1
00:00:00,638 --> 00:00:03,404
Səslənmə: Bitcoin son vaxtlar
çox diqqət toplayan

2
00:00:03,404 --> 00:00:05,546
yeni bir virtual valyuta sistemidir və

3
00:00:05,546 --> 00:00:07,043
həqiqətən bitcoin içərisinə

4
00:00:07,043 --> 00:00:10,010
daldığım və bunun necə işlədiyini ətraflı 
izah etdiyim

5
00:00:10,010 --> 00:00:12,621
bir sıra videolar çəkəcəyimi düşünürdüm və

6
00:00:12,621 --> 00:00:15,768
bu serialdakı ilk video üçün

7
00:00:15,768 --> 00:00:18,214
planım bu mexaniklərdən bəzilərini yüksək

8
00:00:18,214 --> 00:00:19,603
səviyyədə təsvir etməkdir.

9
00:00:19,603 --> 00:00:21,201
Sonra sonrakı videolarda
edəcəyim

10
00:00:21,201 --> 00:00:24,548
şey, bu ilk videoda toxunduğum 
bütün əsas məqamların

11
00:00:24,548 --> 00:00:27,340
bir az daha dərininə getməkdir.

12
00:00:27,340 --> 00:00:29,607
Ümid edirəm ki, bu video 
seriyasının sonunda

13
00:00:29,607 --> 00:00:31,955
sadəcə bir bitcoinin nə 
olduğunu yox, həm də

14
00:00:31,955 --> 00:00:33,575
əməliyyatların necə başlandığının

15
00:00:33,575 --> 00:00:35,872
mexanikasını da anlayacaqsınız.

16
00:00:35,872 --> 00:00:38,048
Bu əməliyyatlar üçün doğrulamanın necə baş

17
00:00:38,048 --> 00:00:38,860
verdiyini görəcək və birinin

18
00:00:38,860 --> 00:00:41,500
həqiqətən "bitcoin mədənciliyi" 
kimi tanınan

19
00:00:41,500 --> 00:00:43,126
bir müddətdə iştirak etməsinin

20
00:00:43,126 --> 00:00:44,882
nə demək olduğunu öyrənəcəksiniz,

21
00:00:44,882 --> 00:00:46,462
və bu, bu yaxınlarda bitkoinlə

22
00:00:46,462 --> 00:00:49,392
maraqlanmısınızsa, eşitdiyiniz 
termin ola bilər.

23
00:00:49,392 --> 00:00:50,629
Bitkoin sxeminin kifayət 
qədər iştirak

24
00:00:50,629 --> 00:00:53,507
etdiyini də qeyd etmək istəyirəm.

25
00:00:53,507 --> 00:00:56,627
Bütün müvafiq detalları həqiqətən əhatə

26
00:00:56,627 --> 00:00:58,072
etmək üçün bir az vaxt lazımdır,

27
00:00:58,072 --> 00:01:00,818
və mənə bitcoin kimi bir sxemə həqiqətən

28
00:01:00,818 --> 00:01:02,474
başınızı sarmağın ən yaxşı yolu,

29
00:01:02,474 --> 00:01:04,954
inamı bir az dayandırmaq və bu bütün

30
00:01:04,954 --> 00:01:08,248
detallara məruz qalmaqdır.

31
00:01:08,248 --> 00:01:10,303
Indi, şübhəsiz, sizin çoxlu suallarınız

32
00:01:10,303 --> 00:01:11,288
olacaq, amma mənim

33
00:01:11,288 --> 00:01:13,502
istəyim bu video seriyasının 
sonunda müvafiq

34
00:01:13,502 --> 00:01:16,265
daşların hamısının aşmış olması və sizin
suallarınızın

35
00:01:16,265 --> 00:01:17,517
müvafiq olaraq

36
00:01:17,517 --> 00:01:18,909
cavablandırılmasıdır, lakin

37
00:01:18,909 --> 00:01:21,240
ora çatmaq qismən biraz zaman ala bilər

38
00:01:21,240 --> 00:01:23,902
çünki mən bunları dərk edilən
şəkildə təsvir etməyə

39
00:01:23,902 --> 00:01:25,127
çalışacam və və bu, sxemin

40
00:01:25,127 --> 00:01:28,413
kifayət qədər hissələrini izah
edə bilməyincə bəzi

41
00:01:28,413 --> 00:01:31,216
detalları tərk etməyi əhatə edə bilər

42
00:01:31,216 --> 00:01:33,718
və sonra bu təfərrüatları

43
00:01:33,718 --> 00:01:34,880
içəri keçərkən əlavə

44
00:01:34,880 --> 00:01:38,072
edim, yol boyu çox kiçik məqam

45
00:01:38,072 --> 00:01:39,127
və nüanslar altında qalmasın,

46
00:01:39,127 --> 00:01:41,003
amma hər şeydən keçdiyim zaman ümumi sistem

47
00:01:41,003 --> 00:01:42,726
haqqında bir fikir əldə edirsiniz.

48
00:01:42,726 --> 00:01:44,962
Bununla da icazə verin, başlayım.

49
00:01:44,962 --> 00:01:46,371
İlk öncə,Bitcoinin həqiqətən

50
00:01:46,371 --> 00:01:48,737
mərkəzləşdirilməmiş valyuta kimi təsvir

51
00:01:48,737 --> 00:01:51,293
olunmasına işarə etmək istəyirəm,çünki

52
00:01:51,293 --> 00:01:54,321
bitcoins istehsalında və ya əməliyyatında
iştirak edən heç bir

53
00:01:54,321 --> 00:01:57,794
mərkəzi bank və ya müəssisə yoxdur,və 
faktiki olaraq

54
00:01:57,794 --> 00:02:00,432
bir bitcoin içərisində baş
verənlər, bütün

55
00:02:00,432 --> 00:02:02,611
əməliyyatlar həqiqətən 
peer-to-peer şəbəkəsi

56
00:02:02,611 --> 00:02:04,210
kimi tanınan bir şey tələb edir,

57
00:02:04,210 --> 00:02:08,153
protokolun həyata keçirilməsinin 
və istifadə edilməsinin

58
00:02:08,153 --> 00:02:09,672
fərqli aspektləri barədə

59
00:02:09,672 --> 00:02:14,294
kollektiv olaraq razılaşan yalnız
fərdi hostlar şəbəkəsi.

60
00:02:15,477 --> 00:02:17,400
Bitcoin özü bəzən kriptovalyutası

61
00:02:17,400 --> 00:02:19,007
olaraq da adlandırılır,və

62
00:02:19,007 --> 00:02:19,957
kriptovalyuta

63
00:02:19,957 --> 00:02:22,939
deyərkən Bitcoin əməliyyatlarının 
baş verməsini

64
00:02:22,939 --> 00:02:25,681
asanlaşdırmaq və ya həqiqətən təmin 
etmək üçün bir çox

65
00:02:25,681 --> 00:02:27,307
kriptoqrafik texnika istifadə etdiyimizi nəzərdə tuturam

66
00:02:27,307 --> 00:02:28,531
və və bu texnikaların bəzilərinə dair

67
00:02:28,531 --> 00:02:29,887
ayrıca videolar hazırlayacam

68
00:02:29,887 --> 00:02:31,855
ancaq mərkəzləşdirilməmiş və

69
00:02:31,855 --> 00:02:33,122
bir növ kripto valyutası olduğuna görə

70
00:02:33,122 --> 00:02:35,642
indi nominal dəyərində götürün.

71
00:02:35,642 --> 00:02:38,221
Həm də qeyd etmək istəyirəm ki, "bitcoin"

72
00:02:38,221 --> 00:02:40,897
ifadəsinin özü bir az qarışıq ola bilər,

73
00:02:40,897 --> 00:02:42,831
və bir çox cəhətdən, 
bitcoin

74
00:02:42,831 --> 00:02:46,418
əməliyyatları ənənəvi 
sikkə əməliyyatlarına

75
00:02:46,418 --> 00:02:49,040
bənzəmir, çünki qlobal bir kitabın bir

76
00:02:49,040 --> 00:02:51,954
növündə həqiqətən girişləri təmsil edir,

77
00:02:51,954 --> 00:02:54,654
və bununla demək istəyirəm ki, tutaq ki

78
00:02:54,654 --> 00:02:56,250
bir əməliyyat baş verir, və deyək

79
00:02:56,250 --> 00:02:58,341
ki, əməliyyat, ya da iki tərəf arasında

80
00:02:58,341 --> 00:03:00,682
baş verir və biz onlara

81
00:03:00,682 --> 00:03:03,437
Alice və Bob deyəcəyik,

82
00:03:03,437 --> 00:03:04,888
hansı ki bir çox kriptoqrafik protokollarda iştirak

83
00:03:04,888 --> 00:03:06,567
edən tərəfləri təsvir etmək üçün

84
00:03:06,567 --> 00:03:08,965
istifadə olunan ənənəvi adlardır,

85
00:03:08,965 --> 00:03:12,155
və təsəvvür edin ki, Alisa köçürmək
istəyir və ya həqiqətən də

86
00:03:12,155 --> 00:03:13,722
Bobun sahib olduğu

87
00:03:13,722 --> 00:03:15,763
müəyyən miqdar

88
00:03:15,763 --> 00:03:17,603
bitkoini təyin etmək istəyir,

89
00:03:17,787 --> 00:03:19,277
və bu əməliyyatı, həqiqətən,

90
00:03:19,277 --> 00:03:23,481
bir növ dəftərdəki bir giriş kimi
düşünə bilərsiniz,

91
00:03:24,233 --> 00:03:26,289
və davam etmədən əvvəl qeyd
etmək istəyirəm

92
00:03:26,289 --> 00:03:28,103
ki, Alice və Bob kimi terminlərdən istifadə

93
00:03:28,103 --> 00:03:29,776
etsəm də, bitcoin kontekstində

94
00:03:29,776 --> 00:03:32,288
həqiqətən nəzərdə tutduğum şey fiziki

95
00:03:32,288 --> 00:03:36,469
mənada həqiqi şəxsiyyət deyil,

96
00:03:36,469 --> 00:03:39,847
amma həqiqətən, Alisa və Bob bitkoin

97
00:03:39,847 --> 00:03:41,176
sistemində oxşarlıqdır və

98
00:03:41,176 --> 00:03:42,802
bu oxşarlıqlar tətbiqetmədə

99
00:03:42,802 --> 00:03:44,805
sadəcə Alisa və

100
00:03:44,805 --> 00:03:46,609
Bobun real dünyadakı şəxsiyyətləri

101
00:03:46,609 --> 00:03:49,003
ilə əlaqələndirilməli olmayan

102
00:03:49,003 --> 00:03:52,631
rəqəmlər toplusudur.

103
00:03:52,631 --> 00:03:55,887
Bu tutumda, bitkoini istənilən bir

104
00:03:55,887 --> 00:03:57,392
şəkildə düşünə bilərsiniz,


105
00:03:57,392 --> 00:03:59,432
həqiqi adlardan çox təxəllüs olmağı

106
00:03:59,432 --> 00:04:00,599
həqiqətən effektivdir və

107
00:04:00,599 --> 00:04:02,361
və fikir budur ki, bitcoin həqiqətən

108
00:04:02,361 --> 00:04:03,958
daha çox təxəllüslü bir protokol halına gəlir,

109
00:04:03,958 --> 00:04:06,565
insanlara təxəllüsləri ilə
müraciət edildiyi

110
00:04:06,565 --> 00:04:08,985
və bitcoin sistemindən istifadə

111
00:04:09,139 --> 00:04:10,388
edərək əməliyyat keçirmək


112
00:04:10,388 --> 00:04:12,619
istəyən istifadəçilərə bir dərəcə məxfilik təmin edir.

113
00:04:13,510 --> 00:04:15,665
İndi Alice və Bob arasındakı bir əməliyyatda,

114
00:04:15,665 --> 00:04:16,849
Alice'in əsasən edəcəyi

115
00:04:16,849 --> 00:04:18,546
şey bir neçə fərqli rəqəm göstərməkdir.

116
00:04:18,546 --> 00:04:21,127
Boba nə qədər bitcoin ayırmaq

117
00:04:21,127 --> 00:04:22,594
istədiyini təyin etməlidir.

118
00:04:22,594 --> 00:04:24,861
Deyək ki, Alice özünün 
50 bitcoini ilə başladı.

119
00:04:25,215 --> 00:04:27,209
O qərar verə bilər ki, tutaq ki,

120
00:04:27,209 --> 00:04:30,949
Boba 30 bitkoini versin və deyək ki,

121
00:04:31,609 --> 00:04:33,724
bir neçə bitcoinin özünə

122
00:04:33,724 --> 00:04:35,286
qaytarılmasını istəyir,beləliklə

123
00:04:35,286 --> 00:04:36,195
müəyyənləşdirməlisiniz, və ya

124
00:04:36,195 --> 00:04:37,787
daha doğrusu Alisa nə qədər

125
00:04:37,787 --> 00:04:39,278
dəyişiklik alacağını müəyyənləşdirməlidir,

126
00:04:39,278 --> 00:04:40,855
beləliklə, bu halda deyək ki,

127
00:04:40,855 --> 00:04:43,036
onun dəyişməsi özü üçün 18 bitkoin olacaq,

128
00:04:43,036 --> 00:04:45,461
və sonra qalan 2 bitcoin bir

129
00:04:45,845 --> 00:04:47,573
əməliyyat haqqı olacaq,

130
00:04:47,573 --> 00:04:50,582
və bir əməliyyat haqqının nə 
demək ollduğunu

131
00:04:50,982 --> 00:04:51,722
bir az sonra danışacağıq,

132
00:04:51,722 --> 00:04:54,137
və gələcək videolarda da bunu ətraflı

133
00:04:54,137 --> 00:04:56,830
aydınlaşdırmağı düşünürəm,
ancaq bu Bitcoin

134
00:04:56,830 --> 00:04:58,858
şəbəkəsindəki digər qovşaqlar üçün

135
00:04:58,858 --> 00:05:00,893
Alisanın bu əməliyyatın bəzi
təfərrüatlarını

136
00:05:00,893 --> 00:05:04,099
Bob üçün doğrulamasında kömək etməsi 
üçün bir təşviqdir.

137
00:05:04,684 --> 00:05:07,236
İndi, Alice bu əməliyyat 
məlumatlarını götürəcək

138
00:05:07,236 --> 00:05:12,111
və rəqəmsal imza kimi
tanınanları bu əməliyyat

139
00:05:12,111 --> 00:05:13,573
detallarına tətbiq edəcək,

140
00:05:13,573 --> 00:05:14,992
və rəqəmsal imza əsasən

141
00:05:14,992 --> 00:05:18,109
ənənəvi imzanın riyazi analoqudur.

142
00:05:18,109 --> 00:05:21,498
Bu, həqiqətən Alisanın şəxsiyyətini bu

143
00:05:21,498 --> 00:05:23,002
əməliyyatın təfərrüatlarına bağlayır.

144
00:05:23,002 --> 00:05:24,495
Alice'in şəxsiyyəti dedikdə, yenə 
də bitcoin

145
00:05:24,495 --> 00:05:27,552
sistemindəki şəxsiyyətini nəzərdə
tuturam və bu bağlama

146
00:05:27,552 --> 00:05:28,850
kriptoqrafik cəhətdən

147
00:05:28,850 --> 00:05:31,824
həqiqətən güclü bir şəkildə edilir.

148
00:05:31,824 --> 00:05:33,517
İndi,

149
00:05:33,517 --> 00:05:34,966


150
00:05:34,966 --> 00:05:36,818


151
00:05:36,818 --> 00:05:38,726


152
00:05:38,726 --> 00:05:40,790


153
00:05:40,790 --> 00:05:44,842


154
00:05:45,149 --> 00:05:47,672


155
00:05:47,672 --> 00:05:50,624


156
00:05:50,624 --> 00:05:51,719


157
00:05:51,719 --> 00:05:53,833


158
00:05:53,833 --> 00:05:55,271


159
00:05:55,271 --> 00:05:56,621


160
00:05:56,621 --> 00:05:58,817


161
00:05:58,817 --> 00:05:59,633


162
00:05:59,633 --> 00:06:02,272


163
00:06:02,272 --> 00:06:03,272


164
00:06:03,272 --> 00:06:06,365


165
00:06:06,365 --> 00:06:08,955


166
00:06:08,955 --> 00:06:11,428


167
00:06:11,428 --> 00:06:13,658


168
00:06:13,658 --> 00:06:15,915


169
00:06:15,915 --> 00:06:17,836


170
00:06:17,836 --> 00:06:19,129


171
00:06:19,129 --> 00:06:21,309


172
00:06:21,309 --> 00:06:23,205


173
00:06:23,205 --> 00:06:26,131


174
00:06:26,131 --> 00:06:28,740


175
00:06:28,740 --> 00:06:31,431


176
00:06:31,431 --> 00:06:33,146


177
00:06:33,146 --> 00:06:34,445


178
00:06:34,445 --> 00:06:37,436


179
00:06:37,436 --> 00:06:39,142


180
00:06:39,142 --> 00:06:41,304


181
00:06:41,304 --> 00:06:42,956


182
00:06:42,956 --> 00:06:45,856


183
00:06:45,856 --> 00:06:47,598


184
00:06:47,598 --> 00:06:49,354


185
00:06:49,354 --> 00:06:51,706


186
00:06:51,706 --> 00:06:53,547


187
00:06:53,547 --> 00:06:56,547


188
00:06:57,331 --> 00:06:58,731


189
00:06:58,731 --> 00:07:00,946


190
00:07:00,946 --> 00:07:03,236


191
00:07:03,236 --> 00:07:05,042


192
00:07:05,042 --> 00:07:08,727


193
00:07:08,727 --> 00:07:10,568


194
00:07:10,568 --> 00:07:12,514


195
00:07:12,514 --> 00:07:14,770


196
00:07:14,770 --> 00:07:17,123


197
00:07:17,123 --> 00:07:19,132


198
00:07:19,132 --> 00:07:21,052


199
00:07:21,052 --> 00:07:21,870


200
00:07:21,870 --> 00:07:23,146


201
00:07:23,146 --> 00:07:24,585


202
00:07:24,585 --> 00:07:26,366


203
00:07:26,366 --> 00:07:27,980


204
00:07:27,980 --> 00:07:29,752


205
00:07:29,752 --> 00:07:31,136


206
00:07:31,136 --> 00:07:34,375


207
00:07:34,375 --> 00:07:35,486


208
00:07:35,486 --> 00:07:39,865


209
00:07:40,402 --> 00:07:42,592


210
00:07:42,592 --> 00:07:44,082


211
00:07:44,082 --> 00:07:45,749


212
00:07:45,749 --> 00:07:47,904


213
00:07:47,904 --> 00:07:49,613


214
00:07:50,289 --> 00:07:53,655


215
00:07:54,070 --> 00:07:55,804


216
00:07:55,804 --> 00:07:57,734


217
00:07:57,734 --> 00:08:01,287


218
00:08:01,287 --> 00:08:04,004


219
00:08:04,004 --> 00:08:06,481


220
00:08:06,958 --> 00:08:09,132


221
00:08:09,132 --> 00:08:11,905


222
00:08:11,905 --> 00:08:14,153


223
00:08:14,153 --> 00:08:16,640


224
00:08:16,640 --> 00:08:19,060


225
00:08:19,060 --> 00:08:21,525


226
00:08:21,525 --> 00:08:23,579


227
00:08:23,579 --> 00:08:26,599


228
00:08:26,599 --> 00:08:27,556


229
00:08:27,556 --> 00:08:30,053


230
00:08:30,053 --> 00:08:31,844


231
00:08:31,844 --> 00:08:34,085


232
00:08:34,085 --> 00:08:36,796


233
00:08:36,796 --> 00:08:39,599


234
00:08:39,599 --> 00:08:41,649


235
00:08:42,141 --> 00:08:45,085


236
00:08:45,085 --> 00:08:45,974


237
00:08:45,974 --> 00:08:47,753


238
00:08:47,753 --> 00:08:50,282


239
00:08:50,282 --> 00:08:53,685


240
00:08:54,053 --> 00:08:55,671


241
00:08:55,671 --> 00:08:57,851


242
00:08:57,851 --> 00:08:59,548


243
00:08:59,548 --> 00:09:03,675


244
00:09:03,675 --> 00:09:04,893


245
00:09:04,893 --> 00:09:06,656


246
00:09:06,656 --> 00:09:09,169


247
00:09:09,645 --> 00:09:11,295


248
00:09:11,295 --> 00:09:15,109


249
00:09:15,109 --> 00:09:17,146


250
00:09:17,146 --> 00:09:19,785


251
00:09:19,785 --> 00:09:21,955


252
00:09:21,955 --> 00:09:22,999


253
00:09:22,999 --> 00:09:26,893


254
00:09:26,893 --> 00:09:29,592


255
00:09:29,592 --> 00:09:32,996


256
00:09:33,379 --> 00:09:36,643


257
00:09:36,643 --> 00:09:39,055


258
00:09:39,055 --> 00:09:40,835


259
00:09:40,835 --> 00:09:42,299


260
00:09:42,299 --> 00:09:43,244


261
00:09:43,244 --> 00:09:46,496


262
00:09:46,496 --> 00:09:47,381


263
00:09:47,381 --> 00:09:48,471


264
00:09:48,471 --> 00:09:51,278


265
00:09:51,278 --> 00:09:54,213


266
00:09:54,213 --> 00:09:57,528


267
00:09:57,528 --> 00:09:58,807


268
00:09:58,807 --> 00:10:01,249


269
00:10:01,249 --> 00:10:02,250


270
00:10:02,250 --> 00:10:05,266


271
00:10:05,727 --> 00:10:08,024


272
00:10:08,024 --> 00:10:10,881


273
00:10:10,881 --> 00:10:12,769


274
00:10:12,769 --> 00:10:14,928


275
00:10:14,928 --> 00:10:17,713


276
00:10:17,713 --> 00:10:20,831


277
00:10:20,831 --> 00:10:22,929
Ən uzun olan bitcoin sistemindəki

278
00:10:22,929 --> 00:10:24,746
müqəddəs hesab ediləcək.

279
00:10:24,746 --> 00:10:26,970
Gələcək mədəncilerin yalnız içərisində ən

280
00:10:26,970 --> 00:10:30,904
çox əməyi olan zəncirdən 
işləmələri lazım idi.

281
00:10:30,904 --> 00:10:32,331
İndi diqqətçəkən budur ki, bütün

282
00:10:32,331 --> 00:10:34,876
proses mərkəzsizləşmişdir.

283
00:10:34,876 --> 00:10:38,190
Əslində əməliyyatda iştirak edən bir 
bank və ya

284
00:10:38,190 --> 00:10:40,851
mərkəzdən etibarlı bir təşkilat yoxdur.

285
00:10:40,851 --> 00:10:42,809
Ümid edirəm ki bu ilk video, bitcoin

286
00:10:42,809 --> 00:10:44,772
sisteminin yüksək səviyyəli mexanikası

287
00:10:44,772 --> 00:10:47,746
üçün bir az təsvir verdi.

288
00:10:47,746 --> 00:10:50,450
Açıq qalan bir çox daş var və

289
00:10:50,450 --> 00:10:52,184
sonrakı videolarda edəcəyim bu

290
00:10:52,184 --> 00:10:54,138
detalları əhatə etməklə başlayır

291
00:10:54,138 --> 00:10:55,628
və əminəm ki, çox sualınız var

292
00:10:55,628 --> 00:10:57,416
və gələcək videolar bu sualların

293
00:10:57,416 --> 00:11:00,113
bəzilərinin cavablandırılmasına kömək edəcəkdir.