0:00:15.470,0:00:19.597
Tôi đã vướng vào khá nhiều cuộc cãi vã.

0:00:19.597,0:00:21.480
Tôi nghĩ tất cả chúng ta đều thế.

0:00:21.980,0:00:23.874
Tôi biết không thể tránh khỏi mâu thuẫn

0:00:23.874,0:00:29.112
nhưng tôi luôn cảm giác có cách nào đó [br]để điều này mang tính xây dựng hơn.

0:00:29.112,0:00:31.952
Và tôi bắt đầu nghĩ nghiêm túc về điều này[br]trong lớp học vẽ,

0:00:31.952,0:00:34.699
vào năm lớp 9.

0:00:34.699,0:00:38.750
Hồi đó tôi chẳng quen ai trong lớp cả[br]nên trong khi làm bài tập,

0:00:38.750,0:00:42.320
tôi đã nghe lỏm [br]một vài cô gái ngồi bàn bên cạnh

0:00:42.320,0:00:45.602
và họ nói về chuyện cãi nhau với ai đó

0:00:45.602,0:00:49.676
nhưng có một phần trong cuộc nói chuyện[br]làm tôi để ý.

0:00:50.505,0:00:54.629
"Ôi trời ạ, cô ta còn chẳng thèm cãi lại.

0:00:54.629,0:00:58.240
Cô ta cứ thoái lui thôi, thật không thể[br]tin được".

0:00:58.952,0:01:02.131
Và khi nghe điều đó, tôi nhớ là [br]mình đã nghĩ

0:01:02.131,0:01:06.032
"Ồ, ước gì mình cũng làm được như thế.

0:01:06.032,0:01:08.832
Tôi ước rằng thỉnh thoảng [br]mình cũng biết cách bỏ cuộc

0:01:08.832,0:01:13.728
và rút lui khỏi những cuộc tranh cãi [br]đến hồi nãy lửa hơn."

0:01:14.474,0:01:17.069
Vậy nên, tôi cứ nhớ mãi [br]cuộc nói chuyện này,

0:01:17.069,0:01:22.193
và cuối cùng thì, chính nó khiến tôi[br]bắt đầu học để trở thành người hòa giải.

0:01:22.193,0:01:24.672
Và vai trò của người hòa giải, nếu các bạn[br]chưa biết,

0:01:24.672,0:01:29.879
là bên thứ ba trung lập giúp những người [br]có mâu thuẫn tìm cách giải quyết.

0:01:29.879,0:01:32.977
Và họ đặc biệt ở chỗ họ sẽ không nói [br]các bạn phải làm gì

0:01:32.977,0:01:34.576
như những thẩm phán hay làm.

0:01:34.576,0:01:38.616
Điều họ làm là hướng cuộc nói chuyện của[br]những người đang tranh chấp

0:01:38.616,0:01:42.081
đến chỗ họ có thể tự tìm đến sự đồng lòng.

0:01:42.081,0:01:44.218
Khi tôi tham gia một trong những[br]khóa đào tạo đầu tiên của mình

0:01:44.218,0:01:48.383
học cách giao tiếp khi có mâu thuẫn.

0:01:48.383,0:01:50.900
Tôi cứ nghĩ mãi về cuộc trò chuyện của[br]những cô gái đó

0:01:50.900,0:01:54.126
và những trận cãi vã của tôi với bạn bè[br]hoặc gia đình

0:01:54.126,0:01:55.967
trong cuộc sống hàng ngày.

0:01:55.967,0:01:58.160
Có một điều trở nên rõ ràng rằng

0:01:58.160,0:02:02.146
bạn không thể dàn xếp một buổi hòa giải[br]cho mỗi cuộc tranh cãi của mình.

0:02:02.146,0:02:04.154
Thực sự là có quá nhiều.

0:02:04.154,0:02:10.365
Nhưng có những kỹ năng hòa giải có thể[br]sử dụng được trong nhiều tình huống

0:02:10.365,0:02:14.071
và tôi quyết định áp dụng chúng hàng ngày.

0:02:14.071,0:02:18.461
Một kỹ năng mà tôi dùng rất nhiều đó là[br]"những câu hỏi vàng".

0:02:18.461,0:02:22.808
Đó là 3 câu hỏi vàng mà người hòa giải[br]sẽ hỏi:

0:02:22.808,0:02:25.570
"Bạn quan tâm về điều gì nhất?",

0:02:25.570,0:02:28.466
"Bạn mong muốn điều gì xảy ra nhất?",

0:02:28.466,0:02:32.163
"Bạn muốn người kia hiểu điều gì nhất?".

0:02:32.782,0:02:36.345
Thường thì, người hòa giải sẽ hỏi[br]những người đang tranh luận những câu này

0:02:36.345,0:02:38.224
trong phiên dàn xếp,

0:02:38.224,0:02:40.580
nhưng sau khi tham gia các khóa huấn luyện

0:02:40.580,0:02:45.305
tôi nhận ra tôi hay tự hỏi mình [br]những câu hỏi trên khi đang cãi vã.

0:02:45.305,0:02:48.672
Và những câu trả lời thường đem đến [br]một cách thức dễ dàng và trực tiếp

0:02:48.672,0:02:52.725
giúp tôi nói ra những mối quan tâm [br]và cảm xúc của bản thân,

0:02:52.725,0:02:55.250
để rồi có thể bắt đầu cuộc trò chuyện.

0:02:55.250,0:02:57.809
Đó là ưu điểm của những câu hỏi vàng:

0:02:57.809,0:03:01.134
không cần phải có người hòa giải

0:03:01.134,0:03:03.556
và bạn không cần phải trở thành [br]người hòa giải.

0:03:03.556,0:03:05.853
Đó là một công cụ bạn có thể mang theo

0:03:05.853,0:03:09.946
và đem ra sử dụng bất kỳ lúc nào bạn cần,[br]giống như chiếc điện thoại di động vậy.

0:03:09.946,0:03:11.186
(Tiếng cười)

0:03:11.324,0:03:11.574
Khi gia đình tôi mua những chiếc di động[br]đầu tiên,

0:03:13.873,0:03:16.200
bố mẹ tôi đã nói rõ rằng

0:03:16.200,0:03:18.811
điện thoại là để giao tiếp

0:03:18.811,0:03:21.084
và tôi phải nhấc máy khi họ gọi.

0:03:21.084,0:03:23.005
Nghe có vẻ hợp lý.

0:03:23.005,0:03:26.897
Trong khi tôi cố gắng để giữ đúng lời hứa,

0:03:26.897,0:03:30.444
thì bố mẹ lại chẳng bao giờ nhấc máy [br]mỗi khi tôi gọi.

0:03:30.444,0:03:32.210
(Tiếng cười)

0:03:32.210,0:03:36.383
Lúc đó họ cũng mới sử dụng điện thoại, [br]nhưng điều đó thực sự làm tôi khó chịu.

0:03:36.383,0:03:39.547
Vậy nên, tôi tự hỏi

0:03:39.547,0:03:42.285
"Điều tôi muốn xảy ra nhất là gì?"

0:03:43.079,0:03:46.667
Chính là sự công bằng.

0:03:46.667,0:03:50.929
Thế rồi tôi tìm bố mẹ và nói về chuyện này

0:03:50.929,0:03:53.669
rằng điện thoại là phương tiện giao tiếp[br]hai chiều.

0:03:53.669,0:03:55.192
(Tiếng cười)

0:03:55.192,0:03:59.143
Nếu họ mong tôi nghe máy thì họ[br]cũng phải làm điều tương tự.

0:03:59.143,0:04:01.757
Phải như thế thì thỏa thuận này mới có[br]hiệu lực.

0:04:01.757,0:04:03.989
Và giờ, nhiều năm sau lần đó,

0:04:03.989,0:04:06.518
chúng tôi đều biết rõ cách sử dụng[br]điện thoại hơn một chút,

0:04:06.518,0:04:09.735
và có sự công bằng

0:04:09.735,0:04:12.826
vì giờ chúng tôi chẳng thèm nghe máy nữa[br]mà toàn nhắn tin thôi.

0:04:12.826,0:04:14.046
(Tiếng cười)

0:04:14.046,0:04:19.307
Nhiều khi, bạn chẳng có thời gian để[br]ngồi xuống

0:04:19.307,0:04:21.313
và tranh luận với người khác như vậy.

0:04:21.313,0:04:23.799
Nhiều khi, tình huống phức tạp hơn[br]một chút,

0:04:23.799,0:04:28.064
đặc biệt là khi việc không quan trọng lắm [br]đối với bạn

0:04:28.064,0:04:31.638
lại có ý nghĩa lớn với người khác.

0:04:31.638,0:04:34.985
Hôm nọ, tôi giúp mẹ sửa lại tay nắm cửa[br]ở nhà.

0:04:34.985,0:04:39.417
Tôi xuống tầng hầm để lấy cho mẹ[br]vài thanh gỗ và cái tua vít.

0:04:39.417,0:04:43.021
Mẹ sửa cái tay nắm cửa rồi bảo rằng bà sẽ[br]mang đồ nghề để lại tầng hầm.

0:04:43.021,0:04:44.607
Tôi không cần phải làm.

0:04:44.607,0:04:49.161
Đương nhiên là tôi thích như thế, nhưng[br]bố tôi lại không hài lòng.

0:04:49.161,0:04:51.188
Bố tôi thực sự không thích, và bảo:

0:04:51.188,0:04:53.867
"Nếu Madeline đã lấy dụng cụ từ dưới[br]tầng hầm,

0:04:53.867,0:04:57.787
thì nó cũng phải đem trả về chỗ cũ.[br]Phải là nó làm chứ."

0:04:57.787,0:04:59.962
Mẹ và tôi thấy hơi khó hiểu

0:04:59.962,0:05:02.212
vì bà là người muốn đem đồ đi cất mà.

0:05:02.212,0:05:04.382
Chúng tôi không thấy có vấn đề gì cả.

0:05:04.382,0:05:08.768
Nhưng bố tôi vẫn cứ cương quyết là vậy,[br]còn chúng tôi thì thấy bối rối.

0:05:08.768,0:05:13.287
Trong giây phút yên lặng đó,

0:05:13.287,0:05:16.311
bố tôi đã tự vấn bằng một câu hỏi vàng,

0:05:16.311,0:05:19.484
mà ông nói cho chúng tôi biết điều ông[br]quan tâm nhất:

0:05:20.275,0:05:22.532
"Vì Madeline đã lấy dụng cụ [br]từ dưới hầm lên

0:05:22.532,0:05:24.988
con bé sẽ cất đúng chỗ.

0:05:24.988,0:05:28.670
Nếu người khác đem cất thì có thể sẽ đặt[br]sai vị trí

0:05:28.670,0:05:32.173
khiến người dùng sau khó tìm."

0:05:33.076,0:05:35.800
Và lúc đó, mẹ và tôi hoàn toàn hiểu điều[br]bố nói

0:05:35.800,0:05:39.986
Nếu bạn biết bố tôi, bạn sẽ biết rằng ông[br]thích câu nói "mise en place"

0:05:39.986,0:05:43.625
và theo thuật ngữ nấu nướng thì câu đó[br]mang nghĩa "mọi thứ ở đúng chỗ của nó"

0:05:43.625,0:05:47.850
và ông luôn cố gắng để duy trì điều đó[br]trong cuộc sống hàng ngày.

0:05:47.850,0:05:51.884
Dù ông có cố tình tự hỏi bản thân câu đó[br]hay không

0:05:51.884,0:05:57.854
nó cũng trở thành cầu nối khoảng cách[br]giữa tôi, mẹ và bố.

0:05:58.614,0:06:03.078
Tôi muốn nói thêm một chút về bố mình

0:06:03.078,0:06:06.857
Tính cách của bố và tôi khá giống nhau.

0:06:06.857,0:06:10.313
Chúng tôi đều muốn mọi thứ diễn ra[br]một cách trôi chảy và hiệu quả.

0:06:10.313,0:06:14.532
Có thể nói chúng tôi là những kẻ cầu toàn.

0:06:14.532,0:06:16.930
Nhưng dù tính cách giống nhau, chúng tôi[br]vẫn có những điểm khác biệt

0:06:16.930,0:06:19.617
và điều đó khiến giữa chúng tôi hay xảy ra[br]mâu thuẫn.

0:06:19.617,0:06:21.634
Nếu có gì sai thuộc trách nhiệm của bố

0:06:21.634,0:06:26.380
ông sẽ tập trung cải thiện chuyện đó [br]cho đến khi ổn thì thôi.

0:06:26.380,0:06:28.504
Nếu tôi làm gì sai,

0:06:28.504,0:06:30.754
tôi chẳng thèm để tâm kiểm soát [br]chuyện đó nữa

0:06:30.754,0:06:34.416
thế nên tôi quên nó đi và tiếp tục làm tốt[br]những việc tiếp theo.

0:06:34.416,0:06:37.054
(Tiếng cười)

0:06:37.054,0:06:39.092
Tôi là kẻ cầu toàn kiểu lười biếng.

0:06:39.092,0:06:40.581
(Tiếng cười)

0:06:40.581,0:06:44.240
Tôi quyết định tự hỏi những câu hỏi vàng[br]vào những thời điểm

0:06:44.240,0:06:47.003
mà phương thức hoạt động của chúng tôi [br]khác nhau.

0:06:47.003,0:06:51.462
Có một lần, như thường lệ, [br]tôi quên rửa bát.

0:06:52.204,0:06:54.519
Bố tôi thì không quên chuyện bát đĩa[br]chưa rửa

0:06:54.519,0:06:58.529
và nhắc tôi ngay về chuyện đó.

0:06:58.529,0:07:01.782
"Madeline, con phải rửa bát đi chứ.[br]Tại sao vẫn chưa rửa hả?

0:07:01.782,0:07:05.868
Dùng xong thì phải rửa ngay đi chứ"

0:07:05.868,0:07:08.770
Tất cả điều ông nói đều hợp lý.

0:07:08.770,0:07:13.759
Nhưng, đương nhiên, bản tính cầu toàn[br]lười biếng của tôi không thích bị nhắc nhở

0:07:13.759,0:07:15.648
khi tôi làm chuyện gì sai

0:07:15.648,0:07:18.949
tôi cảm thấy như cuộc trò chuyện này[br]sẽ chẳng đi tới đâu cả

0:07:18.949,0:07:21.335
vì tôi không buồn đáp trả.

0:07:21.335,0:07:24.115
Nên tôi tự hỏi bản thân mình

0:07:24.115,0:07:26.914
"Tôi muốn bố hiểu được điều gì nhất?"

0:07:27.865,0:07:33.681
"Bố, con muốn bố hiểu rằng bây giờ mình [br]đang ở trong xe

0:07:33.681,0:07:35.456
ở tận phía bên kia của thành phố."

0:07:35.456,0:07:37.000
(Tiếng cười)

0:07:38.350,0:07:42.403
"Bây giờ, con chẳng thể làm gì với[br]cái đĩa này được,

0:07:42.403,0:07:45.389
Con không biết nên làm sao."

0:07:45.389,0:07:46.690
(Tiếng cười)

0:07:46.690,0:07:50.212
"Thay vì nhắc nhở con rằng con đã làm[br]điều gì sai

0:07:50.212,0:07:52.752
sao chúng ta không nói về chuyện con cần[br]làm thế nào

0:07:52.752,0:07:57.651
bây giờ và trong tương lai, khi mà con[br]lại quên rửa bát."

0:07:57.651,0:08:00.495
Lúc đó, những câu hỏi vàng đã giúp tôi

0:08:00.495,0:08:04.852
bắt đầu cuộc nói chuyện về một thứ,[br]dù chỉ nhỏ nhặt thôi

0:08:04.852,0:08:08.389
nhưng cũng làm tôi thấy khó khăn[br]để nói ra.

0:08:08.389,0:08:10.535
Điều tôi muốn nói là

0:08:10.535,0:08:14.051
tất cả mọi người đều có một "ông bố"[br]như vậy

0:08:14.051,0:08:20.397
dù là anh chị em, hàng xóm, đồng nghiệp[br]hay là mẹ

0:08:20.397,0:08:22.209
Tất cả mọi người đều có một ai đó

0:08:22.209,0:08:25.567
mà họ cảm thấy khó khăn khi [br]nói chuyện cùng

0:08:25.567,0:08:29.846
và những mâu thuẫn với "ông bố" [br]của mỗi người đều khác nhau,

0:08:29.846,0:08:36.718
nhưng trong mọi trường hợp, bạn đều có thể[br]sử dụng những câu hỏi vàng.

0:08:36.718,0:08:39.389
Bởi vì dù bạn không thể sắp xếp được[br]một buổi dàn xếp

0:08:39.389,0:08:41.588
cho mỗi cuộc tranh cãi mà bạn vướng phải

0:08:41.588,0:08:45.561
bạn đều có thể sử dụng kỹ năng tư duy[br]phân tích

0:08:45.561,0:08:50.597
bạn có thể lùi một bước, tự hỏi bản thân

0:08:50.597,0:08:53.523
"Mối quan tâm lớn nhất của bạn là gì?"

0:08:53.523,0:08:56.912
"Bạn muốn điều gì xảy ra nhất?"

0:08:56.912,0:09:00.708
"Bạn muốn người kia hiểu rõ điều gì nhất?"

0:09:00.708,0:09:06.149
Đó chính là lúc để biến cuộc tranh cãi[br]thành một cuộc nói chuyện.

0:09:06.149,0:09:07.473
Xin cảm ơn.

0:09:07.473,0:09:09.720
(Tiếng vỗ tay, cổ vũ)