0:00:00.000,0:00:03.000
Okyanuslar gezegenimizin %70 ini kaplıyor.

0:00:03.000,0:00:05.000
Bence Arthur C. Clarke gezegenimize

0:00:05.000,0:00:11.263
Okyanus Gezegen adını vermemiz[br]gerektiğini söylediğinde haklıydı.

0:00:11.263,0:00:14.170
Yeni yaşamın üretimi olan[br]fotosentezin uydu görüntülerinde de

0:00:14.170,0:00:16.720
görebileceğiniz gibi okyanuslar [br]son derece üretken.

0:00:16.720,0:00:19.580
Aslında okyanuslar hem soluduğumuz [br]havanın yaklaşık yarısını

0:00:19.580,0:00:22.540
hem de her gün dünya üzerindeki[br]yeni yaşamın yarısını üretiyor.

0:00:22.540,0:00:25.690
Buna ek olarak okyanuslar [br]birçok biyo-çeşitliliği barındırıyor

0:00:25.690,0:00:28.070
ve biz bu biyo-çeşitliliğin [br]birçoğunu bilmiyoruz.

0:00:28.070,0:00:30.080
Ama ben bazılarını bugün size anlatacağım.

0:00:30.080,0:00:33.920
Bir de bu bile bizim okyanustan yaptığımız[br]bütün protein çıkarımını içine alamaz.

0:00:33.920,0:00:39.146
Bu bizim yaklaşık %10 global ihtiyacımız[br]ve bazı ada halklarının %100 ihtiyacı.

0:00:39.146,0:00:42.490
Eğer yaşanabilir olan %95'lik[br]biyosferin içine inebiliyor olsaydınız

0:00:42.490,0:00:45.870
sadece ışık yayan organizmalardan [br]gelen ışık noktalarının kesilmesi ile

0:00:45.870,0:00:48.892
çok hızlı zifiri karanlık olurdu.

0:00:48.892,0:00:50.200
Eğer ışıkları açarsanız

0:00:50.200,0:00:53.630
periyodik olarak yanınızdan geçen [br]muhteşem organizmaları görebilirsiniz

0:00:53.630,0:00:57.007
çünkü bunlar derin okyanusta yaşayan,[br]derinin müdavimleri olan canlılar.

0:00:57.007,0:00:58.980
Sonunda derin deniz tabanı görülebiliyor.

0:00:58.980,0:01:02.550
Bu tür bir habitat dünya yüzeyindeki [br]diğer bütün habitatların toplamından

0:01:02.550,0:01:03.770
daha fazla alan kaplıyor.

0:01:03.770,0:01:07.600
Bir gram yiyecek, bir nefes oksijen, [br]bir damla su çıkarmamış olmamıza rağmen

0:01:07.600,0:01:17.140
dünya'ya kıyasla Ay'ın yüzeyi ve Mars[br]hakkında daha çok bilgiye sahibiz.

0:01:17.140,0:01:18.670
Yaklaşık 10 yıl önce,

0:01:18.670,0:01:21.090
küresel okyanuslardaki yaşam [br]anlayışımızı denemek

0:01:21.090,0:01:23.490
ve geliştirmek için [br]"Census of Marine Life" adında

0:01:23.490,0:01:25.239
bir uluslar arası programa başlandı.

0:01:25.239,0:01:27.260
Dünya çapında 17 farklı proje dahil oldu.

0:01:27.260,0:01:29.760
Görebildiğiniz gibi bunlar[br]farklı projelerin izleri.

0:01:29.760,0:01:34.226
Onun başardığı küresel kapsama seviyesini [br]takdir edeceğinizi ümit ediyorum.

0:01:34.226,0:01:37.380
Her şey Fred Grassle ve Jesse Ausubel[br]adında iki bilim adamının

0:01:37.380,0:01:41.096
ünlü denizbilimi enstitüsünde misafir [br]oldukları Massachusetts, Woods Hole'da

0:01:41.096,0:01:42.120
buluşmasıyla başladı.

0:01:42.120,0:01:45.662
Fred deniz biyo-çeşitliliğinin durumuna[br]daha doğrusu bu durum ile ilgili

0:01:45.662,0:01:47.410
hiçbir şey yapılmamasına üzülüyordu.

0:01:47.410,0:01:50.402
Bu tartışmadan yola çıkarak dünya[br]çapında 80'den fazla ülkeden,

0:01:50.402,0:01:54.262
küresel okyanustaki yaşamın dağılımını,[br]çeşitliliğini ve bolluğunu incelemek için

0:01:54.262,0:01:57.540
toplam 650 milyon dolarlık bir maliyetle [br]540 okyanus gezisine katılan

0:01:57.540,0:02:03.700
270 bilim adamını içeren[br]bu program ortaya çıktı.

0:02:05.560,0:02:06.520
Peki biz ne bulduk?

0:02:06.520,0:02:09.312
Kıyı şeridinden derinliklere,[br]mikroplardan balıklara

0:02:09.312,0:02:12.180
ve aradaki her şeye kadar [br]baktığımız her yerde yeni türler,

0:02:12.180,0:02:16.910
en güzel ve görsel olarak [br]çarpıcı canlılar bulduk.

0:02:16.910,0:02:19.980
Buradaki sınırlayıcı adım yaşamın[br]bilinmeyen çeşitliliği değil,

0:02:19.980,0:02:25.914
sınırlayıcı adım haline gelen bu türleri[br]tanımlayıp listeleyen taksonomik uzmanlar.

0:02:25.914,0:02:28.530
Aslında onlar nesli tükenme [br]tehlikesinde olan türler.

0:02:28.530,0:02:33.130
Her gün okyanuslar için[br]tanımlanan 4 veya 5 yeni tür var.

0:02:33.130,0:02:35.500
Söylediğim gibi bu çok [br]büyük bir sayı olabilirdi.

0:02:35.500,0:02:38.878
İnsanlık tarihindeki en kötü balıkçılık[br]felaketlerden birini yaşadığımız

0:02:38.878,0:02:45.338
kıtanın doğu kıyısında bir ada olan[br]Kanada'daki Newfoundland'den geliyorum.

0:02:45.338,0:02:48.650
Bu fotoğraf bir mezgitin yanında [br]bulunan küçük bir çocuğu gösteriyor.

0:02:48.650,0:02:49.870
Yaklaşık olarak 1900'ler.

0:02:49.870,0:02:53.450
Ben bu çocuğun yaşındayken büyük[br]babamla birlikte balık tutmaya giderdik.

0:02:53.450,0:02:55.590
Tuttuğumuz balıklar bu [br]boyun yarısı kadardı.

0:02:55.590,0:02:59.120
Standartın bu olduğunu düşünürdüm[br]çünkü böyle bir balığı hiç görmemiştim.

0:02:59.120,0:03:02.330
Balıkçılık çöktükten 20 yıl sonra[br]bugün oraya gitmiş olsaydınız

0:03:02.330,0:03:05.290
ve balığı yakalayabilseydiniz,[br]ki bu biraz zor olurdu,

0:03:05.290,0:03:07.850
yine de balık bunun[br]yarısı büyüklüğünde olurdu.

0:03:07.850,0:03:11.660
Dolayısıyla tecrübe ettiğimiz şey değişen [br]taban çizgileri olarak adlandırılıyor.

0:03:11.660,0:03:14.310
Okyanusların neler üretebileceğine[br]dair beklentilerimiz

0:03:14.310,0:03:16.290
gerçekten anlayabileceğimiz[br]bir şey değil

0:03:16.290,0:03:18.510
çünkü hayatımız boyunca[br]böyle bir şey görmedik.

0:03:18.510,0:03:21.870
Ben de dahil olmak üzere bir çoğumuz[br]okyanuslardaki insan sömürüsünün

0:03:21.870,0:03:27.260
son 50 yıl belki 100 yıl içinde gerçekten[br]ciddi bir hale geleceğini düşünebilir.

0:03:27.260,0:03:30.490
Aslında nüfus sayımı ellerine geçen[br]her bilgi kaynağını kullanarak

0:03:30.490,0:03:32.230
zamanla geçmişe bakmaya çalıştı.

0:03:32.230,0:03:36.190
Okyanusların neye benzediğini görmek için[br]restoran menülerinden manastır kayıtlarına

0:03:36.190,0:03:38.260
ve gemi kayıtlarına kadar[br]her şeye baktılar

0:03:38.260,0:03:41.110
çünkü bilimsel verilerin büyük[br]çoğunluğu en iyi ihtimalle

0:03:41.110,0:03:42.840
İkinci Dünya Savaşına kadar gidiyor.

0:03:42.840,0:03:45.480
Aslında bu sömürünün Romalılar[br]ile başladığını buldular.

0:03:45.480,0:03:48.280
O zamanda tabii ki soğutma sistemi yoktu.

0:03:48.280,0:03:53.030
Dolayısıyla balıkçılar sadece yiyebilecek[br]veya satabilecek kadar balık tutabildi.

0:03:53.030,0:03:55.020
Ancak Romalılar tuzlamayı geliştirdiler.

0:03:55.020,0:03:58.760
Tuzlamayla, balığı saklamak ve onu[br]uzak yerlere götürmek mümkün oldu.

0:03:58.760,0:04:02.489
Bu sebeple de endüstriyel[br]balıkçılık başlamış oldu.

0:04:02.489,0:04:05.000
Bunlar okyanus üzerindeki [br]insan öncesi etkilere göre

0:04:05.000,0:04:10.990
ne tür bir kayıp yaşadığımıza dair[br]elimizde bulunan değerlendirmeler.

0:04:10.990,0:04:14.570
Koyu mavi çubuklarda gösterildiği gibi [br]bu durum ana grup organizmaları için

0:04:14.570,0:04:16.000
%65 ile %98 arasında değişir.

0:04:16.000,0:04:17.576
Yalnız bırakmayı başardığımız

0:04:17.576,0:04:19.206
ve koruduğumuz bu türlerden beri

0:04:19.206,0:04:21.230
örneğin, son zamanlarda deniz memelileri

0:04:21.230,0:04:23.340
ve deniz kuşlarında[br]bir miktar iyileşme var.

0:04:23.340,0:04:25.000
Yani her canlı umutsuz vaka değil.

0:04:25.000,0:04:28.910
Ama büyük bir kısım için tuzlamadan [br]tüketmeye kadar geldik.

0:04:28.910,0:04:31.100
Bu gördüğünüz kanıtlar gerçekten ilginç.

0:04:31.100,0:04:33.890
Bu tür Florida kıyılarında [br]yakalanmış olan kupa balığı.

0:04:33.890,0:04:36.000
Bu fotoğraf 1950'li yıllardan.

0:04:36.000,0:04:38.570
Sizden fotoğraftaki ölçeğe [br]dikkat etmenizi istiyorum

0:04:38.570,0:04:41.070
çünkü aynı fotoğrafı 1980'li [br]yıllardan gördüğünüzde

0:04:41.070,0:04:42.520
balıkların daha küçük olduğunu

0:04:42.520,0:04:46.130
ve aynı zamanda bu balıkların birleşiminde[br]değişiklikler olduğunu görüyoruz.

0:04:46.130,0:04:50.560
2007 yılına göre, kupa balığının boyutu[br]bakımından avlanma gülünçtü

0:04:50.896,0:04:52.680
ama bu artık gülünç bir olay değil.

0:04:52.680,0:04:56.190
Okyanuslar üretkenliklerinin çoğunu [br]kaybetti ve bu bizim sorumluluğumuz.

0:04:56.746,0:04:59.579
Peki geriye ne kaldı? [br]Aslında oldukça fazla şey.

0:04:59.579,0:05:02.630
Birçok heyecan verici şey var[br]ve ben size birazını anlatacağım.

0:05:02.630,0:05:06.510
Teknoloji üzerinden başlayacağım[br]çünkü bu bir TED Konferansı.

0:05:06.670,0:05:09.400
Siz de teknoloji hakkında bir [br]şeyler duymak istiyorsunuz.

0:05:09.400,0:05:12.610
Derin okyanustan numune almak için [br]kullandığımız araçlardan biri de

0:05:12.610,0:05:13.860
uzaktan kumandalı araçlar.

0:05:13.860,0:05:17.120
Bunlar deniz tabanında çalışmak[br]için deniz tabanına indirdiğimiz

0:05:17.120,0:05:19.030
gözümüz ve ellerimiz [br]olan bağlı araçlar.

0:05:19.030,0:05:22.170
Birkaç yıl önce, oşinografik bir [br]yolculuğa çıkmam gerekiyordu.

0:05:22.170,0:05:24.200
Bir plan çakışmasından dolayı gidemedim

0:05:24.200,0:05:27.590
ama uydu bağlantısı sayesinde[br]köpeğim ayaklarımın dibinde kıvrılmış,

0:05:27.590,0:05:30.260
elimde bir fincan çay ile[br]evdeki çalışma odamda oturdum

0:05:30.260,0:05:32.680
ve "Hemen oradan bir[br]numune istiyorum." diyebildim.

0:05:32.680,0:05:35.380
Tam olarak pilotun benim [br]için yaptığı şey de buydu.

0:05:35.380,0:05:39.250
Bu gerçekten 10 yıl önce bile olmayan [br]ama şuan kullanılabilir bir teknoloji.

0:05:39.250,0:05:42.330
Dolayısıyla bu olanaklar bize [br]yüzeyden ve ışıktan çok uzak olan

0:05:42.330,0:05:45.790
bu harika habitatları[br]örneklememizi sağlıyor.

0:05:45.790,0:05:49.520
Yani okyanuslardan numune almak için [br]kullandığımız araçlardan biri akustikler

0:05:49.520,0:05:50.850
ya da ses dalgaları oluyor.

0:05:50.850,0:05:54.000
Sesin avantajı ise ışığın aksine[br]sudan iyi bir şekilde geçebilmesi.

0:05:54.000,0:05:56.000
Böylece ses dalgaları gönderebiliyoruz.

0:05:56.000,0:05:59.000
Ses dalgaları balık gibi nesnelerden [br]sekiyor ve geri yansıyor.

0:05:59.000,0:06:02.880
Bu örnekte nüfus sayımı ile ilgili olan [br]bilim adamları iki gemi ile yola çıktı.

0:06:02.880,0:06:05.860
Birinci gemi geri yansıyacak olan[br]ses dalgalarını gönderdi.

0:06:05.860,0:06:09.410
Ses dalgalarını ikinci bir gemi aldı[br]ve bu bize yaklaşık bir dakika içinde

0:06:09.410,0:06:13.120
250 milyar ringa balığı hakkında[br]kesin tahminler veriyor.

0:06:13.120,0:06:16.000
Bu Manhattan Adası[br]büyüklüğünde bir alan.

0:06:16.000,0:06:18.440
Bunu yapabilecek muhteşem[br]balıkçılık cihazı gerekli.

0:06:18.440,0:06:21.340
Çünkü orada kaç tane balık [br]olduğunu bilmek gerçekten kritik.

0:06:21.340,0:06:25.620
Okyanuslardaki hayvanların izini sürmek[br]için uydu etiketleri de kullanabiliriz.

0:06:25.620,0:06:28.620
Bu deniz foku gibi yüzeye nefes[br]almak için gelen hayvanların

0:06:28.620,0:06:31.950
verilerini kıyıya geri göndermesi [br]ve onların okyanusta nerede olduğunu

0:06:31.950,0:06:33.930
bize söylemesi için bir fırsat.

0:06:33.930,0:06:36.370
Bu şekilde biz bu [br]izleri ortaya koyabiliriz.

0:06:36.370,0:06:40.340
Örneğin koyu mavi, deniz filinin Kuzey [br]Pasifik'te nereye ilerlediğini gösterir.

0:06:40.340,0:06:43.750
Renk körü olanlarınız için bu slaytın[br]pek yardımcı olmadığını anlıyorum.

0:06:43.750,0:06:46.250
Her şeye rağmen beni takip edin.

0:06:46.250,0:06:47.940
Yüzeye çıkmayan hayvanlar için ışık

0:06:47.940,0:06:49.950
ve güneşin ne zaman doğup battığı hakkında

0:06:49.950,0:06:52.810
veri toplayan, pop-up adını [br]verdiğimiz etiketlerimiz var.

0:06:52.810,0:06:56.460
Belli bir süre sonra o yüzeye çıkıyor[br]ve kıyıya verileri geri gönderiyor.

0:06:57.900,0:07:01.120
GPS'ler suyun altında çalışmadığı [br]için bu aletlere ihtiyacımız var.

0:07:01.120,0:07:04.690
Buradan yola çıkarak bu mavi otoyolları[br]ve okyanustaki sıcak noktaları,

0:07:04.690,0:07:08.530
okyanus koruma için asıl öncelikli alanlar[br]olması gerektiğini belirleyebiliyoruz.

0:07:09.520,0:07:12.040
Şimdi düşenebileceğiniz diğer [br]şeylerden bir tanesi de

0:07:12.040,0:07:15.630
markete gittiğiniz zaman bir şeyler [br]aldığınızda aldığınız şeyler taranması.

0:07:15.630,0:07:18.840
Bilgisayara ürünün tam olarak[br]ne olduğunu söyleyen barkod var.

0:07:18.840,0:07:22.300
Genetisyenler genetik barkodlama [br]denilen benzer bir araç geliştirdiler.

0:07:22.300,0:07:26.250
Barkodlamanın yaptığı şey, bir tür içinde[br]tutarlı olan ancak türler arasında değişen

0:07:26.250,0:07:28.490
CO1 denilen spesifik geni kullanmak.

0:07:29.460,0:07:33.170
Bu şu anlama geliyor: Birbirlerine [br]benzeyen ancak biyolojik olarak

0:07:33.170,0:07:35.220
farklı olan türleri bile belirleyebiliriz.

0:07:37.110,0:07:40.358
Bu konu hakkında bahsetmek[br]istediğim en güzel örneklerden biri,

0:07:40.358,0:07:43.595
New York'ta nüfus sayımı konusunda[br]çalışan iki genç kadının hikayesi.

0:07:43.595,0:07:45.180
New York şehrindeki marketlerden

0:07:45.180,0:07:47.020
ve restoranlardan balıkları topladılar

0:07:47.020,0:07:49.270
ve onları barkodladılar.

0:07:49.270,0:07:51.570
Buldukları yanlış [br]etiketlenmiş bir balıktı.

0:07:51.570,0:07:54.200
Örneğin, ton balığı diye satılan [br]çok değerli bir ürünün

0:07:54.200,0:07:59.093
aslında daha az değerli olan[br]tilapia balığı olduğunu buldular.

0:07:59.093,0:08:02.623
Ayrıca yaygın olarak satılan nesli[br]tükenmekte olan yeni türler keşfettiler.

0:08:02.623,0:08:04.613
Bu yüzden barkodlama ne ile çalıştığımızı

0:08:04.613,0:08:06.960
ve ayrıca ne yediğimizi [br]bilmemizi sağlıyor.

0:08:07.780,0:08:12.010
Okyanus Biyocoğrafik Bilgi Sistemi[br]tüm nüfus sayımı verilerinin veri tabanı.

0:08:12.070,0:08:15.740
Açık erişim; içeri girebilirsiniz [br]ve dilediğiniz gibi veri indirebilirsiniz.

0:08:15.740,0:08:19.190
Bu, nüfus sayımındaki tüm verileri [br]ve insanların katkı sağlamak istediği

0:08:19.190,0:08:20.843
diğer veri kümelerini içerir.

0:08:20.843,0:08:23.700
Bu durumla ilgili yapabileceğiniz [br]şey türlerin dağılımını

0:08:23.700,0:08:26.180
ve nerede ortaya çıktıklarını[br]haritada göstermek.

0:08:26.180,0:08:28.610
Haritada çizdiğim şey [br]elimizde olan veriler.

0:08:28.610,0:08:31.820
Numune almak için çabamızın[br]yoğunlaştığı yer burası oluyor.

0:08:31.820,0:08:33.970
Gördüğünüz bu şey[br]özellikle Kuzey Denizi'ndeki

0:08:33.970,0:08:35.950
Kuzey Atlantik bölgesinde[br]aldığımız numune

0:08:35.950,0:08:38.210
ve Kuzey Amerika'nın[br]doğu kıyısı da fena değil.

0:08:38.210,0:08:41.051
Bunlar iyi örneklenmiş bölgeleri[br]gösteren sıcak renkler.

0:08:41.051,0:08:42.800
Soğuk renkler, mavi ve siyah renkler

0:08:42.800,0:08:45.290
neredeyse hiç verimizin[br]olmadığı alanları gösteriyor.

0:08:45.290,0:08:49.580
10 yıllık nüfus sayımından sonra bile hala[br]keşfedilmemiş büyük alanlar mevcut.

0:08:49.580,0:08:51.890
Meksika Körfezi'ndeki [br]biyo çeşitlilik ile ilgili

0:08:51.890,0:08:54.000
bildikleri tüm bilgileri [br]bir araya getirerek

0:08:54.000,0:08:56.400
gönüllü olarak çalışmaya [br]karar veren ve bunun için

0:08:56.400,0:08:59.958
Meksika Körfezi'nde çalışıp Teksas'da[br]yaşayan bir grup bilim insanı var.

0:08:59.958,0:09:03.772
Onlar tüm türlerin nereden geldiklerini[br]gösteren bir listeyi birleştirdi.

0:09:03.772,0:09:07.020
Gerçekten bilimsel bir egzersiz türü [br]olan ezoterik gibi görünüyordu

0:09:07.020,0:09:09.500
fakat sonra Deep Horizon[br]petrol sızıntısı yaşandı.

0:09:09.500,0:09:12.520
Bundan dolayı gönüllü [br]olarak yapılan bu iş aniden

0:09:12.520,0:09:15.410
bu sistemin nasıl kurtarılacağı,[br]ne kadar süreceği açısından,

0:09:15.410,0:09:19.390
davaların ve önümüzdeki yıllarda[br]gerçekleşecek olan multi-milyar dolarlık

0:09:19.390,0:09:21.710
tartışmaların nasıl çözüleceği açısından

0:09:21.710,0:09:26.484
bariz bir ekonomik sebep olmaksızın[br]kritik bir bilgi meselesi haline geldi.

0:09:27.601,0:09:28.604
Peki, biz ne bulduk?

0:09:28.604,0:09:31.553
Burada saatlerce durabilirim[br]fakat bunu yapmama izin verilmez.

0:09:31.553,0:09:34.750
Size nüfus sayımından sevdiğim[br]keşiflerimden bazılarını anlatacağım.

0:09:34.750,0:09:38.390
Keşfettiğimiz şeylerden biri çeşitliliğin[br]olduğu sıcak noktalar nereler mi?

0:09:38.390,0:09:41.263
Okyanus yaşamında en fazla [br]var olan türü nerede bulabiliriz?

0:09:41.263,0:09:44.570
Bulduğumuz şey yaygın olan türlerin[br]yerinin belirlenip belirlenmediği.

0:09:44.570,0:09:48.060
Kıyı şeridinde yaşayan organizmalar[br]için yapılan kıyı etiketleri sayesinde

0:09:48.060,0:09:51.420
gördüğümüz şey onların tropiklerde[br]daha fazla çeşitliliğe sahip olduğu.

0:09:51.420,0:09:55.300
Bu aslında bir süredir bildiğimiz bir şey[br]bu yüzden gerçek bir büyük buluş değil.

0:09:55.300,0:09:59.220
Yine de gerçekten heyecan verici olan şey[br]aslında orta enlemlerde daha çeşitli olup

0:09:59.220,0:10:02.280
kıyıdan uzakta yaşayan canlılar [br]ya da okyanus etiketleri oluyor.

0:10:02.280,0:10:05.610
Eğer okyanusun korumamız gereken[br]alanlarına öncelik vermek istiyorlarsa

0:10:05.610,0:10:08.130
bu bir çeşit yöneticilerin [br]kullanabileceği veri türü.

0:10:08.130,0:10:11.771
Bunu küresel ölçekte yapabileceğiniz gibi[br]bölgesel ölçekte de yapabilirsiniz.

0:10:11.771,0:10:14.690
İşte bu yüzden biyolojik çeşitlilik[br]verileri değerli olabilir.

0:10:14.690,0:10:18.710
Nüfus sayımında keşfettiğimiz türlerin [br]çoğu görmesi zor ve küçük şeyler.

0:10:18.710,0:10:20.930
Halbuki bu kesinlikle [br]her zaman böyle değildi.

0:10:20.930,0:10:24.510
Örneğin, üç kilogramlık bir ıstakozun[br]bilim adamlarından kaçabileceğine

0:10:24.510,0:10:28.160
inanmak zor olsa da Güney Afrikalı [br]balıkçılar ihracat izni talep ettiğinde

0:10:28.160,0:10:31.270
ve bunun bilim için yeni bir buluş [br]olduğunu anladıkları zaman

0:10:31.270,0:10:32.662
ıstakoz kaçmayı başardı.

0:10:32.662,0:10:35.948
Benzer şekilde Alaska'da düşük su[br]seviyesinin hemen altında toplanan

0:10:35.948,0:10:38.561
bu Golden V su yosunu[br]muhtemelen yeni bir tür.

0:10:38.561,0:10:41.918
Bu yeni tür 3 metre uzunluğunda[br]olmasına rağmen yine de bilimden kaçtı.

0:10:41.918,0:10:45.598
Bu Bigfin mürekkep balıkları[br]yedi metre uzunluğunda

0:10:45.598,0:10:48.568
fakat bu tür Orta Atlantik Sırtı'nın[br]derinlerinde yaşıyor.

0:10:48.568,0:10:50.158
Bu yüzden bulması çok daha zordu

0:10:50.158,0:10:53.728
ancak yine de büyük ve heyecan [br]verici şeyleri keşfetmek mümkün.

0:10:53.728,0:10:56.208
Jurrasic karidesi adını [br]verdiğimiz bu özel karidesin

0:10:56.208,0:10:58.168
50 yıl önce neslinin tükendiği sanılıyor.

0:10:58.168,0:11:00.238
En azından sayım [br]keşfedilene kadar öyleydi.

0:11:00.238,0:11:03.408
O Avustralya kıyılarında yaşıyor[br]ve iyi bir şekilde devam ediyordu.

0:11:03.408,0:11:05.118
Ancak bu tür, enginliğinden dolayı

0:11:05.118,0:11:07.758
okyanusun çok uzun süre sır [br]saklayabileceğini gösterdi.

0:11:07.758,0:11:11.584
Yani Steven Spielberg, [br]nasıl işler çıkardığıma bir bak!

0:11:11.584,0:11:15.678
Dağılımlara bakarsak aslında[br]dağılımlar önemli ölçüde değişiyor.

0:11:15.678,0:11:19.548
Ayrıca bulduğumuz kayıtlardan biri de[br]Yeni Zelanda'dan Alaska'nın sonuna kadar

0:11:19.548,0:11:22.124
bu muhteşem göçleri yaşayan [br]gri yelkovan kuşuna aitti.

0:11:22.124,0:11:26.761
Sonsuz yaz arayışındaki yaşam [br]döngülerini tamamladıklarında

0:11:26.761,0:11:28.134
geri dönüyorlar.

0:11:28.134,0:11:30.084
Ayrıca White Shark Cafe'den bahsetmiştik.

0:11:30.084,0:11:32.814
Burası Pasifik'te beyaz köpek[br]balığının yöneldiği bir yer.

0:11:32.814,0:11:35.914
Basitçe söylemek gerekirse neden[br]oraya yöneldiklerini bilmiyoruz.

0:11:35.914,0:11:37.704
Bu geleceğe dair bir soru.

0:11:37.704,0:11:41.354
Lisede bize öğretilenlerden biri de[br]tüm hayvanların hayatta kalmak için

0:11:41.354,0:11:43.094
oksijene ihtiyaç duyduğu konusuydu.

0:11:43.094,0:11:46.744
Bu çok karazitmatik olmayan küçük yaratık[br]yalnızca yarım milimetre boyutunda.

0:11:46.744,0:11:49.034
Ancak yalnızca 1980'lerin[br]başında keşfedildi.

0:11:49.034,0:11:51.454
Bu tür ile ilgili ilginç olan [br]şey bir kaç yıl önce

0:11:51.454,0:11:54.644
nüfus sayım bilim adamlarının [br]bu türün Akdeniz'in derinliklerindeki

0:11:54.644,0:11:58.804
oksijen bakımından fakir çökeltilerde[br]gelişebildiğini keşfetmesi oldu.

0:11:58.804,0:12:02.404
Bilim adamları artık en azından bazı[br]hayvanların oksijensiz yaşayabileceğini

0:12:02.404,0:12:05.294
ve en zorlu koşullara bile uyum[br]sağlayabileceklerini biliyor.

0:12:05.294,0:12:10.024
Okyanustaki tüm suyu emecek olsaydınız[br]geriye bırakacağınız şey bu olurdu.

0:12:10.024,0:12:12.274
Bu deniz tabanındaki yaşamın biyokütlesi.

0:12:12.274,0:12:18.724
Gördüğünüz şey kutuplara doğru biyokütle[br]ve aralarında çok fazla biyokütle yok.

0:12:18.724,0:12:20.484
En uç noktada yaşam olduğunu bulduk.

0:12:20.484,0:12:24.392
Yani buzun içinde yaşayan ve buza dayalı [br]besin ağını desteklemeye yardımcı olduğu

0:12:24.392,0:12:25.822
keşfedilen yeni türler vardı.

0:12:25.822,0:12:29.466
Ayrıca Paskalya Adası'ndaki kaynar [br]hidrotermal ağızlarının yakınında yaşayan

0:12:29.466,0:12:32.342
bu muhteşem yeti yengecini de bulduk.

0:12:32.342,0:12:35.062
Bu özel tür toplumun[br]dikkatini üzerine topladı.

0:12:35.898,0:12:39.398
Ayrıca Güney Pasifik'te ve Arktik'te[br]daha önce kimse tarafından bulunmayan

0:12:39.398,0:12:41.952
uzunluğu 5000 metre olan, [br]derecesi 407 santigrat olan

0:12:41.952,0:12:46.082
en sıcak havalandırma deliklerini bulduk.

0:12:46.082,0:12:49.772
Dolayısıyla yeni ortamlar bile hala [br]keşfedilebilir alan içerisinde yer alır.

0:12:49.772,0:12:51.890
Bilinmeyen birçok canlı türü var.

0:12:51.890,0:12:54.650
Sizin için birkaçını çok hızlı [br]bir şekilde özetleyeceğim.

0:12:54.650,0:12:57.440
Öncelikle denizde kaç tane balık[br]olabileceğini sorabiliriz.

0:12:57.440,0:13:00.560
Deniz memelileri dışında balıkları [br]okyanustaki diğer canlılardan

0:13:00.560,0:13:01.510
daha iyi biliyoruz.

0:13:01.510,0:13:05.040
Böylece keşif oranlarına bağlı olarak[br]kaç tane daha tür keşfedebilceğimizi

0:13:05.040,0:13:07.570
tahmin edebiliriz.

0:13:08.110,0:13:13.290
Bu açıdan yaklaşık 16.500 deniz[br]türü olduğunu hesaplayabiliriz.

0:13:13.290,0:13:16.900
Ayrıca muhtemelen gidecek olan 1.000[br]ile 4.000 arasında başka tür de var.

0:13:16.900,0:13:18.500
Yani oldukça iyi bir iş çıkardık.

0:13:18.500,0:13:21.790
Balığın yaklaşık % 75'i belki de[br]%90 kadarının bizde olduğunu bulduk

0:13:21.790,0:13:25.310
fakat daha önce de söylediğim gibi[br]balıklar en iyi bilinen türler arasında.

0:13:25.310,0:13:28.790
Bu yüzden diğer canlı grupları hakkında[br]sahip olduğumuz bilgi çok daha az.

0:13:28.790,0:13:32.770
Bu değer aslında PLos Biology dergisinde [br]yayınlanacak olan yeni makaleye dayanıyor.

0:13:32.770,0:13:36.290
Yaptığı şey karada ve okyanusta kaç[br]tür daha olduğunu tahmin etmek.

0:13:36.290,0:13:41.180
Onlar okyanustaki türlerin yaklaşık[br]yüzde dokuzunu bildiğimizi düşündüler.

0:13:41.180,0:13:43.860
Bu nüfus sayımından sonra bile[br]hala keşfedilmeyi bekleyen

0:13:43.860,0:13:45.330
%91 tür olduğu anlamına gelir.

0:13:45.330,0:13:47.580
Böylece her şey [br]söylendiğinde ve yapıldığında

0:13:47.580,0:13:49.590
yaklaşık iki milyon tür ortaya çıkıyor.

0:13:49.590,0:13:53.270
Yani hala bilinmeyen canlılar [br]ile ilgili yapacak çok işimiz var.

0:13:53.270,0:13:57.960
Bu bakteri Şili kıyılarında [br]bulunan paspasların bir parçası.

0:13:57.960,0:14:01.160
Bu paspaslar aslında Yunanistan[br]büyüklüğünde bir alanı kaplıyor.

0:14:01.160,0:14:03.710
Böylece bu özel bakteri [br]çıplak gözle görülebiliyor.

0:14:03.710,0:14:06.310
Bunu temsil eden biyokütleyi[br]hayal edebilirsiniz.

0:14:06.310,0:14:10.150
Ancak mikroplarla ilgili gerçekten ilginç [br]olan şey ne kadar çeşitli oldukları.

0:14:10.150,0:14:15.219
Tek bir damla deniz suyu 160[br]farklı türde mikrop içerebilir.

0:14:15.219,0:14:19.520
Okyanusların bir milyar kadar farklı[br]mikrop türü içerdiği düşünülüyor.

0:14:19.520,0:14:22.030
Bu gerçekten heyecan verici.[br]Okyanusta ne yapıyorlar?

0:14:22.030,0:14:23.841
Gerçekten ne yaptıklarını bilmiyoruz

0:14:23.841,0:14:26.100
fakat bu sayımla ilgili [br]en heyecan verici şeyin

0:14:26.100,0:14:28.190
küresel bilimin rolü olması diyebilirim.

0:14:28.190,0:14:30.520
Gece boyunca bu ışık [br]görüntüsünde gördüğünüz gibi

0:14:30.520,0:14:34.060
Dünya'nın bir çok bölgesinde insan[br]gelişiminin çok daha büyük olduğu

0:14:34.060,0:14:37.250
ve çok daha az olduğu başka alanlar var

0:14:37.250,0:14:40.960
fakat kısmen keşfedilmemiş okyanusun [br]büyük karanlık alanlarını da görüyoruz.

0:14:40.960,0:14:44.590
Belirtmek istediğim bir diğer nokta ise[br]bu okyanusun birbirine bağlı olması.

0:14:44.590,0:14:49.170
Deniz organizmaları uluslararası sınırları[br]tanımaz, istedikleri yere hareket ederler.

0:14:49.170,0:14:55.180
Yani küresel işbirliği yapmanın[br]önemi daha da önemli hale geliyor.

0:14:55.180,0:14:56.410
Birçok cenneti kaybettik.

0:14:56.410,0:14:59.820
Örneğin, bir zamanlar Kuzey Denizi'nde[br]bol miktarda bulunan tuna balığı

0:14:59.820,0:15:01.520
artık etkin bir şekilde yok oldu.

0:15:01.520,0:15:04.510
Akdeniz'in derin sularında[br]hayvanlardan daha çok troller vardı.

0:15:04.510,0:15:11.890
Bu derin deniz dünya'da en iyi durumda[br]kalanlar arasında düşündüğümüz ortamdı.

0:15:11.890,0:15:13.830
Birçok başka basınçlar da var.

0:15:13.830,0:15:17.740
Okyanus asitlenmesi, okyanus ısınmasının[br]ve mercan resifleri üzerindeki etkilerinin

0:15:17.740,0:15:20.210
yanı sıra insanların ilgilendiği [br]büyük bir mesele.

0:15:20.210,0:15:24.520
On yıllar boyunca yaşam süremizde mercan[br]resiflerinde çok fazla hasar göreceğiz.

0:15:24.530,0:15:28.260
Çok kısıtlı hale gelen geri kalan zamanımı[br]okyanus ile ilgili bu düşüncelerin

0:15:28.260,0:15:29.850
üzerinde düşünerek geçirebilirim

0:15:29.850,0:15:32.200
fakat daha olumlu bir not [br]ile bitirmek istiyorum.

0:15:32.200,0:15:35.920
En büyük zorluk denemek ve geride kalan[br]canlıları koruduğumuzdan emin olmak

0:15:35.920,0:15:37.700
çünkü hala muhteşem güzellikler var.

0:15:37.700,0:15:42.050
Okyanuslar o kadar üretken ki[br]orada insanlar ile ilgili çok şey oluyor.

0:15:42.050,0:15:43.800
Bencil bir bakış açısıyla bile olsa

0:15:43.800,0:15:46.600
geçmişte yaptığımızdan [br]daha iyisini yapmaya çalışmalıyız.

0:15:46.600,0:15:49.540
Bu yüzden bu sıcak noktaları [br]tanımalı ve onları korumak için

0:15:49.540,0:15:51.540
elimizden gelenin en iyisini yapmalıyız.

0:15:51.540,0:15:54.460
Bu gibi resimlere baktığınızda [br]okyanusların sağladığı oksijen

0:15:54.460,0:15:58.020
nefes almamıza yardım etmesinin [br]yanı sıra nefesimizi de kesiyor.

0:15:58.020,0:16:01.130
Nüfus sayımı bilim adamları, okyanus[br]yaşamındaki muhteşem uyumları

0:16:01.130,0:16:04.580
ve hala uçsuz bucaksız bilinmeyen harika[br]keşfi aydınlatmaya çalışmak için

0:16:04.580,0:16:09.120
yağmurda, soğukta, suyun[br]altında ve üstünde çalıştılar.

0:16:09.120,0:16:12.400
Yani isterseniz Şili dağlarında[br]yaşayan bir yak çobanı olun,

0:16:12.400,0:16:15.670
isterseniz New York'ta borsacı olun

0:16:15.670,0:16:18.910
ya da Edinburgh'da yaşayan bir [br]TEDster olun, okyanuslar önemli.

0:16:18.910,0:16:20.910
Okyanuslar yok oldukça[br]biz de yok olacağız.

0:16:20.910,0:16:22.480
Dinlediğiniz için teşekkürler.

0:16:22.480,0:16:26.197
(Alkış)