00:10:38,000
Baina haluzinazio psikotikoak oso bestelakoak dira.

215
00:10:38,000 --> 00:10:41,000
Haluzinazio psikotikoek, ikusmenezkoak edo ahozkoak,

216
00:10:41,000 --> 00:10:43,000
zuri egiten dizute hitz, zalatzen zaituzte.

217
00:10:43,000 --> 00:10:45,000
Zu limurtzen zaituzte, umiliatu.

218
00:10:45,000 --> 00:10:48,000
Burla egiten dizute.

219
00:10:48,000 --> 00:10:50,000
Elkarri eragiten diozue.

220
00:10:50,000 --> 00:10:53,000
Arazo horietako batek ere ez du zerikusirik

221
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
Charles Bonnet haluzinazioekin.

222
00:10:56,000 --> 00:11:00,000
Film bat dago. Zurekin zerikusirik ez duen film bat ikusten zaude

223
00:11:00,000 --> 00:11:03,000
edo horrela uste du jendeak.

224
00:11:03,000 --> 00:11:07,000
Bada beste gauza arraro bat, lobulu tenporaleko epilepsia deritzona,

225
00:11:07,000 --> 00:11:10,000
eta batzuetan, hau jasanez gero,

226
00:11:10,000 --> 00:11:12,000
norberak bere burua ikusten du

227
00:11:12,000 --> 00:11:15,000
iraganeko leku batean.

228
00:11:15,000 --> 00:11:17,000
Bidegurutze jakin batean zaude.

229
00:11:17,000 --> 00:11:19,000
Gaztaina erreen usaina etortzen zaizu.

230
00:11:19,000 --> 00:11:22,000
Trafikoa entzuten duzu. Zentzu guztiak daude lanean.

231
00:11:22,000 --> 00:11:24,000
Zure neskaren zain zaude.

232
00:11:24,000 --> 00:11:28,000
1982 urteko astearte gaua da.

233
00:11:28,000 --> 00:11:30,000
Eta lobulu tenporaleko haluzinazioak

234
00:11:30,000 --> 00:11:32,000
zentzumen guztien haluzinazioak dira,

235
00:11:32,000 --> 00:11:35,000
sentsazioz eta gauza ezagunez beteak,

236
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
espazioan eta denboran kokatuak,

237
00:11:37,000 --> 00:11:39,000
koherenteak, dramatikoak.

238
00:11:39,000 --> 00:11:42,000
Charles Bonnet haluzinazioak oso desberdinak dira.

239
00:11:42,000 --> 00:11:46,000
Charles Bonnet haluzinazioetan

240
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
mota guztietako mailak daude,

241
00:11:48,000 --> 00:11:50,000
haluzinazio geometrikoetatik

242
00:11:50,000 --> 00:11:53,000
(andre haren karratu arrosa eta urdinak)

243
00:11:53,000 --> 00:11:57,000
haluzinazio konplexuetaraino,

244
00:11:57,000 --> 00:12:00,000
zenbakiz eta bereziki aurpegiz beteta.

245
00:12:00,000 --> 00:12:03,000
Aurpegiak, deformatuak batzuetan,

246
00:12:03,000 --> 00:12:06,000
haluzinazio horien

247
00:12:06,000 --> 00:12:08,000
ohiko gauza bakarrak dira.

248
00:12:08,000 --> 00:12:11,000
Maiz agertzen den bigarren gauza marrazki bizidunak dira.

249
00:12:11,000 --> 00:12:14,000
Zer gertatzen ari da?

250
00:12:14,000 --> 00:12:16,000
Modu liluragarrian, azken urteotan

251
00:12:16,000 --> 00:12:20,000
garunaren funtzionamenduaren irudiak egitea posiblea izan da,

252
00:12:20,000 --> 00:12:24,000
haluzinazioak gertatzen diren bitartean erresonantzia magnetiko funtzionalak egitea.

253
00:12:24,000 --> 00:12:28,000
Halaber, garunaren ikusmen-gune desberdinak

254
00:12:28,000 --> 00:12:31,000
aktibatzen direla aurkitu da,

255
00:12:31,000 --> 00:12:33,000
haluzinazioak izaten ditzuten uneetan.

256
00:12:33,000 --> 00:12:36,000
Jendeak haluzinazio geometriko sinple hauek dituenean,

257
00:12:36,000 --> 00:12:40,000
ikusmen-kortex primarioa aktibatzen da.

258
00:12:40,000 --> 00:12:43,000
Hau da ertzak eta diseinuak hautematen dituen garunaren zatia.

259
00:12:43,000 --> 00:12:47,000
Ikusmen-kortex primarioan ez dira irudiak eratzen.

260
00:12:47,000 --> 00:12:50,000
Irudiak eratzen direnean,

261
00:12:50,000 --> 00:12:52,000
ikusmen-kortexaren goragoko zati bat

262
00:12:52,000 --> 00:12:54,000
jarduten da lobulu tenporalean.

263
00:12:54,000 --> 00:12:59,000
Bereziki, lobulu tenporaleko eremu bat

264
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
zirkunboluzio fusiformea deritzona.

265
00:13:01,000 --> 00:13:05,000
Ezaguna da norbaitek zirkunboluzio fusiformean kalterik izanez gero

266
00:13:05,000 --> 00:13:09,000
aurpegiak ezagutzeko gaitasuna gal dezakeela.

267
00:13:09,000 --> 00:13:13,000
Baina zirkunboluzio fusiformean ezohizko aktibitatea egonez gero,

268
00:13:13,000 --> 00:13:15,000
aurpegien haluzinazioak izan ditzakeela

269
00:13:15,000 --> 00:13:18,000
eta hori da zehazki jende horrengan batzuetan aurkitzen duguna.

270
00:13:18,000 --> 00:13:22,000
Zirkunboluzio honen aurreko zatian bada eremu bat

271
00:13:22,000 --> 00:13:27,000
zeinetan hortzak eta begiak irudikatzen diren,

272
00:13:27,000 --> 00:13:30,000
eta zirkunboluzioaren zati hori aktibatzen da

273
00:13:30,000 --> 00:13:34,000
jendeak haluzinazio deformatuak dituenean.

274
00:13:34,000 --> 00:13:36,000
Bada garunaren beste zati bat

275
00:13:36,000 --> 00:13:38,000
bereziki aktibatzen dena

276
00:13:38,000 --> 00:13:40,000
norbaitek marrazki bizidunak ikusten dituenean.

277
00:13:40,000 --> 00:13:43,000
Marrazkiak igartzean aktibatzen da,

278
00:13:43,000 --> 00:13:47,000
marrazkiak marraztean eta marrazkiekin haluzinazioak izatean.

279
00:13:47,000 --> 00:13:50,000
Oso interesgarria da hori hain zehatza izatea.

280
00:13:50,000 --> 00:13:53,000
Badira garunaren beste zati batzuk bereziki jarduten direnak

281
00:13:53,000 --> 00:13:55,000
eraikin eta paisaien

282
00:13:55,000 --> 00:13:58,000
ezagupen eta haluzinazioekin.

283
00:13:58,000 --> 00:14:01,000
1970 inguruan aurkitu zen ez zeudela bakarrik garunaren zatiak,

284
00:14:01,000 --> 00:14:03,000
baizik eta zelula bereziak ere.

285
00:14:03,000 --> 00:14:08,000
"Aurpegien zelulak" 1970. urtean aurkitu zituzten.

286
00:14:08,000 --> 00:14:10,000
Gaur egun badakigu ehunka zelula mota

287
00:14:10,000 --> 00:14:12,000
desberdin dagoela,

288
00:14:12,000 --> 00:14:14,000
oso zehatzak izan daitezkeenak.

289
00:14:14,000 --> 00:14:16,000
Beraz, izan ditzakezu

290
00:14:16,000 --> 00:14:18,000
"auto" zelulez gain

291
00:14:18,000 --> 00:14:21,000
"Aston Martin" zelulak ere.

292
00:14:21,000 --> 00:14:23,000
(Barreak)

293
00:14:23,000 --> 00:14:25,000
Aston Martin bat ikusi dut gaur goizean.

294
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
Hitzaldian aipatu behar nuen.

295
00:14:27,000 --> 00:14:30,000
Eta orain hemen dago nonbait.

296
00:14:30,000 --> 00:14:33,000
(Barreak)

297
00:14:33,000 --> 00:14:37,000
Maila honetan, azpiko kortex tenporala deritzon eremuan,

298
00:14:37,000 --> 00:14:40,000
ikuste-irudiak daude bakarrik,

299
00:14:40,000 --> 00:14:43,000
edo irudipenak edo pusketak.

300
00:14:43,000 --> 00:14:46,000
Goragoko mailetan bakarrik

301
00:14:46,000 --> 00:14:48,000
elkartzen dira beste zentzumenak

302
00:14:48,000 --> 00:14:50,000
eta konexioak daude memoria eta emozioarekin.

303
00:14:50,000 --> 00:14:53,000
Charles Bonnet sindromean

304
00:14:53,000 --> 00:14:55,000
ez zara goragoko mailetara heltzen.

305
00:14:55,000 --> 00:14:58,000
Azpiko ikusmen-kortex honetan zaude

306
00:14:58,000 --> 00:15:00,000
eta hor milaka eta ehun milaka

307
00:15:00,000 --> 00:15:03,000
eta milioika irudi dituzu,

308
00:15:03,000 --> 00:15:05,000
edo irudipenak edo irudipen pusketak,

309
00:15:05,000 --> 00:15:07,000
denak neuronen mailan kodetuta

310
00:15:07,000 --> 00:15:11,000
zelula berezietan edo zelula talde txikietan.

311
00:15:11,000 --> 00:15:14,000
Normalean hauek

312
00:15:14,000 --> 00:15:18,000
pertzepzioaren korronte integratuaren edo irudimenaren parte dira,

313
00:15:18,000 --> 00:15:21,000
eta norbera ez da horietaz ohartzen.

314
00:15:21,000 --> 00:15:25,000
Ikusmen-urriko edo itsua zarenean bakarrik

315
00:15:25,000 --> 00:15:27,000
mozten da prozesua.

316
00:15:27,000 --> 00:15:30,000
Eta ohizko pertzepzioa izan beharrean,

317
00:15:30,000 --> 00:15:32,000
azpiko kortex tenporaleko

318
00:15:32,000 --> 00:15:35,000
ikusmen-zelula hauen

319
00:15:35,000 --> 00:15:37,000
askapen edo estimulazio anarkikoa

320
00:15:37,000 --> 00:15:39,000
daukazu.

321
00:15:39,000 --> 00:15:42,000
Beraz, bat-batean aurpegi bat ikusten duzu. Gero auto bat ikusten duzu.

322
00:15:42,000 --> 00:15:45,000
Orain hau, gero beste hura.

323
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
Burua ahalegintzen da hau antolatzen

324
00:15:47,000 --> 00:15:50,000
eta honi koherentzia pixka bat ematen,

325
00:15:50,000 --> 00:15:52,000
baina ez du ondoegi lortzen.

326
00:15:52,000 --> 00:15:54,000
Haluzinazioak lehengoz deskribatu zirenean

327
00:15:54,000 --> 00:15:58,000
ametsen moduan interpretatu liratekeela uste izan zuten.

328
00:15:58,000 --> 00:16:00,000
Baina jendeak esaten zuena izan zen:

329
00:16:00,000 --> 00:16:03,000
"Ez dut jendea hau ezagutzen. Ezin dut inolako asoziaziorik egin".

330
00:16:03,000 --> 00:16:06,000
"Bost axola dit niri Gustavo igelak".

331
00:16:06,000 --> 00:16:11,000
Amets gisa ikusten badituzu ez zara inora heltzen.

332
00:16:11,000 --> 00:16:16,000
Tira, esan dut esan nahi nuena.

333
00:16:16,000 --> 00:16:19,000
Laburbilduz esan nahi nuke

334
00:16:19,000 --> 00:16:21,000
hau arrunta dela.

335
00:16:21,000 --> 00:16:23,000
Pentsa zenbat itsu dagoen.

336
00:16:23,000 --> 00:16:25,000
Ehun milaka itsu egon behar dute

337
00:16:25,000 --> 00:16:27,000
haluzinazio hauek dituztenak,

338
00:16:27,000 --> 00:16:29,000
baina aipatzeko beldurra dutenak.

339
00:16:29,000 --> 00:16:32,000
Honelako gauzak jakitera eman behar dira

340
00:16:32,000 --> 00:16:38,000
pazienteentzat, medikuentzat, jendearentzat.

341
00:16:38,000 --> 00:16:40,000
Amaitzeko, uste dut

342
00:16:40,000 --> 00:16:43,000
infinituki interesgarri eta baliotsuak direla,

343
00:16:43,000 --> 00:16:47,000
buruaren funtzionamenduari buruzkoideia batzuk ematen dituztelako.

344
00:16:47,000 --> 00:16:50,000
Charles Bonnetek esan zuen duela 250 urte,

345
00:16:50,000 --> 00:16:54,000
bere buruari galdetu ziola, haluzinazio horietaz hausnartuz,

346
00:16:54,000 --> 00:16:57,000
nola, buruaren teatroa, bere hitzetan,

347
00:16:57,000 --> 00:17:00,000
sortu ahal zuen burmuinaren makineriak.

348
00:17:00,000 --> 00:17:03,000
Orain, 250 urte geroago,

349
00:17:03,000 --> 00:17:06,000
nola egiten den sumatzen hasi garela uste dut.

350
00:17:06,000 --> 00:17:08,000
Eskerrik asko.

351
00:17:08,000 --> 00:17:11,000
(Txaloak)

352
00:17:11,000 --> 00:17:14,000
Chris Anderson: Zoragarria izan da. Eskerrik asko.

353
00:17:14,000 --> 00:17:16,000
Gauza hauetaz zorroztasun handiz

354
00:17:16,000 --> 00:17:19,000
eta zure gaixoenganako enpatiaz aritzen zara.

355
00:17:19,000 --> 00:17:24,000
Jasan izan duzu deskribatu duzun sindrome horietarikoren bat?

356
00:17:24,000 --> 00:17:26,000
Oliver Sacks: Hori galdetuko zenuenaren beldur nintzen.

357
00:17:26,000 --> 00:17:27,000
(Barreak)

358
00:17:27,000 --> 00:17:30,000
Tira, bai, horietako asko.

359
00:17:30,000 --> 00:17:33,000
Egiaz ni neu ikusmen urrikoa naiz.

360
00:17:33,000 --> 00:17:36,000
Ez dut begi batetik ikusten,eta bestea ez dago oso ondo.

361
00:17:36,000 --> 00:17:40,000
Eta haluzinazio geometrikoak ikusten ditut.

362
00:17:40,000 --> 00:17:42,000
Baina hor gelditzen dira.

363
00:17:42,000 --> 00:17:44,000
CA: Eta ez zaituzte kezkatzen?

364
00:17:44,000 --> 00:17:46,000
Gertatzen ari dena ulertzen duzunez, ez zaituzte kezkatzen?

365
00:17:46,000 --> 00:17:50,000
OS: Ez naute nire akufenoak baino gehiago molestatzen,

366
00:17:50,000 --> 00:17:53,000
kontutan hartzen ez ditudanak.

367
00:17:53,000 --> 00:17:55,000
Noizean behin interesatzen naute

368
00:17:55,000 --> 00:17:58,000
eta nire koadernoetan horien irudi asko dago.

369
00:17:58,000 --> 00:18:01,000
Erresonantzia magnetiko funtzionala egin didate

370
00:18:01,000 --> 00:18:04,000
nire ikusmen-kortexanola nola moldatzen den ikusteko.

371
00:18:04,000 --> 00:18:08,000
Eta hexagono guzti horiek ikusten ditudanean

372
00:18:08,000 --> 00:18:10,000
eta beste gauza konplexuak, ikusten ditudanak ere,

373
00:18:10,000 --> 00:18:12,000
ikusmen-migrainian,

374
00:18:12,000 --> 00:18:14,000
jakin nahiko nuke jendeak horrelako gauzak ikusten dituen

375
00:18:14,000 --> 00:18:17,000
eta kobazuloetako artea edo ornamentazio-artea

376
00:18:17,000 --> 00:18:20,000
nolabait euretatik etorri diren.

377
00:18:20,000 --> 00:18:22,000
CA: Hitzaldi erabat zoragarria izan da benetan.

378
00:18:22,000 --> 00:18:24,000
Eskerrik asko hitzaldia emateagatik.

379
00:18:24,000 --> 00:18:26,000
Eskerrik asko.

380
00:18:26,000 --> 00:18:28,000
(Txaloak)