WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.000
Okyanuslar gezegenimizin %70 ini kaplıyor.

00:00:03.000 --> 00:00:05.000
Bence Arthur C. Clarke gezegenimize

00:00:05.000 --> 00:00:11.263
Okyanus Gezegen adını vermemiz
gerektiğini söylediğinde haklıydı.

00:00:11.263 --> 00:00:14.170
Yeni yaşamın üretimi olan
fotosentezin uydu görüntülerinde de

00:00:14.170 --> 00:00:16.720
görebileceğiniz gibi okyanuslar 
son derece üretken.

00:00:16.720 --> 00:00:19.580
Aslında okyanuslar hem soluduğumuz 
havanın yaklaşık yarısını

00:00:19.580 --> 00:00:22.540
hem de her gün dünya üzerindeki
yeni yaşamın yarısını üretiyor.

00:00:22.540 --> 00:00:25.690
Buna ek olarak okyanuslar 
birçok biyo-çeşitliliği barındırıyor

00:00:25.690 --> 00:00:28.070
ve biz bu biyo-çeşitliliğin 
birçoğunu bilmiyoruz.

00:00:28.070 --> 00:00:30.080
Ama ben bazılarını bugün size anlatacağım.

00:00:30.080 --> 00:00:33.920
Bir de bu bile bizim okyanustan yaptığımız
bütün protein çıkarımını içine alamaz.

00:00:33.920 --> 00:00:39.146
Bu bizim yaklaşık %10 global ihtiyacımız
ve bazı ada halklarının %100 ihtiyacı.

NOTE Paragraph

00:00:39.146 --> 00:00:42.490
Eğer yaşanabilir olan %95'lik
biyosferin içine inebiliyor olsaydınız

00:00:42.490 --> 00:00:45.870
sadece ışık yayan organizmalardan 
gelen ışık noktalarının kesilmesi ile

00:00:45.870 --> 00:00:48.892
çok hızlı zifiri karanlık olurdu.

00:00:48.892 --> 00:00:50.200
Eğer ışıkları açarsanız

00:00:50.200 --> 00:00:53.630
periyodik olarak yanınızdan geçen 
muhteşem organizmaları görebilirsiniz

00:00:53.630 --> 00:00:57.007
çünkü bunlar derin okyanusta yaşayan,
derinin müdavimleri olan canlılar.

00:00:57.007 --> 00:00:58.980
Sonunda derin deniz tabanı görülebiliyor.

00:00:58.980 --> 00:01:02.550
Bu tür bir habitat dünya yüzeyindeki 
diğer bütün habitatların toplamından

00:01:02.550 --> 00:01:03.770
daha fazla alan kaplıyor.

00:01:03.770 --> 00:01:07.600
Bir gram yiyecek, bir nefes oksijen, 
bir damla su çıkarmamış olmamıza rağmen

00:01:07.600 --> 00:01:17.140
dünya'ya kıyasla Ay'ın yüzeyi ve Mars
hakkında daha çok bilgiye sahibiz.

NOTE Paragraph

00:01:17.140 --> 00:01:18.670
Yaklaşık 10 yıl önce,

00:01:18.670 --> 00:01:21.090
küresel okyanuslardaki yaşam 
anlayışımızı denemek

00:01:21.090 --> 00:01:23.490
ve geliştirmek için 
"Census of Marine Life" adında

00:01:23.490 --> 00:01:25.239
bir uluslar arası programa başlandı.

00:01:25.239 --> 00:01:27.260
Dünya çapında 17 farklı proje dahil oldu.

00:01:27.260 --> 00:01:29.760
Görebildiğiniz gibi bunlar
farklı projelerin izleri.

00:01:29.760 --> 00:01:34.226
Onun başardığı küresel kapsama seviyesini 
takdir edeceğinizi ümit ediyorum.

00:01:34.226 --> 00:01:37.380
Her şey Fred Grassle ve Jesse Ausubel
adında iki bilim adamının

00:01:37.380 --> 00:01:41.096
ünlü denizbilimi enstitüsünde misafir 
oldukları Massachusetts, Woods Hole'da

00:01:41.096 --> 00:01:42.120
buluşmasıyla başladı.

00:01:42.120 --> 00:01:45.662
Fred deniz biyo-çeşitliliğinin durumuna
daha doğrusu bu durum ile ilgili

00:01:45.662 --> 00:01:47.410
hiçbir şey yapılmamasına üzülüyordu.

00:01:47.410 --> 00:01:50.402
Bu tartışmadan yola çıkarak dünya
çapında 80'den fazla ülkeden,

00:01:50.402 --> 00:01:54.262
küresel okyanustaki yaşamın dağılımını,
çeşitliliğini ve bolluğunu incelemek için

00:01:54.262 --> 00:01:57.540
toplam 650 milyon dolarlık bir maliyetle 
540 okyanus gezisine katılan

00:01:57.540 --> 00:02:03.700
270 bilim adamını içeren
bu program ortaya çıktı.

NOTE Paragraph

00:02:05.560 --> 00:02:06.520
Peki biz ne bulduk?

00:02:06.520 --> 00:02:09.312
Kıyı şeridinden derinliklere,
mikroplardan balıklara

00:02:09.312 --> 00:02:12.180
ve aradaki her şeye kadar 
baktığımız her yerde yeni türler,

00:02:12.180 --> 00:02:16.910
en güzel ve görsel olarak 
çarpıcı canlılar bulduk.

00:02:16.910 --> 00:02:19.980
Buradaki sınırlayıcı adım yaşamın
bilinmeyen çeşitliliği değil,

00:02:19.980 --> 00:02:25.914
sınırlayıcı adım haline gelen bu türleri
tanımlayıp listeleyen taksonomik uzmanlar.

00:02:25.914 --> 00:02:28.530
Aslında onlar nesli tükenme 
tehlikesinde olan türler.

00:02:28.530 --> 00:02:33.130
Her gün okyanuslar için
tanımlanan 4 veya 5 yeni tür var.

00:02:33.130 --> 00:02:35.500
Söylediğim gibi bu çok 
büyük bir sayı olabilirdi.

NOTE Paragraph

00:02:35.500 --> 00:02:38.878
İnsanlık tarihindeki en kötü balıkçılık
felaketlerden birini yaşadığımız

00:02:38.878 --> 00:02:45.338
kıtanın doğu kıyısında bir ada olan
Kanada'daki Newfoundland'den geliyorum.

00:02:45.338 --> 00:02:48.650
Bu fotoğraf bir mezgitin yanında 
bulunan küçük bir çocuğu gösteriyor.

00:02:48.650 --> 00:02:49.870
Yaklaşık olarak 1900'ler.

00:02:49.870 --> 00:02:53.450
Ben bu çocuğun yaşındayken büyük
babamla birlikte balık tutmaya giderdik.

00:02:53.450 --> 00:02:55.590
Tuttuğumuz balıklar bu 
boyun yarısı kadardı.

00:02:55.590 --> 00:02:59.120
Standartın bu olduğunu düşünürdüm
çünkü böyle bir balığı hiç görmemiştim.

00:02:59.120 --> 00:03:02.330
Balıkçılık çöktükten 20 yıl sonra
bugün oraya gitmiş olsaydınız

00:03:02.330 --> 00:03:05.290
ve balığı yakalayabilseydiniz,
ki bu biraz zor olurdu,

00:03:05.290 --> 00:03:07.850
yine de balık bunun
yarısı büyüklüğünde olurdu.

00:03:07.850 --> 00:03:11.660
Dolayısıyla tecrübe ettiğimiz şey değişen 
taban çizgileri olarak adlandırılıyor.

00:03:11.660 --> 00:03:14.310
Okyanusların neler üretebileceğine
dair beklentilerimiz

00:03:14.310 --> 00:03:16.290
gerçekten anlayabileceğimiz
bir şey değil

00:03:16.290 --> 00:03:18.510
çünkü hayatımız boyunca
böyle bir şey görmedik.

NOTE Paragraph

00:03:18.510 --> 00:03:21.870
Ben de dahil olmak üzere bir çoğumuz
okyanuslardaki insan sömürüsünün

00:03:21.870 --> 00:03:27.260
son 50 yıl belki 100 yıl içinde gerçekten
ciddi bir hale geleceğini düşünebilir.

00:03:27.260 --> 00:03:30.490
Aslında nüfus sayımı ellerine geçen
her bilgi kaynağını kullanarak

00:03:30.490 --> 00:03:32.230
zamanla geçmişe bakmaya çalıştı.

00:03:32.230 --> 00:03:36.190
Okyanusların neye benzediğini görmek için
restoran menülerinden manastır kayıtlarına

00:03:36.190 --> 00:03:38.260
ve gemi kayıtlarına kadar
her şeye baktılar

00:03:38.260 --> 00:03:41.110
çünkü bilimsel verilerin büyük
çoğunluğu en iyi ihtimalle

00:03:41.110 --> 00:03:42.840
İkinci Dünya Savaşına kadar gidiyor.

00:03:42.840 --> 00:03:45.480
Aslında bu sömürünün Romalılar
ile başladığını buldular.

00:03:45.480 --> 00:03:48.280
O zamanda tabii ki soğutma sistemi yoktu.

00:03:48.280 --> 00:03:53.030
Dolayısıyla balıkçılar sadece yiyebilecek
veya satabilecek kadar balık tutabildi.

00:03:53.030 --> 00:03:55.020
Ancak Romalılar tuzlamayı geliştirdiler.

00:03:55.020 --> 00:03:58.760
Tuzlamayla, balığı saklamak ve onu
uzak yerlere götürmek mümkün oldu.

00:03:58.760 --> 00:04:02.489
Bu sebeple de endüstriyel
balıkçılık başlamış oldu.

NOTE Paragraph

00:04:02.489 --> 00:04:05.000
Bunlar okyanus üzerindeki 
insan öncesi etkilere göre

00:04:05.000 --> 00:04:10.990
ne tür bir kayıp yaşadığımıza dair
elimizde bulunan değerlendirmeler.

00:04:10.990 --> 00:04:14.570
Koyu mavi çubuklarda gösterildiği gibi 
bu durum ana grup organizmaları için

00:04:14.570 --> 00:04:16.000
%65 ile %98 arasında değişir.

00:04:16.000 --> 00:04:17.576
Yalnız bırakmayı başardığımız

00:04:17.576 --> 00:04:19.206
ve koruduğumuz bu türlerden beri

00:04:19.206 --> 00:04:21.230
örneğin, son zamanlarda deniz memelileri

00:04:21.230 --> 00:04:23.340
ve deniz kuşlarında
bir miktar iyileşme var.

00:04:23.340 --> 00:04:25.000
Yani her canlı umutsuz vaka değil.

00:04:25.000 --> 00:04:28.910
Ama büyük bir kısım için tuzlamadan 
tüketmeye kadar geldik.

NOTE Paragraph

00:04:28.910 --> 00:04:31.100
Bu gördüğünüz kanıtlar gerçekten ilginç.

00:04:31.100 --> 00:04:33.890
Bu tür Florida kıyılarında 
yakalanmış olan kupa balığı.

00:04:33.890 --> 00:04:36.000
Bu fotoğraf 1950'li yıllardan.

00:04:36.000 --> 00:04:38.570
Sizden fotoğraftaki ölçeğe 
dikkat etmenizi istiyorum

00:04:38.570 --> 00:04:41.070
çünkü aynı fotoğrafı 1980'li 
yıllardan gördüğünüzde

00:04:41.070 --> 00:04:42.520
balıkların daha küçük olduğunu

00:04:42.520 --> 00:04:46.130
ve aynı zamanda bu balıkların birleşiminde
değişiklikler olduğunu görüyoruz.

00:04:46.130 --> 00:04:50.560
2007 yılına göre, kupa balığının boyutu
bakımından avlanma gülünçtü

00:04:50.896 --> 00:04:52.680
ama bu artık gülünç bir olay değil.

00:04:52.680 --> 00:04:56.190
Okyanuslar üretkenliklerinin çoğunu 
kaybetti ve bu bizim sorumluluğumuz.

NOTE Paragraph

00:04:56.746 --> 00:04:59.579
Peki geriye ne kaldı? 
Aslında oldukça fazla şey.

00:04:59.579 --> 00:05:02.630
Birçok heyecan verici şey var
ve ben size birazını anlatacağım.

00:05:02.630 --> 00:05:06.510
Teknoloji üzerinden başlayacağım
çünkü bu bir TED Konferansı.

00:05:06.670 --> 00:05:09.400
Siz de teknoloji hakkında bir 
şeyler duymak istiyorsunuz.

00:05:09.400 --> 00:05:12.610
Derin okyanustan numune almak için 
kullandığımız araçlardan biri de

00:05:12.610 --> 00:05:13.860
uzaktan kumandalı araçlar.

00:05:13.860 --> 00:05:17.120
Bunlar deniz tabanında çalışmak
için deniz tabanına indirdiğimiz

00:05:17.120 --> 00:05:19.030
gözümüz ve ellerimiz 
olan bağlı araçlar.

00:05:19.030 --> 00:05:22.170
Birkaç yıl önce, oşinografik bir 
yolculuğa çıkmam gerekiyordu.

00:05:22.170 --> 00:05:24.200
Bir plan çakışmasından dolayı gidemedim

00:05:24.200 --> 00:05:27.590
ama uydu bağlantısı sayesinde
köpeğim ayaklarımın dibinde kıvrılmış,

00:05:27.590 --> 00:05:30.260
elimde bir fincan çay ile
evdeki çalışma odamda oturdum

00:05:30.260 --> 00:05:32.680
ve "Hemen oradan bir
numune istiyorum." diyebildim.

00:05:32.680 --> 00:05:35.380
Tam olarak pilotun benim 
için yaptığı şey de buydu.

00:05:35.380 --> 00:05:39.250
Bu gerçekten 10 yıl önce bile olmayan 
ama şuan kullanılabilir bir teknoloji.

00:05:39.250 --> 00:05:42.330
Dolayısıyla bu olanaklar bize 
yüzeyden ve ışıktan çok uzak olan

00:05:42.330 --> 00:05:45.790
bu harika habitatları
örneklememizi sağlıyor.

NOTE Paragraph

00:05:45.790 --> 00:05:49.520
Yani okyanuslardan numune almak için 
kullandığımız araçlardan biri akustikler

00:05:49.520 --> 00:05:50.850
ya da ses dalgaları oluyor.

00:05:50.850 --> 00:05:54.000
Sesin avantajı ise ışığın aksine
sudan iyi bir şekilde geçebilmesi.

00:05:54.000 --> 00:05:56.000
Böylece ses dalgaları gönderebiliyoruz.

00:05:56.000 --> 00:05:59.000
Ses dalgaları balık gibi nesnelerden 
sekiyor ve geri yansıyor.

00:05:59.000 --> 00:06:02.880
Bu örnekte nüfus sayımı ile ilgili olan 
bilim adamları iki gemi ile yola çıktı.

00:06:02.880 --> 00:06:05.860
Birinci gemi geri yansıyacak olan
ses dalgalarını gönderdi.

00:06:05.860 --> 00:06:09.410
Ses dalgalarını ikinci bir gemi aldı
ve bu bize yaklaşık bir dakika içinde

00:06:09.410 --> 00:06:13.120
250 milyar ringa balığı hakkında
kesin tahminler veriyor.

00:06:13.120 --> 00:06:16.000
Bu Manhattan Adası
büyüklüğünde bir alan.

00:06:16.000 --> 00:06:18.440
Bunu yapabilecek muhteşem
balıkçılık cihazı gerekli.

00:06:18.440 --> 00:06:21.340
Çünkü orada kaç tane balık 
olduğunu bilmek gerçekten kritik.

NOTE Paragraph

00:06:21.340 --> 00:06:25.620
Okyanuslardaki hayvanların izini sürmek
için uydu etiketleri de kullanabiliriz.

00:06:25.620 --> 00:06:28.620
Bu deniz foku gibi yüzeye nefes
almak için gelen hayvanların

00:06:28.620 --> 00:06:31.950
verilerini kıyıya geri göndermesi 
ve onların okyanusta nerede olduğunu

00:06:31.950 --> 00:06:33.930
bize söylemesi için bir fırsat.

00:06:33.930 --> 00:06:36.370
Bu şekilde biz bu 
izleri ortaya koyabiliriz.

00:06:36.370 --> 00:06:40.340
Örneğin koyu mavi, deniz filinin Kuzey 
Pasifik'te nereye ilerlediğini gösterir.

00:06:40.340 --> 00:06:43.750
Renk körü olanlarınız için bu slaytın
pek yardımcı olmadığını anlıyorum.

00:06:43.750 --> 00:06:46.250
Her şeye rağmen beni takip edin.

NOTE Paragraph

00:06:46.250 --> 00:06:47.940
Yüzeye çıkmayan hayvanlar için ışık

00:06:47.940 --> 00:06:49.950
ve güneşin ne zaman doğup battığı hakkında

00:06:49.950 --> 00:06:52.810
veri toplayan, pop-up adını 
verdiğimiz etiketlerimiz var.

00:06:52.810 --> 00:06:56.460
Belli bir süre sonra o yüzeye çıkıyor
ve kıyıya verileri geri gönderiyor.

00:06:57.900 --> 00:07:01.120
GPS'ler suyun altında çalışmadığı 
için bu aletlere ihtiyacımız var.

00:07:01.120 --> 00:07:04.690
Buradan yola çıkarak bu mavi otoyolları
ve okyanustaki sıcak noktaları,

00:07:04.690 --> 00:07:08.530
okyanus koruma için asıl öncelikli alanlar
olması gerektiğini belirleyebiliyoruz.

NOTE Paragraph

00:07:09.520 --> 00:07:12.040
Şimdi düşenebileceğiniz diğer 
şeylerden bir tanesi de

00:07:12.040 --> 00:07:15.630
markete gittiğiniz zaman bir şeyler 
aldığınızda aldığınız şeyler taranması.

00:07:15.630 --> 00:07:18.840
Bilgisayara ürünün tam olarak
ne olduğunu söyleyen barkod var.

00:07:18.840 --> 00:07:22.300
Genetisyenler genetik barkodlama 
denilen benzer bir araç geliştirdiler.

00:07:22.300 --> 00:07:26.250
Barkodlamanın yaptığı şey, bir tür içinde
tutarlı olan ancak türler arasında değişen

00:07:26.250 --> 00:07:28.490
CO1 denilen spesifik geni kullanmak.

00:07:29.460 --> 00:07:33.170
Bu şu anlama geliyor: Birbirlerine 
benzeyen ancak biyolojik olarak

00:07:33.170 --> 00:07:35.220
farklı olan türleri bile belirleyebiliriz.

NOTE Paragraph

00:07:37.110 --> 00:07:40.358
Bu konu hakkında bahsetmek
istediğim en güzel örneklerden biri,

00:07:40.358 --> 00:07:43.595
New York'ta nüfus sayımı konusunda
çalışan iki genç kadının hikayesi.

00:07:43.595 --> 00:07:45.180
New York şehrindeki marketlerden

00:07:45.180 --> 00:07:47.020
ve restoranlardan balıkları topladılar

00:07:47.020 --> 00:07:49.270
ve onları barkodladılar.

00:07:49.270 --> 00:07:51.570
Buldukları yanlış 
etiketlenmiş bir balıktı.

00:07:51.570 --> 00:07:54.200
Örneğin, ton balığı diye satılan 
çok değerli bir ürünün

00:07:54.200 --> 00:07:59.093
aslında daha az değerli olan
tilapia balığı olduğunu buldular.

00:07:59.093 --> 00:08:02.623
Ayrıca yaygın olarak satılan nesli
tükenmekte olan yeni türler keşfettiler.

00:08:02.623 --> 00:08:04.613
Bu yüzden barkodlama ne ile çalıştığımızı

00:08:04.613 --> 00:08:06.960
ve ayrıca ne yediğimizi 
bilmemizi sağlıyor.

00:08:07.780 --> 00:08:12.010
Okyanus Biyocoğrafik Bilgi Sistemi
tüm nüfus sayımı verilerinin veri tabanı.

00:08:12.070 --> 00:08:15.740
Açık erişim; içeri girebilirsiniz 
ve dilediğiniz gibi veri indirebilirsiniz.

00:08:15.740 --> 00:08:19.190
Bu, nüfus sayımındaki tüm verileri 
ve insanların katkı sağlamak istediği

00:08:19.190 --> 00:08:20.843
diğer veri kümelerini içerir.

00:08:20.843 --> 00:08:23.700
Bu durumla ilgili yapabileceğiniz 
şey türlerin dağılımını

00:08:23.700 --> 00:08:26.180
ve nerede ortaya çıktıklarını
haritada göstermek.

00:08:26.180 --> 00:08:28.610
Haritada çizdiğim şey 
elimizde olan veriler.

00:08:28.610 --> 00:08:31.820
Numune almak için çabamızın
yoğunlaştığı yer burası oluyor.

00:08:31.820 --> 00:08:33.970
Gördüğünüz bu şey
özellikle Kuzey Denizi'ndeki

00:08:33.970 --> 00:08:35.950
Kuzey Atlantik bölgesinde
aldığımız numune

00:08:35.950 --> 00:08:38.210
ve Kuzey Amerika'nın
doğu kıyısı da fena değil.

00:08:38.210 --> 00:08:41.051
Bunlar iyi örneklenmiş bölgeleri
gösteren sıcak renkler.

00:08:41.051 --> 00:08:42.800
Soğuk renkler, mavi ve siyah renkler

00:08:42.800 --> 00:08:45.290
neredeyse hiç verimizin
olmadığı alanları gösteriyor.

00:08:45.290 --> 00:08:49.580
10 yıllık nüfus sayımından sonra bile hala
keşfedilmemiş büyük alanlar mevcut.

00:08:49.580 --> 00:08:51.890
Meksika Körfezi'ndeki 
biyo çeşitlilik ile ilgili

00:08:51.890 --> 00:08:54.000
bildikleri tüm bilgileri 
bir araya getirerek

00:08:54.000 --> 00:08:56.400
gönüllü olarak çalışmaya 
karar veren ve bunun için

00:08:56.400 --> 00:08:59.958
Meksika Körfezi'nde çalışıp Teksas'da
yaşayan bir grup bilim insanı var.

00:08:59.958 --> 00:09:03.772
Onlar tüm türlerin nereden geldiklerini
gösteren bir listeyi birleştirdi.

00:09:03.772 --> 00:09:07.020
Gerçekten bilimsel bir egzersiz türü 
olan ezoterik gibi görünüyordu

00:09:07.020 --> 00:09:09.500
fakat sonra Deep Horizon
petrol sızıntısı yaşandı.

00:09:09.500 --> 00:09:12.520
Bundan dolayı gönüllü 
olarak yapılan bu iş aniden

00:09:12.520 --> 00:09:15.410
bu sistemin nasıl kurtarılacağı,
ne kadar süreceği açısından,

00:09:15.410 --> 00:09:19.390
davaların ve önümüzdeki yıllarda
gerçekleşecek olan multi-milyar dolarlık

00:09:19.390 --> 00:09:21.710
tartışmaların nasıl çözüleceği açısından

00:09:21.710 --> 00:09:26.484
bariz bir ekonomik sebep olmaksızın
kritik bir bilgi meselesi haline geldi.

00:09:27.601 --> 00:09:28.604
Peki, biz ne bulduk?

00:09:28.604 --> 00:09:31.553
Burada saatlerce durabilirim
fakat bunu yapmama izin verilmez.

00:09:31.553 --> 00:09:34.750
Size nüfus sayımından sevdiğim
keşiflerimden bazılarını anlatacağım.

00:09:34.750 --> 00:09:38.390
Keşfettiğimiz şeylerden biri çeşitliliğin
olduğu sıcak noktalar nereler mi?

00:09:38.390 --> 00:09:41.263
Okyanus yaşamında en fazla 
var olan türü nerede bulabiliriz?

00:09:41.263 --> 00:09:44.570
Bulduğumuz şey yaygın olan türlerin
yerinin belirlenip belirlenmediği.

00:09:44.570 --> 00:09:48.060
Kıyı şeridinde yaşayan organizmalar
için yapılan kıyı etiketleri sayesinde

00:09:48.060 --> 00:09:51.420
gördüğümüz şey onların tropiklerde
daha fazla çeşitliliğe sahip olduğu.

00:09:51.420 --> 00:09:55.300
Bu aslında bir süredir bildiğimiz bir şey
bu yüzden gerçek bir büyük buluş değil.

00:09:55.300 --> 00:09:59.220
Yine de gerçekten heyecan verici olan şey
aslında orta enlemlerde daha çeşitli olup

00:09:59.220 --> 00:10:02.280
kıyıdan uzakta yaşayan canlılar 
ya da okyanus etiketleri oluyor.

00:10:02.280 --> 00:10:05.610
Eğer okyanusun korumamız gereken
alanlarına öncelik vermek istiyorlarsa

00:10:05.610 --> 00:10:08.130
bu bir çeşit yöneticilerin 
kullanabileceği veri türü.

00:10:08.130 --> 00:10:11.771
Bunu küresel ölçekte yapabileceğiniz gibi
bölgesel ölçekte de yapabilirsiniz.

00:10:11.771 --> 00:10:14.690
İşte bu yüzden biyolojik çeşitlilik
verileri değerli olabilir.

00:10:14.690 --> 00:10:18.710
Nüfus sayımında keşfettiğimiz türlerin 
çoğu görmesi zor ve küçük şeyler.

00:10:18.710 --> 00:10:20.930
Halbuki bu kesinlikle 
her zaman böyle değildi.

00:10:20.930 --> 00:10:24.510
Örneğin, üç kilogramlık bir ıstakozun
bilim adamlarından kaçabileceğine

00:10:24.510 --> 00:10:28.160
inanmak zor olsa da Güney Afrikalı 
balıkçılar ihracat izni talep ettiğinde

00:10:28.160 --> 00:10:31.270
ve bunun bilim için yeni bir buluş 
olduğunu anladıkları zaman

00:10:31.270 --> 00:10:32.662
ıstakoz kaçmayı başardı.

00:10:32.662 --> 00:10:35.948
Benzer şekilde Alaska'da düşük su
seviyesinin hemen altında toplanan

00:10:35.948 --> 00:10:38.561
bu Golden V su yosunu
muhtemelen yeni bir tür.

00:10:38.561 --> 00:10:41.918
Bu yeni tür 3 metre uzunluğunda
olmasına rağmen yine de bilimden kaçtı.

00:10:41.918 --> 00:10:45.598
Bu Bigfin mürekkep balıkları
yedi metre uzunluğunda

00:10:45.598 --> 00:10:48.568
fakat bu tür Orta Atlantik Sırtı'nın
derinlerinde yaşıyor.

00:10:48.568 --> 00:10:50.158
Bu yüzden bulması çok daha zordu

00:10:50.158 --> 00:10:53.728
ancak yine de büyük ve heyecan 
verici şeyleri keşfetmek mümkün.

00:10:53.728 --> 00:10:56.208
Jurrasic karidesi adını 
verdiğimiz bu özel karidesin

00:10:56.208 --> 00:10:58.168
50 yıl önce neslinin tükendiği sanılıyor.

00:10:58.168 --> 00:11:00.238
En azından sayım 
keşfedilene kadar öyleydi.

00:11:00.238 --> 00:11:03.408
O Avustralya kıyılarında yaşıyor
ve iyi bir şekilde devam ediyordu.

00:11:03.408 --> 00:11:05.118
Ancak bu tür, enginliğinden dolayı

00:11:05.118 --> 00:11:07.758
okyanusun çok uzun süre sır 
saklayabileceğini gösterdi.

00:11:07.758 --> 00:11:11.584
Yani Steven Spielberg, 
nasıl işler çıkardığıma bir bak!

00:11:11.584 --> 00:11:15.678
Dağılımlara bakarsak aslında
dağılımlar önemli ölçüde değişiyor.

00:11:15.678 --> 00:11:19.548
Ayrıca bulduğumuz kayıtlardan biri de
Yeni Zelanda'dan Alaska'nın sonuna kadar

00:11:19.548 --> 00:11:22.124
bu muhteşem göçleri yaşayan 
gri yelkovan kuşuna aitti.

00:11:22.124 --> 00:11:26.761
Sonsuz yaz arayışındaki yaşam 
döngülerini tamamladıklarında

00:11:26.761 --> 00:11:28.134
geri dönüyorlar.

00:11:28.134 --> 00:11:30.084
Ayrıca White Shark Cafe'den bahsetmiştik.

00:11:30.084 --> 00:11:32.814
Burası Pasifik'te beyaz köpek
balığının yöneldiği bir yer.

00:11:32.814 --> 00:11:35.914
Basitçe söylemek gerekirse neden
oraya yöneldiklerini bilmiyoruz.

00:11:35.914 --> 00:11:37.704
Bu geleceğe dair bir soru.

00:11:37.704 --> 00:11:41.354
Lisede bize öğretilenlerden biri de
tüm hayvanların hayatta kalmak için

00:11:41.354 --> 00:11:43.094
oksijene ihtiyaç duyduğu konusuydu.

00:11:43.094 --> 00:11:46.744
Bu çok karazitmatik olmayan küçük yaratık
yalnızca yarım milimetre boyutunda.

00:11:46.744 --> 00:11:49.034
Ancak yalnızca 1980'lerin
başında keşfedildi.

00:11:49.034 --> 00:11:51.454
Bu tür ile ilgili ilginç olan 
şey bir kaç yıl önce

00:11:51.454 --> 00:11:54.644
nüfus sayım bilim adamlarının 
bu türün Akdeniz'in derinliklerindeki

00:11:54.644 --> 00:11:58.804
oksijen bakımından fakir çökeltilerde
gelişebildiğini keşfetmesi oldu.

00:11:58.804 --> 00:12:02.404
Bilim adamları artık en azından bazı
hayvanların oksijensiz yaşayabileceğini

00:12:02.404 --> 00:12:05.294
ve en zorlu koşullara bile uyum
sağlayabileceklerini biliyor.

00:12:05.294 --> 00:12:10.024
Okyanustaki tüm suyu emecek olsaydınız
geriye bırakacağınız şey bu olurdu.

00:12:10.024 --> 00:12:12.274
Bu deniz tabanındaki yaşamın biyokütlesi.

00:12:12.274 --> 00:12:18.724
Gördüğünüz şey kutuplara doğru biyokütle
ve aralarında çok fazla biyokütle yok.

00:12:18.724 --> 00:12:20.484
En uç noktada yaşam olduğunu bulduk.

00:12:20.484 --> 00:12:24.392
Yani buzun içinde yaşayan ve buza dayalı 
besin ağını desteklemeye yardımcı olduğu

00:12:24.392 --> 00:12:25.822
keşfedilen yeni türler vardı.

00:12:25.822 --> 00:12:29.466
Ayrıca Paskalya Adası'ndaki kaynar 
hidrotermal ağızlarının yakınında yaşayan

00:12:29.466 --> 00:12:32.342
bu muhteşem yeti yengecini de bulduk.

00:12:32.342 --> 00:12:35.062
Bu özel tür toplumun
dikkatini üzerine topladı.

00:12:35.898 --> 00:12:39.398
Ayrıca Güney Pasifik'te ve Arktik'te
daha önce kimse tarafından bulunmayan

00:12:39.398 --> 00:12:41.952
uzunluğu 5000 metre olan, 
derecesi 407 santigrat olan

00:12:41.952 --> 00:12:46.082
en sıcak havalandırma deliklerini bulduk.

00:12:46.082 --> 00:12:49.772
Dolayısıyla yeni ortamlar bile hala 
keşfedilebilir alan içerisinde yer alır.

00:12:49.772 --> 00:12:51.890
Bilinmeyen birçok canlı türü var.

00:12:51.890 --> 00:12:54.650
Sizin için birkaçını çok hızlı 
bir şekilde özetleyeceğim.

00:12:54.650 --> 00:12:57.440
Öncelikle denizde kaç tane balık
olabileceğini sorabiliriz.

00:12:57.440 --> 00:13:00.560
Deniz memelileri dışında balıkları 
okyanustaki diğer canlılardan

00:13:00.560 --> 00:13:01.510
daha iyi biliyoruz.

00:13:01.510 --> 00:13:05.040
Böylece keşif oranlarına bağlı olarak
kaç tane daha tür keşfedebilceğimizi

00:13:05.040 --> 00:13:07.570
tahmin edebiliriz.

00:13:08.110 --> 00:13:13.290
Bu açıdan yaklaşık 16.500 deniz
türü olduğunu hesaplayabiliriz.

00:13:13.290 --> 00:13:16.900
Ayrıca muhtemelen gidecek olan 1.000
ile 4.000 arasında başka tür de var.

00:13:16.900 --> 00:13:18.500
Yani oldukça iyi bir iş çıkardık.

00:13:18.500 --> 00:13:21.790
Balığın yaklaşık % 75'i belki de
%90 kadarının bizde olduğunu bulduk

00:13:21.790 --> 00:13:25.310
fakat daha önce de söylediğim gibi
balıklar en iyi bilinen türler arasında.

00:13:25.310 --> 00:13:28.790
Bu yüzden diğer canlı grupları hakkında
sahip olduğumuz bilgi çok daha az.

00:13:28.790 --> 00:13:32.770
Bu değer aslında PLos Biology dergisinde 
yayınlanacak olan yeni makaleye dayanıyor.

00:13:32.770 --> 00:13:36.290
Yaptığı şey karada ve okyanusta kaç
tür daha olduğunu tahmin etmek.

00:13:36.290 --> 00:13:41.180
Onlar okyanustaki türlerin yaklaşık
yüzde dokuzunu bildiğimizi düşündüler.

00:13:41.180 --> 00:13:43.860
Bu nüfus sayımından sonra bile
hala keşfedilmeyi bekleyen

00:13:43.860 --> 00:13:45.330
%91 tür olduğu anlamına gelir.

00:13:45.330 --> 00:13:47.580
Böylece her şey 
söylendiğinde ve yapıldığında

00:13:47.580 --> 00:13:49.590
yaklaşık iki milyon tür ortaya çıkıyor.

00:13:49.590 --> 00:13:53.270
Yani hala bilinmeyen canlılar 
ile ilgili yapacak çok işimiz var.

00:13:53.270 --> 00:13:57.960
Bu bakteri Şili kıyılarında 
bulunan paspasların bir parçası.

00:13:57.960 --> 00:14:01.160
Bu paspaslar aslında Yunanistan
büyüklüğünde bir alanı kaplıyor.

00:14:01.160 --> 00:14:03.710
Böylece bu özel bakteri 
çıplak gözle görülebiliyor.

00:14:03.710 --> 00:14:06.310
Bunu temsil eden biyokütleyi
hayal edebilirsiniz.

00:14:06.310 --> 00:14:10.150
Ancak mikroplarla ilgili gerçekten ilginç 
olan şey ne kadar çeşitli oldukları.

00:14:10.150 --> 00:14:15.219
Tek bir damla deniz suyu 160
farklı türde mikrop içerebilir.

00:14:15.219 --> 00:14:19.520
Okyanusların bir milyar kadar farklı
mikrop türü içerdiği düşünülüyor.

00:14:19.520 --> 00:14:22.030
Bu gerçekten heyecan verici.
Okyanusta ne yapıyorlar?

00:14:22.030 --> 00:14:23.841
Gerçekten ne yaptıklarını bilmiyoruz

00:14:23.841 --> 00:14:26.100
fakat bu sayımla ilgili 
en heyecan verici şeyin

00:14:26.100 --> 00:14:28.190
küresel bilimin rolü olması diyebilirim.

00:14:28.190 --> 00:14:30.520
Gece boyunca bu ışık 
görüntüsünde gördüğünüz gibi

00:14:30.520 --> 00:14:34.060
Dünya'nın bir çok bölgesinde insan
gelişiminin çok daha büyük olduğu

00:14:34.060 --> 00:14:37.250
ve çok daha az olduğu başka alanlar var

00:14:37.250 --> 00:14:40.960
fakat kısmen keşfedilmemiş okyanusun 
büyük karanlık alanlarını da görüyoruz.

00:14:40.960 --> 00:14:44.590
Belirtmek istediğim bir diğer nokta ise
bu okyanusun birbirine bağlı olması.

00:14:44.590 --> 00:14:49.170
Deniz organizmaları uluslararası sınırları
tanımaz, istedikleri yere hareket ederler.

00:14:49.170 --> 00:14:55.180
Yani küresel işbirliği yapmanın
önemi daha da önemli hale geliyor.

00:14:55.180 --> 00:14:56.410
Birçok cenneti kaybettik.

00:14:56.410 --> 00:14:59.820
Örneğin, bir zamanlar Kuzey Denizi'nde
bol miktarda bulunan tuna balığı

00:14:59.820 --> 00:15:01.520
artık etkin bir şekilde yok oldu.

00:15:01.520 --> 00:15:04.510
Akdeniz'in derin sularında
hayvanlardan daha çok troller vardı.

00:15:04.510 --> 00:15:11.890
Bu derin deniz dünya'da en iyi durumda
kalanlar arasında düşündüğümüz ortamdı.

00:15:11.890 --> 00:15:13.830
Birçok başka basınçlar da var.

00:15:13.830 --> 00:15:17.740
Okyanus asitlenmesi, okyanus ısınmasının
ve mercan resifleri üzerindeki etkilerinin

00:15:17.740 --> 00:15:20.210
yanı sıra insanların ilgilendiği 
büyük bir mesele.

00:15:20.210 --> 00:15:24.520
On yıllar boyunca yaşam süremizde mercan
resiflerinde çok fazla hasar göreceğiz.

00:15:24.530 --> 00:15:28.260
Çok kısıtlı hale gelen geri kalan zamanımı
okyanus ile ilgili bu düşüncelerin

00:15:28.260 --> 00:15:29.850
üzerinde düşünerek geçirebilirim

00:15:29.850 --> 00:15:32.200
fakat daha olumlu bir not 
ile bitirmek istiyorum.

00:15:32.200 --> 00:15:35.920
En büyük zorluk denemek ve geride kalan
canlıları koruduğumuzdan emin olmak

00:15:35.920 --> 00:15:37.700
çünkü hala muhteşem güzellikler var.

00:15:37.700 --> 00:15:42.050
Okyanuslar o kadar üretken ki
orada insanlar ile ilgili çok şey oluyor.

00:15:42.050 --> 00:15:43.800
Bencil bir bakış açısıyla bile olsa

00:15:43.800 --> 00:15:46.600
geçmişte yaptığımızdan 
daha iyisini yapmaya çalışmalıyız.

00:15:46.600 --> 00:15:49.540
Bu yüzden bu sıcak noktaları 
tanımalı ve onları korumak için

00:15:49.540 --> 00:15:51.540
elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız.

00:15:51.540 --> 00:15:54.460
Bu gibi resimlere baktığınızda 
okyanusların sağladığı oksijen

00:15:54.460 --> 00:15:58.020
nefes almamıza yardım etmesinin 
yanı sıra nefesimizi de kesiyor.

00:15:58.020 --> 00:16:01.130
Nüfus sayımı bilim adamları, okyanus
yaşamındaki muhteşem uyumları

00:16:01.130 --> 00:16:04.580
ve hala uçsuz bucaksız bilinmeyen harika
keşfi aydınlatmaya çalışmak için

00:16:04.580 --> 00:16:09.120
yağmurda, soğukta, suyun
altında ve üstünde çalıştılar.

00:16:09.120 --> 00:16:12.400
Yani isterseniz Şili dağlarında
yaşayan bir yak çobanı olun,

00:16:12.400 --> 00:16:15.670
isterseniz New York'ta borsacı olun

00:16:15.670 --> 00:16:18.910
ya da Edinburgh'da yaşayan bir 
TEDster olun, okyanuslar önemli.

00:16:18.910 --> 00:16:20.910
Okyanuslar yok oldukça
biz de yok olacağız.

00:16:20.910 --> 00:16:22.480
Dinlediğiniz için teşekkürler.

00:16:22.480 --> 00:16:26.197
(Alkış)