1
00:00:09,305 --> 00:00:15,209
U.þ.b. 365 milljónir manns hafa 
ensku sem móðurmál

2
00:00:16,609 --> 00:00:20,710
Yfir tveir milljarðar til viðbótar
læra og tala ensku

3
00:00:20,711 --> 00:00:23,059
sem annað eða þriðja mál.

4
00:00:24,376 --> 00:00:26,082
Ef þú talar ensku

5
00:00:26,083 --> 00:00:31,535
geturðu gert þig skiljanlegan gagnvart
næstum því 2,5 milljarði manns.

6
00:00:32,485 --> 00:00:36,838
Hví ættirðu þá að læra 
nokkurt annað erlent tungumál?

7
00:00:36,839 --> 00:00:41,143
Er það ekki bara fáránleg tímaeyðsla?

8
00:00:41,144 --> 00:00:45,382
Nelson Mandela var harðlega gagnrýndur

9
00:00:45,383 --> 00:00:49,112
af svörtum Suður-Afríkumönnum
fyrir að tala afríkönsku.

10
00:00:50,022 --> 00:00:51,488
Hann svaraði:

11
00:00:51,489 --> 00:00:55,225
"Þegar þú talar við mann
á máli sem hann skilur

12
00:00:56,055 --> 00:00:57,613
talarðu við höfuð hans.

13
00:00:59,023 --> 00:01:02,040
Þegar þú talar við hann á 
hans eigin tungumáli

14
00:01:02,720 --> 00:01:04,312
talarðu til hjarta hans."

15
00:01:05,391 --> 00:01:06,661
Þannig að:

16
00:01:06,662 --> 00:01:09,330
Ef þú vilt vinna einhvern á þitt band

17
00:01:09,331 --> 00:01:11,705
þarftu að tala til hjarta viðkomandi.

18
00:01:13,185 --> 00:01:14,973
Páfar vita þetta.

19
00:01:14,974 --> 00:01:18,884
Páll páfi II. talaði um tíu mál
reiprennandi

20
00:01:18,885 --> 00:01:22,343
og tylft annarra
á byrjandastigi.

21
00:01:22,953 --> 00:01:26,591
Hvert sem hann fór
heilsaði hann fólkinu

22
00:01:26,592 --> 00:01:30,847
með a.m.k. nokkrum setningum
á móðurmáli þess

23
00:01:30,848 --> 00:01:35,845
og það var mikilvægur lykill
að vinsældum hans.

24
00:01:37,395 --> 00:01:39,804
Fólk með erlendar tengdamæður

25
00:01:39,805 --> 00:01:43,265
eða verðandi tengdamæður
veit þetta líka.

26
00:01:44,005 --> 00:01:46,406
Menn geta talað ensku
við kærustur sínar

27
00:01:46,407 --> 00:01:50,552
en þegar þeir vilja koma sér í mjúkinn
hjá mæðrum stúlknanna

28
00:01:51,222 --> 00:01:55,181
eru þeir reiðubúnir 
til að læra hin skrýtnustu mál,

29
00:01:55,185 --> 00:01:56,872
meira að segja hollensku.

30
00:01:56,876 --> 00:01:58,668
(hlátur)

31
00:01:58,676 --> 00:02:01,104
Og það virkar yfirleitt.

32
00:02:01,974 --> 00:02:03,300
Hvers vegna?

33
00:02:04,030 --> 00:02:09,044
Nú, móðurmál okkar er 
algjörlega samtvinnað

34
00:02:09,045 --> 00:02:13,050
persónuleika okkar og sjálfsmynd.

35
00:02:13,051 --> 00:02:17,694
Öll ævisaga okkar er rótgróin

36
00:02:17,695 --> 00:02:20,727
og gegnsósa af móðurmáli okkar.

37
00:02:21,451 --> 00:02:27,648
Svo margar minningar og tilfinningar
tengjast orðum, orðatiltækjum,

38
00:02:28,764 --> 00:02:31,642
jafnvel málfræði sem við 
ólumst upp við.

39
00:02:32,646 --> 00:02:37,141
Þannig að ef þú lærir mál
annarrar manneskju,

40
00:02:37,142 --> 00:02:40,350
sýnirðu einlægan áhuga

41
00:02:40,351 --> 00:02:44,168
á lífi þeirra. Persónuleika þeirra.

42
00:02:44,919 --> 00:02:47,765
Hvaða tengdamóðir yrði ekki upp með sér?

43
00:02:48,711 --> 00:02:52,581
Þegar þú heyrir málið þitt
finnurðu fyrir tengslum.

44
00:02:53,834 --> 00:02:55,617
Þegar þú ferðast

45
00:02:55,618 --> 00:02:59,592
og þú hefur verið að tala erlent mál
dögum eða vikum saman

46
00:03:00,642 --> 00:03:03,011
og þú stígur um borð í flugvél

47
00:03:03,012 --> 00:03:06,279
þar sem áhöfnin heilsar þér
á þínu eigin máli,

48
00:03:06,280 --> 00:03:08,408
þá veistu að þú ert á heimleið.

49
00:03:10,478 --> 00:03:14,450
Ef móðurmál hefðu ilm,

50
00:03:14,451 --> 00:03:18,680
held ég að þau myndu anga af smákökum

51
00:03:18,681 --> 00:03:21,103
og huggandi kjúklingasúpu

52
00:03:21,773 --> 00:03:23,828
og ilmvatni ömmu -

53
00:03:24,668 --> 00:03:27,941
jafnvel örlítið af mölkúlum.

54
00:03:28,742 --> 00:03:34,000
Þetta kann að vera ástæðan fyrir því
að tilbúin tungumál,

55
00:03:34,001 --> 00:03:40,301
t.d. Esperanto, hafa aldrei náð þeirri 
útbreiðslu sem vænta mátti.

56
00:03:41,212 --> 00:03:44,212
Hversu vel sem þau voru hönnuð

57
00:03:44,213 --> 00:03:46,995
og hversu einfalt eða 
auðvelt er að læra þau

58
00:03:48,334 --> 00:03:53,085
þá hefur ekkert land gert
gervimál að sínu opinbera máli.

59
00:03:53,948 --> 00:03:58,939
Né heldur sem erlent mál sem sé
kennt skipulega

60
00:03:58,940 --> 00:04:02,564
á stórum skala og á löngu tímabili,

61
00:04:03,414 --> 00:04:05,161
þótt slíkt hafi verið reynt.

62
00:04:05,831 --> 00:04:11,871
Einhvern veginn, þrátt fyrir erfiðleika
með náttúruleg tungumál -

63
00:04:11,872 --> 00:04:15,434
svo sem pirrandi óreglugegheit,

64
00:04:15,435 --> 00:04:20,154
misræmi milli stafsetningar og framburðar,

65
00:04:20,156 --> 00:04:24,694
oft á tíðum fáránlega flókin málfræði -

66
00:04:25,655 --> 00:04:27,304
en þrátt fyrir þetta allt,

67
00:04:28,304 --> 00:04:34,192
kjósum við frekar að læra mál sem hafa
þróast með fólki á lífrænan hátt.

68
00:04:35,812 --> 00:04:39,654
Tilbúin mál tala til höfuðsins.

69
00:04:40,774 --> 00:04:44,772
Náttúruleg mál anga af smákökum.

70
00:04:46,056 --> 00:04:51,981
Fyrir Nelson Mandela snerist það að læra
afríkönsku um að "þekkja óvin sinn".

71
00:04:51,982 --> 00:04:56,910
Hann sagði: "þú þarft að kunna 
mál þeirra, skilja ástríður þeirra,

72
00:04:56,911 --> 00:05:00,243
vonir og ótta, ef þú vilt sigrast á þeim".

73
00:05:01,073 --> 00:05:03,644
Hann gerði það. Það virkaði.

74
00:05:04,724 --> 00:05:08,186
En þetta snýst ekki alltaf 
allt um óvini, er það?

75
00:05:09,254 --> 00:05:12,111
Þetta á við um allar tegundir
mannlegra samskipta.

76
00:05:13,445 --> 00:05:17,746
Og ég vil allra síst halda því fram að
tengdamæður séu óvinir --

77
00:05:17,747 --> 00:05:18,983
samkvæmt skilgreiningunni.

78
00:05:19,833 --> 00:05:22,762
Fyrir um það bil sjö eða átta árum

79
00:05:22,763 --> 00:05:25,642
var ég að keyra í gegnum Pólland 
með fjölskyldu minni.

80
00:05:27,172 --> 00:05:31,413
Og búðirnar voru að fara að loka
og við þurftum að kaupa mat.

81
00:05:32,257 --> 00:05:35,692
Við sáum loks kjörbúð 
hinum meginn við götuna.

82
00:05:36,908 --> 00:05:41,637
Eina leiðin til að komast þangað í tæka 
tíð var með því að taka u-beygju.

83
00:05:41,638 --> 00:05:43,328
Þannig að ég gerði það.

84
00:05:44,368 --> 00:05:46,578
Það var sennilega hættulegt.

85
00:05:47,528 --> 00:05:49,696
Og örugglega ólöglegt.

86
00:05:52,065 --> 00:05:57,638
Á bílastæðinu, áður en ég hafði einu sinni
náð að drepa á vélinni -

87
00:05:58,238 --> 00:06:00,053
heyrði ég bank-bank.

88
00:06:01,250 --> 00:06:06,096
Svo ég renndi niður rúðunni
og tvenn augu birtust.

89
00:06:07,624 --> 00:06:11,963
Hver augu um sig tilheyrðu lögreglumanni.

90
00:06:13,296 --> 00:06:17,564
Nú get ég ekki státað af því 
að kunna pólsku reiprennandi

91
00:06:17,565 --> 00:06:19,255
þegar best lætur,

92
00:06:19,985 --> 00:06:23,526
en ég var fær um að halda uppi
einföldum samræðum.

93
00:06:24,336 --> 00:06:27,780
En við þessar aðstæður,
með sektarkennd,

94
00:06:28,620 --> 00:06:31,755
augliti til auglitis við tvo laganna 
verði í einkenningsbúningum,

95
00:06:33,175 --> 00:06:38,315
gufaði upp úr mér hvert skynsamlegt orð
í pólsku sem ég kunni.

96
00:06:39,719 --> 00:06:43,789
Samt datt mér ekki í hug eitt augnablik

97
00:06:44,549 --> 00:06:47,728
að reyna að leysa úr þessu á ensku.

98
00:06:49,078 --> 00:06:53,318
Enska hefði sennilega sett mig 
í betri málfræðilega aðstöðu,

99
00:06:54,278 --> 00:06:57,280
en það hefði getað verið óþægilegt
fyrir lögreglumennina.

100
00:06:58,244 --> 00:07:00,934
Svo að ég var ákveðin í að 
halda mig við pólskuna.

101
00:07:01,774 --> 00:07:02,798
En hvernig?

102
00:07:04,479 --> 00:07:08,699
Litla pólskuhornið í heilanum á mér
var rétt í þessu galtómt,

103
00:07:10,388 --> 00:07:11,965
fyrir utan eitt.

104
00:07:13,204 --> 00:07:17,942
Það var eitt sem ég hafði 
endurtekið svo oft

105
00:07:17,943 --> 00:07:20,814
að ég hefði getað farið með það í svefni.

106
00:07:22,501 --> 00:07:24,960
Það var barnaljóð,

107
00:07:27,563 --> 00:07:29,652
um veikan frosk.

108
00:07:30,273 --> 00:07:32,251
(hlátur)

109
00:07:32,951 --> 00:07:34,522
Það var allt og sumt.

110
00:07:34,523 --> 00:07:39,523
Ég vissi að það var 
stórfurðulegt, en ég lét vaða:

111
00:07:40,417 --> 00:07:42,532
(á pólsku): "Froski einum leið illa

112
00:07:42,532 --> 00:07:46,084
svo hún fór til læknis
og sagðist vera lasinn.

113
00:07:46,085 --> 00:07:50,458
Læknirinn setti upp gleraugun
því hann var frekar gamall."

114
00:07:51,564 --> 00:07:53,882
Ég leit á lögreglumennina.

115
00:07:53,883 --> 00:07:56,483
Og þeir störðu á mig.

116
00:07:56,484 --> 00:07:57,813
(hlátur)

117
00:07:58,653 --> 00:08:01,659
Mér finnst sem ég muni að einn 
þeirra hafi klórað sér í kollinum.

118
00:08:02,669 --> 00:08:05,242
Og síðan brostu þeir.

119
00:08:06,112 --> 00:08:07,339
Þeir brostu.

120
00:08:07,340 --> 00:08:10,879
Og það róaði mig niður,

121
00:08:10,880 --> 00:08:14,256
nóg til þess að nokkur 
meira viðeigandi orð

122
00:08:14,257 --> 00:08:16,677
gátu oltið inn í hausinn á mér.

123
00:08:16,688 --> 00:08:19,687
Ég gat stautað nokkrum 
setningum, eins og:

124
00:08:19,688 --> 00:08:23,483
"Þykir leitt, þurfti mat,
geri þetta aldrei aftur."

125
00:08:24,763 --> 00:08:26,262
Þeir leyfðu mér að fara.

126
00:08:27,334 --> 00:08:32,458
Og sem ég hljóp inn í búðina kölluðu þeir:
(pólska) “Szczęśliwej podróży!"

127
00:08:32,480 --> 00:08:34,020
"Góða ferð!"

128
00:08:34,650 --> 00:08:39,006
Það er ekki ætlun mín 
að fá ykkur til að læra tungumál

129
00:08:39,006 --> 00:08:42,696
svo að þið getið ferðast um heiminn,
brotið lög og komist upp með það.

130
00:08:44,586 --> 00:08:49,481
En þetta litla atvik sýnir
hvernig nokkur orð,

131
00:08:50,261 --> 00:08:53,760
hversu einföld eða kjánaleg, 
bara fáein orð,

132
00:08:53,761 --> 00:08:57,991
geta borist beint til hjartans 
og brætt það.

133
00:08:58,901 --> 00:09:01,771
Vel á minnst, þá var annar valkostur
en visa um veikan frosk.

134
00:09:01,772 --> 00:09:04,207
Það var eitt sem ég kunni 
alveg eins vel:

135
00:09:05,857 --> 00:09:07,232
drykkjusöngur.

136
00:09:07,233 --> 00:09:08,525
(hlátur)

137
00:09:09,185 --> 00:09:11,394
Það hefði kannski ekki kallað fram bros

138
00:09:12,124 --> 00:09:14,430
heldur heimsókn 
á nærliggjandi lögreglustöð

139
00:09:14,431 --> 00:09:15,661
í blóðprufu.

140
00:09:17,603 --> 00:09:21,133
Þú þarft ekki að læra mörg tungumál

141
00:09:21,134 --> 00:09:24,153
og þú þarft ekki að læra þau vel.

142
00:09:24,154 --> 00:09:26,162
Smá kunnátta getur fleytt þér langa leið.

143
00:09:27,122 --> 00:09:30,383
Tíu orð til hjartans
get haft meiri áhrif

144
00:09:30,384 --> 00:09:32,964
en þúsund orð til höfuðsins.

145
00:09:34,644 --> 00:09:38,741
Þú getur alltaf valið að nota 
ensku og mætast á miðri leið.

146
00:09:39,851 --> 00:09:44,822
En þú getur líka valið að vera 
sá eða sú sem stígur yfir miðlínuna

147
00:09:44,823 --> 00:09:49,393
og hittir nýjan kunningja, eða 
andstæðing, hvort heldur sem er,

148
00:09:49,394 --> 00:09:51,480
á hans heimavelli.

149
00:09:52,375 --> 00:09:55,334
Það að tala mál annars
gerir þig ekki veikan,

150
00:09:55,336 --> 00:09:57,066
heldur sannar það styrk þinn.

151
00:09:57,856 --> 00:10:04,241
Það er manneskjan sem hefur hugrekkið 
og leggur á sig að stíga yfir línurnar,

152
00:10:05,221 --> 00:10:06,923
sem sigrar að lokum.

153
00:10:08,292 --> 00:10:12,210
Ekki vera hrædd við að gera mistök.
Mistök gera þig mennskan.

154
00:10:12,918 --> 00:10:16,836
og í þessu tilfelli, er smá bónus:

155
00:10:18,091 --> 00:10:20,692
Ef þú gerir mistök þarna úti,

156
00:10:20,693 --> 00:10:26,090
gefur þú öðrum tækifæri til 
að hjálpa þér, til að koma og hitta þig

157
00:10:26,091 --> 00:10:31,933
og á þennan hátt verður tengingin, 
sem þú ert ný búin að hefja, sterkari.

158
00:10:32,934 --> 00:10:37,190
Svo, viltu gera sjálfan þig skiljanlegan

159
00:10:38,320 --> 00:10:39,970
eða viltu mynda tengsl?

160
00:10:41,650 --> 00:10:46,520
Höldum öll áfram að læra og nota ensku.

161
00:10:47,910 --> 00:10:52,421
Svo við getum talað við mismunandi 
áheyrendur, eins og við gerum hjá TEDx.

162
00:10:53,411 --> 00:10:57,091
Enska er öflugt tæki 
til að deila þekkingu,

163
00:10:57,751 --> 00:11:01,887
fyrir alþjóðlegar ráðstefnur 
um alþjóðleg vandamál.

164
00:11:02,927 --> 00:11:09,780
Umfram allt, er enskan 
hraðbraut að 365 milljón hjörtum.

165
00:11:10,920 --> 00:11:17,561
Fyrir 365 milljón manns, 
ilmar enska tungumálið af smákökum.

166
00:11:19,131 --> 00:11:20,600
En afhverju að hætta þar?

167
00:11:21,820 --> 00:11:24,607
Afhverju ekki að leggja aðeins meira á sig

168
00:11:24,607 --> 00:11:27,485
og læra að minnsta kosti 
eitt annað framandi tungumál?

169
00:11:29,005 --> 00:11:31,066
Það eru mörg mismunandi brögð 
af smákökum þarna úti.

170
00:11:32,086 --> 00:11:33,964
Förum og smökkum nýtt.

171
00:11:34,985 --> 00:11:35,941
Takk fyrir.

172
00:11:36,310 --> 00:11:37,371
(Klapp)