1
00:00:00,130 --> 00:00:02,574
Kiedy wkuwamy do egzaminu,

2
00:00:02,574 --> 00:00:05,727
uczymy się grać na instrumencie

3
00:00:05,727 --> 00:00:08,292
albo trenujemy nowy sport,

4
00:00:08,460 --> 00:00:12,207
sen może być tajnym narzędziem
wspomagania pamięci.

5
00:00:12,470 --> 00:00:14,999
[Nauka na dobranoc]

6
00:00:17,180 --> 00:00:21,327
Badania pokazują, że sen jest
bardzo ważny dla pamięci

7
00:00:21,327 --> 00:00:23,131
z co najmniej trzech powodów.

8
00:00:23,131 --> 00:00:26,376
Po pierwsze, potrzebujemy snu przed nauką,

9
00:00:26,550 --> 00:00:28,686
żeby przygotować mózg,

10
00:00:28,686 --> 00:00:30,933
który niczym sucha gąbka

11
00:00:31,127 --> 00:00:33,796
będzie mógł chłonąć nowe informacje.

12
00:00:33,796 --> 00:00:37,526
Bez snu sieci mózgowe
odpowiedzialne za pamięć

13
00:00:37,526 --> 00:00:40,506
niejako się przepełniają

14
00:00:40,524 --> 00:00:43,184
i nie ma miejsca na nowe informacje.

15
00:00:43,184 --> 00:00:47,062
Nie możemy budować
nowych śladów pamięciowych.

16
00:00:47,350 --> 00:00:50,766
Ale sen jest ważny nie tylko przed nauką.

17
00:00:51,146 --> 00:00:54,766
Potrzebujemy go też po uczeniu się,

18
00:00:54,770 --> 00:00:58,106
żeby zapisać w pamięci nowy materiał

19
00:00:58,106 --> 00:00:59,606
i go nie zapomnieć.

20
00:00:59,710 --> 00:01:05,394
Sen właściwie zabezpiecza
informacje w mózgu na przyszłość,

21
00:01:05,720 --> 00:01:11,165
wbudowując je w sieci mózgowe.

22
00:01:11,260 --> 00:01:13,090
Zaczynamy rozumieć

23
00:01:13,104 --> 00:01:19,096
działanie snu na konsolidację wspomnień.

24
00:01:19,740 --> 00:01:24,466
Pierwszy mechanizm wiąże się
z przenoszeniem plików.

25
00:01:24,990 --> 00:01:28,696
Znaczenie mają tu dwie struktury mózgowe.

26
00:01:29,020 --> 00:01:31,436
Pierwsza to hipokamp

27
00:01:31,900 --> 00:01:35,436
znajdujący się w prawej i w lewej półkuli.

28
00:01:36,000 --> 00:01:41,459
Można powiedzieć, że hipokamp
jest skrzynką odbiorczą mózgu.

29
00:01:41,610 --> 00:01:44,376
Świetnie sobie radzi z odbieraniem
nowych plików pamięci

30
00:01:44,376 --> 00:01:45,646
i przechowywaniem ich.

31
00:01:45,800 --> 00:01:49,700
Druga struktura to kora,

32
00:01:49,810 --> 00:01:53,616
rozległa pofałdowana tkanka
na powierzchni mózgu.

33
00:01:53,616 --> 00:01:58,656
W czasie snu głębokiego
odbywa się przenoszenie plików.

34
00:01:58,660 --> 00:02:01,456
Hipokamp działa jak pendrive,

35
00:02:01,710 --> 00:02:04,296
a kora mózgowa jak twardy dysk.

36
00:02:04,520 --> 00:02:06,466
W ciągu dnia robimy wiele rzeczy

37
00:02:06,466 --> 00:02:08,416
i gromadzimy dużo plików.

38
00:02:08,416 --> 00:02:10,956
W nocy, podczas snu głębokiego,

39
00:02:10,956 --> 00:02:13,610
ze względu na ograniczoną
pojemność hipokampa

40
00:02:13,610 --> 00:02:17,106
trzeba przenieść pliki z tej struktury

41
00:02:17,106 --> 00:02:20,156
na twardy dysk, czyli do kory mózgowej.

42
00:02:20,156 --> 00:02:24,416
To jeden z mechanizmów
związanych ze snem głębokim.

43
00:02:24,540 --> 00:02:28,196
Ale odkryliśmy jeszcze inny mechanizm,

44
00:02:28,196 --> 00:02:31,436
który pomaga utrwalać wspomnienia w mózgu.

45
00:02:31,710 --> 00:02:33,746
To odtwarzanie.

46
00:02:34,050 --> 00:02:36,977
Kilka lat temu naukowcy badali,

47
00:02:36,977 --> 00:02:41,145
jak uczą się szczury
podczas biegania po labiryncie.

48
00:02:41,340 --> 00:02:45,556
Zapisywano aktywność
ich ośrodków pamięciowych.

49
00:02:45,820 --> 00:02:48,146
Kiedy szczur biegał po labiryncie,

50
00:02:48,146 --> 00:02:52,466
różne komórki mózgowe
kodowały różne części labiryntu.

51
00:02:52,750 --> 00:02:56,392
Gdyby każdej z tych komórek
przypisać dźwięk,

52
00:02:56,392 --> 00:03:00,086
to w miarę uczenia się labiryntu

53
00:03:00,086 --> 00:03:02,106
powstawałaby melodia danego wspomnienia.

54
00:03:02,110 --> 00:03:03,790
Brzmiałoby to mniej więcej tak...

55
00:03:03,790 --> 00:03:07,020
(Melodia)

56
00:03:07,720 --> 00:03:11,236
Można by usłyszeć melodię uczenia się.

57
00:03:11,900 --> 00:03:14,326
Potem naukowcy zrobili
coś bardzo sprytnego.

58
00:03:14,650 --> 00:03:19,176
Wsłuchiwali się w mózgi śpiących szczurów.

59
00:03:19,260 --> 00:03:21,575
Usłyszeli coś niezwykłego.

60
00:03:21,692 --> 00:03:28,136
W czasie snu szczur odtwarzał
tę samą melodię wspomnienia,

61
00:03:28,700 --> 00:03:32,746
tyle że prawie 10 razy szybciej

62
00:03:33,090 --> 00:03:34,914
niż w stanie czuwania.

63
00:03:35,284 --> 00:03:37,347
Teraz usłyszelibyśmy...

64
00:03:37,347 --> 00:03:39,605
(Szybka melodia)

65
00:03:40,660 --> 00:03:42,656
To drugi sposób,

66
00:03:42,656 --> 00:03:45,606
w jaki sen wzmacnia wspomnienia.

67
00:03:45,920 --> 00:03:52,620
Odtwarza je i zapisuje
w nowych sieciach mózgowych,

68
00:03:52,750 --> 00:03:55,276
wzmacniając ich reprezentacje.

69
00:03:55,610 --> 00:03:58,936
Jest jeszcze trzeci sposób,
w jaki sen wpływa na pamięć.

70
00:03:58,940 --> 00:04:01,586
To integrowanie i łączenie.

71
00:04:01,770 --> 00:04:06,616
Okazuje się, że sen jest znacznie
bardziej wyszukany, niż sądzono.

72
00:04:06,720 --> 00:04:10,906
Nie wzmacnia po prostu
pojedynczych wspomnień,

73
00:04:10,906 --> 00:04:15,596
ale sprytnie łączy nowe wspomnienia.

74
00:04:15,800 --> 00:04:19,030
W efekcie budzimy się rano

75
00:04:19,030 --> 00:04:24,226
ze zmienioną siecią powiązań umysłowych.

76
00:04:24,230 --> 00:04:29,546
Możemy wpaść na rozwiązania problemów,
które wydawały się nie do pokonania.

77
00:04:29,546 --> 00:04:33,185
Dlatego pewnie nikt nam nigdy nie radził,

78
00:04:33,185 --> 00:04:35,306
żeby głowić się nad problemem kosztem snu.

79
00:04:35,750 --> 00:04:39,186
Słyszymy za to, że trzeba
przespać się z problemem.

80
00:04:39,640 --> 00:04:42,283
I dokładnie to samo podpowiada nauka.