0:00:00.000,0:00:03.000
Oceany zajmują 70% powierzchni naszej planety.

0:00:03.000,0:00:05.000
Arthur C. Clarke mógł mieć rację

0:00:05.000,0:00:08.000
mówiąc, że Ziemię powinniśmy raczej nazywać

0:00:08.000,0:00:10.000
Planetą Oceanem.

0:00:10.000,0:00:12.000
Oceany są bardzo urodzajne.

0:00:12.000,0:00:14.000
Jak widać na zdjęciu satelitarnym,

0:00:14.000,0:00:16.000
umożliwiają fotosyntezę, tworzenie nowego życia.

0:00:16.000,0:00:19.000
Codziennie oceany produkują połowę życia na Ziemi

0:00:19.000,0:00:22.000
i połowę tlenu, którym oddychamy.

0:00:22.000,0:00:25.000
Dają też schronienie wielu różnym formom życia,

0:00:25.000,0:00:27.000
o których nadal niewiele wiemy.

0:00:27.000,0:00:29.000
Dzisiaj wam o nich opowiem.

0:00:29.000,0:00:31.000
Pominę jednak szczegóły

0:00:31.000,0:00:33.000
dotyczące czerpania z oceanu białek,

0:00:33.000,0:00:35.000
które zaspokajają ok. 10% naszych potrzeb,

0:00:35.000,0:00:38.000
a 100% potrzeb ludności niektórych wysp.

0:00:38.000,0:00:40.000
Gdybyśmy zeszli do największych głębin

0:00:40.000,0:00:42.000
nadających się do zamieszkania

0:00:42.000,0:00:44.000
szybko zrobiłoby się ciemno.

0:00:44.000,0:00:46.000
Jedynym źródłem światła

0:00:46.000,0:00:48.000
byłyby bioluminescencyjne organizmy.

0:00:48.000,0:00:50.000
Po zapaleniu światła

0:00:50.000,0:00:52.000
dojrzelibyśmy mijające nas niezwykłe istoty

0:00:52.000,0:00:54.000
które zamieszkują największe głębiny.

0:00:54.000,0:00:56.000
które zamieszkują największe głębiny.

0:00:56.000,0:00:59.000
Wreszcie można by ujrzeć morskie dno.

0:00:59.000,0:01:02.000
To środowisko zajmuje większy obszar Ziemi

0:01:02.000,0:01:04.000
niż wszystkie inne środowiska razem wzięte.

0:01:04.000,0:01:06.000
Jednak więcej wiemy o Księżycu czy Marsie,

0:01:06.000,0:01:08.000
niż o środowisku podwodnym,

0:01:08.000,0:01:10.000
z którego czerpiemy

0:01:10.000,0:01:13.000
żywność, tlen i wodę.

0:01:13.000,0:01:15.000
żywność, tlen i wodę.

0:01:15.000,0:01:17.000
10 lat temu rozpoczęto

0:01:17.000,0:01:20.000
międzynarodowy program zwany Spisem Morskich Form Życia,

0:01:20.000,0:01:22.000
mający na celu poszerzenie naszej wiedzy

0:01:22.000,0:01:24.000
o życiu w oceanach.

0:01:24.000,0:01:27.000
Objął 17 różnych projektów na świecie.

0:01:27.000,0:01:29.000
Widzimy tu zasięg różnych projektów.

0:01:29.000,0:01:32.000
Mam nadzieję, że docenicie globalny wymiar

0:01:32.000,0:01:34.000
jaki udało się osiągnąć.

0:01:34.000,0:01:36.000
Wszystko zapoczątkowała para naukowców, Fred Grassle i Jesse Ausubel,

0:01:36.000,0:01:39.000
na spotkaniu w Woods Hole, Massachusetts,

0:01:39.000,0:01:41.000
gdzie gościli w znanym instytucie oceanograficznym.

0:01:41.000,0:01:44.000
Fred ubolewał nad stanem morskiej bioróżnorodności,

0:01:44.000,0:01:47.000
jej problemami i faktem, że nic się z tym nie robi.

0:01:47.000,0:01:49.000
W ten sposób powstał program

0:01:49.000,0:01:51.000
w który zaangażowało się 2700 naukowców

0:01:51.000,0:01:53.000
z ponad 80 krajów,

0:01:53.000,0:01:56.000
którzy uczestniczyli w 540 wyprawach oceanicznych

0:01:56.000,0:01:59.000
za łączną kwotę 650 mln dolarów,

0:01:59.000,0:02:01.000
by badać rozmieszczenie, różnorodność i obfitość

0:02:01.000,0:02:04.000
życia w oceanach.

0:02:04.000,0:02:06.000
Co odkryliśmy?

0:02:06.000,0:02:08.000
Nowe zaskakujące gatunki,

0:02:08.000,0:02:11.000
piękne i zdumiewające, gdzie tylko nie spojrzeliśmy,

0:02:11.000,0:02:13.000
od samego brzegu aż po oceaniczną głębię,

0:02:13.000,0:02:16.000
od mikrobów po ryby.

0:02:16.000,0:02:19.000
Nie ograniczała nas obfitość form życia,

0:02:19.000,0:02:21.000
lecz raczej specjaliści ds. taksonomii,

0:02:21.000,0:02:23.000
identyfikujący i katalogujący te gatunki.

0:02:23.000,0:02:25.000
identyfikujący i katalogujący te gatunki.

0:02:25.000,0:02:28.000
Oni sami są zagrożonym gatunkiem.

0:02:28.000,0:02:30.000
Codziennie opisuje się zaledwie 4-5

0:02:30.000,0:02:32.000
nowych gatunków żyjących w oceanach.

0:02:32.000,0:02:35.000
A można by więcej.

0:02:35.000,0:02:38.000
Pochodzę z Nowej Fundlandii w Kanadzie.

0:02:38.000,0:02:40.000
To wyspa na wschodnim wybrzeżu,

0:02:40.000,0:02:43.000
gdzie miało miejsce największe wyniszczenie łowisk

0:02:43.000,0:02:45.000
w dziejach.

0:02:45.000,0:02:47.000
Na zdjęciu widzimy małego chłopca obok dorszy.

0:02:47.000,0:02:49.000
Było to mniej więcej w roku 1900.

0:02:49.000,0:02:51.000
Gdy ja byłem w jego wieku

0:02:51.000,0:02:53.000
jeździłem na ryby z dziadkiem

0:02:53.000,0:02:55.000
i łowiliśmy ryby o połowę mniejsze.

0:02:55.000,0:02:57.000
Myślałem, że to normalne,

0:02:57.000,0:02:59.000
ponieważ nigdy wcześniej nie widziałem większych ryb.

0:02:59.000,0:03:02.000
Gdybyście pojechali tam teraz, 20 lat po upadku rybołówstwa,

0:03:02.000,0:03:05.000
i złowili rybę, co byłoby nie lada wyzwaniem,

0:03:05.000,0:03:07.000
byłaby ona jeszcze o połowę mniejsza.

0:03:07.000,0:03:10.000
Doświadczamy tzw. przesuwania linii bazowych.

0:03:10.000,0:03:12.000
Oczekiwania odnośnie tego, co dostarczają oceany

0:03:12.000,0:03:14.000
są mniejsze,

0:03:14.000,0:03:17.000
ponieważ nie sądzimy, że może być lepiej.

0:03:17.000,0:03:20.000
Większość z nas, w tym ja,

0:03:20.000,0:03:22.000
uważa, że eksploatacja oceanów przez ludzi

0:03:22.000,0:03:24.000
stała się poważnym problemem

0:03:24.000,0:03:26.000
w ciągu ostatnich 50-100 lat.

0:03:26.000,0:03:28.000
Spis miał uwzględnić wcześniejszy okres

0:03:28.000,0:03:31.000
wykorzystując wszelkie możliwe źródła informacji,

0:03:31.000,0:03:33.000
od restauracyjnych menu,

0:03:33.000,0:03:35.000
poprzez kroniki zakonne i dzienniki pokładowe,

0:03:35.000,0:03:37.000
aby dowiedzieć się, jak wyglądały oceany.

0:03:37.000,0:03:39.000
Dane naukowe w większości nie wybiegają wstecz

0:03:39.000,0:03:41.000
poza drugą wojnę światową.

0:03:41.000,0:03:43.000
Odkryto, że prawdziwa

0:03:43.000,0:03:45.000
eksploatacja zaczęła się wraz z panowaniem Rzymian.

0:03:45.000,0:03:48.000
W tamtych czasach nie było chłodzenia,

0:03:48.000,0:03:50.000
więc rybacy łowili tylko tyle,

0:03:50.000,0:03:52.000
ile mogli zjeść lub sprzedać tego samego dnia.

0:03:52.000,0:03:54.000
Rzymianie wykorzystywali sól,

0:03:54.000,0:03:56.000
dzięki czemu

0:03:56.000,0:03:59.000
przechowywanie i transport ryb stały się możliwe.

0:03:59.000,0:04:02.000
Tak zaczęło się rybołówstwo przemysłowe.

0:04:02.000,0:04:05.000
To szacunkowe dane

0:04:05.000,0:04:07.000
o zmniejszeniu różnych populacji

0:04:07.000,0:04:10.000
wobec naturalnych oddziaływań na ocean.

0:04:10.000,0:04:12.000
Wahają się od 65 do 98%

0:04:12.000,0:04:14.000
dla dużych grup organizmów,

0:04:14.000,0:04:16.000
jak widać na ciemnoniebieskich paskach.

0:04:16.000,0:04:19.000
W przypadku zwierząt objętych ochroną,

0:04:19.000,0:04:21.000
np. ssaków morskich i ptaków,

0:04:21.000,0:04:23.000
sytuacja się polepszyła.

0:04:23.000,0:04:25.000
Wciąż jest więc nadzieja.

0:04:25.000,0:04:28.000
Jednak solenie doprowadziło do przeławiania.

0:04:28.000,0:04:30.000
Kolejna linia dowodów jest bardzo interesująca.

0:04:30.000,0:04:33.000
To zdjęcie z zawodów rybackich u wybrzeży Florydy.

0:04:33.000,0:04:36.000
Zdjęcie jest z lat 50.

0:04:36.000,0:04:38.000
Zwróćcie uwagę na skalę z boku,

0:04:38.000,0:04:40.000
ponieważ na zdjęciu z lat 80.

0:04:40.000,0:04:42.000
ryby są już o wiele mniejsze.

0:04:42.000,0:04:44.000
Widać również zmianę

0:04:44.000,0:04:46.000
w budowie tych ryb.

0:04:46.000,0:04:48.000
W roku 2007 odłów był śmieszny

0:04:48.000,0:04:50.000
pod względem rozmiarów ryb konkursowych.

0:04:50.000,0:04:52.000
Ale nie ma się z czego śmiać.

0:04:52.000,0:04:54.000
Oceany straciły na produktywności

0:04:54.000,0:04:57.000
i jesteśmy za to odpowiedzialni.

0:04:57.000,0:04:59.000
Co więc pozostało? Właściwie to dużo.

0:04:59.000,0:05:02.000
Opowiem o kilku z wielu fascynujących rzeczy.

0:05:02.000,0:05:04.000
Zacznę od technologii,

0:05:04.000,0:05:06.000
ponieważ to konferencja TED

0:05:06.000,0:05:08.000
i chcecie usłyszeć o technologii.

0:05:08.000,0:05:10.000
Jednymi z narzędzi do pobierania próbek z głębin oceanów

0:05:10.000,0:05:12.000
są zdalnie sterowane pojazdy głębinowe.

0:05:12.000,0:05:15.000
Opuszczane są na dno morza,

0:05:15.000,0:05:18.000
gdzie są naszymi oczami i rękami.

0:05:18.000,0:05:21.000
Parę lat temu miałem udać się w rejs oceanograficzny,

0:05:21.000,0:05:24.000
ale nie mogłem, z uwagi na inne obowiązki.

0:05:24.000,0:05:27.000
Poprzez połączenie satelitarne mogłem z domu,

0:05:27.000,0:05:30.000
z psem przy nogach i z kubkiem herbaty w ręku,

0:05:30.000,0:05:32.000
instruować pilota skąd ma pobrać próbki.

0:05:32.000,0:05:34.000
Zrobił dokładnie to, o co prosiłem.

0:05:34.000,0:05:37.000
Taka technologia

0:05:37.000,0:05:39.000
jeszcze dekadę temu była nieosiągalna.

0:05:39.000,0:05:41.000
Pozwala na pobieranie próbek ze środowisk

0:05:41.000,0:05:43.000
znacznie oddalonych od powierzchni i światła.

0:05:43.000,0:05:45.000
znacznie oddalonych od powierzchni i światła.

0:05:45.000,0:05:48.000
Jednym z narzędzi do badania oceanów

0:05:48.000,0:05:50.000
jest akustyka - fale dźwiękowe.

0:05:50.000,0:05:52.000
Zaletą fal dźwiękowych jest to,

0:05:52.000,0:05:54.000
że w przeciwieństwie do światła, dobrze rozchodzą się w wodzie.

0:05:54.000,0:05:56.000
Emitowane fale dźwiękowe

0:05:56.000,0:05:59.000
odbijają się np. od ryb i do nas wracają.

0:05:59.000,0:06:02.000
Widzimy tu dwa nasze statki badawcze.

0:06:02.000,0:06:04.000
Jeden wysyłał fale dźwiękowe, które wracały po odbiciu.

0:06:04.000,0:06:06.000
Odbierał je drugi statek,

0:06:06.000,0:06:09.000
otrzymując bardzo dokładne wyniki,

0:06:09.000,0:06:11.000
w tym przypadku 250 mld śledzi

0:06:11.000,0:06:13.000
w przeciągu zaledwie minuty

0:06:13.000,0:06:16.000
na obszarze rozmiarów Manhattanu.

0:06:16.000,0:06:18.000
To rewelacyjny przyrząd rybacki,

0:06:18.000,0:06:21.000
gdyż poznanie liczby ryb jest nader istotne.

0:06:21.000,0:06:23.000
Używamy również nadajników satelitarnych

0:06:23.000,0:06:25.000
do namierzania zwierząt wędrownych.

0:06:25.000,0:06:27.000
Wypływając na powierzchnię by zaczerpnąć powietrza,

0:06:27.000,0:06:29.000
zwierzęta takie jak foki

0:06:29.000,0:06:31.000
umożliwiają przesłanie danych na brzeg

0:06:31.000,0:06:34.000
i określenie swojej pozycji.

0:06:34.000,0:06:36.000
Z uzyskanych danych można odtworzyć ich szlaki.

0:06:36.000,0:06:38.000
Np. kolor ciemnoniebieski

0:06:38.000,0:06:40.000
ukazuje wędrówkę fok po północnym Pacyfiku.

0:06:40.000,0:06:43.000
Ten slajd nie jest zbyt pomocny dla daltonistów,

0:06:43.000,0:06:45.000
ale mimo to, zostańcie ze mną.

0:06:45.000,0:06:47.000
Dla zwierząt niewypływających na powierzchnię

0:06:47.000,0:06:49.000
mamy specjalne nadajniki satelitarne,

0:06:49.000,0:06:52.000
zapisujące czas wschodów i zachodów Słońca,

0:06:52.000,0:06:54.000
które w pewnym momencie odczepiają się

0:06:54.000,0:06:57.000
i wypływają na powierzchnię przesyłając dane na ląd.

0:06:57.000,0:07:00.000
Potrzebujemy tych urządzeń, bo GPS nie działa pod wodą.

0:07:00.000,0:07:03.000
Dzięki tym danym możemy określić szlaki,

0:07:03.000,0:07:05.000
najważniejsze punkty aktywności,

0:07:05.000,0:07:07.000
które powinny być obszarami priorytetowymi

0:07:07.000,0:07:09.000
w ochronie oceanów.

0:07:09.000,0:07:11.000
Za każdym razem

0:07:11.000,0:07:14.000
gdy kupujemy w supermarkecie, produkty są skanowane.

0:07:14.000,0:07:16.000
Na produktach znajduje się kod kreskowy

0:07:16.000,0:07:19.000
mówiący komputerowi czym jest dana rzecz.

0:07:19.000,0:07:22.000
Genetycy stworzyli podobny system zwany metkowaniem genetycznym.

0:07:22.000,0:07:24.000
Metkowanie analizuje specjalny gen zwany CO1,

0:07:24.000,0:07:26.000
Metkowanie analizuje specjalny gen zwany CO1,

0:07:26.000,0:07:29.000
różniący się dla poszczególnych gatunków, lecz zgodny w obrębie jednego.

0:07:29.000,0:07:31.000
Pozwala to na jednoznaczne zidentyfikowanie gatunków,

0:07:31.000,0:07:33.000
Pozwala to na jednoznaczne zidentyfikowanie gatunków,

0:07:33.000,0:07:35.000
które wyglądają podobnie,

0:07:35.000,0:07:37.000
jednak różnią się pod względem biologicznym.

0:07:37.000,0:07:39.000
Najlepszym przykładem

0:07:39.000,0:07:42.000
jest historia dwóch uczennic z Nowego Jorku,

0:07:42.000,0:07:44.000
które pracowały przy spisie.

0:07:44.000,0:07:47.000
Zdobywały ryby ze sklepów i restauracji w Nowym Jorku

0:07:47.000,0:07:49.000
i metkowały je.

0:07:49.000,0:07:51.000
Znalazły źle opisaną rybę,

0:07:51.000,0:07:53.000
Znalazły źle opisaną rybę,

0:07:53.000,0:07:55.000
sprzedawaną jako tuńczyk, który jest dość kosztowny,

0:07:55.000,0:07:58.000
a który okazał się być tilapią, wartą znacznie mniej.

0:07:58.000,0:08:00.000
Znalazły też zagrożone gatunki

0:08:00.000,0:08:02.000
sprzedawane jako pospolite ryby.

0:08:02.000,0:08:04.000
Dzięki metkowaniu wiemy z czym mamy do czynienia

0:08:04.000,0:08:07.000
oraz co jemy.

0:08:07.000,0:08:09.000
System Biogeograficznych Danych Oceanicznych

0:08:09.000,0:08:11.000
to baza danych z uzyskanymi informacjami.

0:08:11.000,0:08:14.000
Jest ogólnodostępna, więc można z niej pobierać dane.

0:08:14.000,0:08:17.000
Są tam wszystkie dane ze spisu

0:08:17.000,0:08:19.000
oraz te dodane przez ochotników.

0:08:19.000,0:08:21.000
Za ich pomocą można

0:08:21.000,0:08:24.000
określić rozmieszczenie gatunków w oceanach.

0:08:24.000,0:08:26.000
Naniosłem na mapę dane, którymi dysponujemy.

0:08:26.000,0:08:29.000
To tu głównie pobieraliśmy próbki.

0:08:29.000,0:08:31.000
Do terenów badań należał Północny Atlantyk,

0:08:31.000,0:08:33.000
Do terenów badań należał Północny Atlantyk,

0:08:33.000,0:08:35.000
głównie Morze Północne

0:08:35.000,0:08:37.000
i wschodnie wybrzeże Ameryki Północnej.

0:08:37.000,0:08:40.000
Zbadane rejony oznaczone są ciepłymi kolorami.

0:08:40.000,0:08:42.000
Zimne kolory: niebieski i czarny,

0:08:42.000,0:08:44.000
to obszary z których nie mamy prawie żadnych danych.

0:08:44.000,0:08:46.000
Nawet po 10 latach spisywania gatunków,

0:08:46.000,0:08:49.000
istnieją duże niezbadane obszary.

0:08:49.000,0:08:52.000
Grupa teksańskich naukowców pracujących w Zatoce Meksykańskiej

0:08:52.000,0:08:54.000
zdecydowała się bezinteresownie

0:08:54.000,0:08:56.000
zjednoczyć siły i wiedzę

0:08:56.000,0:08:58.000
o bioróżnorodności w Zatoce Meksykańskiej.

0:08:58.000,0:09:01.000
Stworzyli listę wszystkich tamtejszych gatunków

0:09:01.000,0:09:03.000
oraz ich miejsc występowania.

0:09:03.000,0:09:06.000
Było to bardzo wymagające zadanie.

0:09:06.000,0:09:09.000
Później miał miejsce wyciek ropy na platformie Deepwater Horizon.

0:09:09.000,0:09:11.000
Nagle ta bezinteresowna praca

0:09:11.000,0:09:14.000
niewynikająca z pobudek finansowych

0:09:14.000,0:09:16.000
stała się najważniejszym źródłem informacji

0:09:16.000,0:09:19.000
na temat tego, jak przywrócić środowisko do normy,

0:09:19.000,0:09:21.000
ile czasu to zajmie

0:09:21.000,0:09:24.000
oraz w jaki sposób rozwiązać kwestię pozwów

0:09:24.000,0:09:27.000
i przyszłych rozmów o miliardach dolarów.

0:09:27.000,0:09:29.000
Co odkryliśmy?

0:09:29.000,0:09:31.000
Wyliczałbym godzinami, ale oczywiście nie mogę.

0:09:31.000,0:09:33.000
Opiszę więc tylko moje ulubione odkrycia

0:09:33.000,0:09:35.000
ze spisu.

0:09:35.000,0:09:38.000
Poznaliśmy główne skupiska bioróżnorodności,

0:09:38.000,0:09:41.000
w których znajdziemy najwięcej gatunków w oceanach.

0:09:41.000,0:09:43.000
Po wyznaczeniu tras znanych zwierząt

0:09:43.000,0:09:45.000
otrzymujemy właśnie takie rozmieszczenie.

0:09:45.000,0:09:47.000
Organizmy przybrzeżne,

0:09:47.000,0:09:49.000
żyjące blisko linii brzegowej,

0:09:49.000,0:09:51.000
wykazują największe zróżnicowane w tropikach.

0:09:51.000,0:09:53.000
Wiedzieliśmy o tym od jakiegoś czasu,

0:09:53.000,0:09:55.000
więc nie jest to dla nas żaden przełom.

0:09:55.000,0:09:57.000
Ekscytujące jest natomiast to,

0:09:57.000,0:09:59.000
że zwierzęta żyjące daleko od brzegu

0:09:59.000,0:10:01.000
są najbardziej zróżnicowane na średnich szerokościach geograficznych.

0:10:01.000,0:10:04.000
To rodzaj danych, który można wykorzystać

0:10:04.000,0:10:07.000
do ustalenia najważniejszych obszarów ochronnych

0:10:07.000,0:10:10.000
zarówno na skalę globalną, jak i regionalną.

0:10:10.000,0:10:13.000
Dlatego dane o bioróżnorodności są tak cenne.

0:10:13.000,0:10:16.000
Chociaż większość nowoodkrytych stworzeń

0:10:16.000,0:10:18.000
to małe, prawie niewidoczne gołym okiem organizmy,

0:10:18.000,0:10:20.000
to zdarzają się wyjątki.

0:10:20.000,0:10:22.000
Trudno uwierzyć,

0:10:22.000,0:10:24.000
że 3-kilogramowy homar dał radę umknąć naukowcom.

0:10:24.000,0:10:26.000
Tak było, dopóki kilka lat temu

0:10:26.000,0:10:29.000
południowoafrykański rybak złożył wniosek o zezwolenie na eksport

0:10:29.000,0:10:32.000
i okazało się, że to nowinka w nauce.

0:10:32.000,0:10:34.000
Także złota brunatnica V

0:10:34.000,0:10:36.000
zebrana na Alasce tuż pod poziomem wody niskiej

0:10:36.000,0:10:38.000
może być nowym gatunkiem.

0:10:38.000,0:10:40.000
Mimo że ma 3 metry wysokości,

0:10:40.000,0:10:42.000
wymknęła się nauce.

0:10:42.000,0:10:45.000
Ta kałamarnica z gatunku Magnapinna ma aż 7 m długości.

0:10:45.000,0:10:48.000
Żyje jednak w głębinach Grzbietu Środkowoatlantyckiego,

0:10:48.000,0:10:50.000
więc ciężko było ją znaleźć.

0:10:50.000,0:10:53.000
Nadal są szanse na znalezienie dużych i ciekawych rzeczy.

0:10:53.000,0:10:56.000
Tą krewetkę nazwaliśmy krewetką jurajską,

0:10:56.000,0:10:58.000
którą uważano za wymarłą 50 lat temu,

0:10:58.000,0:11:00.000
aż podczas spisu odkryto,

0:11:00.000,0:11:03.000
że żyje i ma się dobrze u wybrzeży Australii.

0:11:03.000,0:11:06.000
To dowodzi, że ocean, ze względu na swój ogrom,

0:11:06.000,0:11:08.000
może bardzo długo skrywać tajemnice.

0:11:08.000,0:11:11.000
Steven Spielberg może się schować.

0:11:11.000,0:11:14.000
Rozmieszczenia zmieniają się diametralnie.

0:11:14.000,0:11:17.000
Część danych dotyczyła

0:11:17.000,0:11:20.000
burzyka szarego, który odbywa spektakularne migracje

0:11:20.000,0:11:22.000
z Nowej Zelandii

0:11:22.000,0:11:24.000
na Alaskę i z powrotem,

0:11:24.000,0:11:26.000
w poszukiwaniu niekończącego się lata,

0:11:26.000,0:11:28.000
by w końcu zamknąć swój cykl życia.

0:11:28.000,0:11:30.000
Dyskutowaliśmy też o White Shark Cafe,

0:11:30.000,0:11:33.000
miejscu na Pacyfiku, w którym gromadzą się żarłacze białe.

0:11:33.000,0:11:35.000
Nie wiemy dlaczego się tam zbierają.

0:11:35.000,0:11:37.000
To zagadka do rozwiązania.

0:11:37.000,0:11:39.000
W szkole uczą nas,

0:11:39.000,0:11:42.000
że zwierzęta do przeżycia potrzebują tlenu.

0:11:42.000,0:11:45.000
To małe stworzenie wielkości ok. 1 mm,

0:11:45.000,0:11:47.000
niezbyt atrakcyjne,

0:11:47.000,0:11:49.000
zostało odkryte na początku lat 80.

0:11:49.000,0:11:51.000
Interesujące jest,

0:11:51.000,0:11:54.000
że kilka lat temu naukowcy biorący udział w spisie odkryli,

0:11:54.000,0:11:56.000
że potrafi ono przetrwać w środowisku ubogim w tlen

0:11:56.000,0:11:58.000
w głębiach Morza Śródziemnego.

0:11:58.000,0:12:00.000
Teraz wiadomo,

0:12:00.000,0:12:02.000
że istnieją zwierzęta zdolne do życia bez tlenu.

0:12:02.000,0:12:05.000
Potrafią przystosować się do najsurowszych warunków.

0:12:05.000,0:12:08.000
Gdyby wypompować z oceanów całą wodę,

0:12:08.000,0:12:10.000
oto co by pozostało.

0:12:10.000,0:12:12.000
To biomasa z dna morskiego.

0:12:12.000,0:12:15.000
Najwięcej jej przy biegunach,

0:12:15.000,0:12:18.000
a niewiele przy równiku.

0:12:18.000,0:12:20.000
Odkryliśmy życie w ekstremalnych warunkach.

0:12:20.000,0:12:22.000
Odkryliśmy nowe gatunki

0:12:22.000,0:12:24.000
żyjące wewnątrz lodu,

0:12:24.000,0:12:26.000
utrzymujące sieć żywieniową opartą na lodzie.

0:12:26.000,0:12:28.000
Odkryliśmy również tego niesamowitego kraba yeti

0:12:28.000,0:12:31.000
wśród gorących kominów hydrotermalnych koło Wyspy Wielkanocnej.

0:12:31.000,0:12:33.000
Ten niezwykły gatunek

0:12:33.000,0:12:36.000
wzbudził spore zainteresowanie.

0:12:36.000,0:12:39.000
Odkryliśmy również najgłębsze kominy - 5 km,

0:12:39.000,0:12:42.000
najgorętsze - 407 °C,

0:12:42.000,0:12:44.000
kominy w południowym Pacyfiku i Arktyce,

0:12:44.000,0:12:46.000
dotąd nieznane.

0:12:46.000,0:12:49.000
Tak więc zupełnie nowe środowiska czekają na odkrycie.

0:12:49.000,0:12:51.000
Przed nami nadal wiele niewiadomych.

0:12:51.000,0:12:53.000
Opiszę pokrótce kilka z nich.

0:12:53.000,0:12:55.000
Opisze pokrótce kilka z nich.

0:12:55.000,0:12:58.000
Po pierwsze: ile w morzu jest ryb?

0:12:58.000,0:13:00.000
O rybach wiemy więcej niż o innych mieszkańcach oceanów,

0:13:00.000,0:13:02.000
poza ssakami morskimi.

0:13:02.000,0:13:05.000
Na podstawie współczynnika odkryć możemy oszacować

0:13:05.000,0:13:08.000
ile nowych gatunków jeszcze odkryjemy.

0:13:08.000,0:13:10.000
Możemy w ten sposób obliczyć,

0:13:10.000,0:13:13.000
że skoro znamy około 16,5 tys. gatunków morskich

0:13:13.000,0:13:15.000
to pewnie jest jeszcze 1-4 tys. do odkrycia.

0:13:15.000,0:13:17.000
Tak więc spisaliśmy się całkiem nieźle.

0:13:17.000,0:13:19.000
Znamy blisko 75% gatunków ryb,

0:13:19.000,0:13:21.000
może nawet 90%.

0:13:21.000,0:13:24.000
Ryby jednak są najbardziej znane.

0:13:24.000,0:13:27.000
Nasza wiedza o innych organizmach jest dużo mniejsza.

0:13:27.000,0:13:29.000
Ten wykres oparty jest na najnowszych badaniach,

0:13:29.000,0:13:32.000
które zostaną opublikowane w magazynie PLoS Biology.

0:13:32.000,0:13:34.000
Mają na celu przewidzieć liczbę nieodkrytych gatunków

0:13:34.000,0:13:36.000
na lądzie i w wodzie.

0:13:36.000,0:13:38.000
Według badań znamy ok. 9% gatunków zamieszkujących oceany.

0:13:38.000,0:13:41.000
Według badań znamy ok. 9% gatunków zamieszkujących oceany.

0:13:41.000,0:13:43.000
A więc nawet po naszym spisie gatunków

0:13:43.000,0:13:45.000
91% pozostaje do odkrycia.

0:13:45.000,0:13:47.000
W sumie da nam to

0:13:47.000,0:13:49.000
blisko 2 miliony gatunków.

0:13:49.000,0:13:51.000
Pozostało więc jeszcze wiele do zrobienia

0:13:51.000,0:13:53.000
w zakresie nieznanych gatunków.

0:13:53.000,0:13:55.000
Oto bakteria

0:13:55.000,0:13:58.000
występująca w dużych koloniach u wybrzeży Chile.

0:13:58.000,0:14:00.000
Bakteryjne maty pokrywają tam obszar wielkości Grecji.

0:14:00.000,0:14:03.000
Bakteria widoczna jest gołym okiem,

0:14:03.000,0:14:06.000
więc nietrudno sobie wyobrazić biomasę jaką reprezentuje.

0:14:06.000,0:14:08.000
Intrygujący w mikrobach jest

0:14:08.000,0:14:10.000
stopień ich zróżnicowania.

0:14:10.000,0:14:12.000
Pojedyncza kropla morskiej wody

0:14:12.000,0:14:14.000
może zawierać do 160 różnych rodzajów mikrobów.

0:14:14.000,0:14:16.000
Same oceany

0:14:16.000,0:14:19.000
mogą zawierać ich prawie 1 mld rodzajów.

0:14:19.000,0:14:22.000
To bardzo ekscytujące. Co one wszystkie tam robią?

0:14:22.000,0:14:24.000
Tego niestety nie wiemy.

0:14:24.000,0:14:26.000
Najwspanialszą rzeczą w spisie gatunków

0:14:26.000,0:14:28.000
jest rola globalnej nauki.

0:14:28.000,0:14:30.000
Na zdjęciu Ziemi nocą

0:14:30.000,0:14:32.000
widzimy wiele obszarów

0:14:32.000,0:14:35.000
zwiększonej ingerencji człowieka

0:14:35.000,0:14:37.000
i obszary mniej rozwinięte,

0:14:37.000,0:14:39.000
a pomiędzy nimi duże czarne obszary

0:14:39.000,0:14:41.000
stosunkowo niezbadanego oceanu.

0:14:41.000,0:14:43.000
Należy pamiętać,

0:14:43.000,0:14:45.000
że oceany są połączone.

0:14:45.000,0:14:47.000
Granice krajów nie dotyczą organizmów morskich.

0:14:47.000,0:14:49.000
Przemieszczają się gdzie chcą.

0:14:49.000,0:14:52.000
Tym ważniejsza staje się

0:14:52.000,0:14:54.000
globalna współpraca.

0:14:54.000,0:14:56.000
Straciliśmy wiele wspaniałych rzeczy,

0:14:56.000,0:14:59.000
np. tuńczyki pływające licznie w Morzu Północnym

0:14:59.000,0:15:01.000
całkowicie wyginęły.

0:15:01.000,0:15:04.000
W Morzu Śródziemnym zarzucano głęboko sieci,

0:15:04.000,0:15:06.000
które zebrały więcej śmieci niż zwierząt.

0:15:06.000,0:15:09.000
A głębiny morskie jedno z najbardziej dziewiczych środowisk

0:15:09.000,0:15:11.000
jakie pozostały na Ziemi.

0:15:11.000,0:15:13.000
Problemów jest więcej.

0:15:13.000,0:15:16.000
Dużym zmartwieniem jest zakwaszenie oceanów

0:15:16.000,0:15:19.000
i ocieplenie wód, które mogą wpływać na rafy koralowe.

0:15:19.000,0:15:22.000
Jeszcze za naszego życia

0:15:22.000,0:15:24.000
będziemy świadkami ogromnych szkód na rafach koralowych.

0:15:24.000,0:15:27.000
Mógłbym jeszcze długo, choć kończy mi się czas,

0:15:27.000,0:15:29.000
wymieniać troski związane z oceanem,

0:15:29.000,0:15:31.000
ale wolę zakończyć bardziej pozytywnie.

0:15:31.000,0:15:33.000
Będzie ogromnym wyzwaniem

0:15:33.000,0:15:35.000
ochrona tego, co jeszcze mamy,

0:15:35.000,0:15:37.000
a zostało na Ziemi wiele nieopisanego piękna.

0:15:37.000,0:15:39.000
Oceany są tak produktywne

0:15:39.000,0:15:42.000
i dzieje się w nich tak wiele rzeczy mających wpływ na człowieka,

0:15:42.000,0:15:45.000
że naprawdę musimy, choćby z egoistycznych pobudek,

0:15:45.000,0:15:47.000
postarać się bardziej niż w przeszłości.

0:15:47.000,0:15:49.000
Musimy odnaleźć kluczowe miejsca

0:15:49.000,0:15:51.000
i zrobić wszystko, by je chronić.

0:15:51.000,0:15:53.000
Oceany zapierają nam dech,

0:15:53.000,0:15:55.000
ale zapewniają też tlen,

0:15:55.000,0:15:57.000
którym oddychamy.

0:15:57.000,0:16:00.000
Naukowcy pracujący nad spisem pracowali w deszczu, zimnie,

0:16:00.000,0:16:02.000
pod i ponad powierzchnią wody,

0:16:02.000,0:16:04.000
starając się wyjaśnić fenomen

0:16:04.000,0:16:06.000
pozostający wciąż tajemnicą,

0:16:06.000,0:16:09.000
niezwykłą zdolność przystosowawczą obecną w oceanach.

0:16:09.000,0:16:12.000
Nie ważne, czy wypasasz jaki w górach w Chile,

0:16:12.000,0:16:15.000
czy jesteś maklerem w Nowym Jorku,

0:16:15.000,0:16:17.000
albo miłośnikiem TED mieszkającym w Edynburgu,

0:16:17.000,0:16:19.000
ocean ma znaczenie.

0:16:19.000,0:16:21.000
Dopóki istnieją oceany, istniejemy i my.

0:16:21.000,0:16:23.000
Dziękuję za uwagę.

0:16:23.000,0:16:25.000
(Oklaski)