1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Okyanuslar gezegenimizin %70 ini kaplıyor.

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
Bence Arthur C. Clarke gezegenimize

3
00:00:05,000 --> 00:00:11,263
Okyanus Gezegen adını vermemiz
gerektiğini söylediğinde haklıydı.

4
00:00:11,263 --> 00:00:14,170
Yeni yaşamın üretimi olan
fotosentezin uydu görüntülerinde de

5
00:00:14,170 --> 00:00:16,720
görebileceğiniz gibi okyanuslar 
son derece üretken.

6
00:00:16,720 --> 00:00:19,580
Aslında okyanuslar hem soluduğumuz 
havanın yaklaşık yarısını

7
00:00:19,580 --> 00:00:22,540
hem de her gün dünya üzerindeki
yeni yaşamın yarısını üretiyor.

8
00:00:22,540 --> 00:00:25,690
Buna ek olarak okyanuslar 
birçok biyo-çeşitliliği barındırıyor

9
00:00:25,690 --> 00:00:28,070
ve biz bu biyo-çeşitliliğin 
birçoğunu bilmiyoruz.

10
00:00:28,070 --> 00:00:30,080
Ama ben bazılarını bugün size anlatacağım.

11
00:00:30,080 --> 00:00:33,920
Bir de bu bile bizim okyanustan yaptığımız
bütün protein çıkarımını içine alamaz.

12
00:00:33,920 --> 00:00:39,146
Bu bizim yaklaşık %10 global ihtiyacımız
ve bazı ada halklarının %100 ihtiyacı.

13
00:00:39,146 --> 00:00:42,490
Eğer yaşanabilir olan %95'lik
biyosferin içine inebiliyor olsaydınız

14
00:00:42,490 --> 00:00:45,870
sadece ışık yayan organizmalardan 
gelen ışık noktalarının kesilmesi ile

15
00:00:45,870 --> 00:00:48,892
çok hızlı zifiri karanlık olurdu.

16
00:00:48,892 --> 00:00:50,200
Eğer ışıkları açarsanız

17
00:00:50,200 --> 00:00:53,630
periyodik olarak yanınızdan geçen 
muhteşem organizmaları görebilirsiniz

18
00:00:53,630 --> 00:00:57,007
çünkü bunlar derin okyanusta yaşayan,
derinin müdavimleri olan canlılar.

19
00:00:57,007 --> 00:00:58,980
Sonunda derin deniz tabanı görülebiliyor.

20
00:00:58,980 --> 00:01:02,550
Bu tür bir habitat dünya yüzeyindeki 
diğer bütün habitatların toplamından

21
00:01:02,550 --> 00:01:03,770
daha fazla alan kaplıyor.

22
00:01:03,770 --> 00:01:07,600
Bir gram yiyecek, bir nefes oksijen, 
bir damla su çıkarmamış olmamıza rağmen

23
00:01:07,600 --> 00:01:17,140
dünya'ya kıyasla Ay'ın yüzeyi ve Mars
hakkında daha çok bilgiye sahibiz.

24
00:01:17,140 --> 00:01:18,670
Yaklaşık 10 yıl önce,

25
00:01:18,670 --> 00:01:21,090
küresel okyanuslardaki yaşam 
anlayışımızı denemek

26
00:01:21,090 --> 00:01:23,490
ve geliştirmek için 
"Census of Marine Life" adında

27
00:01:23,490 --> 00:01:25,239
bir uluslar arası programa başlandı.

28
00:01:25,239 --> 00:01:27,260
Dünya çapında 17 farklı proje dahil oldu.

29
00:01:27,260 --> 00:01:29,760
Görebildiğiniz gibi bunlar
farklı projelerin izleri.

30
00:01:29,760 --> 00:01:34,226
Onun başardığı küresel kapsama seviyesini 
takdir edeceğinizi ümit ediyorum.

31
00:01:34,226 --> 00:01:37,380
Her şey Fred Grassle ve Jesse Ausubel
adında iki bilim adamının

32
00:01:37,380 --> 00:01:41,096
ünlü denizbilimi enstitüsünde misafir 
oldukları Massachusetts, Woods Hole'da

33
00:01:41,096 --> 00:01:42,120
buluşmasıyla başladı.

34
00:01:42,120 --> 00:01:45,662
Fred deniz biyo-çeşitliliğinin durumuna
daha doğrusu bu durum ile ilgili

35
00:01:45,662 --> 00:01:47,410
hiçbir şey yapılmamasına üzülüyordu.

36
00:01:47,410 --> 00:01:50,402
Bu tartışmadan yola çıkarak dünya
çapında 80'den fazla ülkeden,

37
00:01:50,402 --> 00:01:54,262
küresel okyanustaki yaşamın dağılımını,
çeşitliliğini ve bolluğunu incelemek için

38
00:01:54,262 --> 00:01:57,540
toplam 650 milyon dolarlık bir maliyetle 
540 okyanus gezisine katılan

39
00:01:57,540 --> 00:02:03,700
270 bilim adamını içeren
bu program ortaya çıktı.

40
00:02:05,560 --> 00:02:06,520
Peki biz ne bulduk?

41
00:02:06,520 --> 00:02:09,312
Kıyı şeridinden derinliklere,
mikroplardan balıklara

42
00:02:09,312 --> 00:02:12,180
ve aradaki her şeye kadar 
baktığımız her yerde yeni türler,

43
00:02:12,180 --> 00:02:16,910
en güzel ve görsel olarak 
çarpıcı canlılar bulduk.

44
00:02:16,910 --> 00:02:19,980
Buradaki sınırlayıcı adım yaşamın
bilinmeyen çeşitliliği değil,

45
00:02:19,980 --> 00:02:25,914
sınırlayıcı adım haline gelen bu türleri
tanımlayıp listeleyen taksonomik uzmanlar.

46
00:02:25,914 --> 00:02:28,530
Aslında onlar nesli tükenme 
tehlikesinde olan türler.

47
00:02:28,530 --> 00:02:33,130
Her gün okyanuslar için
tanımlanan 4 veya 5 yeni tür var.

48
00:02:33,130 --> 00:02:35,500
Söylediğim gibi bu çok 
büyük bir sayı olabilirdi.

49
00:02:35,500 --> 00:02:38,878
İnsanlık tarihindeki en kötü balıkçılık
felaketlerden birini yaşadığımız

50
00:02:38,878 --> 00:02:45,338
kıtanın doğu kıyısında bir ada olan
Kanada'daki Newfoundland'den geliyorum.

51
00:02:45,338 --> 00:02:48,650
Bu fotoğraf bir mezgitin yanında 
bulunan küçük bir çocuğu gösteriyor.

52
00:02:48,650 --> 00:02:49,870
Yaklaşık olarak 1900'ler.

53
00:02:49,870 --> 00:02:53,450
Ben bu çocuğun yaşındayken büyük
babamla birlikte balık tutmaya giderdik.

54
00:02:53,450 --> 00:02:55,590
Tuttuğumuz balıklar bu 
boyun yarısı kadardı.

55
00:02:55,590 --> 00:02:59,120
Standartın bu olduğunu düşünürdüm
çünkü böyle bir balığı hiç görmemiştim.

56
00:02:59,120 --> 00:03:02,330
Balıkçılık çöktükten 20 yıl sonra
bugün oraya gitmiş olsaydınız

57
00:03:02,330 --> 00:03:05,290
ve balığı yakalayabilseydiniz,
ki bu biraz zor olurdu,

58
00:03:05,290 --> 00:03:07,850
yine de balık bunun
yarısı büyüklüğünde olurdu.

59
00:03:07,850 --> 00:03:11,660
Dolayısıyla tecrübe ettiğimiz şey değişen 
taban çizgileri olarak adlandırılıyor.

60
00:03:11,660 --> 00:03:14,310
Okyanusların neler üretebileceğine
dair beklentilerimiz

61
00:03:14,310 --> 00:03:16,290
gerçekten anlayabileceğimiz
bir şey değil

62
00:03:16,290 --> 00:03:18,510
çünkü hayatımız boyunca
böyle bir şey görmedik.

63
00:03:18,510 --> 00:03:21,870
Ben de dahil olmak üzere bir çoğumuz
okyanuslardaki insan sömürüsünün

64
00:03:21,870 --> 00:03:27,260
son 50 yıl belki 100 yıl içinde gerçekten
ciddi bir hale geleceğini düşünebilir.

65
00:03:27,260 --> 00:03:30,490
Aslında nüfus sayımı ellerine geçen
her bilgi kaynağını kullanarak

66
00:03:30,490 --> 00:03:32,230
zamanla geçmişe bakmaya çalıştı.

67
00:03:32,230 --> 00:03:36,190
Okyanusların neye benzediğini görmek için
restoran menülerinden manastır kayıtlarına

68
00:03:36,190 --> 00:03:38,260
ve gemi kayıtlarına kadar
her şeye baktılar

69
00:03:38,260 --> 00:03:41,110
çünkü bilimsel verilerin büyük
çoğunluğu en iyi ihtimalle

70
00:03:41,110 --> 00:03:42,840
İkinci Dünya Savaşına kadar gidiyor.

71
00:03:42,840 --> 00:03:45,480
Aslında bu sömürünün Romalılar
ile başladığını buldular.

72
00:03:45,480 --> 00:03:48,280
O zamanda tabii ki soğutma sistemi yoktu.

73
00:03:48,280 --> 00:03:53,030
Dolayısıyla balıkçılar sadece yiyebilecek
veya satabilecek kadar balık tutabildi.

74
00:03:53,030 --> 00:03:55,020
Ancak Romalılar tuzlamayı geliştirdiler.

75
00:03:55,020 --> 00:03:58,760
Tuzlamayla, balığı saklamak ve onu
uzak yerlere götürmek mümkün oldu.

76
00:03:58,760 --> 00:04:02,489
Bu sebeple de endüstriyel
balıkçılık başlamış oldu.

77
00:04:02,489 --> 00:04:05,000
Bunlar okyanus üzerindeki 
insan öncesi etkilere göre

78
00:04:05,000 --> 00:04:10,990
ne tür bir kayıp yaşadığımıza dair
elimizde bulunan değerlendirmeler.

79
00:04:10,990 --> 00:04:14,570
Koyu mavi çubuklarda gösterildiği gibi 
bu durum ana grup organizmaları için

80
00:04:14,570 --> 00:04:16,000
%65 ile %98 arasında değişir.

81
00:04:16,000 --> 00:04:17,576
Yalnız bırakmayı başardığımız

82
00:04:17,576 --> 00:04:19,206
ve koruduğumuz bu türlerden beri

83
00:04:19,206 --> 00:04:21,230
örneğin, son zamanlarda deniz memelileri

84
00:04:21,230 --> 00:04:23,340
ve deniz kuşlarında
bir miktar iyileşme var.

85
00:04:23,340 --> 00:04:25,000
Yani her canlı umutsuz vaka değil.

86
00:04:25,000 --> 00:04:28,910
Ama büyük bir kısım için tuzlamadan 
tüketmeye kadar geldik.

87
00:04:28,910 --> 00:04:31,100
Bu gördüğünüz kanıtlar gerçekten ilginç.

88
00:04:31,100 --> 00:04:33,890
Bu tür Florida kıyılarında 
yakalanmış olan kupa balığı.

89
00:04:33,890 --> 00:04:36,000
Bu fotoğraf 1950'li yıllardan.

90
00:04:36,000 --> 00:04:38,570
Sizden fotoğraftaki ölçeğe 
dikkat etmenizi istiyorum

91
00:04:38,570 --> 00:04:41,070
çünkü aynı fotoğrafı 1980'li 
yıllardan gördüğünüzde

92
00:04:41,070 --> 00:04:42,520
balıkların daha küçük olduğunu

93
00:04:42,520 --> 00:04:46,130
ve aynı zamanda bu balıkların birleşiminde
değişiklikler olduğunu görüyoruz.

94
00:04:46,130 --> 00:04:50,560
2007 yılına göre, kupa balığının boyutu
bakımından avlanma gülünçtü

95
00:04:50,896 --> 00:04:52,680
ama bu artık gülünç bir olay değil.

96
00:04:52,680 --> 00:04:56,190
Okyanuslar üretkenliklerinin çoğunu 
kaybetti ve bu bizim sorumluluğumuz.

97
00:04:56,746 --> 00:04:59,579
Peki geriye ne kaldı? 
Aslında oldukça fazla şey.

98
00:04:59,579 --> 00:05:02,630
Birçok heyecan verici şey var
ve ben size birazını anlatacağım.

99
00:05:02,630 --> 00:05:06,510
Teknoloji üzerinden başlayacağım
çünkü bu bir TED Konferansı.

100
00:05:06,670 --> 00:05:09,400
Siz de teknoloji hakkında bir 
şeyler duymak istiyorsunuz.

101
00:05:09,400 --> 00:05:12,610
Derin okyanustan numune almak için 
kullandığımız araçlardan biri de

102
00:05:12,610 --> 00:05:13,860
uzaktan kumandalı araçlar.

103
00:05:13,860 --> 00:05:17,120
Bunlar deniz tabanında çalışmak
için deniz tabanına indirdiğimiz

104
00:05:17,120 --> 00:05:19,030
gözümüz ve ellerimiz 
olan bağlı araçlar.

105
00:05:19,030 --> 00:05:22,170
Birkaç yıl önce, oşinografik bir 
yolculuğa çıkmam gerekiyordu.

106
00:05:22,170 --> 00:05:24,200
Bir plan çakışmasından dolayı gidemedim

107
00:05:24,200 --> 00:05:27,590
ama uydu bağlantısı sayesinde
köpeğim ayaklarımın dibinde kıvrılmış,

108
00:05:27,590 --> 00:05:30,260
elimde bir fincan çay ile
evdeki çalışma odamda oturdum

109
00:05:30,260 --> 00:05:32,680
ve "Hemen oradan bir
numune istiyorum." diyebildim.

110
00:05:32,680 --> 00:05:35,380
Tam olarak pilotun benim 
için yaptığı şey de buydu.

111
00:05:35,380 --> 00:05:39,250
Bu gerçekten 10 yıl önce bile olmayan 
ama şuan kullanılabilir bir teknoloji.

112
00:05:39,250 --> 00:05:42,330
Dolayısıyla bu olanaklar bize 
yüzeyden ve ışıktan çok uzak olan

113
00:05:42,330 --> 00:05:45,790
bu harika habitatları
örneklememizi sağlıyor.

114
00:05:45,790 --> 00:05:49,520
Yani okyanuslardan numune almak için 
kullandığımız araçlardan biri akustikler

115
00:05:49,520 --> 00:05:50,850
ya da ses dalgaları oluyor.

116
00:05:50,850 --> 00:05:54,000
Sesin avantajı ise ışığın aksine
sudan iyi bir şekilde geçebilmesi.

117
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
Böylece ses dalgaları gönderebiliyoruz.

118
00:05:56,000 --> 00:05:59,000
Ses dalgaları balık gibi nesnelerden 
sekiyor ve geri yansıyor.

119
00:05:59,000 --> 00:06:02,880
Bu örnekte nüfus sayımı ile ilgili olan 
bilim adamları iki gemi ile yola çıktı.

120
00:06:02,880 --> 00:06:05,860
Birinci gemi geri yansıyacak olan
ses dalgalarını gönderdi.

121
00:06:05,860 --> 00:06:09,410
Ses dalgalarını ikinci bir gemi aldı
ve bu bize yaklaşık bir dakika içinde

122
00:06:09,410 --> 00:06:13,120
250 milyar ringa balığı hakkında
kesin tahminler veriyor.

123
00:06:13,120 --> 00:06:16,000
Bu Manhattan Adası
büyüklüğünde bir alan.

124
00:06:16,000 --> 00:06:18,440
Bunu yapabilecek muhteşem
balıkçılık cihazı gerekli.

125
00:06:18,440 --> 00:06:21,340
Çünkü orada kaç tane balık 
olduğunu bilmek gerçekten kritik.

126
00:06:21,340 --> 00:06:25,620
Okyanuslardaki hayvanların izini sürmek
için uydu etiketleri de kullanabiliriz.

127
00:06:25,620 --> 00:06:28,620
Bu deniz foku gibi yüzeye nefes
almak için gelen hayvanların

128
00:06:28,620 --> 00:06:31,950
verilerini kıyıya geri göndermesi 
ve onların okyanusta nerede olduğunu

129
00:06:31,950 --> 00:06:33,930
bize söylemesi için bir fırsat.

130
00:06:33,930 --> 00:06:36,370
Bu şekilde biz bu 
izleri ortaya koyabiliriz.

131
00:06:36,370 --> 00:06:40,340
Örneğin koyu mavi, deniz filinin Kuzey 
Pasifik'te nereye ilerlediğini gösterir.

132
00:06:40,340 --> 00:06:43,750
Renk körü olanlarınız için bu slaytın
pek yardımcı olmadığını anlıyorum.

133
00:06:43,750 --> 00:06:46,250
Her şeye rağmen beni takip edin.

134
00:06:46,250 --> 00:06:47,940
Yüzeye çıkmayan hayvanlar için ışık

135
00:06:47,940 --> 00:06:49,950
ve güneşin ne zaman doğup battığı hakkında

136
00:06:49,950 --> 00:06:52,810
veri toplayan, pop-up adını 
verdiğimiz etiketlerimiz var.

137
00:06:52,810 --> 00:06:56,460
Belli bir süre sonra o yüzeye çıkıyor
ve kıyıya verileri geri gönderiyor.

138
00:06:57,900 --> 00:07:01,120
GPS'ler suyun altında çalışmadığı 
için bu aletlere ihtiyacımız var.

139
00:07:01,120 --> 00:07:04,690
Buradan yola çıkarak bu mavi otoyolları
ve okyanustaki sıcak noktaları,

140
00:07:04,690 --> 00:07:08,530
okyanus koruma için asıl öncelikli alanlar
olması gerektiğini belirleyebiliyoruz.

141
00:07:09,520 --> 00:07:12,040
Şimdi düşenebileceğiniz diğer 
şeylerden bir tanesi de

142
00:07:12,040 --> 00:07:15,630
markete gittiğiniz zaman bir şeyler 
aldığınızda aldığınız şeyler taranması.

143
00:07:15,630 --> 00:07:18,840
Bilgisayara ürünün tam olarak
ne olduğunu söyleyen barkod var.

144
00:07:18,840 --> 00:07:22,300
Genetisyenler genetik barkodlama 
denilen benzer bir araç geliştirdiler.

145
00:07:22,300 --> 00:07:26,250
Barkodlamanın yaptığı şey, bir tür içinde
tutarlı olan ancak türler arasında değişen

146
00:07:26,250 --> 00:07:28,490
CO1 denilen spesifik geni kullanmak.

147
00:07:29,460 --> 00:07:33,170
Bu şu anlama geliyor: Birbirlerine 
benzeyen ancak biyolojik olarak

148
00:07:33,170 --> 00:07:35,220
farklı olan türleri bile belirleyebiliriz.

149
00:07:37,110 --> 00:07:40,358
Bu konu hakkında bahsetmek
istediğim en güzel örneklerden biri,

150
00:07:40,358 --> 00:07:43,595
New York'ta nüfus sayımı konusunda
çalışan iki genç kadının hikayesi.

151
00:07:43,595 --> 00:07:45,180
New York şehrindeki marketlerden

152
00:07:45,180 --> 00:07:47,020
ve restoranlardan balıkları topladılar

153
00:07:47,020 --> 00:07:49,270
ve onları barkodladılar.

154
00:07:49,270 --> 00:07:51,570
Buldukları yanlış 
etiketlenmiş bir balıktı.

155
00:07:51,570 --> 00:07:54,200
Örneğin, ton balığı diye satılan 
çok değerli bir ürünün

156
00:07:54,200 --> 00:07:59,093
aslında daha az değerli olan
tilapia balığı olduğunu buldular.

157
00:07:59,093 --> 00:08:02,623
Ayrıca yaygın olarak satılan nesli
tükenmekte olan yeni türler keşfettiler.

158
00:08:02,623 --> 00:08:04,613
Bu yüzden barkodlama ne ile çalıştığımızı

159
00:08:04,613 --> 00:08:06,960
ve ayrıca ne yediğimizi 
bilmemizi sağlıyor.

160
00:08:07,780 --> 00:08:12,010
Okyanus Biyocoğrafik Bilgi Sistemi
tüm nüfus sayımı verilerinin veri tabanı.

161
00:08:12,070 --> 00:08:15,740
Açık erişim; içeri girebilirsiniz 
ve dilediğiniz gibi veri indirebilirsiniz.

162
00:08:15,740 --> 00:08:19,190
Bu, nüfus sayımındaki tüm verileri 
ve insanların katkı sağlamak istediği

163
00:08:19,190 --> 00:08:20,843
diğer veri kümelerini içerir.

164
00:08:20,843 --> 00:08:23,700
Bu durumla ilgili yapabileceğiniz 
şey türlerin dağılımını

165
00:08:23,700 --> 00:08:26,180
ve nerede ortaya çıktıklarını
haritada göstermek.

166
00:08:26,180 --> 00:08:28,610
Haritada çizdiğim şey 
elimizde olan veriler.

167
00:08:28,610 --> 00:08:31,820
Numune almak için çabamızın
yoğunlaştığı yer burası oluyor.

168
00:08:31,820 --> 00:08:33,970
Gördüğünüz bu şey
özellikle Kuzey Denizi'ndeki

169
00:08:33,970 --> 00:08:35,950
Kuzey Atlantik bölgesinde
aldığımız numune

170
00:08:35,950 --> 00:08:38,210
ve Kuzey Amerika'nın
doğu kıyısı da fena değil.

171
00:08:38,210 --> 00:08:41,051
Bunlar iyi örneklenmiş bölgeleri
gösteren sıcak renkler.

172
00:08:41,051 --> 00:08:42,800
Soğuk renkler, mavi ve siyah renkler

173
00:08:42,800 --> 00:08:45,290
neredeyse hiç verimizin
olmadığı alanları gösteriyor.

174
00:08:45,290 --> 00:08:49,580
10 yıllık nüfus sayımından sonra bile hala
keşfedilmemiş büyük alanlar mevcut.

175
00:08:49,580 --> 00:08:51,890
Meksika Körfezi'ndeki 
biyo çeşitlilik ile ilgili

176
00:08:51,890 --> 00:08:54,000
bildikleri tüm bilgileri 
bir araya getirerek

177
00:08:54,000 --> 00:08:56,400
gönüllü olarak çalışmaya 
karar veren ve bunun için

178
00:08:56,400 --> 00:08:59,958
Meksika Körfezi'nde çalışıp Teksas'da
yaşayan bir grup bilim insanı var.

179
00:08:59,958 --> 00:09:03,772
Onlar tüm türlerin nereden geldiklerini
gösteren bir listeyi birleştirdi.

180
00:09:03,772 --> 00:09:07,020
Gerçekten bilimsel bir egzersiz türü 
olan ezoterik gibi görünüyordu

181
00:09:07,020 --> 00:09:09,500
fakat sonra Deep Horizon
petrol sızıntısı yaşandı.

182
00:09:09,500 --> 00:09:12,520
Bundan dolayı gönüllü 
olarak yapılan bu iş aniden

183
00:09:12,520 --> 00:09:15,410
bu sistemin nasıl kurtarılacağı,
ne kadar süreceği açısından,

184
00:09:15,410 --> 00:09:19,390
davaların ve önümüzdeki yıllarda
gerçekleşecek olan multi-milyar dolarlık

185
00:09:19,390 --> 00:09:21,710
tartışmaların nasıl çözüleceği açısından

186
00:09:21,710 --> 00:09:26,484
bariz bir ekonomik sebep olmaksızın
kritik bir bilgi meselesi haline geldi.

187
00:09:27,601 --> 00:09:28,604
Peki, biz ne bulduk?

188
00:09:28,604 --> 00:09:31,553
Burada saatlerce durabilirim
fakat bunu yapmama izin verilmez.

189
00:09:31,553 --> 00:09:34,750
Size nüfus sayımından sevdiğim
keşiflerimden bazılarını anlatacağım.

190
00:09:34,750 --> 00:09:38,390
Keşfettiğimiz şeylerden biri çeşitliliğin
olduğu sıcak noktalar nereler mi?

191
00:09:38,390 --> 00:09:41,263
Okyanus yaşamında en fazla 
var olan türü nerede bulabiliriz?

192
00:09:41,263 --> 00:09:44,570
Bulduğumuz şey yaygın olan türlerin
yerinin belirlenip belirlenmediği.

193
00:09:44,570 --> 00:09:48,060
Kıyı şeridinde yaşayan organizmalar
için yapılan kıyı etiketleri sayesinde

194
00:09:48,060 --> 00:09:51,420
gördüğümüz şey onların tropiklerde
daha fazla çeşitliliğe sahip olduğu.

195
00:09:51,420 --> 00:09:55,300
Bu aslında bir süredir bildiğimiz bir şey
bu yüzden gerçek bir büyük buluş değil.

196
00:09:55,300 --> 00:09:59,220
Yine de gerçekten heyecan verici olan şey
aslında orta enlemlerde daha çeşitli olup

197
00:09:59,220 --> 00:10:02,280
kıyıdan uzakta yaşayan canlılar 
ya da okyanus etiketleri oluyor.

198
00:10:02,280 --> 00:10:05,610
Eğer okyanusun korumamız gereken
alanlarına öncelik vermek istiyorlarsa

199
00:10:05,610 --> 00:10:08,130
bu bir çeşit yöneticilerin 
kullanabileceği veri türü.

200
00:10:08,130 --> 00:10:11,771
Bunu küresel ölçekte yapabileceğiniz gibi
bölgesel ölçekte de yapabilirsiniz.

201
00:10:11,771 --> 00:10:14,690
İşte bu yüzden biyolojik çeşitlilik
verileri değerli olabilir.

202
00:10:14,690 --> 00:10:18,710
Nüfus sayımında keşfettiğimiz türlerin 
çoğu görmesi zor ve küçük şeyler.

203
00:10:18,710 --> 00:10:20,930
Halbuki bu kesinlikle 
her zaman böyle değildi.

204
00:10:20,930 --> 00:10:24,510
Örneğin, üç kilogramlık bir ıstakozun
bilim adamlarından kaçabileceğine

205
00:10:24,510 --> 00:10:28,160
inanmak zor olsa da Güney Afrikalı 
balıkçılar ihracat izni talep ettiğinde

206
00:10:28,160 --> 00:10:31,270
ve bunun bilim için yeni bir buluş 
olduğunu anladıkları zaman

207
00:10:31,270 --> 00:10:32,662
ıstakoz kaçmayı başardı.

208
00:10:32,662 --> 00:10:35,948
Benzer şekilde Alaska'da düşük su
seviyesinin hemen altında toplanan

209
00:10:35,948 --> 00:10:38,561
bu Golden V su yosunu
muhtemelen yeni bir tür.

210
00:10:38,561 --> 00:10:41,918
Bu yeni tür 3 metre uzunluğunda
olmasına rağmen yine de bilimden kaçtı.

211
00:10:41,918 --> 00:10:45,598
Bu Bigfin mürekkep balıkları
yedi metre uzunluğunda

212
00:10:45,598 --> 00:10:48,568
fakat bu tür Orta Atlantik Sırtı'nın
derinlerinde yaşıyor.

213
00:10:48,568 --> 00:10:50,158
Bu yüzden bulması çok daha zordu

214
00:10:50,158 --> 00:10:53,728
ancak yine de büyük ve heyecan 
verici şeyleri keşfetmek mümkün.

215
00:10:53,728 --> 00:10:56,208
Jurrasic karidesi adını 
verdiğimiz bu özel karidesin

216
00:10:56,208 --> 00:10:58,168
50 yıl önce neslinin tükendiği sanılıyor.

217
00:10:58,168 --> 00:11:00,238
En azından sayım 
keşfedilene kadar öyleydi.

218
00:11:00,238 --> 00:11:03,408
O Avustralya kıyılarında yaşıyor
ve iyi bir şekilde devam ediyordu.

219
00:11:03,408 --> 00:11:05,118
Ancak bu tür, enginliğinden dolayı

220
00:11:05,118 --> 00:11:07,758
okyanusun çok uzun süre sır 
saklayabileceğini gösterdi.

221
00:11:07,758 --> 00:11:11,584
Yani Steven Spielberg, 
nasıl işler çıkardığıma bir bak!

222
00:11:11,584 --> 00:11:15,678
Dağılımlara bakarsak aslında
dağılımlar önemli ölçüde değişiyor.

223
00:11:15,678 --> 00:11:19,548
Ayrıca bulduğumuz kayıtlardan biri de
Yeni Zelanda'dan Alaska'nın sonuna kadar

224
00:11:19,548 --> 00:11:22,124
bu muhteşem göçleri yaşayan 
gri yelkovan kuşuna aitti.

225
00:11:22,124 --> 00:11:26,761
Sonsuz yaz arayışındaki yaşam 
döngülerini tamamladıklarında

226
00:11:26,761 --> 00:11:28,134
geri dönüyorlar.

227
00:11:28,134 --> 00:11:30,084
Ayrıca White Shark Cafe'den bahsetmiştik.

228
00:11:30,084 --> 00:11:32,814
Burası Pasifik'te beyaz köpek
balığının yöneldiği bir yer.

229
00:11:32,814 --> 00:11:35,914
Basitçe söylemek gerekirse neden
oraya yöneldiklerini bilmiyoruz.

230
00:11:35,914 --> 00:11:37,704
Bu geleceğe dair bir soru.

231
00:11:37,704 --> 00:11:41,354
Lisede bize öğretilenlerden biri de
tüm hayvanların hayatta kalmak için

232
00:11:41,354 --> 00:11:43,094
oksijene ihtiyaç duyduğu konusuydu.

233
00:11:43,094 --> 00:11:46,744
Bu çok karazitmatik olmayan küçük yaratık
yalnızca yarım milimetre boyutunda.

234
00:11:46,744 --> 00:11:49,034
Ancak yalnızca 1980'lerin
başında keşfedildi.

235
00:11:49,034 --> 00:11:51,454
Bu tür ile ilgili ilginç olan 
şey bir kaç yıl önce

236
00:11:51,454 --> 00:11:54,644
nüfus sayım bilim adamlarının 
bu türün Akdeniz'in derinliklerindeki

237
00:11:54,644 --> 00:11:58,804
oksijen bakımından fakir çökeltilerde
gelişebildiğini keşfetmesi oldu.

238
00:11:58,804 --> 00:12:02,404
Bilim adamları artık en azından bazı
hayvanların oksijensiz yaşayabileceğini

239
00:12:02,404 --> 00:12:05,294
ve en zorlu koşullara bile uyum
sağlayabileceklerini biliyor.

240
00:12:05,294 --> 00:12:10,024
Okyanustaki tüm suyu emecek olsaydınız
geriye bırakacağınız şey bu olurdu.

241
00:12:10,024 --> 00:12:12,274
Bu deniz tabanındaki yaşamın biyokütlesi.

242
00:12:12,274 --> 00:12:18,724
Gördüğünüz şey kutuplara doğru biyokütle
ve aralarında çok fazla biyokütle yok.

243
00:12:18,724 --> 00:12:20,484
En uç noktada yaşam olduğunu bulduk.

244
00:12:20,484 --> 00:12:24,392
Yani buzun içinde yaşayan ve buza dayalı 
besin ağını desteklemeye yardımcı olduğu

245
00:12:24,392 --> 00:12:25,822
keşfedilen yeni türler vardı.

246
00:12:25,822 --> 00:12:29,466
Ayrıca Paskalya Adası'ndaki kaynar 
hidrotermal ağızlarının yakınında yaşayan

247
00:12:29,466 --> 00:12:32,342
bu muhteşem yeti yengecini de bulduk.

248
00:12:32,342 --> 00:12:35,062
Bu özel tür toplumun
dikkatini üzerine topladı.

249
00:12:35,898 --> 00:12:39,398
Ayrıca Güney Pasifik'te ve Arktik'te
daha önce kimse tarafından bulunmayan

250
00:12:39,398 --> 00:12:41,952
uzunluğu 5000 metre olan, 
derecesi 407 santigrat olan

251
00:12:41,952 --> 00:12:46,082
en sıcak havalandırma deliklerini bulduk.

252
00:12:46,082 --> 00:12:49,772
Dolayısıyla yeni ortamlar bile hala 
keşfedilebilir alan içerisinde yer alır.

253
00:12:49,772 --> 00:12:51,890
Bilinmeyen birçok canlı türü var.

254
00:12:51,890 --> 00:12:54,650
Sizin için birkaçını çok hızlı 
bir şekilde özetleyeceğim.

255
00:12:54,650 --> 00:12:57,440
Öncelikle denizde kaç tane balık
olabileceğini sorabiliriz.

256
00:12:57,440 --> 00:13:00,560
Deniz memelileri dışında balıkları 
okyanustaki diğer canlılardan

257
00:13:00,560 --> 00:13:01,510
daha iyi biliyoruz.

258
00:13:01,510 --> 00:13:05,040
Böylece keşif oranlarına bağlı olarak
kaç tane daha tür keşfedebilceğimizi

259
00:13:05,040 --> 00:13:07,570
tahmin edebiliriz.

260
00:13:08,110 --> 00:13:13,290
Bu açıdan yaklaşık 16.500 deniz
türü olduğunu hesaplayabiliriz.

261
00:13:13,290 --> 00:13:16,900
Ayrıca muhtemelen gidecek olan 1.000
ile 4.000 arasında başka tür de var.

262
00:13:16,900 --> 00:13:18,500
Yani oldukça iyi bir iş çıkardık.

263
00:13:18,500 --> 00:13:21,790
Balığın yaklaşık % 75'i belki de
%90 kadarının bizde olduğunu bulduk

264
00:13:21,790 --> 00:13:25,310
fakat daha önce de söylediğim gibi
balıklar en iyi bilinen türler arasında.

265
00:13:25,310 --> 00:13:28,790
Bu yüzden diğer canlı grupları hakkında
sahip olduğumuz bilgi çok daha az.

266
00:13:28,790 --> 00:13:32,770
Bu değer aslında PLos Biology dergisinde 
yayınlanacak olan yeni makaleye dayanıyor.

267
00:13:32,770 --> 00:13:36,290
Yaptığı şey karada ve okyanusta kaç
tür daha olduğunu tahmin etmek.

268
00:13:36,290 --> 00:13:41,180
Onlar okyanustaki türlerin yaklaşık
yüzde dokuzunu bildiğimizi düşündüler.

269
00:13:41,180 --> 00:13:43,860
Bu nüfus sayımından sonra bile
hala keşfedilmeyi bekleyen

270
00:13:43,860 --> 00:13:45,330
%91 tür olduğu anlamına gelir.

271
00:13:45,330 --> 00:13:47,580
Böylece her şey 
söylendiğinde ve yapıldığında

272
00:13:47,580 --> 00:13:49,590
yaklaşık iki milyon tür ortaya çıkıyor.

273
00:13:49,590 --> 00:13:53,270
Yani hala bilinmeyen canlılar 
ile ilgili yapacak çok işimiz var.

274
00:13:53,270 --> 00:13:57,960
Bu bakteri Şili kıyılarında 
bulunan paspasların bir parçası.

275
00:13:57,960 --> 00:14:01,160
Bu paspaslar aslında Yunanistan
büyüklüğünde bir alanı kaplıyor.

276
00:14:01,160 --> 00:14:03,710
Böylece bu özel bakteri 
çıplak gözle görülebiliyor.

277
00:14:03,710 --> 00:14:06,310
Bunu temsil eden biyokütleyi
hayal edebilirsiniz.

278
00:14:06,310 --> 00:14:10,150
Ancak mikroplarla ilgili gerçekten ilginç 
olan şey ne kadar çeşitli oldukları.

279
00:14:10,150 --> 00:14:15,219
Tek bir damla deniz suyu 160
farklı türde mikrop içerebilir.

280
00:14:15,219 --> 00:14:19,520
Okyanusların bir milyar kadar farklı
mikrop türü içerdiği düşünülüyor.

281
00:14:19,520 --> 00:14:22,030
Bu gerçekten heyecan verici.
Okyanusta ne yapıyorlar?

282
00:14:22,030 --> 00:14:23,841
Gerçekten ne yaptıklarını bilmiyoruz

283
00:14:23,841 --> 00:14:26,100
fakat bu sayımla ilgili 
en heyecan verici şeyin

284
00:14:26,100 --> 00:14:28,190
küresel bilimin rolü olması diyebilirim.

285
00:14:28,190 --> 00:14:30,520
Gece boyunca bu ışık 
görüntüsünde gördüğünüz gibi

286
00:14:30,520 --> 00:14:34,060
Dünya'nın bir çok bölgesinde insan
gelişiminin çok daha büyük olduğu

287
00:14:34,060 --> 00:14:37,250
ve çok daha az olduğu başka alanlar var

288
00:14:37,250 --> 00:14:40,960
fakat kısmen keşfedilmemiş okyanusun 
büyük karanlık alanlarını da görüyoruz.

289
00:14:40,960 --> 00:14:44,590
Belirtmek istediğim bir diğer nokta ise
bu okyanusun birbirine bağlı olması.

290
00:14:44,590 --> 00:14:49,170
Deniz organizmaları uluslararası sınırları
tanımaz, istedikleri yere hareket ederler.

291
00:14:49,170 --> 00:14:55,180
Yani küresel işbirliği yapmanın
önemi daha da önemli hale geliyor.

292
00:14:55,180 --> 00:14:56,410
Birçok cenneti kaybettik.

293
00:14:56,410 --> 00:14:59,820
Örneğin, bir zamanlar Kuzey Denizi'nde
bol miktarda bulunan tuna balığı

294
00:14:59,820 --> 00:15:01,520
artık etkin bir şekilde yok oldu.

295
00:15:01,520 --> 00:15:04,510
Akdeniz'in derin sularında
hayvanlardan daha çok troller vardı.

296
00:15:04,510 --> 00:15:11,890
Bu derin deniz dünya'da en iyi durumda
kalanlar arasında düşündüğümüz ortamdı.

297
00:15:11,890 --> 00:15:13,830
Birçok başka basınçlar da var.

298
00:15:13,830 --> 00:15:17,740
Okyanus asitlenmesi, okyanus ısınmasının
ve mercan resifleri üzerindeki etkilerinin

299
00:15:17,740 --> 00:15:20,210
yanı sıra insanların ilgilendiği 
büyük bir mesele.

300
00:15:20,210 --> 00:15:24,520
On yıllar boyunca yaşam süremizde mercan
resiflerinde çok fazla hasar göreceğiz.

301
00:15:24,530 --> 00:15:28,260
Çok kısıtlı hale gelen geri kalan zamanımı
okyanus ile ilgili bu düşüncelerin

302
00:15:28,260 --> 00:15:29,850
üzerinde düşünerek geçirebilirim

303
00:15:29,850 --> 00:15:32,200
fakat daha olumlu bir not 
ile bitirmek istiyorum.

304
00:15:32,200 --> 00:15:35,920
En büyük zorluk denemek ve geride kalan
canlıları koruduğumuzdan emin olmak

305
00:15:35,920 --> 00:15:37,700
çünkü hala muhteşem güzellikler var.

306
00:15:37,700 --> 00:15:42,050
Okyanuslar o kadar üretken ki
orada insanlar ile ilgili çok şey oluyor.

307
00:15:42,050 --> 00:15:43,800
Bencil bir bakış açısıyla bile olsa

308
00:15:43,800 --> 00:15:46,600
geçmişte yaptığımızdan 
daha iyisini yapmaya çalışmalıyız.

309
00:15:46,600 --> 00:15:49,540
Bu yüzden bu sıcak noktaları 
tanımalı ve onları korumak için

310
00:15:49,540 --> 00:15:51,540
elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız.

311
00:15:51,540 --> 00:15:54,460
Bu gibi resimlere baktığınızda 
okyanusların sağladığı oksijen

312
00:15:54,460 --> 00:15:58,020
nefes almamıza yardım etmesinin 
yanı sıra nefesimizi de kesiyor.

313
00:15:58,020 --> 00:16:01,130
Nüfus sayımı bilim adamları, okyanus
yaşamındaki muhteşem uyumları

314
00:16:01,130 --> 00:16:04,580
ve hala uçsuz bucaksız bilinmeyen harika
keşfi aydınlatmaya çalışmak için

315
00:16:04,580 --> 00:16:09,120
yağmurda, soğukta, suyun
altında ve üstünde çalıştılar.

316
00:16:09,120 --> 00:16:12,400
Yani isterseniz Şili dağlarında
yaşayan bir yak çobanı olun,

317
00:16:12,400 --> 00:16:15,670
isterseniz New York'ta borsacı olun

318
00:16:15,670 --> 00:16:18,910
ya da Edinburgh'da yaşayan bir 
TEDster olun, okyanuslar önemli.

319
00:16:18,910 --> 00:16:20,910
Okyanuslar yok oldukça
biz de yok olacağız.

320
00:16:20,910 --> 00:16:22,480
Dinlediğiniz için teşekkürler.

321
00:16:22,480 --> 00:16:26,197
(Alkış)