0:00:00.000,0:00:03.000
Begiekin ikusten dugu

0:00:03.000,0:00:06.000
baina garunarekin ere ikusten dugu.

0:00:06.000,0:00:10.000
Eta garunarekin ikusteari irudimena deitzen zaio.

0:00:10.000,0:00:15.000
Ondo ezagutzen ditugu gure irudimenaren paisaiak,

0:00:15.000,0:00:19.000
barne paisaiak. Bizitza osoa daramagu elkarrekin.

0:00:19.000,0:00:23.000
Baina badira haluzinazioak ere,

0:00:23.000,0:00:26.000
eta haluzinazioak guztiz desberdinak dira.

0:00:26.000,0:00:28.000
Ez dirudite guk sortutakoak.

0:00:28.000,0:00:30.000
Ez dirudite gure kontrolpekoak.

0:00:30.000,0:00:32.000
Kanpotik datozela ematen du,

0:00:32.000,0:00:35.000
eta pertzepzioa imitatzen dutela.

0:00:35.000,0:00:39.000
Beraz, haluzinazioei buruz arituko naiz

0:00:39.000,0:00:43.000
eta baita ikusmen-haluzinazio mota berezi bati buruz ere,

0:00:43.000,0:00:48.000
nire pazienteengan ikusten dudana.

0:00:48.000,0:00:52.000
Orain dela hilabete batzuk dei bat jaso nuen

0:00:52.000,0:00:54.000
lan egiten dudan zahar-etxe batetik.

0:00:54.000,0:00:59.000
Esan zidaten bertako zahar batek, 90 urteko andrea batek,

0:00:59.000,0:01:01.000
gauzak ikusten zituela

0:01:01.000,0:01:04.000
eta burua galdu zuela uste zutela

0:01:04.000,0:01:06.000
edo, adineko andrea zenez,

0:01:06.000,0:01:09.000
beharbada apoplexia jasan zuela edo Alzheimerra izango zela.

0:01:09.000,0:01:14.000
Beraz, bertara joatea eta Rosalie ikustea eskatu zidaten,

0:01:14.000,0:01:16.000
Rosalie, adineko andrea.

0:01:16.000,0:01:18.000
Bera ikustera joan nintzen.

0:01:18.000,0:01:20.000
Berehala ikusi nuen

0:01:20.000,0:01:23.000
osasun oneko pertsona zela,

0:01:23.000,0:01:26.000
zuhurra eta inteligentzia finekoa,

0:01:26.000,0:01:30.000
baina guztiz izututa eta zurtuta zegoen

0:01:30.000,0:01:33.000
gauzak ikusten zituelako.

0:01:33.000,0:01:36.000
Eta esan zidan

0:01:36.000,0:01:38.000
(erizainek ez zuten hori aipatu)

0:01:38.000,0:01:40.000
itsua zela,

0:01:40.000,0:01:45.000
azkenengo bost urteotan ikusmena guztiz galdu zuela, makula degenerazioa pairatu zuela eta.

0:01:45.000,0:01:48.000
Baina orain, azken egunotan, gauzak ikusten zituen.

0:01:48.000,0:01:51.000
Esan nion: "Zer nolako gauzak?"

0:01:51.000,0:01:54.000
Erantzun zidan: "Ekialdeko arropaz jantzitako jendea,

0:01:54.000,0:01:58.000
jantzietan, eskaileretan gora eta behera.

0:01:58.000,0:02:01.000
Gizon bat, nigana biratu eta irri egiten didana.

0:02:01.000,0:02:05.000
Ahoaren alde batean hortz itzelak ditu.

0:02:05.000,0:02:07.000
Animaliak ere bai.

0:02:07.000,0:02:10.000
Etxe zuri bat ikusten dut. Elurra ari du, elur leuna.

0:02:10.000,0:02:15.000
Arnesdun zaldia ikusten dut, elurra arrastatzen.

0:02:15.000,0:02:19.000
Orduan, gau batean, eszena aldatzen da.

0:02:19.000,0:02:21.000
Nigana datozen katuak eta txakurrak ikusten ditut.

0:02:21.000,0:02:24.000
Puntu batera heltzerakoan, gelditu egiten dira.

0:02:24.000,0:02:26.000
Orduan, berriz ere aldatzen da.

0:02:26.000,0:02:29.000
Ume pila ikusten dut. Eskaileretan gora eta behera doaz.

0:02:29.000,0:02:32.000
Kolore biziez jantzita daude, arrosa eta urdina,

0:02:32.000,0:02:35.000
ekialdeko arropen antzera".

0:02:35.000,0:02:38.000
Batzuetan, zioen, jendea heldu baino lehen

0:02:38.000,0:02:42.000
haluzinazioetan karratu arrosa eta urdinak ikusten zituen lurrean

0:02:42.000,0:02:45.000
sabairano heltzen zirela ziruditenak.

0:02:45.000,0:02:49.000
Esan nion: "Amets baten modukoa da?"

0:02:49.000,0:02:52.000
Eta andreak: "Ez, ez da ametsetan bezala. Film baten antzerakoa da"

0:02:52.000,0:02:55.000
Esan zuen: "Kolorea eta mugimendua ditu.

0:02:55.000,0:02:59.000
Baina guztiz isila da, film mutuen antzerakoa".

0:02:59.000,0:03:01.000
Film oso aspergarria zela zioen.

0:03:01.000,0:03:04.000
Esan zuen: "Ekialdeko arropa zeraman jende hau guztia

0:03:04.000,0:03:09.000
gora eta behera zebilela, behin eta berriro errepikatzen zen, oso pobrea zen".

0:03:09.000,0:03:11.000
(Barreak)

0:03:11.000,0:03:13.000
Andreak umore-sena du.

0:03:13.000,0:03:15.000
Bazekien haluzinazioa zela.

0:03:15.000,0:03:17.000
Baina beldur zen. 95 urtez bizi izan zen

0:03:17.000,0:03:20.000
eta ordura arte ez zuen inoiz haluzinaziorik izan.

0:03:20.000,0:03:23.000
Esan zuen haluzinazioek ez zutela zerikusirik

0:03:23.000,0:03:27.000
pentsatzen, sentitzen edo egiten ari zenarekin,

0:03:27.000,0:03:31.000
berez agertu eta desagertzen zirela.

0:03:31.000,0:03:33.000
Ez zituen inolaz ere kontrolatzen.

0:03:33.000,0:03:35.000
Esan zuen ez zituela ezagutzen

0:03:35.000,0:03:37.000
haluzinazioetan agerturiko

0:03:37.000,0:03:39.000
pertsonak edo lekuak.

0:03:39.000,0:03:41.000
Halaber, pertsona eta animaliak

0:03:41.000,0:03:45.000
ez ziren beraz ohartzen.

0:03:45.000,0:03:47.000
Ez zekien zer ari zen gertatzen.

0:03:47.000,0:03:49.000
Zoratzen ari zela uste zuen

0:03:49.000,0:03:51.000
edo burua galtzen.

0:03:51.000,0:03:53.000
Ondo aztertu nuen andrea.

0:03:53.000,0:03:55.000
Adineko andre bizkorra zen,

0:03:55.000,0:03:59.000
bere senean. Ez zuen inolako osasun arazorik.

0:03:59.000,0:04:03.000
Ez zuen haluzinazioak eragin ahal zituen botikarik hartzen.

0:04:03.000,0:04:05.000
Baina itsua zen.

0:04:05.000,0:04:07.000
Eta esan nion:

0:04:07.000,0:04:09.000
"Uste dut badakidala zer gertatzen zaizun".

0:04:09.000,0:04:13.000
Bada ikusmen-haluzinazio forma berezi bat

0:04:13.000,0:04:17.000
itsutasun edo ikusmen arazoekin etorri ahal dena.

0:04:17.000,0:04:20.000
XVIII. mendean lehenegoz

0:04:20.000,0:04:22.000
deskribatu zena,

0:04:22.000,0:04:25.000
Charles Bonnet-en eskutik.

0:04:25.000,0:04:28.000
Zuk Charles Bonnet sindromea daukazu.

0:04:28.000,0:04:30.000
Ez da zure garunean edo zure buruan ezer gertatzen ari.

0:04:30.000,0:04:33.000
Zuk Charles Bonnet sindromea daukazu".

0:04:33.000,0:04:36.000
Asko lasaitu zen orduan,

0:04:36.000,0:04:40.000
gertatzen ari zitzaiona larria ez zelako,

0:04:40.000,0:04:43.000
bitxia baizik.

0:04:43.000,0:04:45.000
Galdetu zuen: "Nor da Charles Bonnet hori?

0:04:45.000,0:04:48.000
Berak ere haluzinazioak izan al zituen?"

0:04:48.000,0:04:51.000
Esan zuen: "Esaiezu erizainei

0:04:51.000,0:04:54.000
Charles Bonnet sindromea dudala".

0:04:54.000,0:04:56.000
(Barreak)

0:04:56.000,0:05:00.000
"Ez nago zoratuta, ez nago demente. Charles Bonnet sindromea dut".

0:05:00.000,0:05:02.000
Tira, erizainei esan nien.

0:05:02.000,0:05:05.000
Zera, hau, niretzako eguneroko kontua da.

0:05:05.000,0:05:07.000
Batik bat zahar-etxeetan aritzen naiz.

0:05:07.000,0:05:09.000
Adineko jende asko ikusten dut

0:05:09.000,0:05:13.000
entzumen edo ikusmen arazoak ditzutenak.

0:05:13.000,0:05:15.000
Entzumen urrikoen %10k

0:05:15.000,0:05:18.000
musika-haluzinazioak izaten ditu.

0:05:18.000,0:05:21.000
Eta ikusmen urriko jendearen %10k

0:05:21.000,0:05:23.000
ikusmen-haluzinazioak izaten ditu.

0:05:23.000,0:05:25.000
Ez gara guztiz itsu izan behar;

0:05:25.000,0:05:27.000
ikusmen urrikoa izatea nahikoa da.

0:05:27.000,0:05:31.000
Baina XVIII. mendeko deskribapenari dagokionez,

0:05:31.000,0:05:33.000
Charles Bonnetek ez zuen horrelakorik izan.

0:05:33.000,0:05:36.000
Bere aitonak izan zituen haluzinazioak.

0:05:36.000,0:05:39.000
Aitona epailea zen, adineko gizona.

0:05:39.000,0:05:42.000
Kataraten ebakuntza izan zuen.

0:05:42.000,0:05:44.000
Bere ikusmena nahiko urria zen.

0:05:44.000,0:05:49.000
Eta 1759an, bere ilobari deskribatu zizkion

0:05:49.000,0:05:51.000
ikusten zituen hainbat gauza.

0:05:51.000,0:05:53.000
Esan zuen lehengo gauza

0:05:53.000,0:05:55.000
airean sudur-zapi bat ikusten zuela izan zen.

0:05:55.000,0:05:57.000
Sudur-zapi handia eta urdina zen

0:05:57.000,0:05:59.000
lau zirkulu laranja zituena.

0:05:59.000,0:06:02.000
Bazekien haluzinazioa zela.

0:06:02.000,0:06:04.000
Ez dago sudur-zapirik airean.

0:06:04.000,0:06:08.000
Gero, gurpil handi bat ikusi zuen airean.

0:06:08.000,0:06:13.000
Baina batzuetan ez zekien haluzinazioak ziren ala ez,

0:06:13.000,0:06:15.000
haluzinazioak ondo egokitzen zirelako

0:06:15.000,0:06:17.000
ikusten zuenaren kontestuan.

0:06:17.000,0:06:20.000
Behin, bere ilobak bera ikustera etorri ziren

0:06:20.000,0:06:25.000
eta esan zien:" Nortzuk dira zurekin datozen mutil goapo hauek?"

0:06:25.000,0:06:29.000
Eta ilobek :"Tamalez, ez dago inolako mutil goaporik, aitona."

0:06:29.000,0:06:33.000
Orduan mutil goapoak desagertu egin ziren.

0:06:33.000,0:06:36.000
Normala da haluzinazio horietan

0:06:36.000,0:06:39.000
une batez agertuetzea eta hurrengoan desagertzea.

0:06:39.000,0:06:41.000
Ez dira normalean pixkanaka agertzen eta desagertzen.

0:06:41.000,0:06:44.000
Bat-batekoak dira, eta bat-batean aldatzen dira.

0:06:44.000,0:06:47.000
Charles Lullinek, aitonak,

0:06:47.000,0:06:50.000
ehunka irudi ezberdin ikusi zituen,

0:06:50.000,0:06:52.000
mota guztietako paisaiak.

0:06:52.000,0:06:56.000
Behin, gizon bat ikusi zuen bainu-batan pipa erretzen

0:06:56.000,0:06:59.000
eta bera zela konturatu zen.

0:06:59.000,0:07:02.000
Hori izan zen ezagutu zuen irudi bakarra.

0:07:02.000,0:07:06.000
Behin, Parisen zehar zihoala

0:07:06.000,0:07:09.000
aldamioa ikusi zuen (egiazkoa zen).

0:07:09.000,0:07:12.000
Baina etxera bueltatzean, aldamio-miniatura ikusi zuen

0:07:12.000,0:07:16.000
15 zentimetroko altuerakoa, idazmahaiaren gainean.

0:07:16.000,0:07:19.000
Pertzepzioaren errepikapen horri

0:07:19.000,0:07:21.000
palipnosia deitzen zaio batzuetan.

0:07:21.000,0:07:26.000
Berari eta Rosalieri

0:07:26.000,0:07:28.000
gertatzen zitzaiena.

0:07:28.000,0:07:30.000
Eta Rosaliek esan zuen: Zer gertatzen ari da?

0:07:30.000,0:07:33.000
esan nion ikusmena galtzean,

0:07:33.000,0:07:36.000
burmuinean ikusmenaren atalakinolako input-ik jasotzen ez dutenez

0:07:36.000,0:07:39.000
hiperaktibo eta kitzikakor egiten direla,

0:07:39.000,0:07:41.000
eta berez jartzen direla abian.

0:07:41.000,0:07:44.000
Eta gauzak ikusten hasten zara.

0:07:44.000,0:07:47.000
Ikusten dituzun gauzak konplikatuak izan daitezke benetan.

0:07:47.000,0:07:51.000
Nire beste paziente baten kasuan,

0:07:51.000,0:07:53.000
zertxobait ikusi ahal zuena ere,

0:07:53.000,0:07:57.000
irudipenak kezkagarriak izan zitekeen.

0:07:57.000,0:08:00.000
Behin, esan zuen

0:08:00.000,0:08:03.000
marradun alkandora zeraman gizon bat jatetxe baten ikusi zuela.

0:08:03.000,0:08:05.000
Buelta eman zuen. Eta orduan

0:08:05.000,0:08:08.000
marradun alkandora zeramaten sei gizonetan bihurtu zen

0:08:08.000,0:08:11.000
eta seiak beregana ibiltzen hasi ziren.

0:08:11.000,0:08:14.000
Gero sei gizonak berriz elkartu ziren, akordeoiaren eran.

0:08:14.000,0:08:16.000
Behin, autoa gidatzen ari zela,

0:08:16.000,0:08:18.000
hobeto esanda, senarra gidatzen ari zela,

0:08:18.000,0:08:20.000
bidea lau zatitan banatu zen

0:08:20.000,0:08:24.000
eta lau bideetan zehar aldi berean zihoala sentitu zuen.

0:08:24.000,0:08:29.000
Haluzinazio oso mugikorrak izaten zituen ere.

0:08:29.000,0:08:32.000
Askok autoekin zerikusia zuten.

0:08:32.000,0:08:34.000
Batzuetan mutil gazte bat ikusten zuen

0:08:34.000,0:08:37.000
autoaren kapotaren gainean eserita.

0:08:37.000,0:08:39.000
Nekaezina zen eta sotilki mugitzen zen

0:08:39.000,0:08:41.000
autoa biratu zenean.

0:08:41.000,0:08:44.000
Eta gelditu zirenean

0:08:44.000,0:08:47.000
mutilak 30 metroko jauzia egin zuen bat-batean airean gora

0:08:47.000,0:08:50.000
eta desagertu zen.

0:08:50.000,0:08:55.000
Beste paziente batek beste haluzinazio mota bat zuen.

0:08:55.000,0:08:58.000
Andre honek ez zuen begietan arazorik,

0:08:58.000,0:09:00.000
baina bai garunaren ikusmenaren atalean,

0:09:00.000,0:09:03.000
tumore txiki bat kortex okzipitalean baitzeukan.

0:09:03.000,0:09:08.000
Marrazki bizidunak ikusten zituen batez ere.

0:09:08.000,0:09:13.000
Marrazki hauek gardenak izan ziren

0:09:13.000,0:09:16.000
eta ikus-eremuaren erdia hartzen zuten, pantaila baten antzera.

0:09:16.000,0:09:22.000
Gustavo igelaren marrazkiak ikusten zituen batez ere.

0:09:22.000,0:09:23.000
(Barreak)

0:09:23.000,0:09:26.000
Nik ez dut "Sesamo kalea" ikusten,

0:09:26.000,0:09:29.000
baina berak hura azpimarratu zuen:

0:09:29.000,0:09:33.000
"Zergatik Gustavo? Bost axola dit niri Gustavo igelak".

0:09:33.000,0:09:36.000
Ni Freudiar eragileei buruz hausnartzen hasi nintzen.

0:09:36.000,0:09:38.000
Zer dela eta Gustavo?

0:09:38.000,0:09:40.000
"Bost axola dit niri Gustavo igelak".

0:09:40.000,0:09:42.000
Marrazkiek ez zuten gehiegi kezkatzen.

0:09:42.000,0:09:46.000
Kezkatzen zuena, askotan

0:09:46.000,0:09:49.000
irudi edo aurpegien haluzinazioak ikusten zituela izan zen

0:09:49.000,0:09:52.000
eta Rosalien antzera, aurpegiak askotan deformatuta zeuden,

0:09:52.000,0:09:56.000
hortz edo begi handiekin.

0:09:56.000,0:09:59.000
Eta horrek beldurtzen zuen.

0:09:59.000,0:10:03.000
Zer gertatzen ari zaio jende honi?

0:10:03.000,0:10:06.000
Medikua naizenez gero, gertatzen dena frogatu eta zehaztu behar dut

0:10:06.000,0:10:08.000
eta gaixoak lasaitu behar ditut,

0:10:08.000,0:10:12.000
burua galtzen ez daudela azalduz batez ere.

0:10:12.000,0:10:15.000
Ikusmen urrikoen %10k

0:10:15.000,0:10:18.000
haluzinazioak izaten ditu.

0:10:18.000,0:10:22.000
Baina %1ek baino ez ditu aitortzen

0:10:22.000,0:10:25.000
burutik jota daudela esango dutelaren beldur.

0:10:25.000,0:10:27.000
Eta euren medikuei haluzinazioak aipatuz gero

0:10:27.000,0:10:30.000
diagnostiko okerra jaso ahal dute.

0:10:30.000,0:10:32.000
Normalean, uste dugu zoratzen ari garela

0:10:32.000,0:10:35.000
gauzak ikusten edo entzuten baditugu.

0:10:35.000,0:10:38.000
Baina haluzinazio psikotikoak oso bestelakoak dira.

0:10:38.000,0:10:41.000
Haluzinazio psikotikoek, ikusmenezkoak edo ahozkoak,

0:10:41.000,0:10:43.000
zuri egiten dizute hitz, zalatzen zaituzte.

0:10:43.000,0:10:45.000
Zu limurtzen zaituzte, umiliatu.

0:10:45.000,0:10:48.000
Burla egiten dizute.

0:10:48.000,0:10:50.000
Elkarri eragiten diozue.

0:10:50.000,0:10:53.000
Arazo horietako batek ere ez du zerikusirik

0:10:53.000,0:10:56.000
Charles Bonnet haluzinazioekin.

0:10:56.000,0:11:00.000
Film bat dago. Zurekin zerikusirik ez duen film bat ikusten zaude

0:11:00.000,0:11:03.000
edo horrela uste du jendeak.

0:11:03.000,0:11:07.000
Bada beste gauza arraro bat, lobulu tenporaleko epilepsia deritzona,

0:11:07.000,0:11:10.000
eta batzuetan, hau jasanez gero,

0:11:10.000,0:11:12.000
norberak bere burua ikusten du

0:11:12.000,0:11:15.000
iraganeko leku batean.

0:11:15.000,0:11:17.000
Bidegurutze jakin batean zaude.

0:11:17.000,0:11:19.000
Gaztaina erreen usaina etortzen zaizu.

0:11:19.000,0:11:22.000
Trafikoa entzuten duzu. Zentzu guztiak daude lanean.

0:11:22.000,0:11:24.000
Zure neskaren zain zaude.

0:11:24.000,0:11:28.000
1982 urteko astearte gaua da.

0:11:28.000,0:11:30.000
Eta lobulu tenporaleko haluzinazioak

0:11:30.000,0:11:32.000
zentzumen guztien haluzinazioak dira,

0:11:32.000,0:11:35.000
sentsazioz eta gauza ezagunez beteak,

0:11:35.000,0:11:37.000
espazioan eta denboran kokatuak,

0:11:37.000,0:11:39.000
koherenteak, dramatikoak.

0:11:39.000,0:11:42.000
Charles Bonnet haluzinazioak oso desberdinak dira.

0:11:42.000,0:11:46.000
Charles Bonnet haluzinazioetan

0:11:46.000,0:11:48.000
mota guztietako mailak daude,

0:11:48.000,0:11:50.000
haluzinazio geometrikoetatik

0:11:50.000,0:11:53.000
(andre haren karratu arrosa eta urdinak)

0:11:53.000,0:11:57.000
haluzinazio konplexuetaraino,

0:11:57.000,0:12:00.000
zenbakiz eta bereziki aurpegiz beteta.

0:12:00.000,0:12:03.000
Aurpegiak, deformatuak batzuetan,

0:12:03.000,0:12:06.000
haluzinazio horien

0:12:06.000,0:12:08.000
ohiko gauza bakarrak dira.

0:12:08.000,0:12:11.000
Maiz agertzen den bigarren gauza marrazki bizidunak dira.

0:12:11.000,0:12:14.000
Zer gertatzen ari da?

0:12:14.000,0:12:16.000
Modu liluragarrian, azken urteotan

0:12:16.000,0:12:20.000
garunaren funtzionamenduaren irudiak egitea posiblea izan da,

0:12:20.000,0:12:24.000
haluzinazioak gertatzen diren bitartean erresonantzia magnetiko funtzionalak egitea.

0:12:24.000,0:12:28.000
Halaber, garunaren ikusmen-gune desberdinak

0:12:28.000,0:12:31.000
aktibatzen direla aurkitu da,

0:12:31.000,0:12:33.000
haluzinazioak izaten ditzuten uneetan.

0:12:33.000,0:12:36.000
Jendeak haluzinazio geometriko sinple hauek dituenean,

0:12:36.000,0:12:40.000
ikusmen-kortex primarioa aktibatzen da.

0:12:40.000,0:12:43.000
Hau da ertzak eta diseinuak hautematen dituen garunaren zatia.

0:12:43.000,0:12:47.000
Ikusmen-kortex primarioan ez dira irudiak eratzen.

0:12:47.000,0:12:50.000
Irudiak eratzen direnean,

0:12:50.000,0:12:52.000
ikusmen-kortexaren goragoko zati bat

0:12:52.000,0:12:54.000
jarduten da lobulu tenporalean.

0:12:54.000,0:12:59.000
Bereziki, lobulu tenporaleko eremu bat

0:12:59.000,0:13:01.000
zirkunboluzio fusiformea deritzona.

0:13:01.000,0:13:05.000
Ezaguna da norbaitek zirkunboluzio fusiformean kalterik izanez gero

0:13:05.000,0:13:09.000
aurpegiak ezagutzeko gaitasuna gal dezakeela.

0:13:09.000,0:13:13.000
Baina zirkunboluzio fusiformean ezohizko aktibitatea egonez gero,

0:13:13.000,0:13:15.000
aurpegien haluzinazioak izan ditzakeela

0:13:15.000,0:13:18.000
eta hori da zehazki jende horrengan batzuetan aurkitzen duguna.

0:13:18.000,0:13:22.000
Zirkunboluzio honen aurreko zatian bada eremu bat

0:13:22.000,0:13:27.000
zeinetan hortzak eta begiak irudikatzen diren,

0:13:27.000,0:13:30.000
eta zirkunboluzioaren zati hori aktibatzen da

0:13:30.000,0:13:34.000
jendeak haluzinazio deformatuak dituenean.

0:13:34.000,0:13:36.000
Bada garunaren beste zati bat

0:13:36.000,0:13:38.000
bereziki aktibatzen dena

0:13:38.000,0:13:40.000
norbaitek marrazki bizidunak ikusten dituenean.

0:13:40.000,0:13:43.000
Marrazkiak igartzean aktibatzen da,

0:13:43.000,0:13:47.000
marrazkiak marraztean eta marrazkiekin haluzinazioak izatean.

0:13:47.000,0:13:50.000
Oso interesgarria da hori hain zehatza izatea.

0:13:50.000,0:13:53.000
Badira garunaren beste zati batzuk bereziki jarduten direnak

0:13:53.000,0:13:55.000
eraikin eta paisaien

0:13:55.000,0:13:58.000
ezagupen eta haluzinazioekin.

0:13:58.000,0:14:01.000
1970 inguruan aurkitu zen ez zeudela bakarrik garunaren zatiak,

0:14:01.000,0:14:03.000
baizik eta zelula bereziak ere.

0:14:03.000,0:14:08.000
"Aurpegien zelulak" 1970. urtean aurkitu zituzten.

0:14:08.000,0:14:10.000
Gaur egun badakigu ehunka zelula mota

0:14:10.000,0:14:12.000
desberdin dagoela,

0:14:12.000,0:14:14.000
oso zehatzak izan daitezkeenak.

0:14:14.000,0:14:16.000
Beraz, izan ditzakezu

0:14:16.000,0:14:18.000
"auto" zelulez gain

0:14:18.000,0:14:21.000
"Aston Martin" zelulak ere.

0:14:21.000,0:14:23.000
(Barreak)

0:14:23.000,0:14:25.000
Aston Martin bat ikusi dut gaur goizean.

0:14:25.000,0:14:27.000
Hitzaldian aipatu behar nuen.

0:14:27.000,0:14:30.000
Eta orain hemen dago nonbait.

0:14:30.000,0:14:33.000
(Barreak)

0:14:33.000,0:14:37.000
Maila honetan, azpiko kortex tenporala deritzon eremuan,

0:14:37.000,0:14:40.000
ikuste-irudiak daude bakarrik,

0:14:40.000,0:14:43.000
edo irudipenak edo pusketak.

0:14:43.000,0:14:46.000
Goragoko mailetan bakarrik

0:14:46.000,0:14:48.000
elkartzen dira beste zentzumenak

0:14:48.000,0:14:50.000
eta konexioak daude memoria eta emozioarekin.

0:14:50.000,0:14:53.000
Charles Bonnet sindromean

0:14:53.000,0:14:55.000
ez zara goragoko mailetara heltzen.

0:14:55.000,0:14:58.000
Azpiko ikusmen-kortex honetan zaude

0:14:58.000,0:15:00.000
eta hor milaka eta ehun milaka

0:15:00.000,0:15:03.000
eta milioika irudi dituzu,

0:15:03.000,0:15:05.000
edo irudipenak edo irudipen pusketak,

0:15:05.000,0:15:07.000
denak neuronen mailan kodetuta

0:15:07.000,0:15:11.000
zelula berezietan edo zelula talde txikietan.

0:15:11.000,0:15:14.000
Normalean hauek

0:15:14.000,0:15:18.000
pertzepzioaren korronte integratuaren edo irudimenaren parte dira,

0:15:18.000,0:15:21.000
eta norbera ez da horietaz ohartzen.

0:15:21.000,0:15:25.000
Ikusmen-urriko edo itsua zarenean bakarrik

0:15:25.000,0:15:27.000
mozten da prozesua.

0:15:27.000,0:15:30.000
Eta ohizko pertzepzioa izan beharrean,

0:15:30.000,0:15:32.000
azpiko kortex tenporaleko

0:15:32.000,0:15:35.000
ikusmen-zelula hauen

0:15:35.000,0:15:37.000
askapen edo estimulazio anarkikoa

0:15:37.000,0:15:39.000
daukazu.

0:15:39.000,0:15:42.000
Beraz, bat-batean aurpegi bat ikusten duzu. Gero auto bat ikusten duzu.

0:15:42.000,0:15:45.000
Orain hau, gero beste hura.

0:15:45.000,0:15:47.000
Burua ahalegintzen da hau antolatzen

0:15:47.000,0:15:50.000
eta honi koherentzia pixka bat ematen,

0:15:50.000,0:15:52.000
baina ez du ondoegi lortzen.

0:15:52.000,0:15:54.000
Haluzinazioak lehengoz deskribatu zirenean

0:15:54.000,0:15:58.000
ametsen moduan interpretatu liratekeela uste izan zuten.

0:15:58.000,0:16:00.000
Baina jendeak esaten zuena izan zen:

0:16:00.000,0:16:03.000
"Ez dut jendea hau ezagutzen. Ezin dut inolako asoziaziorik egin".

0:16:03.000,0:16:06.000
"Bost axola dit niri Gustavo igelak".

0:16:06.000,0:16:11.000
Amets gisa ikusten badituzu ez zara inora heltzen.

0:16:11.000,0:16:16.000
Tira, esan dut esan nahi nuena.

0:16:16.000,0:16:19.000
Laburbilduz esan nahi nuke

0:16:19.000,0:16:21.000
hau arrunta dela.

0:16:21.000,0:16:23.000
Pentsa zenbat itsu dagoen.

0:16:23.000,0:16:25.000
Ehun milaka itsu egon behar dute

0:16:25.000,0:16:27.000
haluzinazio hauek dituztenak,

0:16:27.000,0:16:29.000
baina aipatzeko beldurra dutenak.

0:16:29.000,0:16:32.000
Honelako gauzak jakitera eman behar dira

0:16:32.000,0:16:38.000
pazienteentzat, medikuentzat, jendearentzat.

0:16:38.000,0:16:40.000
Amaitzeko, uste dut

0:16:40.000,0:16:43.000
infinituki interesgarri eta baliotsuak direla,

0:16:43.000,0:16:47.000
buruaren funtzionamenduari buruzkoideia batzuk ematen dituztelako.

0:16:47.000,0:16:50.000
Charles Bonnetek esan zuen duela 250 urte,

0:16:50.000,0:16:54.000
bere buruari galdetu ziola, haluzinazio horietaz hausnartuz,

0:16:54.000,0:16:57.000
nola, buruaren teatroa, bere hitzetan,

0:16:57.000,0:17:00.000
sortu ahal zuen burmuinaren makineriak.

0:17:00.000,0:17:03.000
Orain, 250 urte geroago,

0:17:03.000,0:17:06.000
nola egiten den sumatzen hasi garela uste dut.

0:17:06.000,0:17:08.000
Eskerrik asko.

0:17:08.000,0:17:11.000
(Txaloak)

0:17:11.000,0:17:14.000
Chris Anderson: Zoragarria izan da. Eskerrik asko.

0:17:14.000,0:17:16.000
Gauza hauetaz zorroztasun handiz

0:17:16.000,0:17:19.000
eta zure gaixoenganako enpatiaz aritzen zara.

0:17:19.000,0:17:24.000
Jasan izan duzu deskribatu duzun sindrome horietarikoren bat?

0:17:24.000,0:17:26.000
Oliver Sacks: Hori galdetuko zenuenaren beldur nintzen.

0:17:26.000,0:17:27.000
(Barreak)

0:17:27.000,0:17:30.000
Tira, bai, horietako asko.

0:17:30.000,0:17:33.000
Egiaz ni neu ikusmen urrikoa naiz.

0:17:33.000,0:17:36.000
Ez dut begi batetik ikusten,eta bestea ez dago oso ondo.

0:17:36.000,0:17:40.000
Eta haluzinazio geometrikoak ikusten ditut.

0:17:40.000,0:17:42.000
Baina hor gelditzen dira.

0:17:42.000,0:17:44.000
CA: Eta ez zaituzte kezkatzen?

0:17:44.000,0:17:46.000
Gertatzen ari dena ulertzen duzunez, ez zaituzte kezkatzen?

0:17:46.000,0:17:50.000
OS: Ez naute nire akufenoak baino gehiago molestatzen,

0:17:50.000,0:17:53.000
kontutan hartzen ez ditudanak.

0:17:53.000,0:17:55.000
Noizean behin interesatzen naute

0:17:55.000,0:17:58.000
eta nire koadernoetan horien irudi asko dago.

0:17:58.000,0:18:01.000
Erresonantzia magnetiko funtzionala egin didate

0:18:01.000,0:18:04.000
nire ikusmen-kortexanola nola moldatzen den ikusteko.

0:18:04.000,0:18:08.000
Eta hexagono guzti horiek ikusten ditudanean

0:18:08.000,0:18:10.000
eta beste gauza konplexuak, ikusten ditudanak ere,

0:18:10.000,0:18:12.000
ikusmen-migrainian,

0:18:12.000,0:18:14.000
jakin nahiko nuke jendeak horrelako gauzak ikusten dituen

0:18:14.000,0:18:17.000
eta kobazuloetako artea edo ornamentazio-artea

0:18:17.000,0:18:20.000
nolabait euretatik etorri diren.

0:18:20.000,0:18:22.000
CA: Hitzaldi erabat zoragarria izan da benetan.

0:18:22.000,0:18:24.000
Eskerrik asko hitzaldia emateagatik.

0:18:24.000,0:18:26.000
Eskerrik asko.

0:18:26.000,0:18:28.000
(Txaloak)